Փաստաբանների պալատ. դեպի նոր ընտրություններ

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2005 թվականի հուլիսի 16-ի համարում

Փաստաբանների պալատի նախագահի շուրջ վեճն անսպասելի ընթացք է ստացել՝ նախագահի երկու թեկնածուները՝ Ենոք Ազարյանն ու Ռուբեն Սահակյանը, կարծես թե համաձայնության են եկել նոր ընտրություններ անցկացնելու վերաբերյալ: Անշուշտ կարելի էր գնալ մինչեւ վերջ նոր ընտրություններ անցկացնելու` վերաքննիչ դատարանի վճիռը բողոքարկել վճռաբեկ դատարանում, սակայն ակնհայտ է, որ վերիշխանական շրջանակներում Փաստաբանների պալատի նոր ընտրություններ անցկացնելու սկզբունքային որոշում է կայացվել: Այսինքն՝ վճռաբեկ դիմելու դեպքում Ազարյանի կողմնակիցները կկարողանային ընդամենը հետաձգել Պալատի նոր ընտրությունների անցկացումը՝ դրանով իսկ հետաձգելով Պալատի ձեւավորումն ընդհանրապես: Ուստի՝ Ե.Ազարյանը, որն իր ուժերին վստահ է եւ կարծում է, որ նոր ընտրություններում եւս հաղթելու է ինքը, որոշել է վճռաբեկ չդիմել, այլ գնալ նոր ընտրությունների:

«Կողմերը» հասկանում են, որ նոր ընտրություններ անցկացնելը հեշտ չի լինելու՝ կազմակերպչական, ֆինանսական, կանոնակարգային նոր խնդիրներ են ծագելու: Եթե անվավեր ճանաչված ընտրությունների ֆինանսական ու կազմակերպչական մասը ժամանակին ապահովել էր Ամերիկյան իրավաբանների միությունը, որը հոգացել էր շրջաններից ժամանող փաստաբաններին տեղավորելու, քվեաթերթիկներ տպելու եւ այլ խնդիրները, ապա այս անգամ փաստաբանները թերեւս ստիպված կլինեն իրենք լուծել այդ խնդիրները: Մյուս դժվարությունը կապված կլինի ընտրությունների կանոնակարգի հետ: Քանի որ դատարանը որոշում է կայացրել «Պալատի նախագահի ընտրությունները չկայացած ճանաչել, քանի որ նախագահի թեկնածուներից ոչ մեկը չի հավաքել 50%+1 ձայն», ուստի նոր ընտրությունները, փաստորեն, պետք է անցկացվեն այդ սկզբունքով:

Եվ քանի որ այս սկզբունքը ոչ մի տեղ ամրագրված չէ, ուստի խնդիր էր առաջացել փոփոխել «Փաստաբանության մասին» օրենքը եւ այն համապատասխանեցնել դատարանի վճռին: Այս ընթացքում՝ մինչ փաստաբանները շարունակում էին դատական վեճը, իշխանությունը, որը վստահ էր, որ նոր ընտրություններ են անցկացվելու, ժամանակ չկորցնելով՝ ձեռնամուխ էր եղել «Փաստաբանության մասին» օրենքի փոփոխմանը: Այդ փոփոխությունները հնարավորություն կտան ընտրություններին կայանալ, հակառակ պարագայում՝ ընտրությունները կարող էին դառնալ հավերժական, իսկ Փաստաբանների պալատը՝ մնալ թղթի վրա: Մի քանի օր առաջ Ազգային ժողովն ընդունել է այդ փոփոխությունները: Դրանցում ասված է, որ «Փաստաբանների պալատի ընդհանուր ժողովն իրավազոր է, եթե ներկա է Փաստաբանների պալատի անդամների կեսից ավելին»:

Սա նշանակում է, որ մարզերի փաստաբանների ներկայությունը ապահովելը չի դառնում ժողովի կայացման միակ պայմանը՝ եթե հավաքվեն անգամ միայն Երեւանում բնակվող փաստաբանները, ժողովը կկայանա: Նոր փոփոխություններով ամրագրված է, որ Պալատի ժողովի որոշումները կայացած են համարվում «քվեարկությանը մասնակցած անձանց ձայների պարզ մեծամասնությամբ՝ բաց քվեարկությամբ»: Ապա՝ «Պալատի խորհրդի անդամը ընտրվում է փաստաբանների կազմից վարկանիշային կարգով փակ գաղտնի քվեարկությամբ՝ 2 տարի ժամկետով»: Օրենքի 5-րդ հոդվածի փոփոխությամբ ասվում է, որ «ՓՊ նախագահ ընտրված է համարվում այն թեկնածուն, որը ստացել է քվեարկության մասնակիցների ձայների կեսից ավելին:

Եթե քվեարկվել են երկու կամ ավելի թեկնածու եւ նրանցից ոչ մեկը չի ստացել անհրաժեշտ ձայներ, ապա անցկացվում է քվեարկության երկրորդ փուլ, որին կարող են մասնակցել առավել ձայներ ստացած 2 թեկնածուները»: Իսկ երկրորդ փուլում ընտրված է համարվում առավել ձայներ ստացած թեկնածուն: Եթե քվեարկվել է մեկ թեկնածու, ապա նա պետք է ստանա քվեարկության մասնակիցների ձայների կեսից ավելին: Եվ վերջապես՝ «եթե ՓՊ նախագահ չի ընտրվում, ապա քվեարկությունից հետո 1 ամսվա ընթացքում անցկացվում են նոր ընտրություններ»: Փոխվել է նաեւ բուն քվեարկության կարգը՝ այս անգամ փաստաբանները պետք է իրենց թեկնածուի անվան դիմաց ոչ թե «պլյուս» դնեն, այլ գրեն՝ «կողմ եմ»:

Եվ վերջապես ամենակարեւոր կետը, որի շուրջ տարաձայնություններ են եղել, վերաբերում է Պալատի ընդհանուր ժողովը հրավիրելու կարգին: Նախորդ ժողովը հրավիրել էր ամենատարեց փաստաբանը՝ Հակոբ Հակոբյանը, որին ժողովի ընթացքում օգնության հասան երկու միությունների նախագահները եւ դրա հետ կապված բավականին դժգոհություններ եղան: Այս անգամ իշխանությունը որոշել է իր ձեռքից բաց չթողնել Փաստաբանների ժողովը ղեկավարելու պատասխանատու գործը եւ որոշել է, որ ՓՊ հիմնադիր ժողովը պետք է հրավիրի եւ վարի ՀՀ արդարադատության նախարարը: Այստեղ են ասել՝ «գողն ի՞նչ կուզի՝ մութ գիշեր»: Այժմ Դավիթ Հարությունյանը, փաստորեն, ՓՊ ձեւավորումը կղեկավարի ոչ թե թաքուն՝ նախարարական իր կաբինետից, այլ «ափաշկարա» եւ անմիջականորեն: Վերջը բարին անի:

Հ.Գ. Վերաքննիչ դատարանը սահմանել է, որ ՓՊ նախագահի նոր ընտրությունները պետք է տեղի ունենան 15 օրվա ընթացքում: Այս վճիռը ուժի մեջ է մտնում կայացման պահից 15 օրվա ընթացքում: Այսինքն՝ ՓՊ նախագահի նոր ընտրությունները պետք է կայանան օգոստոսի առաջին տասնօրյակում:

Արմինե Օհանյան