Երևան
12 °C
Հունվարի 9-ին լրացավ Սերգեյ Փարաջանովի 99-ամյակը, մարդու, որի գործերն ու մեծությունը դեռ երկար են ուղեկցելու մեզ:
«Ինչպես բոլոր մարդիկ, նա ևս միաժամանակ և՛ երջանիկ էր, և՛ դժբախտ: Երջանիկ էր իր տաղանդի ուժի շնորհիվ, դժբախտ՝ նույն պատճառով: Առանց տաղանդի մարդիկ սովորաբար ունենում են փոքր երջանկություն և փոքր դժբախտություն: Տաղանդավոր մարդիկ միաժամանակ կարող են լինել շատ երջանիկ և շատ դժբախտ»,- «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում ասում է Սերգեյ Փարաջանովի՝ ազգությամբ վրացի լուսանկարիչը՝ Յուրի Մեչիտովը:
Վերջինս հիշում է՝ Փարաջանովը լուսանկարվել շատ էր սիրում, պարզապես խենթանում էր. «Միշտ ասում էր՝ Յուրա, նկարի՛ր ինձ, ու դու կկերտես քո ապագան, և նա բացարձակ ճիշտ էր, քանի որ նրա լուսանկարները երկու անգամ ներկայացրել եմ Ամերիկայում, հինգ անգամ՝ Անգլիայում, հինգ անգամ՝ Ֆրանսիայում, և, հավատացեք, եթե թվարկեմ, շատ երկար կտևի: Վերջին անգամ Փարաջանովի տուն-թանգարանի տնօրեն Զավեն Սարգսյանի հետ Սոֆիայում ենք կազմակերպել համատեղ ցուցահանդես, նման ցուցահանդեսներ ենք ունեցել նաև Լոնդոնում ու Փարիզում»:
Խոսելով Փարաջանովի մեծության մասին՝ Մեչիտովը նկատում է՝ նա արարող մարդ էր, որը ոչ մի րոպե չէր կանգնում, չէր դադարում ստեղծագործել:
«Ինձ գայթակղում էր այն, որ երբ իրեն այցելում էի, միշտ հյուրեր ուներ, անընդհատ ստեղծագործում էր. նա ասես մշտական էներգիայի աղբյուր լիներ: Միաժամանակ, հիշում եմ, երբ այցելում էի նրան, դատարկված էի վերադառնում իր մոտից: Փարաջանովն էներգիա էր վերցնում, որոշակի իմաստով կարելի է ասել՝ էներգետիկ «վամպիր» էր, դրա համար էլ սիրում էր մեզ՝ երիտասարդներիս, և շփվում մեզ հետ: Դա, իհարկե, նորմալ էր, որ մենք՝ երիտասարդներս, նրան էներգիա էինք տալիս, փոխարենը՝ ստանում գիտելիքներ ու իմաստություն»,- ասում է լուսանկարիչը:
Նրա խոսքով՝ շատ բան է սովորել Փարաջանով մեծությունից. «Մեր հանդիպումները հենց այդպես էլ կարելի է նկարագրել՝ մի կողմից ես նրան էներգիա էի տալիս, մյուս կողմից՝ շա՜տ բան սովորում: Ամենագլխավոր բանը, որ սովորել եմ Սերժիկից, այն է, որ ոչ թե պետք է լավ կադր «բռնել», այլ պետք է ստեղծել այն: Դրանք միանգամայն տարբեր բաներ են, երբ ոչ մի բանից, հասարակ էլեմենտներից ստեղծում ես կադր, ինչպես երաժշտությունն ես զրոյից գրում»:
Անդրադառնալով Փարաջանովի վերաբերյալ տարբեր ընկալումներին՝ Մեչիտովն ասում է, որ տարօրինակ են այն մարդիկ, որոնք Փարաջանովին տարօրինակ են համարել ու համարում:
«Փարաջանովը շա՜տ, անասելի՛ տաղանդավոր էր, և գորշ մարդկանց համար, որոնք օժտված չեն տաղանդով, դա տարօրինակություն է: Բնությունը՝ Աստված է օժտում մարդուն տաղանդով, որը ոչ բոլորը կարող են տեսնել, հասկանալ և ընդունել: Կարող են համարել տարօրինակ, խելագար, դա իրենց խնդիրն է: Լինում են նաև նախանձ մարդիկ, որոնց նախանձը երբեմն կործանարար է լինում»,- ասում է լուսանկարիչը:
Միևնույն ժամանակ զրուցակիցը չի թաքցնում, որ այդ ամենը, իհարկե, խանգարում է ստեղծագործող մարդուն, ինչպես խանգարել է Փարաջանովին. «Իհարկե, դա խանգարում է, ինչպես չի խանգարում: Նրան ձերբակալեցին, ինչո՞ւ, քանի որ մի կողմից նախանձում էին, մյուս կողմից նա շատ սուր լեզու ուներ և ուղիղ խոսում ու բարձրաձայնում էր այն թերությունները, որ նկատում էր մարդկանց, պետական այրերի մոտ: Սկսեց ձևավորվել դժգոհություն, որը հետագայում տարբեր հանգամանքների բերումով հանգեցրեց Փարաջանովի դատապարտմանը: Սա շատ երկար պատմություն է: Եվ, այո՛, այն մարդը, որ շատ տաղանդավոր է, աննկարագրելի հնարամիտ, նրա համար հեշտ չէ ապրել «նորմալ» հասարակության մեջ, որը չափից դուրս նորմալ է և չափից դուրս ճիշտ»:
Մեչիտովը նկատում է՝ Փարաջանովը սիրում էր գեղեցկությունը. նա հսկայական ստեղծագործական էներգիա ուներ. «Դրա համար նրա մոտ միշտ տարբեր մարդիկ էին գնում, որոնց երբեմն ներգրավվում էր իր ստեղծագործություններում ու գործերում: Փարաջանովը երբեմն ֆիզիկապես թույլ էր, քանի որ Ուկրաինայում շատ վատ լագերում էր հայտնվել, երեք անգամ տեղափոխվել էր և անգամ ինքնասպանության շեմին հայտնվել: Սակայն կարողացել էր ոչ միայն փրկվել, այլև ստեղծել ու իր հետ բերել աշխատանքներ, որոնք հիմա զարդարում են նրա տուն-թանգարանի պատերը Երևանում»:
Լուսանկարիչն այսօրվա պես հիշում է՝ Փարաջանովին առաջին անգամ լուսանկարել է իրենց ծանոթության օրը՝ 1978 թվականի նոյեմբերի 1-ին. «Իմ առաջին լուսանկարը, որը Փարաջանովն անվանեց «Ջոկոնդա», արդեն իսկ դարձավ փառահեղ, և իմ ալբոմները սկսվում են այդ լուսանկարով»:
Վերջինիս խոսքով՝ ինքը երջանիկ մարդ է, քանի որ իր կյանքի ընթացքում հանդիպել է շատ մեծերի, նրանց լուսանկարելու առիթ ու պատիվ ունեցել:
«Ցավոք, նրանցից շատերն օր օրի հեռանում են մեզնից, և, կարծում եմ, նրանց տեղը ոչ ոք չի կարող լցնել: Ծանոթ եմ եղել Տարկովսկու, Կոմպոզիտոր Աչելիի հետ: Գիտե՛ք՝ չեմ կարող անուններ ասել, քանի որ դրանք անվերջանալի են: Նրանք հեռանում են մեզնից, վերջինը մեր սիրելի Վախթանգ Կիկաբիձեն էր, որը ռեժիսոր Գեորգի Դանելիայի մեկը մեկից հետաքրքիր կերպարներն էր կերտում: Իսկ փառահեղ «Միմինո» ֆիլմում նրա զուգընկերը հրաշալի դերասան Ֆրունզիկ Մկրտչյանն էր, որին շատ եմ սիրում: Սիրում եմ կոմպոզիտոր Տիգրան Մանսուրյանին»,- ասում է Մեչիտովն ու անցնում հայերենի. «Քիչ-քիչ խոսում եմ հայերեն, բայց նաև շարունակում եմ սովորել»:
Խոսելով Փարաջանովի Թբիլիսիի տան մասին՝ վերջինս ցավով է նշում, որ այն տունը, որտեղ Փարաջանովն է ապրել, գնել է նրա հարևանը և միացրել իր տանը: Իսկ այն տունը, որտեղ Փարաջանովի քույրն է ապրել, և Սերգեյն է տեղափոխվել քրոջ մահից հետո, ևս վաճառվել է: «Սակայն այնտեղ հիմա ցուցանակ կա փակցված, որտեղ ասվում է, որ այդտեղ ինչ-որ մի ժամանակ ապրել է Փարաջանովը: Տան ներսն էլ Փարաջանովի որոշ աշխատանքներ են զարդարում»,- նշում է նա:
Փարաջանովի հետնորդների մասին խոսելիս էլ լուսանկարիչն ասում է՝ իրավիճակը մի փոքր բարդ է:
«Կինը, որի հետ ամուսնությունից մեկ տարի հետո բաժանվել էր, մահացավ նախորդ տարի: Տղան մահացավ անցյալ տարի: Մնացել է միակ ամենամոտ բարեկամը՝ զարմիկը՝ Գիորգի Փարաջանովը (ի սկզբանե նա Գարիկ Խաչատուրովն էր, սակայն հետո վերցրեց հորեղբոր ազգանունը): Վերջինիս հետ կապվելը շատ դժվար է, քանի որ թաքնվում է, խուսափում, հեռախոսահամար է փոխում»,- ասում է Մեչիտովը:
Նրա կարծիքով՝ ամեն դեպքում, Փարաջանովը կենդանության օրոք եղել է գնահատված, քանի որ բոլորը և ինքն իրեն համարել են հանճար:
«Սերգեյը համաշխարհային համբավ ուներ, սակայն միակ բանը, որ նրան անհանգստացնում էր, և այդ տխրությունն իր հետ տարավ, այն էր, որ ասում էր՝ եթե Ֆելինին կյանքից հեռացավ՝ հասցնելով անել այն ամենը, ինչ ուզում էր, ապա ինքը հեռանում է՝ չկարողանալով իրագործել անգամ իր ցանկությունների ու գաղափարների տասը տոկոսը: Հիմա ժամանակները փարաջանովյան ու հայաստանյան չեն, աշխարհը Փրաջանովի ու Հայաստանի ժամանակը չունի, սակայն, կարծում եմ, նրան դեռ երկար կհիշեն ու կարժևորեն»,- հույս է հայտնում Յուրի Մեչիտովը:
Լուսանկարչը շեշտում է՝ երջանիկ է, որ Երևանում գործում է Փարաջանովի թանգարանը. «Թբիլիսիում շատերն են ափսոսում, որ Սերգեյ Փարաջանովի թանգարանն այդտեղ է, ու ոչ թե այստեղ, և դա բնական է: Իսկ այդ ժամանակ ստեղծվել էր մի իրավիճակ, որ այլընտրանք չէր մնում. Վրաստանը շատ դժվարին ժամանակներ էր ապրում»:
Հերմինե Կարապետյան
«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ումՎահագն Դավթյանը ոսկե մեդալ է նվաճել աշխարհի գավաթի առաջին փուլում
Հոսպիտալում հիվանդության հետևանքով զինծառայողի մահվան դեպք է արձանագրվել. ՊՆ
Երևանի քաղաքապետարանը զգուշացնում է
2021-2025 թվականներին Փարաքար համայնքում կառուցվել և շահագործման է հանձնվել 2 դպրոց
«Բոշա՛», «բոշան դո՛ւ ես» ոճի մեղադրանքներ կամ ինչու Թրամփը բռնեց ռուսական գիծը՝ ակնհայտ լարվելով Զելենսկիի հետ
Դավիթ Բեկ համայնքում կրակոցներ չեն հնչել և տուժածներ չկան. ՆԳՆ
15 տարվա դպրոցի ճաշարանը խուց է, գրադարանը՝ հավաբնի չափ, պետության ներդրումը եղել է փող աշխատելու ձև. նախարար
Դիտորդները չեն ծեծվի, լցոնում չի չլինի. ինչ խնդիրներ կան Սահմանադրության մեջ, ինչպես կշտկվեն դրանք
Ռուս-ամերիկյան 2-րդ բանակցությունները կկայանան հաջորդ շաբաթ. Թրամփ
ՄԻՊ աշխատակազմը, ՔԿԾ ղեկավարն ու «Նուբարաշեն» ՔԿՀ պետը քննարկել են հիմնարկում արձանագրված խնդիրները
ԱՄՆ կոնգրեսականները տրամադրված չեն Ուկրաինային նոր օգնություն տրամադրել. Ջոնսոն
Երևանում փետրվարի 24-ի գիշերը սպասվում է -15․․․-17 աստիճան ցուրտ․ Լևոն Ազիզյան
«BMW»-ն դուրս է եկել ճանապարհի երթևեկելի գոտուց, բախվել հողաթմբին և գլխիվայր շրջվել
Շենքը՝ շենք, բայց այն ապրելու է ձեզնով ու այնպես, ինչպես դուք եք ապրեցնելու. վարչապետը՝ Փոքր Վեդիի դպրոցում
Ըմբշամարտիկ դառնալու համար էլ պետք է լավ սովորել. վարչապետը շրջայց է կատարել Փոքր Վեդիի դպրոցում. տեսանյութ
Քայլում ենք միջազգային զարգացումներին համընթաց՝ ապահովելով նոր առաջընթաց միջուկային բժշկության մեջ. Ավանեսյան
«Ինտերը» կարող է խզել Մխիթարյանի պայմանագիրը
Լավրովն առաջիկա օրերին կմեկնի Թեհրան
Հանրապետությունում 1 օրում արձանագրվել է 578 ճանապարհատրանսպորտային պատահար, վնասվածքներ ստացել՝ 35 քաղաքացի
Ջրաբեր-Ֆանտան ավտոճանապարհը բացվել է բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար. տեսանյութ
Որոշ մարզերում գիշերային ժամերին կդիտվի -27, -28 աստիճան ցուրտ, լեռնային շրջաններում՝ բուք, ուժգին քամի
Թրամփը չի պատրաստվում մայիսի 9-ին մեկնել Ռուսաստան
Թրամփն ու Զելենսկին գտնվում են վերբալ փոխհրաձգության մեջ. ինչու է ԱՄՆ-ն «երես թեքում» Ուկրաինայից
Եվրամիությանը ՀՀ-ի անդամակցությունը ձեռնտու կլինի ինչպես Երևանի, այնպես էլ Բրյուսելի համար․ շվեդ պատգամավոր
Վերին Լարսում մոտ 700 հայկական բեռնատար է կուտակվել
«Զվարթնոց» տանող ճանապարհին բախվել է 6 ավտոմեքենա
27-ամյա երիտասարդը շարժասանդուղքից ընկել ու վնասվածքներ է ստացել
Փոքր Վեդիիի նոր դպրոցը հանձնվել է շահագործման. վարչապետը ներկա է գտնվել բացման արարողությանը. տեսանյութ
ԱԳՆ-ում քննարկվել է Քիմիական զենքի կոնվենցիայից բխող պարտավորությունների իրականացման ընթացքը
Նման կետեր խաղաղության պայմանագրում չեն քննարկվում. Ռուբեն Ռուբինյան
Լոռու և Սյունիքի բոլոր ավտոճանապարհները բեռնատարների համար փակ են, ՀՀ բազմաթիվ հատվածներ՝ դժվարանցանելի
Հարկերն իջել են, իսկ միջին աշխատավարձն աճել է 66 տոկոսով․ Պապոյանը թվեր է հրապարակել
ՀՀ-ում ԱՊՊԱ պայմանագրերը սպասարկող ընկերությունները 1 օրում ավելի քան 1000 վթար են գրանցել
Սիմոնյանն իտալացի գործընկերների ուշադրությունն է հրավիրել Ադրբեջանում պահվող հայ գերիների հայրենադարձի խնդրին
Արմեն Սարգսյանի սպանության գործով Մոսկվայում ձերբակալվել են պարողներ. 2-ն էլ՝ ՀՀ քաղաքացի
Վեճի ժամանակ հեռախոսը պատուհանից նետել է․ Երևանի «Կանտար» հյուրանոցից ձերբակալվել են Իրանի և ՌԴ-ի քաղաքացիներ
Երբ հասկանում ես՝ այստեղ երկրորդ պլանի դերասան մնալդ երկար չի տևի, հավաքում ես իրերդ, գնում Իսպանիա․ Վարդանյան
2-3 ամսից ԵԱՏՄ-ի և ԱՄԷ-ի միջև ազատ առևտրի գոտու մասին պայմանագիր կկնքվի
Պետությանը և համայնքին պատճառված մոտ 40 մլն դրամ վնասի վերականգնում․ ամփոփվել է Լոռու դատախազության աշխատանքը
Մինչև հուլիսի 1-ը պարգևատրական զենքերը պետք է ներկայացնել ոստիկանություն. կարգավորումները խստացվում են
© 2025 Հայկական ժամանակ
Website by MATEMAT