Ճամփաբաժան. ճգնաժամ «Արդարություն» դաշինքում

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2005 թվականի հուլիսի 16-ի համարում

Երեկ մոտ 5 ժամ տեւած «Արդարություն» դաշինքի նիստի ավարտը որեւէ անակնկալ չարձանագրեց: Չնայած նիստում հնչած բազմաթիվ գոռգոռոցներին եւ փոխադարձ մեղադրանքներին, որոնցից ամենածանրակշիռը ծախված ու դավաճան լինելն էր, որի մեջ Արշակ Սադոյանը մեղադրեց Շավարշ Քոչարյանին, դաշինքի նիստն ավարտվեց խիստ կանխատեսելի հետեւանքներով: Ինչպես եւ սպասելի էր, «Հանրապետություն» կուսակցությունը, որը դաշինքի քննարկմանն էր ներկայացրել հայտարարության սեփական նախագիծը, հրաժարվեց ստորագրել դաշինքի անդամ յոթ կուսակցությունների համաձայնությամբ ընդունված հայտարարության տեքստը:

«Հանրապետության» ներկայացրած հայտարարության նախագիծը, ուր ասված էր՝ «Կարեւորելով երկրում համակարգային բարեփոխումներ իրականացնելու անհրաժեշտությունը՝ «Արդարություն» դաշինքը «ոչ» է ասում իշխանությունների նախաձեռնած սահմանադրական փոփոխություններին...», չի արժանացել դաշինքի հավանությանը, քանզի այն ի սկզբանե մերժել է որեւէ կոմպրոմիս: Իսկ «Արդարության» հայտարարության տակ իրենց ստորագրությունն են դրել դաշինքի ընդամենը յոթ կուսակցություններ: «Հանրապետությունը», ըստ կուսակցության քաղխորհրդի անդամ Սմբատ Այվազյանի, սկզբունքային տարաձայնություններ ունի դաշինքի մարտավարության հետ, եւ  իրենց համար անընդունելի է դաշինքի որդեգրած՝ «կրկին փորձիր» տարբերակը:

Համատեղ հայտարարության տակ մյուս չստորագրածը Արշակ Սադոյանն էր, որը այդ հայտարարությունը համարել է ժողովրդի հանդեպ դավաճանություն, իսկ այդ հայտարարության հեղինակ Շավարշ Քոչարյանին՝ դավաճան: «Արդարություն» դաշինքի հայտարարությունը, որի նախագծի մասին տեղեկացրել էինք, իր եզրակացության մեջ արձանագրում է, որ ընդդիմության կողմից ներկայացված սկզբունքների լիարժեք իրացման դեպքում իրենք պատրաստ են մասնակցելու սահմանադրական փոփոխությունների գործընթացին եւ ներկայացնելու նախագծի բարելավմանն ուղղված այլ առաջարկություններ:

Ահա սա էլ Սադոյանը համարում է ազգային դավաճանություն, իսկ «Հանրապետություն» կուսակցությունը գտնում է, որ նմանօրինակ հայտարարություն ընդունելը նշանակում է իշխանությունների հետ մտնել բովանդակային, կառուցողական քննարկման դաշտ, ինչը հակասում է իրենց կուսակցության ռազմավարությանը: Ինչեւէ, «Արդարություն» դաշինքը երեկ կրկին վերջակետ չդրեց ընդդիմություն-իշխանություն հարաբերություններում, ինչը ուղիղ հինգ ժամ պահանջում էր «Հանրապետություն» կուսակցությունը: Ժամանակ ձգելու ընդդիմության մարտավարությունը, թերեւս, կարելի է հասկանալ, քանզի եվրոպական հանրությանը լրացուցիչ ապացույցներ են պետք առ այն, որ Հայաստանի իշխանությունները, ինչպես ասաց «Հանրապետության» քաղխորհրդի անդամ Գեղամ Հարությունյանը, ընդամենը կոմպլեմենտար սիրախաղ են անում ժողովրդավարության հետ, որի նպատակը ոչ թե իրական ժողովրդավարություն հաստատելն է, այլ ժողովրդավարությանը տիրելը: Մինչդեռ, «Հանրապետություն» կուսակցությունը դեմ է եվրոպական համույթին ՀՀ իշխանությունների մասով եւս մեկ անգամ ինչ-որ բան ապացուցելու ջանքերին:

Այսպիսով, կարեւորագույն քաղաքական հարցում ունենալով սկզբունքային տարաձայնություններ՝ հնարավո՞ր է, որ «Հանրապետություն» կուսակցությունը վերանայի իր ներկայությունը «Արդարություն» դաշինքի կազմում մնալ-չմնալու իմաստով: Ըստ Սմբատ Այվազյանի, եթե իրենք համոզվեն, որ եւս մեկ անգամ իշխանությունների ժողովրդավարական ռեսուրսը փորձարկող «Արդարություն» դաշինքի քայլերի ավարտը լինելու է սահմանադրական նախագծին «այո» ասելը, ապա իրենք անպայմանորեն կվերանայեն իրենց ներկայությունը դաշինքի կազմում: Առայժմ նման վերջնական գնահատական «Հանրապետությունը» տալ չի կարող: Ինչեւէ, «Արդարություն» դաշինքի պաշտոնական առաջարկները կոալիցիային կրկին հնչեցին: Պատասխանի հերթը կոալիցիայինն է: Եւ այդ պատասխանից է կախված «Արդարություն» դաշինքի հետագա ամբողջականությունը:

Հ.Գ. Երեկ երեկոյան «Հանրապետություն» կուսակցությունը տարածել է հայտարարություն, ուր ասված է. ««Հանրապետություն» կուսակցությունը չի կիսում «Արդարություն» խմբակցության հայտարարության մեջ արտահայտված մոտեցումները եւ չի միանում հայտարարությանը: «Հանրապետությունը» չի մասնակցելու Սահմանադրության փոփոխությունների բովանդակային քննարկումներին եւ վճռականորեն «ոչ» է ասում վարչախմբի նախաձեռնությանը: Առաջիկա օրերին «Հանրապետություն» կուսակցությունը հանդես կգա համապարփակ գնահատականներով»: 

Նաիրա Զոհրաբյան