Երևան
21 °C
Գյուղական համայնքներում բժիշկների հետ հանդիպումների ու խորհրդատվությունների հասանելիության խնդիրը հաճախ ամենատարրական գիտելիքի պակասի հետեւանքով հանգեցնում է լուրջ հիվանդությունների։ Այս բացը լրացնելու համար «Հանուն հավասար իրավունքների» կրթական կենտրոն ՀԿ֊ն գինեկոլոգի եւ հոգեբանի հետ հանդիպումների շարք էր նախաձեռնել, որի ընթացքում բժիշկները սպառիչ պատասխաններով ու խորհուրդներով, ուսուցողական մանրամասն պարզաբանումներով խոսեցին հիգիենայի, վերարտադրողական առողջության, հակաբեղմնավորիչների հակացուցումների, սեռավարակների եւ տարբեր հիվանդությունների կանխարգելման մասին։
Առաջին հանդիպումը Տավուշի մարզի Բերդ քաղաքում էր՝ սահմանամերձ տարբեր գյուղերից ներկա կանանց հետ։
Հանդիպման բանախոսներից Երեւանի պետական բժշկական համալսարանի մաշկավեներաբանության եւ թերապեւտիկ կոսմետոլոգիայի ամբիոնի կլինիկական բազա հանդիսացող «Հելիոս» բժշկական կենտրոնի մանկաբարձ-գինեկոլոգ Արմինե Հովհաննիսյանը նախ խոսեց կանանց անձնական հիգիենայի մասին, որը շատ կարեւոր է եւ սխալի դեպքում տարբեր հիվանդությունների հիմք կարող է դառնալ։
Մանրամասն ներկայացվեց կանանց առողջությանը սպառնացող հիմնական հիվանդությունները, կրծքագեղձի քաղցկեղի, արգանդի պարանոցի կանխարգելման հնարավորությունները։
«Արգանդի պարանոցի քաղցկեղը կարելի է վաղ ախտորոշել եւ վաղ կանխարգելել՝ պապ թեստերի միջոցով։ Պարզվել է, որ նախքան քաղցկեղի առաջացումը՝ փոխվում են բջիջերը, ուստի քսուկ վերցնելիս հնարավոր է տեսնել այդ փոփոխությունները»,֊ ասում է բժիշկը՝ հավելելով, որ Հայաստանում պոլիկլինիկաներում յուրաքանչյուր երեք տարին մեկ անգամ անվճար իրականացվում է այդ ստուգումը։
Հովհաննիսյանը նշում է, որ քաղցկեղածին վիրուսներից է նաեւ պապիլոմա վիրուսը, որի պատվաստումը Հայաստանում մեկնարկեց այս տարվա դեկտեմբերից՝ բազմաթիվ քննարկումների, քննադատությունների ֆոնին։ Ըստ բժշկի՝ պատվաստանյութի միջոցով օրգանիզմ է մտնում վիրուսի որոշակի մաս, որը քաղցկեղածին չէ, օրգանիզմը դրանց նկատմամբ որոշակի նյութեր է առաջացնում, որոնց մի մասը պահվում է օրգանիզմում ու արդեն սեռական հարաբերություններից հետո՝ վիրուսի այդ տեսակին հանդիպելու դեպքում, օրգանիզմում եղած նյութերը մեծանում են եւ վիրուսին արագորեն հեռացնում են օրգանիզմից։
«Այդ վիրուսով վարակվելու հավանականությունը շատ մեծ է, սակայն այն հնարավոր է ինքնաբերաբար էլ դուրս գա օրգանիզմից, հակառակ դեպքում՝ այն կվերածվի քաղցկեղի։ Շատերին թվում է, թե պատվաստվելով ամեն բան ավարտված է, սակայն պարբերական հետեւողականություն է հարկավոր»,֊ ասում է Հովհաննիսյանը։
Ինչ վերաբերում է կրծքագեղձի քաղցկեղին, ապա այն կարող է առաջանալ ինչպես ֆիզիկական, այնպես էլ հոգեբանական տրավմաների հետեւանքով։
«Եթե ազգում տատիկը, մայրը, մորաքույրը ունեցել են կրծքագեղձի քաղցկեղ, հավանականությունը մեծ է, որ ժառանգաբար կփոխանցվի։ Ուստի, կանանց խորհուրդ է տրվում յուրաքանչյուր ամիս շոշափել կրծքագեղձը, իհարկե, ցանկալի է առաջին անգամն անի բժիշկը, հասկանալու համար ճիշտ ձեւը։ Նորմայից դուրս որեւէ բան շոշափելիս հարկավոր է դիմել բժշկի»,֊ ասում է Հովհաննիսյանը՝ նշելով, որ հաճախակի աբորտները, սեռական կյանքով չապրելը, կրծքով կարճատեւ կերակրումը, այսինքն՝ բոլոր այն պարագաները, երբ օրգանիզմն իր ֆունկցիան կիսատ է կատարում, կարող են հանգեցնել կրծքագեղձի քաղցկեղի։
Սահմանամերձ գոտիներում կանանց առօրեական խնդիրներին ավելանում է նաեւ արդեն երրորդ տասնամյակը հետապնդող պատերազմի ստվերը։ Հակառակորդի մշտական թիրախում գտնվող այս գյուղերում վառոդի հոտը միշտ թարմ է մնում՝ մշտական լարվածության մեջ պահելով այստեղ բնակվողներին։
Հոգեբան Սիրանուշ Դավթյանն ասում է, որ յուրաքանչյուր մարդ էլ ենթարկվում է սթրեսի, իսկ սահմանամերձ հատվածում ապրող մարդիկ՝ հատկապես։
Առավելապես հենց այդպիսի խնդիրներ էին բարձրացնում սահմանամերձ համայնքների կանայք, որոնց համար վախի մթնոլորտում ապրելը թվում է սովորական է դարձել, սակայն այն կարող է անդառնալի հետեւանքներ ունենալ։
«Սթրեսն արտահայտվում է հուզականությամբ՝ անդադար լացելու ցանկությունը, ծիծաղելը, ոչինչ չզգալը, սիրելի գործով զբաղվելիս հաճույք չստանալը, շատ հաճախ երեւույթների նկատմամբ անտարբերություն դրսեւորելը։ Շատ կարեւոր է այդ հույզերն արտահայտելը։ Մյուս ցուցիչը ֆիզիկական է՝ աղեստամոքսային տրակտի հետ կապված խնդիրներ, գլխացավեր, որոնք փորձում ենք բուժել, սակայն դրանք կապված են հոգեկան աշխարհի հետ», ֊ասում է Դավթյանը՝ հավելելով, որ երբ սթրեսային վիճակը շարունակվում է նույն ցուցիչներով կրկնվել մոտ մեկ ամիս, նշանակում է հարկավոր է դիմել հոգեբանի։
Արդեն Երեւանում երիտասարդների հետ անցկացված քննարկման ժամանակ մանկաբարձ֊գինեկոլոգ Պավել Սոցկինն անդրադարձավ երիտասարդներին հուզող հարցերին՝ նշելով, որ երիտասարդներն այսօր բավական հետաքրքրված են իրենց առողջությամբ եւ դիմելիությունն ավելի բարձր է, քան տարեցների պարագայում։ Բժիշկը սա պայմանավորում է կրթվածության, իրազեկվածության հետ։
Երիտասարդներին հետաքրքրող թեմաներից էր կուսաթաղանթի հարցը։ Գաղտնիք չէ, որ պատրիարխալ հասարակության հետեւանքներից մեկն այն է, որ կանայք շատ հաճախ ստիպված են մի քանի անգամ կարել իրենց կուսաթաղանթը։ Բժիշկը նշեց, որ կապ չունի, թե կինը քանի անգամ է ապրել սեռական կյանքով, կուսաթաղանթը հնարավոր է վերականգնել բազմաթիվ անգամներ։
«Լինում են դեպքեր, երբ աղջիկը կույս է լինում, սակայն առաջին հարաբերությունից հետո արյուն չի լինում եւ հարցեր են առաջանում տղամարդու մոտ։ Կուսաթաղանթն ունի անցք, դրանով է դաշտանային արյունը դուրս գալիս, այն կարող է լայնանալ, կուսաթաղանթը տարբեր է բոլորի մոտ, արյան բացակայությունը պայմանավորված է դրա բարակությամբ, առաձգականությամբ»,֊պարզաբանում է բժիշկը։
Հարցերի մեկ այլ խումբը վերաբերում էր կանանց վերարտադրողականությանը։ Ըստ Սոցկու՝ վերարտադրողական տարիքը համարվում է 17-44 տարեկանը, որն էլ բաժանվում է բարձր վերարտադրողականության՝17-35 եւ ցածր՝ 35-44: Ըստ բժշկի՝ որքան երիտասարդ է կինը, այնքան հեշտությամբ է անցնում ինչպես հղիությունը, այնպես էլ՝ ծննդաբերությունը։
«Կինն ի ծնե ունենում է մոտ հինգ հարյուր հազար ձվաբջիջ, որոնք ամեն դաշտանի հետ սպառվում են, հետեւաբար սա է պատճառը որ մեծ տարիքում հղիանալը փոքր ինչ բարդ է։ Տարիքի հետ կապված բարդություններից խուսափելու համար 35-ից բարձր կանանց խորհուրդ է տրվում ծննդաբերությունն իրականացնել կեսարյան հատման օգնություն»,֊ նշեց բժիշկը։
Սոցկին երիտասարդներին հիշեցրեց, որ սերմի որակի վրա ազդեցություն են ունենում ծխախոտը, ալկոհոլը, թմրանյութերը, ֆիզիկական եւ մտավոր ծանրաբեռնվածությունը եւ այլն։
Բժիշկն անդրադարձավ սեռավարակների խնդիրներին, երիտասարդներին հորդորելով հարաբերությւոնների ժամանակ պարտադիր պաշտպանվել, հատկապես եթե շատ են զուգընկերները, ապա մեծ է սեռավարակով վարակվելու ռիսկը։
11 անհետ կորած զինծառայողների ընտանիքներ ևս երկու ամիս կստանան 300 հազար դրամի աջակցությունը
Տեղեկություն ունեմ, թե հունիսի 12-ին Բաղրամյան-Դեմիրճյան խաչմերուկում ինչ հատուկ միջոց է կիրառվել․ ՀՀ ՄԻՊ
Իրանը հայտարարել է Մերձավոր Արևելքում հակամարտության ցանկացած զարգացմանը պատրաստ լինելու մասին
Անահիտ Մանասյանը մեկնաբանել է արդարադատության նախարարի պաշտոնում իր թեկնածության մասին խոսակցությունները
«Ձին ձի է»․ վարչապետը՝ էլեկտրոմոբիլների և ներքին այրման շարժիչով մեքենաների ձիաուժերի մասին
Թուրքիայի նախագահը կմեկնի Ալբանիա, այնուհետ՝ Սերբիա
Շունը հարձակվել է դասախոսի վրա և կծել, որից հետո՝ թռել 1 տարեկան երեխայի վրա․ առաջացել է վեճ, հնչել են հայհոյանքներ
Էլեկտրական շարժիչով տրանսպորտային միջոցների ներկրման արտոնյալ միջավայրը չի վերանում․ վարչապետ
17-ամյա պատանիները վարել են հանդիպակաց գոտիով, հետիոտնային անցումներով. նրանք ձերբակալվել են
Ուսուցիչների կամավոր ատեստավորումը կլինի էլեկտրոնային եղանակով․ նախարարը մանրամասներ է հայտնում
Լոնդոնում ակտիվիստները փորձել են ծածկել Պիկասոյի նկարը Գազայից արված լուսանկարով. նրանք բերման են ենթարկվել
Կառավարությունը 1 միլիարդ 391 միլիոն դրամ հատկացրեց մարզպետների աշխատակազմներին․ ի՞նչ ծրագրեր են իրականացվելու
Գործարար և բարերար Միքայել Վարդանյանին շնորհվել է Մասիս համայնքի պատվավոր քաղաքացու կոչում
Շուկայի վերահսկողության տեսչական մարմնի կառավարման խորհուրդը երկարաձգել է 4 անդամի պաշտոնավարման ժամկետները
Գյումրիում կասեցվել է հանրային սննդի օբյեկտի արտադրական գործունեությունը
«Միլթոն» փոթորիկը հարվածել է Ֆլորիդային. գրանցվել են զոհեր, բազմաթիվ տներ հիմնահատակ ավերվել են (տեսանյութ)
Համագործակցության հուշագիր՝ միտված հաշմանդամություն ունեցող երեխաների ինտեգրմանը
Արարատի մարզի Գեղանիստ և Գետափնյա բնակավայրերը միացնող կամուրջը հիմնանորոգվում է
Կենտրոն վարչական շրջանի որոշ հասցեներ 11 ժամ գազ չեն ունենա
Ծաղկաշենում մեծ քանակությամբ կուտակված անասնակեր է այրվել
Սահարայի անապատը վերջին տասնամյակներում առաջին անգամ հեղեղվել է. կան զոհեր
Հայաստանի հավաքականի նախախաղային մարզումը Ֆարերյան կղզիներում (տեսանյութ)
Ավտոմեքենան դուրս է եկել ճանապարհի երթևեկելի հատվածից և գլորվել ձորը․ կա զոհ
Նախկին իշխանությունները 5000 դրամով քվե էին առնում, Հայաստանի եղածը գույք պարտքի դիմաց տվեցին Ռուսաստանին. Արամ Սարգսյան
Տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության վարչության նիստ. ինչ հարցեր են քննարկվել
Ընդդիմության օրակարգը հոգնեցրել է հասարակությանը, քվեով ընտրված իշխանության հրաժարականի պահանջները անիմաստ են. Սարգսյան
ՀՀ վարչապետի ՌԴ այցի դրական և բացասական կողմերը. վերլուծում է իրավագետ Արտաշես Խալաթյանը
Հայաստանի ազգային հավաքականը մեկնել է Ֆարերյան կղզիներ
«Միլթոն» փոթորիկը մոտենում է ԱՄՆ Ֆլորիդա նահանգին. հայտարարվել է վտանգավորության 5-րդ` առավելագույն աստիճան (տեսանյութ)
Վարչապետը ներկա է գտնվել «Սինոփսիս Արմենիա»-ի 20 ամյակին նվիրված՝ ՏՏ բնագավառում ամենամյա կրթական պարգևների հանձնմանը
Սպասված սեպտեմբերի փոխարեն գալիս է հոկտեմբերն ու հենց առաջին հանրահավաքում պարզվում է, որ շարքեր չկան. Սաֆարյան
Անշարժ գույքեր, 4 մլն դրամ արժողությամբ զարդ. ինչ է հայտարարագրել ԲԴԽ նախագահ Կարեն Անդրեասյանը
Կվերացվեն խոչընդոտները, կլինի երեխաների համար նախատեսված բակ. Մեղրիի համայնքապետն այցելել է Ագարակի մանկապարտեզ
Շնորհակալ եմ. Երևանում գտնվող աշխարհահռչակ երաժիշտ Պլասիդո Դոմինգոն սոցցանցի իր էջում գրառում է արել
Գնել Սանոսյանն այցելել է «Երևան ՋԷԿ», ծանոթացել իրականացված կապիտալ նորոգման աշխատանքներին
Փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանը նոր օգնական ունի
Ադրբեջանն աջակցում է տարածաշրջանային խաղաղության օրակարգին. Ալիև
Հուսով ենք՝ ՀՀ 50 հազար քաղաքացու ձեռքը օդում չի մնա. ԵՄ անդամ դառնալու ստորագրահավաքը շարունակվում է
Հայաստանը հաստատակամ շարժվում է տարածաշրջանում կայուն և հարատև խաղաղության հասնելու ճանապարհով. նախագահը Գերմանիայում է
Մանկապարտեզների 24 մանկավարժի տարակարգ է շնորհվել
