Երևան
16 °C
Հոկտեմբերի 9-ից պաշտոնական այցով Բելառուսում էր գտնվում Ադրբեջանի պաշտպանության նախարար Զաքիր Հասանովը: Նրա այցի ամբողջ ընթացքում թե՛ բելառուսական, թե՛ ռուսական, թե՛ ադրբեջանական լրատվամիջոցներն ակտիվորեն քննարկում էին Բելառուսից Ադրբեջանի ձեռք բերելիք զենքի նոր խմբաքանակի հարցերը: Մամուլում այդ քննարկումներում շեշտը դրված էր Ադրբեջանին բելառուսա-չինական համատեղ արտադրության «Պոլոնեզ» համազարկային կրակի ռեակտիվ կայանների մատակարարման հարցը:
Հասկանանք, թե ի՞նչ զինատեսակի մասին է խոսքը, ի՞նչ կարող են անել «Պոլոնեզ»-ները, ի՞նչ տակտիկատեխնիկական տվյալներ ունեն: Համացանցում՝ բաց աղբյուրներից ստացած տեղեկատվությունը համադրելով ստացվում է այս պատկերը.
դիտե՛ք ինֆոգրաֆիկան
Իհարկե՝ դեռ ո՛չ բելառուսական, ո՛չ ադրբեջանական կողմից որեւէ պաշտոնական ակնարկ կամ հաստատում չի եղել, որ Բելառուսը Բաքվին «Պոլոնեզ» կմատակարարի:
«Իմ անձնական տպավորությունն է, որ Ադրբեջանը, եթե նույնիսկ նման գնումներ դիտարկում է, ապա այդ գնման որոշումն ունի շատ խիստ քարոզչական կոմպոնենտ: Ադրբեջանում ՀԿՌՀ-ներն այնքան բազմազան ու խայտաբղետ են, որ նման գնումները ռազմական տրամաբանության առումով արդեն լուրջ լոգիստիկ խնդիրներ են ստեղծում: Իրենք ունեն թուրքական արտադրության «Քասիրգա»-ները, իսրյելաղազախական համատեղ «Իքս»-երը, ունեն «Սմերչ», բանկանաբար՝ ունեն «Գրադ» եւ այլն, եւ այլն՝ շատ տարբեր ու բազմազան, անհասկանալի բազմազան միջոցներ. այդ «զոոպարկ»-ին ավելացնել մի հատ էլ «Պոլոնեզ» համակարգը... դա ավելի շատ քարոզչություն է, Հայաստանին տրոլինգ անելու, վախեցնելու գործողություն է»,- այս առումով armtimes.com-ի հետ զրույցում նշեց ռազմական փորձագետ, razm.info կայքի համակարգող Կարեն Վրթանեսյանը:
Ամենեւին բացառված չէ, որ սա Հայաստանում սկիզբ առած «հակաետմական» պրոցեսների պատասխանն էր՝ ռազմաքաղաքական շանտաժի տեսքով: Այսինքն՝ չի բացառվում, որ Ռուսաստանը Բատկոյի բերանով է փորձում հասկացնել, թե էլ ինչ զինատեսակներ կարող են մեր դաշնակիցները վաճառել մեր թշնամուն ու այդպիսով ռազմական բալանսն ու քաղաքական իրողությունները գլխիվայր շուռ տալ:
Ամեն դեպքում՝ եթե անգամ հիմա Ադրբեջանը ձեռք չբերի «Պոլոնեզ» համակարգեր, ապա վաղ թե ուշ նույն նշանակությունն ունեցող ինչ-որ բան, ինչ-որ տեղից ձեռք է բերելու: Ուստի արժե դիտարկել, որ, եթե Ադրբեջանը նման զինատեսակներ ձեռք բերի, դա ինչ կփոխի:
Այս կայանները համարվում են ամենահեռահար ՀԿՌՀ-ներից եւ փորձագիտական գնահատականներով՝ Ադրբեջանը նման զինատեսակ ցանկանում է ձեռք բերել՝ ի հակակշիռ Հայաստանի ունեցած «Իսկանդեր»-ների:
«Տեսականորեն՝ հեռահար համազարկային կրակի ռեակտիվ կայաններ են, ու եթե Ադրբեջանը նման համակարգեր ձեռք բերի, դա իհարկե, որոշակիորեն կազդի տարածաշրջանում ռազմական բալանսի վրա: Հետեւաբար, որոշակի ռազմական խնդիրներ կառաջացնի, բայց կոնրետ ինչ խնդիրներ, չեմ կարող ասել՝ դա վելուծության կարիք ունի: Ամեն դեպքում՝ նման համակարգերը հիմնականում ավելի շատ նախատեսված են բնակավայրեր ավերելու համար: Դրա դեմ պայքարի միջոցը համարժեք միջոց ունենալն ու թշնամու կողմից նման միջոցի կիրառման դեպքում համարժեք պատասխան հասցնելն է: Իսկ մենք ունենք «Իսկանդեր»»,- armtimes.com-ի հետ զրույցում նշեց ռազմական փորձագետ, ՊՆ մամուլի խոսնակ Արծրուն Հովհաննիսյանը:
Այսինքն՝ Ադրբեջանում «Պոլոնեզ» համակարգեր հայտնվելու դեպքում՝ իրենց 200 կիլոմետր հեռահարությամբ, Հայաստանի ամբողջ տարածքը՝ Հյուսիսային շրջանները՝ բուն Ադրբեջանի տարածքից, կենտրոնական ու հարավային շրջաները՝ այդ թվում մայրաքաղաք Երեւանն ու Արարատյան դաշտը՝ Նախիջեւանից, կհայտնվեն ուղիղ կրակի սպառնալիքի ներքո:
«Սա ցույց է տալիս, որ Ադրբեջանը հաջորդ պատերազմը կանխատեսում է կամ պատերազմի հաջորդ սաստկացումը նախատեսում է ոչ միայն Արցախի ռազմաճակատով, այլ նաեւ բուն Հայաստանի Հանրապետության, որովհետեւ հակառակ պարագայում նման զենքն անիմաստ է: Դա բավականին լուրջ ապակայունացնում է ընդհանուր իրավիճակն ու լուրջ վտանգ կարող է ներկայացնել Հայաստանի համար»,- armtimes.com-ի հետ զրույցում նշում էր քաղաքագետ, արտակարգ եւ լիազոր դսպան Արա Պապյանը:
Առհասարակ, հեռահար զինատեսակները, որոնց միջոցով ցանկացած երկիր թեկուզ տեսականորեն կկարողանա հարված հասցնել հակառակորդ երկրի բոլոր կետերին, առաջին հերթին հակառակորդի որոշումների կայացման ժամանակն են փոքրացնում: Իսկ ռազմաքաղաքական որոշումների կայացման հարցում՝ հատկապես պատերազմների ժամանակ, անգամ վայրկյանները նշանակություն ունեն: Հայաստանի ունեցած «ՍԿԱԴ» եւ «Իսկանդեր» հրթիռներն, օրինակ, հատկապես «Իսկանդեր»-ները, հենց այդ խնդիրն էին լուծում՝ քանի որ Ադրբեջանի ունեցած միջոցներով հնարավոր չէր Հայաստանի ամբողջ տարածքը դարձնել խոցելի, իսկ հայկական միջոցներն Ադրբեջանի ցանկացած կետ դարձնում էին այդպիսին: Ու եթե Ադրբեջանը ձեռք բերի «Պոլոնեզ», հայկական կողմի այդ առավելությունը ինչ-որ չափով կչեզոքացվի՝ անգամ հաշվի առնելով, որ օրինակ, «Իսկանդեր»-ները կառավարելի ու գերճշգրիտ զինատեսակ են, իսկ «Պոլոնեզ»-ը ուղղորդվող, բայց ոչ կառավարելի:
Տեխնիկական առումով՝ հակահրթիռային պաշտպանության միջոցներով նման զինատեսակների դեմ պայքարելը դառնում է անարդյունավետ: Այնպես չէ, որ հակամիջոցներ՝ հակահրթիռային պաշտպանության համակարգերի տեսքով, չկան: Պարզապես դրանք խիստ թանկ են, իսկ ՀԿՌՀ-ների հրթիռները՝ անհամեմատ էժան, եւ այստեղ ռազմատնտեսական բաղադրիչը հավասարակշռությունը փոխում է հոգուտ «Պոլոնեզ»-ի:
Տեսականորեն Հայաստանը կարող է անել նաեւ այն, ինչ այսօր անում է Իսրայելը՝ ստեղծել հակահրթիռային պաշտպանության համակարգ՝ ամբողջ երկրի տարածքով, իհարկե ի սկզբանե գիտակցելով, որ դա շատ թանկ է նստելու մեր երկրի ու տնտեսության վրա եւ հարց է՝ Հայաստանը նման ռեսուրսներ ունի՞ ընդհանրապես, թե՞ ոչ: Բայց դրանից հետո էլ պարզ չէ՝ անգամ այդ դեպքում սպառնալիքը կչեզոքացվի արդյո՞ք:
Բացի դա, հարց է՝ «Իսկանդեր»-ից ավելի բարձր մակարդակի էլ ի՞նչ պետք է լինի, որ զսպող գործոն հանդիսանա Ադրբեջանի համար. բնականաբար՝ տոտալ ոչնչացման զինատեսակներ:
Ամենեւին պատահական չէ, որ Արա Պապյանը մեր զրույցում նշում էր՝ թե մենք ունենք միջուկային թափոններ, ունենք «Իսկանդեր», ու կարող ենք այդ երկուսը համադրել, ու դա արդեն բավականին լուրջ վտանգ կներկայացնի մեր թշնամիների համար: Սա տեսական դատողություն է, բայց միայն ավելի բարձր մակարդակի զինատեսակը, կամ տոտալ ոչնչացման վտանգը կարող է զսպել հակառակորդին՝ առաջինը քեզ հարված հասցնելու հարցում: Իսկ կոնկրետ Ադրբեջանի դեպքում կասկած անգամ չկա, որ առանց զսպող գործոնի, մեր թշնամին վաղ թե ուշ, անպայման լայնածավալ պատերազմ կսանձազերծի: Մյուս տարբերակը ծայրահեղ քայլի գնալն է: Մասնավորապես՝ առաջինը կանխարգելիչ հարված հասցնելը:
«Պետք է հասկանալ, որ վաղ թե ուշ մենք ստիպված ենք լինելու շատ կոշտ միջոցներ ձռնարկել Ադրբեջանի դեմ, քանի որ Ադրբեջանն ինքն այնպես է անում, որ նորմալ, քաղաքակիրթ գործիքակազմի դերը գնալով քչանա: Ռազմական առումով՝ նման սպառնալիքի ամենաարդյունավետ հակազդման միջոցը նախահարձակ լինելն է: Եթե Ադրբեջանն անընդհատ փորձում է ցույց տալ, որ ամեն վայրկյան պատրաստ է ինչ-ինչ միջոցներ կիրառել, ապա լիովին տրամաբանական է, որ հայկական կողմը տվյալ դեպքում նախահարձակ քայլերի դիմի: Իհարկե, ես տեսական բան եմ ասում, բայց տրամաբանական է, օրինակ, Նախիջեւանին հարված հասցնելը, որ հակառակորդը չկարողանա Նախիջեւանից առաջինը հարված հասցնել մեզ»,- վստահ է ռազմական փորձագետ Կարեն Վրթանեսյանը:
Իրավամբ՝ Ադրբեջանի ռազմաքաղաքական ղեկավարության մշտական ռազմատենչ հայտարարությունները, պատերազմի սպառնալիքներն ու Ադրբեջանի կողմից սպառազինությունների ձեռբքերումները համադրելով, իրավիճակի վտանգավորությունը ամեն վայրկյան մեծանում է:
Իրերի նման դասավորության պարագայում, հայկական կողմից որոշումներ ընդունողների վիճակը նախանձելի չէ՝ նրանք դժվար ու շատ վտանգավոր ընտրության ու որոշումների կայացման առաջ են կանգնած: Ամեն դեպքում՝ նրանք չեն կարող չդիտարկել ծայրահեղ քայլերի դիմելու հնարավորությունը եւս:
Արարատ Միրզոյանն ու Սաուդյան Արաբիայի Թագավորության ԱԳ նախարարը կարևորել են պարբերական ուղիղ չվերթների իրականացումը
Աշխարհի գավաթ․ Հայաստանի մարմնամարզության հավաքականի 3 ներկայացուցիչ եզրափակչում է
Մոտեցումը հստակ է, որակի հարցում կոմպրոմիս չի լինի․ քաղշինկոմիտեի նախագահը և Շիրակի մարզպետը եղել են շինհրապարակներում
Ինչու են ռուս խաղաղապահները դուրս գալիս Լեռնային Ղարաբաղից. ինչ պայմանավորվածություն կա
Խաղաղություն տանող ճանապարհը դժվար է, միայն կողմերի միջև երկխոսությամբ է հնարավոր հասնել դրան․ Կասուն՝ Խանդանյանին
«Խաղաղության խաչմերուկ»-ը մեր ճանապարհային քարտեզն է դեպի խաղաղություն․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Լիտվայի ԱԳ նախարարին
Փոխվարչապետը «Վեոլիա» ընկերության փոխնախագահի հետ երկկողմ հետաքրքրություն ներկայացնող հարցեր է քննարկել
Քաղաքացին ընկել է շենքի նկուղը
Վրաստանը չի հրաժարվի «Օտարերկրյա գործակալների մասին» օրենքից. Կոբախիձե
Ինչ վիճակում է երրորդ հարկից ընկած 1-ամյա երեխան. ԲԿ-ն նոր մանրամասներ է հայտնել
Լավրով & Մարգո քոմփնին պատմության մեջ կմնան իրենց «հայրենիքին» ստորագույն հարվածը հասցրած կիսահայեր․ Սաֆարյան
Գյումրիում տղամարդը սպառնացել է նետվել կամրջից և ինքնասպան լինել
Բնակիչները գոհունակություն են հայտնել Կառավարության նախաձեռնությունից․ մանրամասներ վարչապետի տավուշյան այցից
«ՊԱԶ»-ը բախվել է քարե պարսպին և հայտնվել մեղվափեթակների մեջ․ ուղևորներին մեղուները խայթել են, 29 հոգի հիվանդանոցում է
Ռուս խաղաղապահների առաքելությունը Լեռնային Ղարաբաղում լիովին կատարված է․ Պետդումա
Վարչապետը Բերքաբերում ծանոթացել է սահմանամերձ բնակավայրերում տների կառուցման ծրագրի ընթացքին (լուսանկարներ)
4 գյուղերը սովետական տարիներին ադրբեջանական են եղել. բնակիչ (տեսանյութ)
Երբ կանայք հաջողում են քաղաքականության մեջ, հաջողում է պետությունը․ պատգամավորները մասնակցում են IDEA-ի ծրագրին
Գալիս է պահ, որ դու քեզ պետք է զոհաբերես հանուն քո հայրենիքի և երկրի. վարչապետ (տեսանյութ)
Դատարանը քննում է Սամվել Վարդանյանի կալանքի հարցը
Ինչու չհավատանք երկրի վարչապետին, ժողովրդին հարգելով՝ եկել էր, անկեղծ զրույց էր. Ոսկեպարի բնակիչ (տեսանյութ)
Նիկոլ Փաշինյանին տված քֆուրները իրանց կպնի, ուզում ենք՝ հիմնական սահման լինի, պահենք. Բերքաբերի բնակիչ (տեսանյութ)
Ուզում են իրավապահներին մոլորեցնել, քրգործ խմորել իմ դեմ, բանալի բառերը ուղղված են իրենց քաղաքական հայրերին. Մկրտչյան
Հայտնի են «Հայրենյաց բարիքներ»-ի տոմատի մածուկների լաբորատոր փորձաքննության արդյունքները․ իրացումն արգելվել է
Վլադիմիր Գասպարյանի աղջիկն այլևս փոխգնդապետ չէ․ կոչումն անվավեր է ճանաչվել
Վետո կդնեմ «օտարերկրյա գործակալների մասին» օրենքի վրա․ Վրաստանի նախագահ
Նիկոլ Փաշինյանը նոր որոշում է ստորագրել
Ինչպես են Լեռնային Ղարաբաղից հեռանում ՌԴ խաղաղապահները․ նոր կադրեր զինտեխնիկայի դուրսբերումից (տեսանյութ)
Արտակարգ դեպք Արմավիրում. Շահումյան գյուղի աղբավայրում մոտ 31 հատ հակատանկային ական է հայտնաբերվել
Ասում են՝ Տավուշի գյուղերը տալիս են, խի՞ եք աղավաղում, դրանք ադրբեջանական են. բերքաբերցի (տեսանյութ)
Կոնվերս բանկը երկու արժույթով պարտատոմսեր է տեղաբաշխում
Փոխհրաձգություն Թբիլիսիի կենտրոնում․ կան վիրավորներ
Դոլարն էժանացել է․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 17-ին
ՎՏԲ-Հայաստան բանկը հանդես է եկել որպես ARMMONO փառատոնի գլխավոր գործընկեր
Վերահաստատվել է Հայաստան-Սիրիա փոխգործակցության խորացմանն ուղղված քայլերի իրականացման հանձնառությունը
Երիտասարդը 93-ամյա կնոջը մահացու վնասվածքներ է հասցրել, մինչև մահանալը կատարել սեքսուալ բնույթի բռնի գործողություններ
Որևէ հայտարարություն, որը չի հնչել կամ հաստատվել վարչապետի կողմից, պաշտոնապես հերքվում է. Նազելի Բաղդասարյան
Նիկոլ Փաշինյանը հանդիպել է Բերքաբերի բնակիչների հետ
Ռուս խաղաղապահների հեռացումը Ադրբեջանի և Ռուսաստանի բարձրագույն ղեկավարության համատեղ որոշումն է
Ժողովրդավարությունը մի երեւույթ է, որը մշտապես բախվել եւ բախվում է մարտահրավերների. Վարդանյանի ելույթը ԵԽԽՎ-ում
© 2024 Հայկական ժամանակ