Ադրբեջանի «սեւ ցուցակը» համալրվում է. Բաքվի հերթական մանիպուլյացիան

Հոկտեմբերի 21-ին Արցախի Շուշի եւ Ֆրանսիայի Սենտ Էտյեն քաղաքների միջեւ ստորագրվեց Բարեկամության հռչակագիր: Հռչակագիրը ստորագրել են Շուշիի քաղաքապետ Արծվիկ Սարգսյանը եւ Սենտ Էտիեն քաղաքի քաղաքապետ, «Ֆրանսիա-Արցախ» բարեկամության շրջանակի անդամ Գաել Պերդրիոն: Ստորագրման արարողությանը ներկա էին Արցախի արտաքին գործերի նախարար Մասիս Մայիլյանը եւ «Ֆրանսիա-Արցախ» Բարեկամության շրջանակի նախկին ղեկավար, Ֆրանսիայի Ազգային ժողովի նախկին պատգամավոր Ֆրանսուա Ռոշբլուանը: Հաջորդ օրը Բարեկամության հռչակագիր ստորագրեցին նաեւ Մարտունու շրջանի Շեխեր համայնքի ղեկավար Մխիթար Մանգասարյանը եւ ֆրանսիական Առնուվիլի քաղաքապետ Պասկալ Դոլլը։ Ամսվա սկզբում նման հռչակագրեր ստորագրվել էին Ստեփանակերտի եւ Վալանսի, Բերձորի եւ Ալֆորվիլի միջեւ:

Այս իրադարձությունները մեծ աղմուկ բարձրացրեցին հարեւան Ադրբեջանում: Արտաքին գործերի նախարարություն կանչվեց այդ երկրում Ֆրանսիայի դեսպան Աուրելիա Բուշեն, որին բողոքի նոտա հանձնվեց «Ֆրանսիայի մի շարք ներկայացուցիչների՝ Ադրբեջանի շահերին եւ տարածքային ամբողջականությանը վնասող քայլերի», այդ թվում՝ Սենտ Էտյենի եւ Առնուվիլի քաղաքապետերի Արցախ կատարած «ապօրինի այցերի» առնչությամբ: Ադրբեջանական մամուլի հաղորդագրությունների համաձայն՝ երկրի իշխանությունները նաեւ մտադիր են Սենտ Էտյենի քաղաքապետին ներառել «սեւ ցուցակում» եւ արգելել նրան մուտք գործել Ադրբեջան:

Վերջին ամսվա ընթացքում սա կլինի «սեւ ցուցակի» համալրման արդեն երրորդ ալիքը: Մինչ այդ Ադրբեջանի իշխանությունները հայտարարել էին Ֆրանկոֆոն մամուլի միջազգային միության 3 անդամի «սեւ ցուցակում» ներառելու մտադրության մասին, քանի որ վերջիններս Ֆրանկոֆոնիայի գագաթնաժողովի օրերին այցելել էին Արցախ: Դրանից հետո Ադրբեջանում «անցանկալի անձանց» ցուցակը համալրվել էր ՀՀ վարչապետի տիկին Աննա Հակոբյանի նախաձեռնած «Կանայք հանուն խաղաղության» արշավի շրջանակներում Արցախ այցելած ռուս կին գործիչներով: «Սեւ ցուցակում» էին հայտնվել, մասնավորապես, Պետդումայի արտաքին գործերով հանձնաժողովի ղեկավարի տեղակալ Սվետլանա Ժուրովան, գրող Լյուդմիլա Ուլիցկայան եւ «Վերա» բարեգործական հիմնադրամի հիմնադիր Աննա Ֆեդերմեսերը:

Ադրբեջանի «սեւ ցուցակը» հրապարակվել էր 2013 թ. եւ ներառում էր 330 մարդ, որոնց թվում կային ականավոր քաղաքական եւ մշակութային գործիչներ տարբեր երկրներից, որոնց թվում Ֆրանսուա Ռոշբլուանը, որը հոկտեմբերի 21-ին ներկա էր Բարեկամության հռչակագրի կնքմանը: 2015 թ. հոկտեմբերին ցուցակը ներառում էր արդեն 501 քաղաքացու 49 երկրից: Ընդ որում, նրանցից 133-ը Ռուսաստանի քաղաքացիներ էին: Այս տարվա հոկտեմբերի սկզբին Ադրբեջանում «անցանկալի անձ» էին արդեն 700-ից ավելի քաղաքացիներ: «Սեւ ցուցակի» գոյության ընթացքում դրանից դուրս գալու խնդրանքով Ադրբեջանի իշխանություններին է դիմել ընդամենը 6 հոգի:

«Սեւ ցուցակի» տարեցտարի ընդլայնումը ցույց է տալիս պաշտոնական Բաքվի քաղաքականության անարդյունավետությունը: Թերեւս, հենց այդ պատճառով է Ադրբեջանը փորձում այլ դիվիդենտներ շահել ստեղծված իրավիճակից՝ հաճախ չգիտակցելով, որ անցնում է թույլատրելիի սահմանը:

Հոկտեմբերի սկզբին Բարեկամության հռչակագրերի ստորագրմանը պաշտոնական Բաքուն պատասխանել էր չափազանց կտրուկ: Արտաքին գործերի նախարարությունը պաշտոնական հաղորդագրության մեջ իր վրդովմունքն էր հայտնել առ այն, որ Ֆրանսիայի տեղական ինքնակառավարման մարմինների ղեկավարները չեն հետեւում «Ֆրանսիայի ներքին գործերի եւ արտաքին գործերի ու Եվրոպայի հարցերով նախարարների ստորագրած փաստաթղթի» դրույթներին: Խոսքը մայիսի 24-ին ստորագրված շրջաբերականի մասին է, որով նախարարները հստակեցնում են Ֆրանսիայի ՏԻՄ ղեկավարների արտաքին գործունեության սահմանները:

Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն յուրովի է մեկնաբանել այդ փաստաթուղթը՝ նշելով, որ դրանով ՏԻՄ ղեկավարներին «արգելվում է այցելել, համատեղ միջոցառումներ անցկացնել կամ որեւէ տեսակի համաձայնագրեր կնքել Ֆրանսիայի կողմից չճանաչված անջատողական վարչակարգերի հետ»:

Հոկտեմբերի 21-22-ին կնքված հռչակագրերին նույն ոգով է անդրադարձել ԵԽԽՎ-ում ադրբեջանական պատվիրակության ղեկավար Սամեդ Սեիդովը: Նրա խոսքով՝ Ֆրանսիայի ԱԳՆ-ի հայտարարություններն այն մասին, որ «պետությունը չի կարող խառնվել քաղաքապետարանների գործերին՝ սուտ է»: Նա եւս վկայակոչել է մայիսի 24-ին ստորագրված փաստաթուղթը՝ ապատեղեկատվություն որակելով «Ֆրանսիայի ԱԳՆ-ի արդարացումները»:

Ակնհայտ է, որ այս հայտարարություններն ուղղված չեն Ֆրանսիայի իշխանություններին, որոնք տեղյակ են սեփական օրենսդրությունից եւ դրանից բխող կարգավորումներից: Տվյալ դեպքում վերոնշյալ շրջաբերականում առկա կարգավորումներով իրոք արգելվում է համաձայնագրեր ստորագրել «Ֆրանսիայի կողմից չճանաչված՝ անջատողական կամ ինքնահռչակված» տարածքային միավորների հետ: Արտերկրյա տեղական ինքնակառավարման մարմինների հետ ստորագրվող «զարգացման կամ հումանիտար բնույթի» համաձայնագրերը շարունակում են մնալ ֆրանսիական ՏԻՄ ղեկավարների հայեցողության ներքո: Այսինքն, Ֆրանսիայի օրենսդրական կարգավորումների տեսանկյունից խնդրահարույց կլիներ, եթե հռչակագրեր ստորագրվեին Արցախի Հանրապետության իշխանությունների հետ, այլ ոչ թե քաղաքների:

Պարզ է նաեւ այն, որ ադրբեջանական հռետորաբանության հասցեատերը հայկական կողմը չէ, որին, անկեղծ ասած, հետաքրքիր չեն Ադրբեջանի մանիպուլյացիաները: Երրորդ երկրի օրենսդրական ակտերի մանիպուլյացիոն մեկնաբանություններն, ամենայն հավանականությամբ, ուղղված են ներքին լսարանին՝ ադրբեջանական հասարակության շրջանում ակամա բացասական վերաբերմունք առաջացնելով ցանկացած երկրի նկատմամբ, որի գործողությունները որեւէ կերպ կարելի է հայամետ անվանել: