Մեծամասնական պատգամավորները մտածում են հեռանալու մասին, իսկ Շմայսը՝ ռեյտինգայինի կողմնակից

Նոր ընտրական համակարգից, պարզվում է, որոշակի դժգոհություններ ունեն նաեւ նախկինում մեծամասնական ընտրակարգով հանրապետության տարբեր ընտրատարածքներից ընտրված պատգամավորները:

Խոսքը մասնավորապես նրանց մասին է, ովքեր քաղաքական ֆիգուր չեն եւ խորհրդարանում են հայտնվում՝ պայմանավորված ամենատարբեր գործոններով, բացի քաղաքականից: Առաջարկվող Ընտրական նոր օրենսգրքով, ընտրությունը կատարվում է համամասնական ընտրակարգով, սակայն կուսակցությունների ցուցակները բաղկացած են լինելու երկու մասից` համապետական եւ տարածքային: Յուրաքանչյուր կուսակցություն իր համապետական ցուցակում ընդգրկված թեկնածուներից կազմելու է  13 առանձին տարածքային ցուցակներ` նոր ԸՕ-ով ձեւավորվելիք հանրապետության 13 ընտրատարածքների համար: Այս տարածքային ցուցակների հետ կապված ընդդիմադիր գործիչները տարբեր դիտարկումներ ունեն: Օրինակ, նախկին ԱԳ նախարար Վարդան Օսկանյանը գտնում է, որ նախկին 41 ընտրատարածքներից մեծամասնական կարգով ընտրվող թեկնածուները, ովքեր հիմնականում օլիգարխներ եւ կիսաօլիգարխներ  էին եւ  ընտրվում էին փող բաժանելով կամ այլ լծակներ օգտագործելով, հիմա այս տարածքային ցուցակներով կմասնակցեն ընտրություններին: Նրանք, ըստ նախկին ԱԳ նախարարի, նույն լծակները գործի կդնեն ու թեեւ իրար հետ կմրցակցեն, սակայն այդ մրցակցությունից կշահի միայն այն կուսակցությունը, որի ցուցակով նրանք առաջադրված  կլինեն, որովհետեւ եթե որեւէ ընտրող ցանկանում է ինչ-ինչ պատճառներով ընտրել իր տարածքում առաջադրված օլիգարխին, ապա պետք է նախ ընտրի այն կուսակցությանը, որի ցուցակով այդ անձը ներկայացված է:

4+4+4 ձեւաչափի շրջանակներում իշխանություններին ներկայացված հինգ պահանջներից մեկը վերաբերվում է ընտրության համակարգին՝ «Ազգային ժողովի ընտրություններն անցկացնել համամասնական ընտրակարգով՝ բացառելով տարածքային ու վարկանիշային ցուցակները»:  Այս պարագայում նույնպես բացատրությունը նույնն է, ինչ նախկին ԱԳ նախարարն է ներկայացնում:  Պատգամավոր Նիկոլ Փաշինյանն էլ գտնում է, որ տարածքային ցուցակների թեկնածուների թիվը սահմանափակելով եւ ներկայում ամրագրված՝ 5-ից մինչեւ 20 հոգու փոխարեն, դարձնելով 3-ից մինչեւ 6 հոգի, այս մտահոգությունները կարող են մեղմանալ:

Մեր տեղեկություններով, սակայն, մեծամասնականով ընտրվելու սովորություն ունեցող անձինք խնդիրներ ունեն այս փոփոխության հետ եւ անգամ համեմատաբար ավելի թույլերը մասնավոր զրույցների ժամանակ սրտնեղում են, որ փոփոխությունն արվել է իրենց դեմ: Ոմանք էլ «քաղաքականությունը» լքելու մասին են մտածում: Երեկ թեմայի շուրջ մի քանի հարց ուղղեցինք մեծամասնական ընտրակարգով ընտրված պատգամավոր, ԱԺ սոցիալական հանձնաժողովի նախագահ, ՀՀԿ-ական  Հակոբ Հակոբյանին:

- Պարոն Հակոբյան, դուք որպես մեծամասնականով ընտրված պատգամավոր, ինչպե՞ս եք գնահատում այս նոր կարգը:

- Գիտեք, մենք ունենք Սահմանադրություն, եւ առաջինը` այդ Սահմանադրության պահանջը պետք է բավարարվի, երկրորդը՝ տարածքների շահերը պետք է պաշտպանվեն Ազգային ժողովում, որովհետեւ մենք երկպալատանի խորհրդարան չենք:

- Այն պատգամավորների համար, ովքեր գիտենք, իրենց տարածքն ունեն եւ սովոր են ընտրվել այդ ձեւով, այս նոր ձեւը ինչ-որ իմաստով  խոչընդոտ կլինի՞, թե ոչ:

- Քանի որ Սահմանադրությունը մեծամասնական ընտրության համակարգ  թույլ չի տալիս, այլ համամասնական, դրա համար էլ մեր օրենքում մեծամասնականի ընտրահամակարգ չկա, չկա  տարածք, չկա տարածքին համապատասխան մեծամասնականով ընտրված պատգամավոր, չկան նման բաներ: Իսկ  համամասնական կարգով տարածքից ընտրվող պատգամավորները նրա համար են, որ տարածքի շահերը պաշտպանեն:

- Ձեր կարծիքով, խորհրդարանում պատկերը կփոխվի՞ այս ընտրության ձեւի արդյունքում:

- Խորհրդարանում պատկերը փոխվելը կախված է ընտրությունից, դուք ի՞նչ պատկեր նկատի ունեք: Ում որ հանրությունը ընտրեց, նա է պատկերը խորհրդարանի:

- Նկատի ունեմ, կյանքը ցույց է տվել, որ մեծամասնական ընտրակարգով առանձին անհատներ են մտել խորհրդարան, որոնց այստեղ գտնվելը այնքան էլ ոգեւորիչ  չի եղել որեւէ մեկի համար: Հիմա այս տարբերակով նրանք կընտրվե՞ն, թե ոչ:

- Ես էլ կարող եմ ասել՝ պատգամավորներ, որոնք կուսակցությունների ցուցակով են ընտրվել եւ նրանց այնտեղ գտնվելը նույնպես ոգեւորիչ չի եղել ժողովրդի համար, ընտրողների համար:

- Իմ հարցը վերաբերվում էր իմ նշած պատգամավորների խմբին, ըստ ձեզ, նրանք դժվարություններ կունենա՞ն, թե ոչ:

- Ընտրությունը միշտ էլ դժվար պրոցես է, ես չեմ կարծում, որ նոր օրենսգիրքը պետք է ինչ-որ էական փոփոխություն մտցնի այդ դժվարությունների կամ հեշտության հարցում:

- Դուք, որպես պատգամավոր, ձեր ընկերներից լսե՞լ եք դժգոհություն, թե ոչ: Ընդհանրապես իրենք ինչպե՞ս են արձագանքել:

- Ես ոչ թե լսել եմ, այլ ես ինքս էլ, կարդալով ԸՕ նախագիծը, տեսել եմ, որ այդտեղ կան որոշակի բարդություններ: Բարդությունները գալիս են նրանից, որ ինքը մեծամասնական չի, համամասնական է, եթե առաջ կար հատուկ ընտրաթերթիկ, որով ընտրում էիր մեծամասնական պատգամավորին, հիմա դա չկա, դու կուսակցության համապատասխան թեկնածուներից պետք է ընտրես մեծամասնական պատգամավոր, սա է դժվարությունը: Այսինքն, ոչ թե դժվարություն, այլ նորություն, նորամուծություն, որը առաջացրել է մի տեսակ դժգոհություն:  Սա է:

Պատգամավոր Առաքել Մովսիսյանը (Շմայս), նույնպես պատասխանեց թեմային առնչվող մեր հարցերին.

- Պարոն Մովսիսյան, նոր Ընտրական օրենսգրքով փոխվում է ընտրության ձեւը, այսինքն այն պատգամավորները, որ մեծամասնական ընտրակարգով են ընտրվել, պետք է ընտրության գնան ցուցակով, դուք ինչպե՞ս եք գնահատում այս փոփոխությունը:

- Շատ նորմալ, շատ նորմալ:

- Տեսակետ կա, որ սա դժվարացնում է ընտրության պրոցեսը:

- Ձեզ ինչի՞ ա թվում, որ էն ժամանակ դժվար ա եղել: Ոչ, դժվար չի եղել իմ համար,  ժողովուրդը չի՞  ընտրողը: Ժողովուրդն է որոշել, հիմա էլ ժողովուրդը կորոշի:

- Տեսակետ կա, որ այս փոփոխությամբ, դժվարանում է այնուամենայնիվ:

- Այ մարդ, ես կողմ եմ, ոնց ուզում են թող փոխեն, ավելի լավ, թող ժողովուրդը որոշի` ում ա ընտրում: Էն ժամանակ կիմանանք, էլի տենց մեծ-մեծ կխոսան, թե էլ չեն խոսա: Ռեյտինգայինն ավելի ճիշտ է:

Մովսիսյանը, սակայն, անպատասխան թողեց մեր հարցը՝ արդյոք պատրաստվո՞ւմ է 2017 թվականի ընտրություններին մասնակցել այս նոր կարգով: Այս հարցը լսելով՝ նա ասաց. «Լավ, կխոսանք», ու անջատեց հեռախոսը: