Հոգեկան խնդիրներ ունեցող 10 մարդ` 1 հիվանդասենյակում եւ 1 հեռուստացույց` 40-50 հոգու համար

Հոգեբույժի մասնագիտությունը չի գրավում երիտասարդներին. վարձատրությունը ցածր է, իսկ աշխատանքը՝ ծանր: Այդ իսկ պատճառով ոլորտում բժիշկ-հոգեբույժների սուր կարիք է զգացվում: Տխուր է նաեւ հոգեբուժական հաստատություններում բուժում ստացող մարդկանց վիճակը. խորհրդային տարիներից մնացած անհրապույր շինություններ, կիսախարխուլ կահավորում, գերծանրաբեռնված հիվանդասենյակներ, ժամանցի կազմակերպման սուղ ու նյարդայնացնող պայմաններ եւ այլն:

ՀՀ առողջապահության նախարարության գլխավոր հոգեբույժ Սամվել Թորոսյանը, սակայն, որպես ոլորտի թիվ մեկ խնդիր ամեն դեպքում առանձնացնում է մասնագետների պակասը, որոնք էլ բավական ցածր են վարձատրվում: «Այսօրվա վիճակով կադրային հարցն է ամենապրոբլեմայինը: Մեր բժիշկները ստանում են մոտ 170 հազար դրամ: Դա նվազագույնն է: Հերթապահելու դեպքում մինչեւ 300 հազար դրամ են ստանում: Իհարկե, աշխատավարձը միանշանակ պետք է բարձրացվի: Ես պետք է ասեմ՝ անգամներով: Իմանալով, հասկանալով երկրի վիճակը՝ այդ մասին չենք բարձրաձայնել, բայց իհարկե, պետք է հոգեբույժի աշխատավարձը լինի բարձր: Շատ բարձր: Անցած տարի բարձրացրեցինք: Եթե հնարավորություն լինի, այս տարի էլ կբարձրացնենք: Աստված տա, որ այնպիսի վիճակում լինի երկիրը, որ մենք կարողանանք հոգեբույժի աշխատավարձը դարձնել մեկ միլիոն»,- ասաց նա:

Ոլորտում գործում է մոտ 150 հոգեբույժ: Եվս այդքան մասնագետի կարիք էլ կա: «Հավատացած եղեք, որ այդքան էլ լինի, էլի չի բավարարի, որովհետեւ քաղաքակիրթ երկրներում հոգեբույժների թիվը բավականին մեծ է: Մեզ մոտ հոգեբույժները աշխատում են մեծ ծանրաբեռնվածությամբ, բաժանմունքներ կան, որտեղ 40 հիվանդին բաժին է ընկնում մեկ հոգեբույժ: Հոգեբույժը միայն դեղորայք չի նշանակում, նա պետք է եւ հիվանդի հետ զրուցի, եւ նրա հետ անհատական աշխատանք տանի»,- շարունակեց Սամվել Թորոսյանը:

Հայաստանում հաշվառված է հոգեկան խնդիրներ ունեցող 55 հազար մարդ: Մեր զրուցակիցը կարծում է, որ այդ ցուցանիշը չի արտացոլում իրական պատկերը, քանի որ ոչ բոլորն են դիմում հոգեբուժական ծառայություն կամ լինում մասնագետների տեսադաշտում: Հաշվառվածներից ստացիոնար բուժում ստանում է 1 200-ը: Ի դեպ, հոգեբուժական հաստատություններից մեկում շարունակում են պահվել նաեւ մեծ թվով մարդիկ, որոնք այլեւս չեն զգում դրա կարիքը, բայց եւ գնալու տեղ չունեն: «Մենք իրականացնում ենք մի գործառույթ, որը հատուկ չէ բժշկական ծառայությանը: Բայց պետությունը, հաշվի առնելով, որ անապահով, սոցիալական կապերը խզված մարդիկ կան, որոնք, ժողովրդի լեզվով ասած, չունեն տուն-տեղ, այդ հոգսը վերցրել է իր վրա, եւ այս մարդկանց խնամքն է կազմակերպվում: Սեւանի հոգեբուժարանում 400 խնամքի հիվանդ կա, որոնք ուղղակի խնամքի կարիք ունեն, տառապում են հոգեկան կամ վարքային այս կամ այն հիվանդությամբ կամ մտավոր հետամնացությամբ: Սա շատ մարդասիրական քայլ է: Շատ հարուստ երկրներ կան, որտեղ այդ բանը չի արվում: Ուրիշ հարց, որ այդ խնամքը կարելի էր կազմակերպել այլ պայմաններում: Արդեն իսկ սկսվել են այդ ուղղությամբ աշխատանքները»,- նկատեց գլխավոր հոգեբույժը:

Ինչ վերաբերում է հոգեբուժական հաստատությունների ֆինանսավորմանը, յուրաքանչյուր մահճակալի հաշվով պետությունը մեկ օրվա համար հատկացնում է մոտ 6 հազար դրամ՝ ներառյալ շենք-շինությունների պահպանման ծախսերը, կոմունալ վարձերը, աշխատավարձը, դեղորայքը, հիվանդի սնունդը:

Խոսելով ոլորտում ձեռնարկված բարեփոխումների մասին, որոնց արդյունքները հնարավոր կլինի տեսնել մինչեւ 2019 թվականը, Թորոսյանը նշում է. «Շենք-շինությունների վերանորոգման կարիք ունենք. սովետական հիվանդանոցներ են՝ 10 տեղանոց հիվանդասենյակներով: Իսկ այսօրվա վիճակով պահանջները լրիվ ուրիշ են: Մարդիկ ուզում են առանձին հիվանդասենյակում լինել կամ երկու մարդ՝ մեկ հիվանդասենյակում, եւ դա նորմալ կլինի, ուզում են, որ ամեն հիվանդասենյակ իր սանհանգույցն ունենա: Եթե 40-50 հոգի նստում եւ մի հեռուստացույցով նայում են նույն ծրագիրը, դա արդեն իսկ նորմալ երեւույթ չէ: Ինչպե՞ս կարող է 40-50 մարդու մոտ լինեն նույն նախասիրությունները: Պարզ չէ՞, որ հիվանդներից ով ավելի ճարպիկ է, նա էլ կարողանում է իր կամքը մյուսներին թելադրել»: 

Այդուհանդերձ, Սամվել Թորոսյանը նշում է, որ կան առանձին բաժանմունքներ, որտեղ բուժօգնությունն իրականացվում է ժամանակակից մեթոդներով, այդ թվում արտթերապիա՝ քանդակաբուժության միջոցով:

Երեւանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարանում որպես հոգեբույժ մասնագիտանալ ցանկացողների թիվը հուշում է, որ այդ մասնագետների ցանկալի թվաքանակին հասնելու հնարավորությունը դեռ բավական հեռու է: Հոգեբուժության ամբիոնի վարիչ, պրոֆեսոր Արմեն Մելիք-Փաշայանը տեղեկացրեց. «Վերջին մոտավորապես 5 տարվա ընթացքում տարեկան մոտավորապես 4-5 դիմորդներ են մեզ մոտ գալիս: Հոգեբուժության ամբիոնը մասնագիտացնում է ոչ միայն հոգեբույժներ, մասնագիտացնում է հոգեթերապեւտներ, թմրաբաններ, մանկական հոգեբույժներ եւ, իհարկե, այդ 4-5 հոգու մեջ մտնում են վերը նշված բոլոր մասնագետները»: Ավելի վաղ, ըստ նրա, տարեկան դիմողների թիվը մեկ-երկուսն է եղել: «Ես մոտավորապես արդեն 9-րդ տարին է` ղեկավարում եմ հոգեբուժության ամբիոնը եւ չեմ հիշում այդպիսի տարի, որ չունենանք կլինիկական օրդինատոր»,- հավելեց Արմեն Մելիք-Փաշայանը: Նա նաեւ հավելեց, որ հոգեբուժության ոլորտում մասնագետների պակասը լուրջ խնդիր է ոչ միայն Հայաստանում, այլեւ ամբողջ աշխարհում, քանի որ մասնագիտությունը ծանր է, պատասխանատու, եւ ամեն մարդ չէ, որ կարող է աշխատել հոգեկան խնդիրներ ունեցող հիվանդների հետ:

Հ.Գ. «Ուզում եմ, որպեսզի մեր հանրությունը մի քիչ հոգատար լինի մեր հիվանդների նկատմամբ, բարյացակամ լինի, խտրականություն չդնի: Ցավոք, անուշադրություն է լինում, շատ հաճախ լինում է պիտակավորում, շատ հաճախ հիվանդների նկատմամբ ավելի շատ պահանջկոտություն է դրսեւորվում, քան դրա կարիքը կա, ինչը բերում է համապատասխան ռեակցիաների»,- մեր զրույցի վերջում լրացրեց ՀՀ ԱՆ գլխավոր հոգեբույժը: