Երկրի հակառակ կողմը (2008-08-08)

Սկիզբը` նախորդ համարներում 58. Ինստալյացիա Բայց, այնուամենայնիվ, հոգեւորն ու մարմնականը այնքան էլ անհաշտ ու հակոտնյա չեն, ինչպես թվում է առաջին հայացքից։ Հոգեւորի ու մարմնականի հաշտեցումը թերեւս մարդկային կեցության ամենամեծ հրաշքներից է, եւ այդ հրաշքը կոչվում է Սեր։ Եւ հետաքրքիր է, չէ՞. Աստված մարդկությանը տվել է մի փոքրիկ տարածք, որտեղ կարող են ծավալվել աննկարագրելի կրքեր, որտեղ մարդիկ կարող են տրվել ամենաանբռնազբոս մոռացման եւ միեւնույն ժամանակ չմեղանչել։ Ավելին, այդ փոքրիկ տարածքը, որտեղ կարող են ծավալվել էրոտիկ իրադարձություններ, սուրբ է համարվում, եւ այդ տարածքը կոչվում է ամուսնական մահիճ։ Եւ այստեղ է, որ մարդը կարող է ազատագրվել իրեն գերած կրքերից։ Անկեղծ ասած, ես միշտ զարմացել եմ գեյերի ու լեսբուհիների` ամուսնանալու ձգտման վրա։ Ինձ միշտ զարմացրել է, թե ինչու են նրանք այդքան ձգտում, որ օրենքով իրենց ամուսնանալու հնարավորություն տրվի։ Ապա եւ փորձում են այս իրավունքի ճանաչմանը հասնել եկեղեցու կողմից։ Տոկիոյում, միայն Տոկիոյում ես հասկացա, որ այսպիսով նրանք ուզում են երկրագնդի վրա ունենալ մեղքից զերծ իրենց տարածքը, ունենալ մի փոքրիկ ամուսնական մահիճ, որտեղ ինչ էլ անելու լինեն, այդ արածը մեղք չհամարվի։ Երբ ես Հայաստանում էի, միասեռական ամուսնությունները ինձ լկտիության ցույց էին թվում, Հայաստանից հեռու հասկանում եմ, որ այդ մարդիկ գիտակցված թե ենթագիտակցորեն ուզում են ընդամենը, որ իրենց սերը մեղք չհամարվի։ Բայց սա էլ մարդկության որոշելիքը չէ, սա էլ Աստծուն ընդդատյա գործերի շարքին է պատկանում։ *** Տեսնես ինչպե՞ս են Պաուլան, Քվենտինն ու Իզաբելը, ի՞նչ եղան Շառլն ու Սեսիլը, եւ արդյո՞ք դեռ կենդանի է սեռական ակտի փոխարժեքի տեսությունը։ Հետաքրքիրն այն է, որ երբ ասում եմ Սեսիլ, հիշում եմ նրա երկնագույն ազդրերը։ Ես սկզբից իրոք շատ հետաքրքրված էի Սեսիլով, բայց Կուբայում շատ շոգ էր զուգագուլպա հագնելու համար, ու երբ նրա հագին այլեւս երկնագույն զուգագուլպաներ չկային, իմ հետաքրքրությունը երեւի թե մարեց։ Իսկ օդանավի մեջ, ես թաքցրել եմ քեզնից, սիրելի ընթերցող, օդանավի մեջ ես ժամերով նայում էի քնած Սեսիլի երկնագույն ազդրերին, արգելում էի ինձ դա անել, բայց, միեւնույն է, շարունակում է արհամարհել իմ իսկ կողմից սահմանված արգելքը։ Ես նայում էի այդ երկնագույն ազդրերին ու ափսոսում, որ նկարիչ չեմ։ Նա երեւի կհամաձայներ բնորդ դառնալ, եւ նրան կխնդրեի հանել կիսաշրջազգեստը եւ կանգնել սեղանին։ Ու կնկարեի նրա երկնագույն ազդրերը` ծնկից վերեւ։ Աճուկի մասից շատ բան չէի վերցնի, թերեւս միայն մի ակնարկ. բայց Սեսիլին պետք է խնդրեի զուգագուլպայի տակից ոչինչ չհագնել։ Ահա, ուրեմն, ես նոսր կարմիր ֆոն կտայի կտավին, մոտավորապես` լավ հասած ձմերուկի հյութի գույնի։ Ապա եւ կնկարեի Սեսիլի ազդրերը, որոնք երկնագույն կլինեին, ամառային Երեւանի երկնքի նման։ Ապա մի փոքրիկ ակնարկ աճուկի մասից` ցուցանելու համար, որ սրանք նույն մարդու ազդրերն են եւ ոչ թե տարբեր. բայց այս մոտիվը ես կվերցնեի Պաուլայից` «կռահիր, թե ինչ կա այստեղ» տարբերակով։ Ահա այսպես ես կնկարեի Սեսիլի ազդրերը։ Ամենակարեւորը` ես այս կտավի համար կպատվիրեի ռոկոկո ոճի շրջանակ, որը կլիներ ոսկեգույն, եւ որի վրա կլինեին ռոկոկո ոճի զարդաքանդակներ։ Բայց քանի որ նկարիչ չեմ, լավ չեմ պատկերացնում ստվերի ու լույսի ազդեցությունը կտավի վրա, ու դա ինձ անվստահություն է ներշնչում։ Բայց սա փակուղի չէ, թերեւս նման դեպքերի համար է ստեղծվել ավանգարդ կամ մոդեռն արվեստը։ Ես ոչ թե կնկարեմ Սեսիլի ազդրերը, այլ կցուցադրեմ դրանք ավանգարդ արվեստի մի որեւէ ցուցահանդեսում։ Եւ ահա թե ինչպես դա տեղի կունենա. մենք կպատրաստենք մի գիպսակարտոնե խցիկ` փակ, անթափանց պատերով։ Պատերից մեկի վրա մարդու հայացքի բարձրությամբ մի ուղղանկյուն անցք կբացենք` կտավի ձեւաչափով։ Այդ ուղղանկյուն անցքի ետեւում որպես ֆոն կկախենք հասած ձմերուկի հյութի գույնի կտոր կամ էլ ուղղակի այդ գույնով կներկենք խցիկի պատերը։ Այդ ֆոնը նաեւ կլուսավորենք։ Ապա Սեսիլին կխնդրենք հանել կիսաշրջազգեստը, դե, հասկանալի է, երկնագույն զուգագուլպաների տակից նա ոչինչ հագած չի լինի։ Հետո նրան կխնդրենք մտնել այդ խցիկի մեջ ու կանգնել պատվանդանին։ Պատվանդանը տեղադրված կլինի այնպես, որ խցիկի միակ բաց տեղից` մեր բացած պատուհանից, երեւան Սեսիլի ազդրերը` ծնկներից վերեւ, ու մի փոքրիկ ակնարկ աճուկից։ Ամենակարեւորը` այդ պատուհանը մենք կեզերենք ռոկոկո ոճի նույն շրջանակով։ Համոզված եմ, այս ցուցանմուշի, թե՞ կարծեմ սրան «ինստալյացիա» են ասում, Սեսիլի առաջ, կարճ ասած, հսկայական բազմություն կհավաքվի։ Սեսիլը, իհարկե, չի կարող անշարժ մնալ, եւ ազդրերի դիրքերը որոշակիորեն կփոխվեն, ինչպես փոխվում էին, երբ նա քնած էր օդանավի մեջ։ Բայց շատ ավելի լավ, դա ավելի հետաքրքիր կդարձնի մեր ինստալյացիան։ Ախ, երանի ինձ հրավիրեն որեւէ այսպիսի ինստալյացիայի, եւ ես կցուցադրեմ Սեսիլի երկնագույն ազդրերը, ինչո՞ւ չէ, նաեւ Պաուլայի դոնդողանման հետույքը եւ Իզաբելի կրծքերը։ Բայց այս երկուսն արդեն սեւ, բացարձակապես սեւ ֆոնի վրա։ Հա, չմոռանամ Սեսիլի ինստալյացիայի վերնագրի մասին։ Վերնագիրը շատ կարեւոր է, չափազանց կարեւոր, մանավանդ կերպարվեստի մեջ։ Մարտիրոս Սարյանը, օրինակ, մեծ նկարիչ է, շատ մեծ։ Բայց ունի մի կարեւոր թերություն. նրա կտավները վերնագրված են միօրինակ, համարյա ոչինչ չասող կամ չհիշվող վերնագրերով։ Փառահեղ կտավներ են, բայց մեկի հետ սրճարանում նստած նրա փայլուն կտավը քննարկելիս շատ հաճախ չես կարող ասել, թե որ մեկը նկատի ունես` վերնագիրը կա՛մ չի տպավորվել, կա՛մ էլ համանման վերնագրերով մի քանի կտավներ կան։ Ահա, ուրեմն, ցուցանմուշի վերնագիրը շատ կարեւոր է, եւ մեր ինստալյացիան մենք կվերնագրենք «Երկնագույն ազդրեր» կամ «Սեսիլի երկնագույն ազդրերը»։ Վերջին տարբերակը ավելի լավն է եւ համոզիչ։ Մնում է միայն համոզել Սեսիլին եւ որեւէ ցուցասրահի հետաքրքրությունը շարժել։ *** Չադրայով աղջկա համարը նույնպես «ինստալյացիոն» մտքեր հարուցեց. ես մտածեցի, որ աշխարհում ուրիշ ոչ մի ուրիշ զգեստ այսպես արագ հագնվելու հնարավորություն չի տալիս։ Եւ հետո` փակ է նաեւ դեմքը, ուստի այս հեշտասեր աղջկա հայացքը նույնպես ոչինչ չի դավաճանի։ Այնպես որ, չադրան կարելի է համարել նաեւ չարտոնված սեքսի համազգեստ։ Համենայնդեպս, ուրիշ ոչ մի զգեստ այդպես հարմար չէ այդպիսի գործունեության համար. թերեւս սա էր նկատի ունեցել ներկայացման հեղինակը։ (շարունակելի)