Փակում են աչքերը, կատարում հրահանգներ. ՀՀ դպրոցներում տարածված խաղը վտանգավոր հետևանքներ կարող է թողնել

Հայաստանում ծնողների շրջանում անհանգստություն է առաջացրել հատկապես միջին տարիքի երեխաների շրջանում տարածված մի խաղ․ երեխաներից մեկը գլուխը դնում է ընկերոջ ծնկներին, փակում աչքերը, ընկերն էլ, նրա քունքերը մերսելով, բարձրաձայն հարցեր է տալիս, թե պատկերավոր դռներից որ դուռը կբացեր, որ կողմ կգնար ու ինչ տեսավ։

Այսպիսով, երեխան կարծես թե տեղափոխվում է երևակայական աշխարհ ու սկսում է նկարագրել, թե ինչպես է քայլում սենյակներով և անցնում դռներով՝ պատկերացնելով տեսարաններ։ Ստացվում է, որ սա նման է ինքնահիպնոզի, և երբեմն երեխաների գիտակցությունը դրանից վատանում է, երբեմն էլ նրանք ահազանգում են, որ սարսափելի պատկերներ տեսնելուց հետո իրենց մոտ վախեր են առաջացել։

Հայկական հոգեբուժական ասոցիացիայի նախագահ Արմեն Սողոյանի խոսքով՝ խաղում կիրառվող հնարքները մեթոդական առումով շատ հեշտ ազդեցություն են թողնում երեխաների վրա։ Ըստ նրա՝ ցանկացած բնակչության 10-ից 12-ը հեշտ ներշնչվող մարդիկ են, բավարար է վստահ ձայնով նրանց ինչ-որ բան ասել, և վերջիններս հեշտությամբ կանեն դա։ 

«Այսինքն՝ անկախ ամեն ինչից, թե ինչ է արվում, երեխաները հեշտ ներշնչում են։ Հիմա դա ազդում է նման մարդկանց վրա, երբ, օրինակ, դահլիճում որևէ հիպնոտիզյոր սեանս է տալիս, ասում է՝ ձեռքերը կպցրեք իրար, մատները խաչեք, ես ձեզ կներշնչեմ, և դուք չեք կարող ձեր ձեռքերը միմյանցից պոկել։ Մի մասը կարողանում է անջատել իր ձեռքերը, մի մասը՝ ոչ, դա էլ նշանակում է, որ ինչ-որ հատվածի վրա ազդել է։ Այստեղ սովորական հիպնոսի տարրեր են գնում, որը պարզապես ներշնչվող մարդու վրա է ազդեցություն ունենում։ Հիպնոսի տարրեր պարունակող գործողությունները կարող են ազդեցություն ունենալ երեխայի վրա առողջության առումով, կամ եթե երեխան ունի հոգեկան առողջության խնդիր, ապա դրա հետևանքով կարող է սրվել»,- «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում մանրամասնում է նա։ 

Մասնագետի խոսքով՝ երեխաները կարող են երկար ժամանակ ունենալ վախի զգացողություն, մնալ դրա ազդեցության տակ։ Հետևաբար նման երևույթները բավական լուրջ վնասում են երեխային։ 

Իսկ ինչպե՞ս ծնողը հասկանա, որ երեխան վախի մեջ է գտնվում, մասնագետը մանրամասնում է․ «Այսօր ծնողավարության հետ կապված լուրջ խնդիրներ կան․ միջին վիճակագրական ընտանիքում, եթե ծնողը աշխատում է, ապա երեխային շատ հազվադեպ ժամանակ են հատկացնում, այսինքն՝ եթե ծնողը երեխայի հետ ունի հուզական կապ, ամենօրյա զրույցներ է ունենում, անմիջապես կզգա, որ իր երեխայի հետ ինչ-որ մի բան այն չէ։ Շատ դեպքերում երեխաները հուզական կապ չեն ունենում ծնողների հետ․ արդեն այս դեպքում, եթե երեխան միայնակ է մնում իր վախի հետ, դա կա՛մ նրա բնածին պաշտպանական մեխանիզմը հաղթահարում և անցնում է, կա՛մ էլ այդ վախը մեծանում է և հանգեցնում դժվարությունների»։ 

Ըստ նրա՝ երեխայի ցանկացած վարքի փոփոխություն պետք է ծնողի ուշադրությունը գրավի, օրինակ, եթե ակտիվ երեխան դառնում է լուռ, դա ահազանգ է։ Ընդհանուր առմամբ վիրտուալ խաղերը կամ համացանցում տարածված ցանկացած բան երեխաների վրա հեշտությամբ են ազդեցություն ունենում, քանի որ այսօրվա իրականությունում երեխան մշտապես հեռախոսով խաղում է կամ համացանցում լինում, ընդգծում է մասնագետը: 

«Ծնողը պարտավոր է հետևել, թե երեխան ինչ խաղեր է խաղում կամ ինչ ծրագրերից է օգտվում։ Երբ վիրտուալ խաղերում կարող ես մեռնել, հարություն առնել, մեկին սպանել, նորից հետը կռվել, ու դա խաղում են 7 տարեկանից սկսած երեխաները, ապա նրանց մոտ կարող է իրական մահվան և կյանքի հարցերը խառնվեն իրար, և չպատկերացնեն, որ մարդը մահանա, այլևս չի կենդանանա, և երեխան կարող է կա՛մ իրեն վնասել, կա՛մ ուրիշին։ Մյուս խնդիրը. վիրտուալ խաղերում շատ ներգրավվածություն ունենալու դեպքում երեխան կարող է հետ ընկնել ուսումից, սոցիալական կապերից և իրական կյանքում դժվարություններ ունենալ»,- զգուշացնում է նա: 

Հայկական հոգեբուժական ասոցիացիայի նախագահը կարևորում է՝ պետք է վերահսկել և սովորեցնել երեխաներին, որ ճիշտ օգտագործեն այն հնարավորությունները, որն այսօր ընձեռում է համացանցը: