Հայ-թուրքական սահմանը մի օր բացվելու է, բայց ոչ թե Թուրքիայի որոշմամբ, այլ արտաքին ճնշման արդյունքում. Խալաթյան

01/08/2024 schedule22:00

Հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորումը ինքնուրույն գործընթաց չէ և թելադրված է աշխարհաքաղաքական ընդհանուր տենդենցներով։

Այս մասին կարծիք է հայտնում իրավագետ Արտաշես Խալաթյանը՝ անդրադառնալով ՊԵԿ նախագահ Ռուստամ Բադասյանի՝ կառավարության նիստից հետո լրագրողների հետ զրույցում հնչեցրած մտքին, թե Մարգարայի անցակետը գործարկելու և սպասարկելու համար քաղաքական որոշում է անհրաժեշտ:

Ըստ իրավագետի՝ Թուրքիան Հայաստանի հետ սահմանի բացմանը կգնա արտաքին ճնշման դեպքում:

«Պետք է հիշել, թե Թուրքիայի քաղաքականությունը որն է․ օգտագործել հայ-թուրքական հարաբերությունները որպես խաղաքարտ Արևմուտքի և Ռուսաստանի հետ առևտրում։ Թուրքիայի համար, հատկապես արցախյան հակամարտության չեզոքացումից հետո, հարցն իր արդիականությունը արդեն իսկ կորցրել է։ Այսինքն՝ Թուրքիայի տնտեսության համար կարևորություն չկա Հայաստանի հետ սահմանի բացման և ապրանքաշրջանառություն սկսկելու մեջ։ Հակառակը՝ սահմանի բացումը կարևոր է Հայաստանի համար, և թուրքական կողմը դա գիտակցում է։ Թուրքիայի համար, սակայն կարևոր է Հայաստանին մեկուսացնելը և թույլ վիճակում պահելը»,- «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում նշեց Խալաթյանը:

Ըստ նրա՝ պատահական չէ այն հանգամանքը, որ Թուրքիան ՀՀ-ի հետ սահմանի բացումը պայմանավորում է նաև Ադրբեջանի հետ Հայաստանի հարաբերությունների կարգավորման գործընթացով: Մասնավորապես, Թուրքիայի արտգործնախարար Հաքան Ֆիդանը հայտարարել էր, թե կարող են բացել Հայաստանի հետ սահմանը, եթե հայ-ադրբեջանական հարաբերությունները կարգավորվեն:

«Այստեղ մեծ է Ալիևի դերակատարումը, քանի որ թուրք-ադրբեջանական տանդեմը շահագրռգվածություն ունի Հայաստանից ավելի շատ բան խլելու հնարավորություն ստեղծել, որպեսզի հետաձգեն հարաբերությունների կարգավորման ընթացքը»,-նշում է Խալաթյանը։

Այսինքն՝ ըստ նրա, ընդհանուր առմամբ սահմանի և Թուրքիայի հետ հարաբերությունների լավացման գնալը չի արվելու տարածաշրջանի պետությունների կամքով։ Մասնավորապես, ԱՄՆ-ի համար է կարևոր, որ հայկական գործոնը տարածաշրջանում ամրապնդվի, և միջին միջանցք ձևավորվի, որը թույլ կտա Կենտրոնական Ասիայով շրջանցել Ռուսաստանը Հայաստանի տարածքով և ապրանքներ հասցնել դեպի Եվրոպա, իսկ եթե Ադրբեջանը շարունակի մնալ Ռուսաստանի հետ նույն գծում, ապա, ըստ զրուցակցի, այդ ճանապարհը կարող է անցնել Իրանով։

«Արևմուտքի համար Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների բարելավումը և դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատումը կարևոր նշանակություն ունեն։ Ուստի, այս հարցում կարևորվում է, թե որքանով ԱՄՆ-ը կճնշի Թուրքիային։ Վերջինս տնտեսական վատ դրության պայմաններում է, և ֆինանսական առումով կախման մեջ է Արևմուտքից։ Բայց Ռուսաստանի համար է, որ ձեռնտու չէ հայ-թուրքական սահմանի բացումը, որով Հայաստանը ձեռք կբերի նոր տնտեսական կարգավիճակ։

Հնարավոր է՝ ՌԴ-ն էլ իր հերթին ճնշումներ գործադրի Թուրքիայի նկատմամբ, քանի որ երկուստեք այսօր շահավետ համագործակցություն ունեն՝ ՌԴ-ն Թուրքիային տրամադրում է ատոմային տեխնոլոգիաներ, Թուրքիան՝ ապրանքների մատակարարման սև շուկա է հանդիսանում Ռուսաստանի համար, և այս իմաստով կողմերը փորձելու են չնեղացնել միմյանց»,- մանրամասնում է Խալաթյանը։

Իրավագետը կարծում է, որ մինչև ԱՄՆ նախագահական նոր ընտրությունները երկու գործընթացներում էլ՝ թե՛ հայ-ադրբեջանական, թե՛ հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման առումով, առաջընթաց չի գրանցվի։

Ըստ փորձագետի՝ որոշակի ֆորմալ արարողակարգային հանդիպումներ, հայտարարություններ կլինեն, Թուրքիան կփորձի Արևմուտքին ցույց տալ, թե ջանքեր են գործադրվում Հայաստանի հետ հարաբերությունների կարգավորման համար։ 

«Ինչո՞ւ մինչև նախագահական ընտրությունները առաջընթաց չի լինի, որովհետև ԱՄՆ նախագահի երկու թեկնածուներն էլ աշխարհաքաղաքական զարգացումների մասով տարբեր մոտեցումներ ունեն»,- պարզաբանեց Խալաթյանը։

Ի վերջո՝ անկախ նրանից՝ սահմանը մոտ ապագայում կգործարկվի, թե՝ ոչ, Արտաշես Խալաթյանը կարևորում է այն հանգամանքը, որ Մարգարայի անցակետն այժմ տեխնիկապես լավ վիճակում է գտնվում։ Նրա խոսքով՝ ռազմավարական առումով այդ սահմանը մի օր բացվելու է, բայց դա լինելու է ոչ թե Թուրքիայի որոշմամբ, այլ արտաքին ճնշման արդյունքում։

Մերի Խաչատրյան

«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Տպել
1516 դիտում

Բեկում՝ Կովկասում․ Հունգարիան ողջունում է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև համաձայնության ձեռքբերումը

«Կրթվելը նորաձև է» շարժման շրջանակներում հանդես եկա բանախոսությամբ. վարչապետը տեսանյութ է հրապարակել

ԶՈւ համակարգում 2024-ին արձանագրվել է 2093 դեպք. մեղադրական եզրակացությամբ դատարան է հանձնվել 904 քրվարույթ

Ձեր դաշնակ առաջնորդները 100 տարի առաջ էին ասում՝ Թուրքիայի հետ պետք է ունենալ լավ հարաբերություններ. Միրզոյան

Դպրոցի բակում աշակերտների վիճաբանությունը կանխվել է. դասասենյակում գաղտնի փականով դանակներ են հայտնաբերվել

Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության մասին համաձայնագրի համաձայնեցված տեքստում ոչինչ չկա. Միրզոյան

Ինչ ճանապարհ կտրվի և ինչպես, որոնք են 3-րդ երկրի ուժերը. մանրամասնում է Սուքիասյանը. տեսանյութ

Պատմության մեջ առաջին անգամ լուսանկարվել է արեգակի խավարում՝ դիտված լուսնի մակերևույթից. Ազիզյան. լուսանկար

Ճապոնիան պատրաստվում է վիզային ռեժիմ սահմանել Թուրքիայի համար

Հայաստանը միշտ կգնահատի Ձեր աջակցությունը, ամուր կապը Կանադայի հետ. Փաշինյանը հաջողություն է մաղթել Թրյուդոյին

2024-ին ուսումնասիրվել է Միքայել Մինասյանի ստեղծած հանցավոր կազմակերպության 100 և ավել դրվագով քրվարույթը

Մարտի 29-ին և 30-ին նախընտրական քարոզչությունն արգելվում է. ԿԸՀ-ն իրազեկում է

Մենք գալիս ենք ձեր թաղեր ձեր խնդիրները լսելու ու մեր ծրագրերի մասին պատմելու համար. Սարիկ Մինասյան

Ծնվել է պատերազմում անմահացած Նարեկ Գինոսյանի եղբայրը. տեսանյութ

Վարորդը «BMW X5»-ով վրաերթի է ենթարկել 4-ամյա տղայի. երեխան «Վեդի» ԲԿ-ից տեղափոխվել է Երևան

Ադրբեջանը ՓԲԸ է, որտեղ բաժնետեր է մի քանի երկիր. երբ «հովանոցը» հանվի, Ալիևը լուրջ խնդիրներ կունենա. Խալաթյան

Օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա, այնուհետ կնվազի. լեռնային շրջաններում ձյուն ու անձրև կտեղա

Անտոնիո Գուտերեշը ողջունել է Խաղաղության համաձայնագրի վերաբերյալ Երևանի և Բաքվի հայտարարությունները

Լյուդվիգ Գյուլնազարյանն ու Արմավիրի մարզպետը հետևել են Փարաքարի մարզադպրոցի շինաշխատանքների ընթացքին

Վերադարձված գույքեր, դատարան հանձնված գործերի աճ. Դատախազությունն ամփոփել է 2024-ի աշխատանքները

Դեղերն օգտագործած անձինք անհանգստանալու առիթ չունեն. նախարարությունը հետկանչի վերաբերյալ պարզաբանում է տարածել

Հաջողություն և հաղթանակ մեր Սարիկ Մինասյանին. Գյումրին լավագույնին է արժանի. Արթուր Հովհաննիսյան

Նա հենց նոր բառացիորեն ներխուժեց հեռուստատեսություն. լրագրողը խոսափողով հարվածել է Թրամփի դեմքին. տեսանյութ

Վարչապետը ներկա է գտնվել պողպատե ամրանների արտադրությամբ զբաղվող գործարանի բացմանը. լուսանկարներ

«Телеграфируйте: ՀՀ-ն մնալու է ինքնիշխան, ձեր երազանքը չի կատարվելու. Միրզոյանը՝ Գրիգորյանին. տեսանյութ

Ոտքի հրազենային վնասվածքով 13-ամյա տղա է տեղափոխվել «Աշտարակ» ԲԿ

Արարատ խոշորացված համայնքի աղմկահարույց մետաղաձուլարանը արդեն աշխատում է. վարչապետը տեսանյութ է հրապարակել

Կոչ եմ անում աջակցել և ընտրել Լյուդվիգին՝ ապահովելով Փարաքարի կայուն զարգացումը. Արայիկ Հարությունյան

2027 թվականի Ֆրանկոֆոնիայի մարզամշակութային խաղերը կանցկացվեն Երևանում. ՀՀ-ն կհյուրընկալի շուրջ 4000 մասնակցի

Դոլարն ու եվրոն էժանացել են. ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 15-ին

ԱՄԷ-ն ողջունել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև Խաղաղության համաձայնագրի բանակցությունների ավարտը

Երևանի հյուրանոցներից մեկում Թուրքիայի քաղաքացին հայհոյել, անհարգալից պահվածք է դրսևորել․ նա ձերբակալվել է

Ազատությունից զրկված անձանց իրավունքների պատշաճ ապահովումը ՆԳՆ առաջնահերթություններից է. նոր ծրագիր կմեկնարկի

Գյումրիում և Փարաքարում մեկնարկել է նախընտրական քարոզարշավը

Անահիտ Մանասյանը մասնակցել է Եվրոպայի խորհրդի Խոշտանգումների կանխարգելման կոմիտեի լիագումար նիստին

Երևանի ԲԿ-ներից մեկի ծննդատուն 40 օրական երեխայի դի է տեղափոխվել

Ինչ իրավիճակ է հանրապետության ճանապարհներին

Դավիթ Խուդաթյանը Դիլիջանում ծանոթացել է պետական համաֆինանսավորմամբ իրականացվող շինաշխատանքներին. տեսանյութ

Առինջ գյուղի տներից մեկում փլուզում է եղել. ներսում մնացած վատառողջ քաղաքացին դուրս է բերվել անվտանգ տարածք

Ոչ ոք չի կարող Խաղաղության համաձայնագիրը թաքուն ստորագրել, դա ընդդիմության մոլորեցնող ձևակերպումն է. Կոնջորյան