«Նոր դատարան ստեղծելով՝ խնդիրները չեն շտկվի»․ փորձագետները՝ հակակոռուպցիոն դատարանի մասին

Քաղհասարակության ներկայացուցիչները թերահավատ են, որ հակակոռուպցիոն դատարանների ստեղծումով դատաիրավական ոլորտում իրավիճակը կարող է շտկվել, քանի որ ոլորտում գլոբալ, համակարգային փոփոխություններ այդպես էլ չտեսան։ «Մեդիա կենտրոն»-ում այսօր տեղի ունեցած առցանց քննարկման ժամանակ փորձագետները կարծիքներ հնչեցրին ՀՀ-ում հակակոռուպցիոն դատարանների ստեղծման, դրա անհրաժեշտության եւ մեխանիզմների մասին։

Ինչպես ավելի վաղ հայտնել ենք, Ազգային ժողովում շրջանառության մեջ է դրվել մի շարք օրենքներում փոփոխություններ կատարելու մասին նախագծերի փաթեթ, որի նպատակը այդպիսի դատարանների ստեղծումն է: Ըստ փաթեթի՝ դատավորների ընտրությունն իրականացվելու է բաց մրցույթի միջոցով, որին դիմելու հնարավորություն են ունենալու ոչ միայն գործող դատավորները, այլ նաեւ դատավոր չհանդիսացող անձինք։ Մրցութային խորհրդի անդամ են լինելու գործադիր, օրենսդիր, դատական իշխանության ներկայացուցիչները, ՄԻՊ ներկայացուցիչը, ինչպես նաեւ հասարակական կառույցների անդամներ: Դատավորների թեկնածուներն անցնելու են բարեվարքության ստուգում հակակոռուպցիոն հանձնաժողովի կողմից։

Արդարադատության նախարարության Հակակոռուպցիոն քաղաքականության մշակման եւ մոնիթորինգի վարչության պետ Մարիամ Գալստյանը այսօրվա քննարկմանը պարզաբանեց, որ այդպիսի դատարանների ստեղծումը պայմանավորված է դատաիրավական ռազմավարությամբ ամրագրված պայմանների կատարումով․ նպատակն է՝ կոռուպցիայի դեմ պայքարում ընդհանուր ինստիտուցիոնալ մասնագիտացումն ապահովելուց բացի, որը պետք է արվի քննչական մարմնի եւ դատախազության միջոցով, ունենալ վերջնական կետ նաեւ մասնագիտացված դատարանների տեսքով։ «Ունենալու ենք որակավորման ստուգում, որը ներառելու է գրավոր քննություն, հարցազրույց, բարեվարքության ստուգում, բայց այստեղ լինելու է միջազգային փորձագետների ներգրավման միջանկյալ փուլ․ առաջին կազմի համար պետք է փորձագետներ ներգրավվեն, որպեսզի լրացուցիչ հարցեր տան անձանց բարեվարքության, միտումների, ակնկալիքների, վարքագծի կանոնների եւ այլ խնդիրների հետ կապված»։ Գալստյանը շեշտեց, որ ի տարբերություն մյուս դատարանների, ըստ նախագծի, հակակոռուպցիոն վերաքննիչ դատարանում առաջին կազմը եւս որակավորման ստուգման արդյունքում է համալրվելու։

Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակի ղեկավար Արթուր Սաքունցը կարծիք հայտնեց, որ հակակոռուպցիոն դատարանների ստեղծումը անհրաժեշտություն է, բայց ըստ նրա՝ դա նախ ուշացած է արվում, եւ դրանից բացի, դատաիրավական առկա պայմաններում նման առանձին օազիս ստեղծելը շատ ռիսկային է․ «Կոռուպցիայի դեմ պայքարի կարեւոր երաշխիքներից մեկը իշխանության նկատմամբ հանրային վստահությունն է․ ամենալավ օրենքներն էլ որ ներկայացվեն, արդյունքը կարող է երաշխավորված լինել, եթե միայն կա քաղաքական իշխանության նկատմամբ հանրային վստահություն»։ Ըստ Սաքունցի՝ անկախ նրանից, թե ով է իշխանությունը, եթե այդ վստահությունը երաշխավորված չէ, ապա նման համակարգային փոփոխություններին ուղղված ջանքերը բավականին լուրջ խնդիրների կարող են առնչվել․ «Չէի ուզի, որ լավագույն գաղափարը վատ կատարմամբ հերթական անգամ արժեզրկվի, եւ հետո ասեն, որ գաղափարն էր մեղավոր, ոչ, հակակոռուպցիոն դատարանը անհրաժեշտություն է, բայց ավելի կարեւոր են այն պայմանները, որոնցում այդ ամենը պիտի հիմնվի»։

Սաքունցն ընդգծեց, որ վստահության տեսակետից որոշիչ է լինելու դատարանի կազմը․ «Ես կողմ կլինեի, որ բոլորովին նոր մարդիկ, համակարգում չաշխատած անձինք լինեին, որոնք կանցնեին որոշակի վերապատրաստում, բարեվարքության ստուգում, ինչի չափանիշները եւս պետք է հստակ լինեն, որովհետեւ ՀՀ-ն փոքր երկիր է, եւ անձնական կապերը պետք է գտնվեն գնահատման տիրույթում ոչ միայն դատավոր նշանակելու գործընթացքում, այլ նաեւ դրանից հետո»։

Ըստ նախագծի՝ այդ դատարանների դատավոր չի կարող նշանակվել այն անձը, որը վերջին 5 տարվա ընթացքում ստացել է խիստ նկատողություն։ Անրադառնալով այս պահանջին՝ Արթուր Սաքունցն ասաց, որ  կարգապահական տույժ ստացած լինել-չլինելը այնքան էլ որոշիչ չէ․ հնարավոր է անձը ընդհանրապես որեւէ նկատողություն ստացած  չլինի, բայց բարեվարքության խնդիրներ ունենա։

«Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ» հակակոռուպցիոն կենտրոնի իրավական հարցերով փորձագետ Հայկ Մարտիրոսյանը կարծիք հայտնեց, որ դատական համակարգում գլոբալ փոփոխություններ չլինելու պարագայում թերահավատ են, որ հակակոռուպցիոն դատարանում իրավիճակը կարող է շտկվել։ «Եթե դատական համակարգը չենք բարեփոխում, նույն բարեվարքության չափանիշները կիրառելի չենք դարձնում բոլոր դատավորների նկատմամբ, միամտություն կլինի ակնկալել հասարակության վստահությունը այդ դատարանների նկատմամբ»,- ասաց նա։

Մարտիրոսյանը նշեց նաեւ, որ «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման վերաբերյալ»  օրենքի եւ հարակից օրենքների փաթեթի հետ կապված քաղհասարակության դիտարկումներին Նախարարությունն ականջալուր չի եղել, եւ ըստ նրա՝ հարց է, թե դատարանների ստեղծումով ինչպես կհաջողի արդյունավետ քննություն իրականացնել։ Ըստ նրա՝ քննարկվող նախագծերում եղել են սահմանադրականության հետ կապված խնդիրներ։

«Իրավունքի զարգացման և պաշտպանության» հիմնադրամի փորձագետ Դավիթ Գյուրջյանը եւս պնդեց, որ քանի որ այդքան շահարկված վեթթինգը այդպես էլ տեղի չունեցավ, ապա նոր դատարան ստեղծելով՝ խնդիրը չի լուծվի․ «Նոր դատարանից կան նոր սպասելիքներ․ հատկապես նման զգայուն եւ հասարակական ռեզոնանս ունեցող գործերով հանրության սպասելիքը լինելու է այն, որ մարդիկ, ովքեր մեղադրվում են կոռուպցիայի մեջ, պատժվեն, բայց մենք գիտենք, որ նույնիսկ լավագույն համակարգերում արդարացման դատական ակտերի թիվը բավականին բարձր է, եւ եթե մենք էլ ունենք ոչ պատշաճ նախաքննություն եւ խախտումներով քննված գործեր, օբյեկտիվորեն կարող ենք ենթադրել, որ դրանց դատարան գնալու դեպքում արդարացման ակտերը եւս կարող են մեծ թիվ կազմել, ինչի արդյունքում չեն արդարանա հանրության սպասելիքները, եւ էլի կունենանք հիասթափություն»։ Ըստ Գյուրջյանի՝ ավելի ճիշտ կլիներ ստեղծել ոչ թե մասնագիտացված դատարան, այլ ունենալ կոնկրետ մասնագիտացում ստացած դատավորներ։

Տպել
1033 դիտում

Բաթումիում ու Քոբուլեթիում փոթորիկ է. կան տուժածներ և զոհ

Մահափորձ ադրբեջանցի ամենաակտիվ պատգամավորներից մեկի նկատմամբ, վերջինս վիրավոր է. մանրամասներ

«Շենգավիթի համալիր մարզաձևերի մարզադպրոց»-ում վերաբացվել է հիմնանորոգված մեծ դահլիճը

Ավտովթար Պառավաքար-Իջևան ճանապարհին. «Մերսեդես»-ը մոտ 20 մետր սահել է ձորը

Երկար ժամանակով լույս չի լինելու Երևանի և 3 մարզի բազմաթիվ հասցեներում

Պայթյուն «Կամակատար» լեռան ստորոտում․ այրվել է էլեկտրաենթակայան` հոսանքազրկելով Վանաձորի մի մասը

«Վիզդ կկտրեմ». Արագածոտնի նախկին փոխմարզպետն ավտոմեքենայի ձայնային ազդանշանի համար վիճաբանել է

Հայտնի են «Արտավազդ-2023» մրցանակաբաշխության հաղթողները

Ներկայում Ստեփանակերտի հետ կապի միակ միջոցը միայն հեռախոսն է. Մեծ Շենի համայնքապետ

Մեծ խնդրանք ունեմ՝ շատ մի գովեք Ռանոսին. Պետրակովը խոսել է հետխաղային մամուլի ասուլիսում

Սա քաղաքական որոշում է. եթե վավերացվի Հռոմի կանոնադրությունը, ՌԴ նախագահը կձերբակալվի՞ Հայաստան այցելելու դեպքում

Շենգավիթ վարչական շրջանում մարտի 29-ից 30-ը ջուր չի լինի

Քաղաքացին «Վանաձոր» ՔԿՀ տեսակցության է գնացել տաբատին ամրացված դանակով

Հայաստան-Կիպրոս՝ 2-2. Հայաստանի հավաքականի նորեկը` 2 գոլի հեղինակ

Էյֆելյան աշտարակը փակել է դռները այցելուների համար

ՀՀ հավաքականի նորեկը հավասարեցրել է Հայաստան-Կիպրոս հանդիպման հաշիվը

Մոսկվա է մեկնել Իրանի արտաքին գործերի նախարարը

«Զուգարանում ուտելը զզվելի է». Քարդաշյանի հրապարակած լուսանկարից երկրպագուները զայրացել են

Ուղիղ կես դար է անցել. 50 տարի առաջ «Արարատը» սխրանք գործեց՝ դառնալով ԽՍՀՄ չեմպիոն ու գավաթակիր

Ուկրաինայի շփման գծում իրավիճակը շարունակում է լարված մնալ. Պենտագոն

60-ամյա կինը հուշանվեր դաշույնով խփել է 19-ամյա երիտասարդ հարևանին

Քննարկվել են ՏԿԵ նախարարի՝ առաջիկայում Վրաստան կատարելիք այցի մանրամասները

Վանաձոր-Գյումրի ճանապարհին մեքենաներ են բախվել. վարորդներից մեկը մահացել է

Դոլարն ու ռուբլին էժանացել են. տատանումներ տարադրամի շուկայում

Մենք պետք է ճնշում գործադրենք, որպեսզի Ադրբեջանն ապաշրջափակի Լաչինի միջանցքը. ՆԱՏՕ-ի նախկին գլխավոր քարտուղար

Ռոբերտ Խաչատրյանն ԱՄՆ դեսպանի հետ համագործակցության ծրագրեր է քննարկել

235 մլն դրամ, Բայրոն փողոցում գտնվող բնակարան. ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման վերաբերյալ նոր հայցադիմում

Դեռ վերակենդանացման բաժանմունքում է․ մանրամասներ Լուսինե Կիրակոսյանի առողջական վիճակից

ԱԽ քարտուղարը Տալլինում բարձրաձայնել է Ադրբեջանի կողմից Հայաստանի և ԼՂ-ի նկատմամբ հավանական էսկալացիայի մասին

Ֆիզկուլտ ինստիտուտի 21-ամյա ուսանողը հարվածել է ամբիոնի վարիչի գլխին, նա ձերբակալվել է. մանրամասներ

Վրաստանի դեսպանը ՀՀ ՆԳՆ ոստիկանության հետ փոխգործակցությունը խորացնելու պատրաստակամություն է հայտնել (տեսանյութ)

Ինչ կազմով հավաքականը կմեկնարկի Կիպրոսի դեմ խաղը․ ՀՖՖ–ն հրապարակել է ցանկը

Մեկնարկել է հայ-ռուսական ռազմատեխնիկական համագործակցության միջկառավարական հանձնաժողովի նիստը

Երևանի համայնքային գերեզմանատներում հուղարկավորությունների համար անվճար տարածք կտրամադրվի

ԿԸՀ-ն նախապատվության քվեակարգով համալրել է թիվ 9 ԸԸՀ-ի թափուր տեղը

Կոնվերս բանկի պարտատոմսերը ցուցակվել են Հայաստանի ֆոնդային բորսայում

Ինչ է արել վարչապետի աշխատակազմը 2022-ին. Նիկոլ Փաշինյանին զեկուցվել է կատարողականը

«Քաղաքացիական պայմանագիր»-ը ՄԻՊ պաշտոնում առաջադրել է Անահիտ Մանասյանի թեկնածությունը

Ուժգին երկրաշարժ է գրանցվել Ճապոնիայում

«Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությունը դատի է տվել 168.am-ին