Վարչապետն ընդդեմ վարչապետի. երբ Հայրիկյանը վարչապետ էր, դուք վարչության պետ էլ չէիք

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2003 թվականի հոկտեմբերի 24-ի համարում

«Մեզ ԿԳԲ-ի ագենտ վարչապետ պետք չէ: Բացել ԿԳԲ-ի արխիվները»,-երեկ այսպիսի կարգախոսներով ԱԻՄ-ական մոտ հարյուր ցուցարարներ հավաքվել էին Հանրապետության հրապարակի շատրվաններին հարող հրապարակում:

ԱԻՄ նախագահ Պարույր Հայրիկյանը կատարեց իր խոստումը եւ, ինչպես ինքն է ասում, «գործակալի խարանը վերջնականապես դրեց վարչապետի ճակատին»: Հավաքվածների թիվը ակնհայտորեն հեռու էր ԱԻՄ նախագահի հոկտեմբերի 17-ին խոստացած երեք հազարից, եւ Հայրիկյանը պատճառաբանեց, թե ցուցարարների մի մասը գնացել է Մատենադարան: Հայրիկյանը, ըստ էության, ելույթ չունեցավ, սակայն բաժանեց իր ելույթի տեքստը, ուր ասված է. «Անդրանիկ Մարգարյանն ու իր թիմակիցները՝ Ռոբերտ Քոչարյանի գլխավորությամբ, օտար պետության կայսերապաշտական (իմպերիալիստական) թեւի ներկայացուցիչներն են Հայաստանում:

Մեր հանրապետության էներգետիկ կարողությունները օտար պետությանը կարող էին հանձնել միայն ծախու արարածները»: Պարույր Հայրիկյանը նույնիսկ նախագահական եւ խորհրդարանական ընտրությունների խայտառակությունները կապում է Անդրանիկ Մարգարյանի ռուսական գործակալական ցանցի հետ կապված լինելու հանգամանքով՝ բացատրելով, որ դա բացասական հետեւանք ունեցավ Հայաստանի միջազգային վարկի եւ ինքնիշխանության վրա. «Նժդեհական խաղացող հանրապետականների եւ անկուսակցական (որը ժողովրդավարական երկրում նշանակում է գաղափարախոսական կազմակերպվածության փոխարեն «մաֆիոզ» կամ գաղտնի ծառայությունների համագործակցությունը նախընտրող) նախագահի իշխանության տարիներին Հայաստանը կանգնեց Եվրոպայից մերժված լինելու եւ դրա հետեւանքով Ռուսաստանի կցորդի՝ Չեչնիայի կարգավիճակում հայտնվելու վտանգի առաջ:

Արդյոք ավելի մեծ չարագործություն կարելի՞ է պատկերացնել Հայաստանի հանդեպ»: Ինչպես տեսնում եք, Հայրիկյանը նախկինի նման չի կենտրոնացել միայն վարչապետ Անդրանիկ Մարգարյանի վրա, եւ այս հանրահավաքում նրա թիրախը նաեւ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանն էր: ԱԻՄ նախագահը կարծում է, որ գործակալներից եւ Հայաստանի նկատմամբ իրագործած նրանց չարագործություններից ազատվելու լավագույն եղանակը ՊԱԿ-ի արխիվները բացելն է. «Այսօր ՊԱԿ-ի գրապահոցները բացելուն եւ հասարակության ազատագրմանը դեմ լինելը նշանակում է այդ արատավոր համակարգի պաշտպանն ու նրա վերադարձի նպաստողը լինել:

Երեկ կոմունիստական կայսրության գաղտնի ծառայությունների գործակալ, այսօր «Հայաստանը մեզ պետք է առանց հայերի» կարգախոսով առաջնորդվող կայսերապաշտական Ռուսաստանի լրտեսներով ողողված Հայաստանը, հանուն իր քաղաքակիրթ ապագայի, պետք է շուտափույթ կերպով լուծի նախկին գաղտնի գործակալներին (ոչ՝ ՀՀ ազգային անվտանգության) գաղտնազերծելու եւ ներում շնորհելու խնդիրը»: Պարույր Հայրիկյանի այս մտահոգությունները շատ տեղին են հնչում: Սակայն այդպես էլ անհասկանալի է մնում, թե ինչու է Հայրիկյանը ՊԱԿ-ի արխիվները գաղտնազերծելու եւ իր կողմից ՊԱԿ-ի գործակալ հռչակվող վարչապետ Մարգարյանից Հայաստանը ազատելու գործին այսպես ջերմեռանդորեն լծվել հենց այսօր:

Արդյո՞ք դրա պատճառը միայն ԱԻՄ գրասենյակները խլելուն ուղղված գործողություններն էին: Թերեւս՝ նաեւ դա: Բայց, կարծում ենք, մեծ դեր է կատարում նաեւ անձնական խանդը: Հայրիկյանը 17 տարի է անցկացրել բանտերում եւ ճամբարներում, իսկ Մարգարյանը՝ ընդամենը 2: Մարգարյանը ժամանակին եղել է Հայրիկյանի ենթականերից մեկը, որին Հայրիկյանը վերաբերվել է որպես զինվորի: Սակայն այս էլ երկրորդ անգամ Հայրիկյանը չի ընտրվում ԱԺ պատգամավոր, իսկ Անդրանիկ Մարգարյանը խորհրդարանական մեծամասնության ղեկավարն է:

Հայրիկյանը գոնե ներքուստ վստահ է, որ ՀՀ վարչապետ լինելու պատիվը պետք է վերապահվեր իրեն եւ ոչ թե Անդրանիկ Մարգարյանին, որին Հայրիկյանը անվանում է «Քաջ Նազար»: ԱԻՄ նախագահը Մարգարյանի նման հաջողությունը հակված է բացատրել նրա ՊԱԿ-ի գործակալ լինելով: Ի դեպ, 1990 թվականին Պարույր Հայրիկյանը տպագրել էր իր այցեքարտը, որի վրա գրված է. «Պարույր Հայրիկյան՝ ՀՀ վարչապետ»:

Ավետիս Բաբաջանյան