Հայաստան. ընդդիմությունը գնում է հեղափոխության

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2005 թվականի օգոստոսի 19-ի համարում

Երեկ տեղի ունեցած «Արդարություն» դաշինքի նիստին տեւական ընդմիջումից հետո արդեն կուսակցության նախագահի կարգավիճակով մասնակցում էր նաեւ «Հանրապետություն» կուսակցության նախագահ Արամ Սարգսյանը: Այսպիսով, ՀԺԿ-«Հանրապետություն» սառույցը հալվեց, հատկապես, որ դաշինքի անդամ բոլոր կուսակցությունների ղեկավարները երեկ քննարկվող օրակարգային հիմնական հարցի շուրջ ունեին բացարձակ նույն մոտեցումը: «Արդարություն» դաշինքն իր անդամ բոլոր 9 կուսակցությունների անունից հայտարարում է, որ դաշինքը որեւէ նախադրյալ չի տեսնում մասնակցելու սահմանադրական փոփոխությունների գործընթացին եւ իր վճռական «ոչ»-ն է ասում կոալիցիոն Սահմանադրությանը:

«Արդարություն» խմբակցության պատգամավորները, բացառությամբ «Հանրապետության» երեք պատգամավորների, կմասնակցեն օգոստոսի 29-ի արտահերթ նստաշրջանին, որպեսզի ուղիղ եթերից հանրությանը բացատրեն, թե ինչո՞ւ պետք է ժողովուրդը «ոչ» ասի նոյեմբերյան հանրաքվեին: Եւ չնայած «Հանրապետության» պատգամավորները չեն մասնակցելու այդ նիստին, սակայն Արամ Սարգսյանը հայտարարում է, որ դա ընդամենը խնդրի հանդեպ մարտավարական մոտեցման տարբերություն է: Ի դեպ, երեկ դաշինքի նիստն անցնում էր աննախադեպ խաղաղ մթնոլորտում, եւ չէին լսվում անգամ  ԱԺԴ նախագահ Արշակ Սադոյանի գոռգոռոցները, որը եւս, պարզվեց, միանշանակ համաձայն է դաշինքի կայացրած որոշմանը:

Այդ որոշմանը համաձայն էր նաեւ ԱԺԿ նախագահ, ԵԽԽՎ-ում ՀՀ պատվիրակության անդամ Շավարշ Քոչարյանը, որը մինչեւ վերջերս այն կարծիքին էր, որ համակարգային փոփոխությունների կարելի է գնալ նաեւ սահմանադրական բարեփոխումներով. «Մենք առաջադրել էինք սկզբունքային հարցադրումներ, որոնք նախապայման էին, որպեսզի դաշինքը մասնակցի սահմանադրական փոփոխությունների գործընթացին: Եւ այդ հարցադրումների մեջ խիստ էական էր վստահության մթնոլորտի ապահովումը, որովհետեւ բոլորն էլ հրաշալի հասկանում են, որ վստահության ճգնաժամի այսպիսի պայմաններում ժողովուրդը երբեք «այո» չի ասի այս իշխանության որեւէ նախաձեռնության:

Սակայն իշխանությունները որեւէ քայլ չկատարեցին երկրում վստահության մթնոլորտ ձեւավորելու համար, ուստի այս պայմաններում այդ գործընթացին մասնակցելն ընդդիմությունը համարում է աննպատակահարմար»,- մեր հարցին ի պատասխան ասաց Շավարշ Քոչարյանը՝ լրջորեն հիասթափեցնելով բոլոր նրանց, ովքեր «Արդարություն» դաշինքի երեկվա նիստից ակնկալում էին, որ, այսպես կոչված, ստրասբուրգյան ընդդիմությունն իր կառուցողական դիրքորոշմամբ տարանջատվելու է դաշինքից: Ինչեւէ, «Արդարություն» դաշինքը կարծես հաղթահարեց վերջին շրջանի ճգնաժամն ու կրկին շանս է ստանում ժողովրդին ապացուցելու իր կենսունակությունը:

Սակայն, եթե օգոստոսի 29-ի արտահերթ նստաշրջանից հետո ընդդիմության ամբիոնային հայտարարություններին չհետեւեն կոնկրետ գործողություններ եւ քայլեր, ապա ժողովրդին որեւէ բան ասելու ընդդիմության վստահության ռեսուրսն այլեւս վերջնականապես կսպառվի: «Արդարություն» դաշինքում, սակայն, վստահեցնում են, որ ընդդիմությունն այս անգամ իսկապես գիտի՝ ի՞նչ անել, ումո՞վ անել եւ ե՞րբ անել: Օգոստոսյան արտահերթին հետեւելու են ընդդիմության լիդերների մարզային եւ մայրաքաղաքային հանրահավաքները, որոնց գրաֆիկն արդեն կազմված է, եւ որոնց ընթացքում ընդդիմադիրները ժողովրդին կբացատրեն, թե ինչո՞ւ է անհրաժեշտ հանրության միասնական «ո՛չ»-ը ոչ լեգիտիմ իշխանությունների Սահմանադրությանը, եթե անգամ դրա տակ դրված է միջազգային կառույցների «դաբրոն»:

«Արդարություն» դաշինքում վստահ են, որ առանց ընդդիմության աջակցության իշխանությունները որեւէ կերպ չեն կարողանալու կեղծել հանրաքվեի արդյունքները, հատկապես, որ ԵԽԽՎ-ն արդեն իսկ հայտարարել է հանրաքվեի ընթացքում Հայաստան դիտորդներ ուղարկելու իր մտադրության մասին: Իսկ տապալված հանրաքվեն նշանակում է քաղաքական բացարձակ նոր իրավիճակ, որը ընդդիմությանը համարում է իր, թերեւս, վերջին շանսը: Այսպիսով, քաղաքական դաշտի երկու ճամբարներն էլ հայտարարում են նոյեմբերյան հանրաքվեին լրջորեն նախապատրաստվելու իրենց ծրագրերի մասին:

Ու եթե ըստ ԱԺ եվրոինտեգրման ժամանակավոր հանձնաժողովի նախագահ Տիգրան Թորոսյանի՝ պետք է սեպտեմբերից սկսել հատուկ բուկլետների եւ տեղեկատուների թողարկումն ու հանրությանն իրազեկել, թե ինչո՞ւ է պետք «այո» ասել նոյեմբերյան հանրաքվեին, ապա ընդդիմությունն իր հերթին պատրաստվում է թողարկել բացարձակ հակառակ բովանդակությամբ թռուցիկներ՝ թե ինչո՞ւ չի կարելի «այո» ասել ոչ լեգիտիմ իշխանության ներկայացրած նախագծին, եթե անգամ այդ նախագծում ձեւականորեն պահպանված են ժողովրդավարության ատրիբուտները: Եւ չնայած միջազգային կառույցների ներկայացուցիչները վերջերս կարծիք էին հայտնել, որ եթե ընդդիմությունը չի մասնակցում սահմանադրական փոփոխությունների գործընթացին, ապա վերջինս խաղից դուրս է, դաշինքի անդամները վստահեցնում են, որ երբեւէ ընդդիմությունն այնքան վստահ չի մտել խաղի մեջ, ինչպես այժմ: Ի դեպ, օգոստոսի 29-ի արտահերթ նստաշրջանից առաջ «Արդարություն» դաշինքն ու «Ազգային միաբանությունը» կհամաձայնեցնեն արտահերթի ընթացքում ընդդիմության միասնական մարտավարությամբ հանդես գալու քայլերը:

Նաիրա Զոհրաբյան