Մի լուսանկարի պատմություն. ազատ տնտեսական գոտիների հմայքն ու բույրը

Վարչապետ Կարեն Կարապետյանը Ծաղկաձորում «Բազե» ամենամյա երիտասարդական 15-րդ հավաքի ժամանակ լրագրողների հետ զրույցում անդրադարձել է Իրանի հետ ազատ տնտեսական գոտու ստեղծման հետ կապված հարցին:

«Այդ հարցում մենք բազմաթիվ փորձեր ենք արել՝ եղել են ե՛ւ հաջողակ բանակցություններ, ե՛ւ անհաջող բանակցություններ, սակայն միանշանակ այդ հարթակը ստեղծելու ենք: Մոտ ժամանակներս Իրան կայանալիք այցի ժամանակ խոսելու ենք այդ մասին: Նաեւ վերջերս Տնտեսական զարգացման եւ ներդրումների նախարարը հանդիպել էր Իրանի Իսլամական Հանրապետության նախագահի խորհրդականի հետ եւ այս հարցերը քննարկվել էին»,- ասել է ՀՀ վարչապետը:

Եղել են անհաջող բանակցություննե՞ր: Առաջին անգամ է, որ ՀՀ բարձրաստիճան պաշտոնյան հրապարակավ հայտարարի, թե Իրանի հետ ազատ տնտեսական գոտու շուրջ եղել են «անհաջող բանակցություններ»: Քրքրեք արխիվները եւ կհամոզվեք, որ այդ հարցի շուրջ միշտ «եղել են հաջող բանակցություններ»: Մեր պաշտոնյաների հայտարարությունների համաձայն, իհարկե: Ընդհանրապես ՀՀ տնտեսության զարգացման տեսանկյունից ազատ տնտեսական գոտիները դիտվում են որպես բալասաններ: Իբր ստեղծում ենք ազատ տնտեսական գոտի ու վերջ՝ տնտեսությունը սկսում է զարգանալ ցատկերով: Իրականում ազատ տնտեսական գոտիները կարող են ընդամենը մի փոքր խթան հանդիսանալ, մի փոքր արագացնել զարգացումը, մի փոքր ավելի գրավիչ դարձնել երկիրը ներդրողների համար: Բայց ընդամենը՝ մի փոքր: Ոչ ավելին: Այսինքն, երբ մեզ հրամցվում են արագ զարգացած երկրներում ազատ տնտեսական գոտիների օրինակները, ապա մոռանում են ասել, որ այդ գոտիների աշխուժությանը զուգահեռ աշխույժ է եղել տնտեսությունը նաեւ տվյալ երկրի «ոչ ազատ գոտիներում»:

Այլ կերպ ասած, չափազանց քիչ է հավանականությունը, որ Հայաստանում տնտեսությունը չզարգանա, բայց Հայաստանի տարածքում գործող առանձին վերցրած ազատ գոտում տնտեսական հրաշքներ տեղի ունենան:

Հայաստանում տարիներ շարունակ գործում են ազատ տնտեսական գոտիներ: Նայեք վերը բերված լուսանկարին ու կռահեք, թե որտեղ է արվել տվյալ լուսանկարը: Չկռահեցի՞ք: Հին ավանդական հայկական արտաքնոցից չի էլ զգացվում, որ այն տեղադրված է եւ բավականին ինտենսիվ օգտագործվում է «ՌԱՕ Մարս» անունը կրող ազատ տնտեսական գոտում: Այդ մասին վկայում են միայն հարակից պատի վրա առկա նշանները, որոնք հենց «ՌԱՕ Մարսի» լոգոտիպերն են:

Այնպես չէ, որ գործող ազատ տնտեսական գոտիները լրիվ պարապուրդի են մատնված: Այստեղ կան ընկերություններ, որոնք հաջողությամբ կամ դժվարություններով գործում են: Բայց այնպես չէ, որ եթե չլինեին ազատ տնտեսական գոտիները, ապա այդ ընկերությունները կամ դրանց մեծագույն մասը կդադարեցնեին իրենց գործունեությունը: Դրանք գուցե մի քիչ ավելի վատ, շատ քիչ վատ պայմաններով կշարունակեին աշխատել նաեւ ազատ գոտիներից դուրս:

Եթե ընդհանուր առմամբ երկիրը գրավիչ չէ օտարերկրյա ներդրողների համար, ապա տվյալ երկրի տարածքում գործող ազատ տնտեսական գոտիների գրավչությունը չի կարող էապես տարբերվել: Ահա հենց դա էլ պատահել է մեր ազատ գոտիների հետ: Կարո՞ղ է արդյոք այս ավանդույթը խախտել Իրանի հետ սահմանակից ազատ տնտեսական գոտին, որը իրավաբանորեն արդեն իսկ կա:

Կանխատեսումներ անելու համար հարկավոր են որոշակի տվյալներ: Իրանի հետ սահմանակից ազատ տնտեսական գոտու բուռն գործունեության հույսերը կապվում են Իրանի հետ: Այսինքն հիմնականում իրանական ընկերությունները պետք է գան այդ գոտի, արտադրություններ հիմնեն, որ կարողանան որոշակի արտոնյալ պայմաններով իրենց արտադրանքը տանել ԵՏՄ շուկաներ: ՀՀ անկախացումից ի վեր, ըստ ՀՀ ազգային վիճակագրական ծառայության հրապարակած տվյալների, Իրանից Հայաստանի տնտեսության մեջ իրականացվել է 3.3 միլիարդ դրամի ներդրում: Դա նշված ժամանակահատվածում ՀՀ տնտեսության մեջ  օտարերկրյա ներդրումների ընդհանուր ծավալի 0.05 տոկոսն է: 0.05 տոկոս: Այստեղ վրիպակ չկա: Համեմատության համար նշենք, որ անկախացումից ի վեր օտարերկրյա ներդրումների ընդհանուր ծավալը մոտ 6.3 տրիլիոն դրամ է կազմել: Ռուսաստանից եղել է 2.3 տրիլիոն դրամի ներդրում, Գերմանիայից՝ 647 միլիարդ դրամի, Ֆրանսիայից՝ 505 միլիարդ, Կանադայից՝ 290 միլիարդ եւ այլն: Իսկ Իրանից՝ ինչպես նշեցինք 3.3 միլիարդ դրամի ներդրում: Հիմա ինչպե՞ս, ի՞նչ հիմքով կարելի է սպասել, որ ազատ տնտեսական գոտին պետք է գրավիչ դառնա Իրանի ներդրողների համար: Որո՞նք են այդ հիմքերը: Եթե իրանցի գործարարները ցանկանում էին մուտք գործել ԵՏՄ շուկա, ապա նրանք կարող էին արտադրություններ կազմակերպել Հայաստանում եւ իրենց արտադրանքը ազատորեն արտահանել ԵՏՄ՝ որպես Հայաստանում արտադրված ապրանք: Բայց մինչ օրս չեն արել դա ու կարծես մտադրություն էլ չունեն:

Մի խոսքով, չափազանց մեծ է հավանականությունը, որ տարիներ անց մի լրագրող այցելի Իրանին սահմանակից ազատ գոտի եւ նմանատիպ մի լուսանկար անի, որի կողքին կերեւա արդեն այդ ազատ գոտու լոգոտիպը:

Տպել
6285 դիտում

ՔԿԾ-ին անհրաժեշտ են վարորդներ. ովքեր և ինչպես կարող են դիմել

Հայաստանում վտարանդի կառավարություն ներկայացող բոլոր գրասենյակները պետք է փակել. Չախոյան

Այս անգամ դաշտ են նետել սիրելի պահեստայինին, որը մեկ շաբաթում մեկ ստորագրությամբ լուծարեց ԼՂ-ն. Հովհաննիսյան

Ընթանում է «Հայաստանը՝ որպես քաղաքակրթական խաչմերուկ» միջազգային գիտաժողովը (տեսանյութ)

Հայաստանի գոյությունը կարող է երաշխավորվել բացառապես եվրոպական ընտանիքում․ Արման Բաբաջանյան

ԿԳՄՍ նախարարն ու Ֆրանսիայի դեսպանն այցելել են ակադեմիական քաղաքի տարածք

Եթե մենք մնում ենք Ռուսաստանի հետ, խնդիրները լուծվելու են մեր հաշվին. Արամ Սարգսյան

2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին

Գագիկ Սուրենյանը սպասված նորություն է հայտնել

«Տոյոտա»-ի 51-ամյա վարորդը, լինելով խմածության ամենաբարձր աստիճանի, բախվել է 3 մեքենայի

Քննչական կոմիտեի վետերանները հանդիպել են նորանշանակ քննիչների հետ

ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածները ևս 9 ամիս սոցիալական աջակցություն կստանան, ընդլայնվել է նաև շահառուների շրջանակը

Հայաստանը մարդասիրական օգնություն կցուցաբերի Գազային

Եկամուտների հայտարարագիր ներկայացնող քաղաքացիները պետք է իրականացնեն անձի նույնականացման գործընթաց․ ՊԵԿ

ԼՂ-ից բռնի տեղահանված շուրջ 17 հազար երեխա կրթություն է ստանում ՀՀ դպրոցներում

Խմելու ջրի սակագինը չի թանկանա

ԱՄՆ-ը համաձայն չէ Ադրբեջանի պնդումների հետ․ Մեթյու Միլլեր

Հայաստանը կստանա 92,3 մլն եվրոյի բյուջետային վարկ և 16 մլն եվրոյի դրամաշնորհ. ինչ նպատակների համար կծառայեն դրանք

Հայաստանում, բացի ՀՀ կառավարությունից, որևէ այլ կառավարություն չի կարող գոյություն ունենալ. Փաշինյան

Ադրբեջանի ՊԱԾ ղեկավարը Հայաստանին սպառնում է՝ մեղքը բարդելով Ֆրանսիայի վրա

«Կովկասի գերուհի» ռեստորանի մենեջերը կասկածվում է 11 միլիոն դրամ հափշտակելու համար

ԱԱԾ-ն հայտարարություն է տարածել

Հայաստանը ՀԱՊԿ-ից դուրս գալու ծանուցում չի ուղարկել, բայց աշխատանքներին չի մասնակցում. Թասմագամբետով

Հաստատվել է նախադպրոցական հաստատության ղեկավարման իրավունքի քննության թեստավորման նոր հարցաշարը. ԿԳՄՍՆ

Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար փակ է

Հայ-վրացական սահման տանող ճանապարհի փակ հատվածը թեթև մարդատար մեքենաների համար բացվել է

Թալանել են Սայաթ-Նովա պողոտայի «Զիգզագ» խանութը. հափշտակվել է 5,5 մլն դրամի բջջային հեռախոս

1000-րդ գործն է մակագրվել ամբողջությամբ թվայնացված քաղաքացիական դատարան. Մինասյանը նշել է համակարգի առավելությունները

Հաստատվել է Բլինքենի և Սամանթա Փաուերի մասնակցությունը ՀՀ-ԱՄՆ-ԵՄ եռակողմ հանդիպմանը

Սպանդարյան, Տոլորս և Տաթև ջրամբարներում ձկնապաշտպան կառույցների նախագծում. հայտարարվում է մրցույթ

Ինչպես ապահովել երեխաների անվտանգ երթևեկությունը. Առողջապահության նախարարության խորհուրդը

Ucom ընկերությունը ցանցային վերազինման աշխատանքներ է մեկնարկում մի շարք մարզերում

ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ

«Ինկած բերդի իշխանուհին»՝ 6 մրցանակի դափնեկիր. հայտնի են «Արտավազդ» թատերական մրցանակաբաշխության հաղթողները

Գեղամ Մանուկյանը երբ լսեց կատարված աշխատանքների մասին, երևի ուրախությունից հուզվել է, և լացը կարող էր գալ․ Քոչարյան

Crocus City Hall-ի ահաբեկչության զոհերի թիվը հասել է 143-ի

Մտածում էի՝ այստեղ միակ հնդիկն եմ լինելու. գրող Արջուն Կրիշնա Լալիի արկածները Հայաստանում (տեսանյութ)

15 օրվա ընթացքում վճարելու դեպքում տուգանքը կնվազի 30 տոկոսով․ երբ կսկի գործել համակարգը

ՀՀ-ն պատրաստ է Ադրբեջանի հետ արդեն համաձայնեցված սկզբունքների հիման վրա գնալ խաղաղության պայմանագրի անհապաղ ստորագրմանը

Որևէ մեկի դեմ ուղղված լինելու պնդումները անհիմն և արհեստածին են․ ԱԳՆ խոսնակը ՀՀ-ԱՄՆ-ԵՄ բարձր մակարդակով հանդիպման մասին