Երևան
20 °C
searchclose
today
menuclose
Երևան
20 °C
Human Rights Watch իրավապաշտպան կազմակերպությունը Ղազախստանի կառավարությունից պահանջում է հետաքննել Ալմաթիում բողոքի ցույցերի ժամանակ անվտանգության ուժերի կողմից զենքի և հատուկ տեխնիկայի անհամաչափ օգտագործման դեպքերը։
80 տեսանյութ վերլուծելուց հետո իրավապաշտպանները եզրակացրել են, որ ոստիկանությունը և զինվորականները կարող էին ցուցարարների նկատմամբ չափից ավելի ուժ կիրառած լինել առնվազն չորս դեպքում։
Խոսքը Ալմաթիում արված տեսանյութերի մասին է հունվարի 4-իղ սկսած, երբ քաղաքում բողոքի ցույցերը սկսվել են, մինչև հունվարի 6-ը, երբ զինվորականները մտել են քաղաք և կրակ բացել Հանրապետության հրապարակում հավաքված մարդկանց վրա։
Տեսագրությունները ստուգվել են, տեսարանները հաստատվել են տարածքին բնորոշ հատկանիշներով, ժամանակագրությունը սահմանվում է արևի գտնվելու վայրով, կադրում ընկած ստվերով և այլ մանրամասներով։ Իրավապաշտպանները նաև հարցազրույցներ են վերցրել ականատեսներից և ցուցարարներից:
Պաշտոնական տվյալներով՝ Ղազախստանում մոլեգնած ցույցերի ընթացքում սպանվել է 225 մարդ, այդ թվում՝ 19 զինվորական և ոստիկան։
Այն, ինչ հայտնվել է այս տեսանյութերում, պահանջում է «հրատապ, արդյունավետ, անկախ և անաչառ հետաքննություն», պնդում է Human Rights Watch-ը:
Ուսումնասիրության թիրախում հատկապես 4 դրվագ է
Կազմակերպության հիմնական հայտարարությունը վերաբերում է չորս դրվագների. Դրանցից առաջինը և ամենաարյունալին տեղի է ունեցել հունվարի 5-ի գիշերը, երբ ուժայինները ցրել են Հանրապետության հրապարակում բողոքի ակցիա իրականացնող և խանութները թալանող ցուցարարներին։ Օգտագործվել են լուսաձայնային նռնակներ և ռետինե փամփուշտներ, մահակներ ու գազ, որից հետո ամբոխը անցել է հարձակման և այրել ոստիկանական մի քանի մեքենաներ։
Իրավապաշտպանները եզրակացնում են, որ այս օրը առնվազն տասը մարդ է զոհվել, ևս 19-ը վիրավորվել, թեպետ HRW-ն ընդգծում է, որ իրական թիվը կարող է շատ ավլեին լինել։
«Բազմաթիվ ապացույցներ կան, որ անվտանգության ուժերը կրակ են բացել առանց ակնհայտ պատճառի և սպանել առնվազն 10 մարդու», - ասել է HRW-ի կոնֆլիկտների հետազոտող Ջոնաթան Պեդնոն:
Երկրորդ դրվագը տեղի է ունեցել հունվարի 5-ին ժամը 15:00-17:30-ն Ալմաթիի նախագահական նստավայրում։ Ձայնագրությունները ցույց են տալիս, որ շենքը հսկող անվտանգության ուժերը բազմիցս ավտոմատներով կրակել են ցուցարարների վրա, որոնցից մի քանիսը զինված են եղել փայտերով կամ վահաններով: Միաժամանակ, ցուցարարներից մեկի ձեռքում ատրճանակ է նկատվել։ հենց այդ օրվա երեկոյան էր, որ Ղազախստանի նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևը հեռուստաուղերձում ցուցարարներին ահաբեկիչներ է անվանել, ընդգծում է Human Rights Watch-ը։
Երրորդ դեպքը հունվարի 6-ին, ժամը 10:00-ի սահմաններում Հանրապետության հրապարակում ցուցարարների վրա զինվորականների կրակոցն է։ Դեպքի վայրում ներկա ականատեսները պատմել են, որ որոշ ցուցարարներ դիմել են ոստիկաններին՝ խնդրելով չկրակել։
Մեկ այլ արյունալի դեպք՝ չորրորդ դրվագը, որի մասին խոսում են HRW-ի փորձագետները, հունվարի 6-ին ժամը 06:00-ի սահմաններում Հանրապետության հրապարակում ցուցարարների հավաքն է՝ «Մենք խաղաղ ցուցարարներ ենք, մենք ահաբեկիչ չենք» գրությամբ պաստառով։
Բողոքի ակցիայի մասնակիցներից մեկը HRW-ին ասել է, որ դրանից հետո իրավապահները նախ մի քանի նախազգուշական կրակոց են արձակել օդ, ապա սկսել են կրակել ցուցարարների ուղղությամբ։ Այդ պահին հիշյալ ականատեսը փորձել է թաքնվել՝ կյանքը փրկելու համար։
Ականատեսները լրագրողներին պատմել են նաև, որ այդ օրը հրապարակում գտնվողներից առնվազն մեկը հրազենային վնասվածք է ստացել գլխին, իսկ երկրորդը՝ մարմնի վերին հատվածում։
Ականատեսների վկայությունները հաստատվում են կրակոցների տակ հայտնված մարդկանց կողմից նկարահանված վեց տեսանյութերից, թեև դրանցից ոչ մեկը ցույց չի տալիս այն պահը, երբ զինվորականները կրակ են բացում: Տեսանյութերից մեկում 100-ից ավելի միաժամանակյա կրակոց է լսվում։
Ո՞վ է մեղավոր բռնության համար.
«Տասնյակ ղազախ ընտանիքներ սգի մեջ են և սպասում են կառավարության պատասխանին:
Ղազախստանի իշխանությունների առաջնահերթությունը պետք է լինի գոնե որոշ չափով վերականգնել օրենքի գերակայությունը և պատժել նրանց, ովքեր մեղավոր են ողբերգական մահերի համար»-ասել է Ջոնաթան Պեդնոն։
Իրավապաշտպանները կոչ են անում ազգային կառավարությոններին, ԵՄ-ին և ԵԱՀԿ-ին ստիպել Ղազախստանին հետաքննել այս դեպքերը:
Ղազախստանում բողոքի ցույցերը սկսվել են հունվարի 4-ին։ Երթն ու բողոքը խաղաղ է անցել, սակայն, ըստ ականատեսների, իրավիճակը սկսել է սրվել, երբ ոստիկանությունը սկսել է ցրել ցուցարարներին խլացուցիչ նռնակներով և արցունքաբեր գազով։ Սա միայն զայրացրել է ցուցարարներին, սկսվել են ուժայինների հետ առաջին բախումները, որոնք տևել են ողջ գիշեր։
Հունվարի 5-ին Ալմաթիի փողոցներում հրազեն է հայտնվել։ Հաջորդ օրը զինվորականներն են մտել քաղաք։
Ականատեսների ու ցուցարարների խոսքով, իրենք դեռ չեն հասկանում, թե այդ գիշեր ով է հրդեհել քաղաքապետարանն ու հարձակվել նախագահական նստավայրի վրա։ Հրապարակում գտնվող ցուցարարներից ոմանք կարծում են, որ դրանք սադրիչներ են եղել և ցուցարարների հետ կապ չեն ունեցել։ Մյուսները խոսում են «ճերմակ թևկապներով, սպոտային կազմվածքով երիտասարդ տղաների» մասին, ովքեր անընդհատ հորդորում էին գնալ բնակավայր, հետո օդանավակայան կամ ոստիկանական բաժանմունք ու այնտեղ սկսել անկարգություններ: Հարցաքննվող ցուցարարները պնդում են՝ տեղի ունեցածը պառակտման փորձ է եղել՝ ուղղորդվող ինչ-որ հատուկ խմբերի կողմից:
Տարածվում է Վրաստանի հատուկ քննչական ծառայության ղեկավարի՝ Հայաստան այցելելու մասին հին տեղեկատվություն
2023-ին ԶՈՒ և այլ զորքերի զորամասերում արձանագրված դեպքերը գրեթե կիսով չափ նվազել են. Վարդապետյան
Փարիզում կկայանա ԵՄ-ի, Ֆրանսիայի և Չինաստանի ղեկավարների եռակողմ հանդիպումը
Հայաստանի և Իրանի միջև ստորագրվել է մշակութային համագործակցության ծրագիր
Ադրբեջանի պաշտպանության փոխնախարարն Իրանում է. քննարկվել են ռազմական համագործակցության հարցեր
Բեռնատարը մի քանի պտույտ գլորվելով հայտնվել է ձորում. վարորդը հոսպիտալացվել է
Տան հյուրասենյակում հայտնաբերվել է 17-ամյա աշակերտի մարմինը. սպանության հատկանիշներով նախաձեռնվել է վարույթ
ՀՀ-ն բարձր է գնահատում Լեհաստանի հետ գործընկերության շրջանակներում հաստատված խորը բարեկամական կապերը. ԱԳՆ
Կոռուպցիոն հանցանքների ցանկը վերանայելու շուրջ քննարկում է անցկացվել հասարակական սեկտորի հետ
Ջերմաստիճանը կշարունակի նվազել, ինտենսիվ անձրևի տեսքով տեղումները կպահպանվեն
«Եվրոպական ժառանգության օրերի ճամբար» ծրագիրը մեկնարկել է նաև Սպիտակի համայնքային գրադարանում
Կոոպմանը Բաքվում քննարկել է Եվրամիության հետ համագործակցությանն առնչվող հարցեր
«Ինձ հետ դու-ով չխոսեք». իրավիճակը ԱԺ-ում թեժացավ. Արշակյանը Արծվիկ Մինասյանին զրկեց ձայնի իրավունքից, նա լքեց դահլիճը
Ինչո՞ւ եք ահաբեկում կիրանցիներին, անբարոյականի պես գալիս, անընդհատ ստեր եք հորինում. Հովհաննիսյանը՝ ընդդիմադիրներին
Երբ է այս տարի նախատեսված անցկացնել «Վերջին դաս» միջոցառումը. ԿԳՄՍՆ-ն շրջաբերականներ է ուղարկել
ՏԿԵ նախարարը Արմավիրի մարզում հետևել է ճանապարհաշինական աշխատանքների ընթացքին
Տպավորություն է՝ դիմապակիների դեմ պատերազմ եք սկսել, պետք չէ մեքենաներ կոտրել․ Արշակյանը՝ ԵԿՄ «ՈՒԱԶ»-ը վնասելու մասին
545 հարկ վճարող չի ապահովել անկանխիկ վճարման ընդունման հնարավորություն․ ՊԵԿ
Հայտնաբերվել է թմրամիջոցների շրջանառության մեղադրանքով շուրջ 10 ամիս հետախուզվող տղամարդը
Վրաստանի վարչապետը Վաշինգտոնի պահանջների պատճառով հրաժարվել է ԱՄՆ այցից
Սամվել Ղուկասյանը նոր պաշտոն ունի
Կենտրոն վարչական շրջանը նոր ղեկավար ունի
Կասեցվել է «Ֆիշեռ» ՍՊԸ-ի ձկնամթերքի արտադրամասի գործունեությունը. ՍԱՏՄ
Երևանի Արցախի պողոտայում պայթյուն է տեղի ունեցել ընթացքի մեջ գտնվող «Մերսեդես»-ում. կան վիրավորներ
Հնդկաստանի քաղաքացիների կողմից խուլիգանության, նրանցից մեկի սպանության վարույթով կալանավորվել են վերջինիս հայրենակիցները
«Մամուլի ազատության ինդեքս 2024» զեկույցում Հայաստանը բարելավել է դիրքը. որ հորիզոնականում են հարևան երկրները
Ռուսական զորքերը Նիգերում տեղակայված են նույն բազայում, ինչ ամերիկյանը. Պենտագոն
Միացյալ Նահանգները Հայաստանի կողքին է իր ինքնիշխանության ամրապնդման գործում. Մայքլ Քարփենթերը՝ ՀՀ ԱԺ պատգամավորներին
Խնդրահարույց է լրագրողների թիրախավորման, նրանց մասնագիտական գործունեությունը խոչընդոտելու դեպքերի առկայությունը. ՄԻՊ
Թբիլիսիում անհայտ անձինք հարձակվել են ցուցարարների վրա, ծեծել նրանց (տեսանյութ)
Մեքենան հայտնվել է «Գազպրոմ»-ի փորած փոսում
Երևանի և 3 մարզի որոշ հասցեներում մի քանի ժամ լույս չի լինի
Զովունիում երկհարկանի շինության առաջին հարկում հրդեհ է բռնկվել
Կիպրոսը ողջունել է Երևանի և Բաքվի միջև սահմանազատման վերաբերյալ պայմանավորվածությունը
Մեքենան դուրս է եկել Երևան-Գյումրի ճանապարհի երթևեկելի հատվածից ու շրջվել. կան տուժածներ
Տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության նախաձեռնող խմբի նիստ․ ինչ է քննարկվել
Զինված ավազակային հարձակում Երևանում․ թալանել են կնոջը և դիմել փախուստի, դեպքի վայրում հայտնաբերվել է մարտական ատրճանակ
«Մարտի 1»-ի գործը ավարտված չէ, նոր փամփուշտներ կան, որոնք ուղարկված են փորձաքննության․ Վարդապետյան
Հնարավոր չէ «սրբազան»-ի տիտղոսի հետևում անվանարկել քաղաքական հակառակորդին՝ ակնկալելով պատասխան Նոր Կտակարանից․ Առաքելյան
Վաշինգտոնում հայ պատգամավորները ներկայացրել են Հայաստան-Ադրբեջան խաղաղության գործընթացը
