Վագրը էլի ցատկում է. Երեւակայական նվաճումներ

Այս տարվա նոյեմբերին մեր տնտեսությունը վագրային թռիչքների դրսեւորումներ է ցուցադրել: Ընդ որում, այդ վագրային թռիչքը այնքան կտրուկ է, այնքան հանպատրաստից, որ կարելի է ասել՝ դա վիրտուալ, նկարած թռիչք է:

Անցած տարվա վերջին օրերին ՀՀ ազգային վիճակագրական ծառայությունը հրապարակեց 2016 թվականի առաջին 11 ամիսներին արձանագրված սոցիալ տնտեսական ցուցանիշները, ու դրանց մեջ շատ հետաքրքիր «թռիչքներ» կան: Կարելի է ասել` մտքի թռիչքներ: Ուսումնասիրենք մասնավորապես առեւտրի ծավալները: Ամբողջ անցած տարվա ընթացքում առեւտրի ծավալները, ըստ ամիսների, նախորդ տարվա նույն ամիսների համեմատ, ցուցադրում էին որոշակի շեղումներ: Օրինակ, 2016 թվականի հունվարին 2015-ի հունվարի համեմատ առեւտրի ծավալները նվազել էին 2.5 տոկոսով: Իսկ օրինակ մայիսին, նախորդ տարվա նույն ամսվա համեմատ, աճել էին 1.3 տոկոսով (տես գծապատկեր 1):

Ու այսպես, որոշակի տատանումներով ծավալների փոփոխությունը գալիս է մինչեւ նոյեմբեր: Եվ հանկարծ նոյեմբերին առեւտուրը աննախադեպ աշխուժություն է դրսեւորում, կարծես դոպինգ է ստանում: 2016-ի նոյեմբերին 2015-ի նոյեմբերի համեմատ առեւտրի ծավալը աճում է միանգամից 3.8 տոկոսով: Էդ ի՞նչ պատահեց: Մարդիկ միանգամից որոշեցին գրոհե՞լ խանութները: Իսկ պատահեց հետեւյալը:

Խնդիրն այն է, որ առեւտրի ծավալների աճը ապահովվել է ոչ թե մանրածախի, այլ մեծածախի շնորհիվ: Մանրածախ առեւտուրը շարունակում է նվազել, ինչը բնակչության գնողունակության շարունակվող անկման հետեւանքն է: Իսկ ահա մեծածախ առեւտուրը գրեթե երկնիշ աճ է գրանցել` 8.8 տոկոս: Ի՞նչ կա այս թվերի տակ: Այլ հավասար պայմաններում մեծածախ առեւտրի նման կտրուկ աճ չի կարող լինել, երբ մանրածախ առեւտուրը գնալով նվազում է: Ոչ մի մեծածախ գնորդ կտրուկ չի ավելացնի գնման ծավալները, իմանալով, որ մանրածախ առեւտուրը նվազում է: Դա ուղղակի տրամաբանական չէ: Իսկ մեծածախ առեւտրի ոլորտում գործում են հիմնականում խոշոր ներկրողներն ու արտադրողները: Ամենահավանականն այն է, որ ՊԵԿ-ը համաձայնության է եկել խոշոր գործարարների հետ, եւ այս ընթացքում նրանք պարզապես փաստաթղթերով ավելի մեծ առեւտուր են «ցույց տվել» եւ բնականաբար ավելի մեծ հարկեր վճարել: Առաջին հայացքից կարող է թվալ, թե սա մեծածախ ոլորտում գործող խոշոր տնտեսվարողների բիզնեսի ստվերային մասի կրճատում է: Իրականում, փորձը ցույց է տալիս, որ նման պայմանավորվածությունները երկար կյանք չեն ունենում, եւ ժամանակի ընթացքում ամեն ինչ ընկնում է իր տեղը: Օրինակ, եթե նայենք առաջին գծապատկերին, 2016 թվականի ընթացքում էլի են արձանագրվել առեւտրի ծավալների աճեր, մասնավորապես ապրիլ-մայիսին: Այսինքն, երբ մարտ ամսին ՊԵԿ նախագահի պաշտոնում նշանակվեց Հովհաննես Հովսեփյանը, դրանից մեկ ամիս անց կրկին արձանագրվեց առեւտրի ծավալների աճ: Ընդ որում, այդ աճերը նույնպես գրանցվել են բացառապես մեծածախի հաշվին: ՊԵԿ նախագահի պաշտոնում Վարդան Հարությունյանին նշանակելուց նույնքան ժամանակ անց կրկին արձանագրվում են աճեր: Ճիշտ է, ավելի տպավորիչ, բայց այդ աճերի «բովանդակությունը» նույնն է:  

Համանման պատկեր կարելի է նկատել նաեւ ներմուծման ոլորտում: 2016 թվականի նոյեմբերին նախորդ տարվա նոյեմբերի համեմատ ներմուծման ծավալները միանգամից աճել են մոտ 24 տոկոսով: Շատ տպավորիչ ցուցանիշ, մանավանդ եթե հաշվի ենք առնում, որ դրան նախորդած ամիսներին ներմուծման ծավալները ավելի հաճախ տպավորում էին երկնիշ նվազումներով (տես գծապատկեր 2):

Այստե՞ղ ինչ է պատահեց: Ախր տարվա առաջին 10 ամիսների կտրվածքով ներմուծումը նվազում էր ու հանկարծ մի ամսվա ընթացքում 24 տոկոս ա՞ճ: Այստեղ նույնպես, ամենայն հավանականությամբ, գործ ունենք ոչ պաշտոնական պայմանավորվածությունների հետ: Ներկրման ոլորտը նույնպես խիստ կենտրոնացած է եւ կարելի է պնդել, որ այս դեպքում եւս խոշոր ներմուծողները մեծ թվեր են ցույց տվել: Ներմուծումն ու մեծածախ առեւտուրն էլ, ի դեպ, սերտ փոխկապակցված են:

Մի խոսքով, վագրային թռիչքներ իրականում չկան: Կան միայն ոչ պաշտոնական պայմանավորվածությունների արդյունքում նկարված ցուցանիշներ: Իսկ նման պայմանավորվածության հմայքն այն է, որ ժամանակի ընթացքում ամեն ինչ վերադառնում է ի շրջանս յուր:

Տպել
6240 դիտում

17 կամուրջ‚ 2 թունել‚ 5 տրանսպորտային հանգույց. ինչ աշխատաքներ են կատարվում Քաջարան-Ագարակ ճանապարհին

Ձորաղբյուրում ավտովթար-հրդեհի հետևանքով հիվանդանոց տեղափոխված վարորդները մահացել են

Հայտնաբերվել է 31-ամյա քաղաքացու դին՝ ծառից կախված վիճակում

ԱՄՆ-ը՝ աշխարհի ուշադրության կենտրոնում. թեժ պայքարից հետո ինչպես են կազմակերպվելու նախագահական ընտրությունները

Այն, որ «Բալասանյան դաշինք»-ը վայր է դրել մանդատները, մամուլից ենք իմացել, քննարկում չենք ունեցել. Ալեքսանյան

Աշնանային Երևանում ընթրեցի Իսլանդիայի նախկին առաջին տիկին, իմ լավ բարեկամ Էլիզա Ռիդի հետ. Հակոբյան (տեսանյութ)

Ղազախստանն աջակցում է Հայաստանի և Ադրբեջանի՝ երկկողմ հարաբերություններում նոր էջ բացելու ձգտումներին. Տոկաև

Վալենսիայում ջրհեղեղի պատճառով դասերը չեղարկվել են, սահմանափակումներ են մտցվել. հայտնի է 220 զոհի մասին

Ուշիի ոլորաններում տեղի ունեցած խոշոր ավտովթարի զոհերի թիվն ավելացել է. ովքեր են մահացածներն ու վիրավորները

Սերժ Սարգսյանի եղբորորդի Նարեկ Սարգսյանն ազատ է արձակվել ՔԿՀ-ից

Միջազգային գիտաժողով, ներկայացումներ. Երևանում անցկացվում են Ֆրանկոֆոն թատերական ամենամյա հանդիպումները

Գերմանիայի ԱԳ նախարարը չհայտարարված այցով ժամանել է Կիև

Իշխան Սաղաթելյանն իր մեջ «ուժ է գտել» ու խոսել. ի՞նչ «հրաշքի» կամ «արմագեդոնի» է նա սպասում

Ձևավորվել են ՆԳՆ ոստիկանության չորս հենասյունային ուղղություններից ևս երկուսը

Առողջապահության նախարարությունն ու ֆրանսիական Վիեննը համագործակցության նոր ուղղություններ կծրագրեն

Ռուսաստանի և Ադրբեջանի վարչապետները համագործակցության հարցեր են քննարկել

Ծաղրածուներին քաղաքական դաշտ բերել չի կարելի, Հայկ Մարությանը, թե ամոթ ունենա, հողում գլուխը կթաղի. Խաչատրյան

Աննա Հակոբյանը ներկա է գտնվել ՀՀ Ազգային հերոս Վահագն Ասատրյանի հիշատակին նվիրված հուշ-ցերեկույթին (տեսանյութ)

Շիրակի մարզպետը մեկնում է արձակուրդ. ով կփոխարինի Մուշեղ Մուրադյանին

Թբիլիսիի կենտրոնում մեկնարկել է ընդդիմության հանրահավաքը. Ռուսթավելիի պողոտան փակվել է (տեսանյութ)

Մեքենաներ են բախվել, «Գազել»-ը կողաշրջվել է. կան տուժածներ (լուսանկարներ)

Վրաստանում ուժեղացվել է խորհրդարանի շենքի անվտանգությունը. ԶԼՄ ներկայացուցիչներին խնդրել են լքել այն

Տնտեսության դիվերսիֆիկացում և ոչ միայն. ինչ են քննարկել Գևորգ Պապոյանն ու ԵՄ պատվիրակության ղեկավարը

30-ամյա տղամարդու սպանության համար մեղադրանք է ներկայացվել 29-ամյա համագյուղացուն. ինչ է կատարվել Մեղրաշենում

Ucom-ի աշխատակիցները մասնակցել են Վայոց Ձորում անտառի վերականգման աշխատանքին

Աշխատանքային առօրյա. Աննա Հակոբյանը տեսանյութ է հրապարակել

Քիմ Քարդաշյանը կրել է արքայադուստր Դիանայի խաչը․ նա աճուրդում այն գնել է 200 հազար դոլարով

Իրանի նախագահ Մասուդ Փեզեշքիանի գլխավորած պատվիրակությունը կմեկնի Բաքու՝ մասնակցելու COP29-ին

Ագարակցիները նշեցին Ագարակ քաղաքի 75-ամյակը

Երգող շատրվանի սիրահարը պետք է գնա Գյումրի՝ տեսնի, պատմական քաղաքը բոլորովին նոր տեսք է ունենալու․ Պապոյան

Հրատապ ծրագրերում Փարաքարից մինչ Զվարթնոց ընկած համայնքների ճանապարհի նորոգումը կա՞. Մանավազյանը՝ Սանոսյանին

5-ի փոխարեն՝ 2 րոպեում․ «Հաջողակից՝ սկսնակին» ծրագրով գնված սարքերը արագացրել են աշխատանքը, բարձրացրել որակը

Բանկերը պարտավոր են փոխանակել թղթադրամները, մետաղադրամները, բավարարել պահանջարկը՝ ներառյալ 100 դրամանոցի. ԿԲ

Գնել Սանոսյանը թուրք գործընկերոջ հետ քննարկել է Գյումրի-Կարս երկաթուղու վերագործարկման հնարավորությունները

Հայաստանը մինչև տարեվերջ կվերացնի ԵՄ ավիացիոն «սև ցուցակ»-ում հայտնվելու պատճառ դարձած վերջին թերությունը

Եվրոն թանկացել է. ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան նոյեմբերի 4-ին

Հաստատվել է ՀՀ տարածքում քաղաքացիական օդանավի ավիացիոն պատահարի քննության վերջնական հաշվետվությունը

Սպասվում են ուժգին քամու պոռթկումներ, 0-ից ցածր ջերմաստիճան, ձյան տեղումներ

Գյումրիում ՔՊ-ի քաղաքապետի թեկնածուն Կարեն Սարուխանյանն է

Սիմոնյանը Իզաբել Սանտիագոյի և Ալֆորվիլի քաղաքապետի հետ քննարկել է միջխորհրդարանական համագործակցության հարցեր