Երևան
12 °C
Լուսանկարում՝ Վիգեն Սարգսյանը ելույթ է ունենում Միջազգային անվտանգության հարցերով VII համաժողովին.
Մոսկվայում ընթանում է Միջազգային անվտանգության հարցերով VII համաժողովը: Դրա ընթացքում ապրիլի 4-ին ելույթ ունեցավ ՀՀ պաշտպանության նախարար Վիգեն Սարգսյանը:
Նախարարի ելույթը աչքի ընկավ իր ակադեմիականությամբ: Նա խոսեց նոր՝ բազմակենտրոն աշխարհի, ինչպես նաեւ Հայաստանի՝ որպես բազմակենտրոն աշխարհի ընձեռած լայն հնարավորությունների օգտագործման օրինակի մասին: Այդ համատեքստում, նախարարը, զարգացնելով Մյունխենյան համաժողովի ընթացքում Սերժ Սարգսյանի միտքը, նշեց, որ Հայաստանը կառուցում է իր քաղաքականությունը ոչ թե տարածաշրջանային եւ գլոբալ դերակատարների դիմակայության մանիպուլյացիաների գոտում, այլ նրանց շահերի հատման կետում: Վիգեն Սարգսյանը անդրադարձավ նաեւ Մյունխենում հնչած Հայաստանի՝ որպես փոխգործողության իր ձեւաչափերը առավել արդյունավետ համադրող երկրի օրինակին:
Օրինակն ավելի ակներեւ դարձնելու համար նա շեշտադրեց ՀԱՊԿ հիմնադիր անդամ Հայաստանի ակտիվ փոխգործակցությունը Հյուսիսատլանտյան դաշինքի հետ: Նա, բնականաբար, չէր կարող շրջանցել նաեւ ԵԱՏՄ անդամ հանդիսացող Հայաստանի Հանրապետության՝ Եվրոպական Միության հետ համապարփակ եւ ընդլայնված փոխգործողության համաձայնագրի ստորագրումը: Սարգսյանի կարծիքով, բազմակենտրոնության տրամաբանությունից են բխում նաեւ Չինաստանի, Հնդկաստանի, Իրանի, արաբական եւ լատինաամերիկյան պետությունների հետ առկա ամենաբարեկամական հարաբերությունները:
Իր խոսքում նա մանրամասն անդրադարձավ նիստի թեմային, որը կրում էր «Գլոբալ անվտանգությունը բազմակենտրոն աշխարհում» խորագիրը, եւ բառ առ բառ վերլուծեց այն՝ շեշտը դնելով «բազմաբեւեռից» «բազմակենտրոնի» վերածված եզրույթի վրա:
«Վերափոխման է ենթարկվում նաեւ «աշխարհի բազմակենտրոնություն» հասկացությունը: Ի դեպ, սա ակնհայտ է արդեն իսկ նրանով, որ այս բառով փոխարինվել է նման ֆորումների համար շատ ավելի սովորական դարձած «աշխարհի բազմաբեւեռություն» հասկացությունը: Կարծում եմ սա պատահական չէ, քանզի բազմաբեւեռությունն ինքնին ենթադրում է հակընդդեմություն, քանի որ բեւեռները, ըստ սահմանման, հակընդդեմ են»,- ասաց Սարգսյանը:
«Բազմաբեւեռություն» հասկացությունը նախարարը ալոգիզմ որակեց, քանի որ «այն «երկբեւեռ» աշխարհի հայեցակարգի մտացածին ձեւափոխումն է»:
«Բազմակենտրոնությունը բազմաբեւեռությունից տարբերվում է ինչպես երկուսից ավելի ազդեցության կենտրոնների առկայությամբ, այնպես էլ «առանցքի» հայեցակարգի փոխարինմամբ ակներեւ ցանցային կառուցվածքով», - նշեց Սարգսյանը:
Սարգսյանը հիշեց նաեւ Ֆրենսիս Ֆուկույամայի «Պատմության ավարտը» հոդվածը, որտեղ ազդարարվում էր գաղափարական դիմակայության ավարտը՝ նշելով, որ «նորագույն համաշխարհային պատմության օրակարգը շատ ավելի ընդարձակ է, քան Արեւմուտքի եւ Արեւելքի գաղափարական հակամարտությունը»:
Սարգսյանի մտքերը միանշանակ տրամաբանական են եւ իրականությանը համապատասխանող՝ գիտական առումով: Սակայն այստեղ կա քաղաքական ենթատեքստ հենց Արեւմուտք-Արեւելք գաղափարական հակամարտության համատեքստում եւ այն վերաբերվում է «բազմաբեւեռություն» (multipolarity) եւ «բազմակենտրոնություն» (полицентризм) եզրույթներին: Բանն այն է, որ «բազմաբեւեռություն» տերմինը ծնվել է Արեւմուտքում եւ ունի «արեւելյան» (ռուսական) աշխարհում տարածված համարժեքը՝ «բազմակենտրոնություն»: Միջազգային անվտանգության մոսկովյան համաժողովի հարթակից «բազմաբեւեռություն» եզրույթն ալոգիզմ որակելը փոքր-ինչ հակասության մեջ է մտնում Ֆուկույամայի՝ գաղափարական դիմակայության ավարտի տեսության հետ այն առումով, որ դիմակայությունը՝ առնվազն գիտության եւ առանձին եզրույթների մակարդակում շարունակվում է:
Սարգսյանը, ի հակադրումն այն մտավախությանը, որ բազմակենտրոն աշխարհակերտվածքը ամենադժվարինը կլինի տեսակարար փոքր կշռով (բնակչությամբ, տարածքով, ռեսուրսներով) երկրների համար, հայտարարեց, որ նման աշխարհակարգը աճի եւ դինամիկ զարգացման լայն հնարավորություններ է բացում ոչ միայն խոշոր, այլեւ շատ ավելի համեստ խաղացողների համար:
Հիմնավորելով իր խոսքը՝ նա երեք հիմնական փաստարկ բերեց, նախ նշելով, որ «բազմակենտրոնությունը» կտրուկ կրճատում է զրոյական արդյունքով խաղի հեռանկարները: Լրացնելով նախարարի ասածը՝ հարկ է նշել, որ ոչ միայն կրճատում է, այլեւ իսպառ բացառում, քանի որ զրոյական արդյունքով խաղը ենթադրում է մասնակից երկու կողմ, իսկ բազմակենտրոն աշխարհում այդ կողմերը ավելի շատ են:
Բացի այդ, Սարգսյանը նշեց, որ բազմակենտրոն գործարքների ցանցերից մեկում սերտ փոխգործակցությունը չի բացառում նույնպիսի սերտ համագործակցությունը մեկ այլ ցանցում: Սա ակնհայտ հղում էր «եւ՛, եւ՛»-ի քաղաքականությանը:
Վերջում Սարգսյանը նշեց, որ «բազմակենտրոնությունը» գործընթացը չի դարձնում նպատակի պատանդ:
«Այսօր, պետական, տարածաշրջանային եւ գլոբալ անվտանգության նկատմամբ ծառացած սպառնալիքների արմատականացման պայմաններում, «ինչն է կարելի, ինչը՝ ոչ», «կարող եմ եւ չեմ կարող» հասկացությունների ամբողջական նենգափոխման պայմաններում, պարզամտություն կլինի հույս դնել անցած դարի սկզբին ձեւավորված մեխանիզմների եւ համաշխարհային իրավակարգի համարժեքության վրա», - եզրափակեց իր ելույթը նախարարը:
Բազմակենտրոն աշխարհի հայկական տեսլականը Մոսկվայում ընթացող Միջազգային անվտանգության հարցերով VII համաժողովին ներկայացվեց շատ փաստարկված եւ հիմնավոր կերպով: Սակայն այլ կենտրոնները, ի դեմս ԱՄՆ-ի, Ռուսաստանի, Չինաստանի կամ Եվրոպական միության, ունեն սեփական տեսլականները, որոնք ավելի մոտեցված են ռեալպոլիտիկին եւ որպես հետեւանք նույնքան լիբերալ չեն, որքան Սարգսյանի ներկայացրածը: Ցավոք, հաշվի առնելով այդ կենտրոնների համառությունը եւ ռեսուրսային գերազանցությունը, հայեցակարգի հայկական տեսլականը չի հավակնում գերակշռող դառնալ գոնե մեր կենտրոնում:
Վլադիմիր Մարտիրոսյան
Նյութը տպագրվել է «Հայկական ժամանակ» օրաթերթի ապրիլի 6-ի համարում:
«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ումՎահագն Դավթյանը ոսկե մեդալ է նվաճել աշխարհի գավաթի առաջին փուլում
Հոսպիտալում հիվանդության հետևանքով զինծառայողի մահվան դեպք է արձանագրվել. ՊՆ
Երևանի քաղաքապետարանը զգուշացնում է
2021-2025 թվականներին Փարաքար համայնքում կառուցվել և շահագործման է հանձնվել 2 դպրոց
«Բոշա՛», «բոշան դո՛ւ ես» ոճի մեղադրանքներ կամ ինչու Թրամփը բռնեց ռուսական գիծը՝ ակնհայտ լարվելով Զելենսկիի հետ
Դավիթ Բեկ համայնքում կրակոցներ չեն հնչել և տուժածներ չկան. ՆԳՆ
15 տարվա դպրոցի ճաշարանը խուց է, գրադարանը՝ հավաբնի չափ, պետության ներդրումը եղել է փող աշխատելու ձև. նախարար
Դիտորդները չեն ծեծվի, լցոնում չի չլինի. ինչ խնդիրներ կան Սահմանադրության մեջ, ինչպես կշտկվեն դրանք
Ռուս-ամերիկյան 2-րդ բանակցությունները կկայանան հաջորդ շաբաթ. Թրամփ
ՄԻՊ աշխատակազմը, ՔԿԾ ղեկավարն ու «Նուբարաշեն» ՔԿՀ պետը քննարկել են հիմնարկում արձանագրված խնդիրները
ԱՄՆ կոնգրեսականները տրամադրված չեն Ուկրաինային նոր օգնություն տրամադրել. Ջոնսոն
Երևանում փետրվարի 24-ի գիշերը սպասվում է -15․․․-17 աստիճան ցուրտ․ Լևոն Ազիզյան
«BMW»-ն դուրս է եկել ճանապարհի երթևեկելի գոտուց, բախվել հողաթմբին և գլխիվայր շրջվել
Շենքը՝ շենք, բայց այն ապրելու է ձեզնով ու այնպես, ինչպես դուք եք ապրեցնելու. վարչապետը՝ Փոքր Վեդիի դպրոցում
Ըմբշամարտիկ դառնալու համար էլ պետք է լավ սովորել. վարչապետը շրջայց է կատարել Փոքր Վեդիի դպրոցում. տեսանյութ
Քայլում ենք միջազգային զարգացումներին համընթաց՝ ապահովելով նոր առաջընթաց միջուկային բժշկության մեջ. Ավանեսյան
«Ինտերը» կարող է խզել Մխիթարյանի պայմանագիրը
Լավրովն առաջիկա օրերին կմեկնի Թեհրան
Հանրապետությունում 1 օրում արձանագրվել է 578 ճանապարհատրանսպորտային պատահար, վնասվածքներ ստացել՝ 35 քաղաքացի
Ջրաբեր-Ֆանտան ավտոճանապարհը բացվել է բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար. տեսանյութ
Որոշ մարզերում գիշերային ժամերին կդիտվի -27, -28 աստիճան ցուրտ, լեռնային շրջաններում՝ բուք, ուժգին քամի
Թրամփը չի պատրաստվում մայիսի 9-ին մեկնել Ռուսաստան
Թրամփն ու Զելենսկին գտնվում են վերբալ փոխհրաձգության մեջ. ինչու է ԱՄՆ-ն «երես թեքում» Ուկրաինայից
Եվրամիությանը ՀՀ-ի անդամակցությունը ձեռնտու կլինի ինչպես Երևանի, այնպես էլ Բրյուսելի համար․ շվեդ պատգամավոր
Վերին Լարսում մոտ 700 հայկական բեռնատար է կուտակվել
«Զվարթնոց» տանող ճանապարհին բախվել է 6 ավտոմեքենա
27-ամյա երիտասարդը շարժասանդուղքից ընկել ու վնասվածքներ է ստացել
Փոքր Վեդիիի նոր դպրոցը հանձնվել է շահագործման. վարչապետը ներկա է գտնվել բացման արարողությանը. տեսանյութ
ԱԳՆ-ում քննարկվել է Քիմիական զենքի կոնվենցիայից բխող պարտավորությունների իրականացման ընթացքը
Նման կետեր խաղաղության պայմանագրում չեն քննարկվում. Ռուբեն Ռուբինյան
Լոռու և Սյունիքի բոլոր ավտոճանապարհները բեռնատարների համար փակ են, ՀՀ բազմաթիվ հատվածներ՝ դժվարանցանելի
Հարկերն իջել են, իսկ միջին աշխատավարձն աճել է 66 տոկոսով․ Պապոյանը թվեր է հրապարակել
ՀՀ-ում ԱՊՊԱ պայմանագրերը սպասարկող ընկերությունները 1 օրում ավելի քան 1000 վթար են գրանցել
Սիմոնյանն իտալացի գործընկերների ուշադրությունն է հրավիրել Ադրբեջանում պահվող հայ գերիների հայրենադարձի խնդրին
Արմեն Սարգսյանի սպանության գործով Մոսկվայում ձերբակալվել են պարողներ. 2-ն էլ՝ ՀՀ քաղաքացի
Վեճի ժամանակ հեռախոսը պատուհանից նետել է․ Երևանի «Կանտար» հյուրանոցից ձերբակալվել են Իրանի և ՌԴ-ի քաղաքացիներ
Երբ հասկանում ես՝ այստեղ երկրորդ պլանի դերասան մնալդ երկար չի տևի, հավաքում ես իրերդ, գնում Իսպանիա․ Վարդանյան
2-3 ամսից ԵԱՏՄ-ի և ԱՄԷ-ի միջև ազատ առևտրի գոտու մասին պայմանագիր կկնքվի
Պետությանը և համայնքին պատճառված մոտ 40 մլն դրամ վնասի վերականգնում․ ամփոփվել է Լոռու դատախազության աշխատանքը
Մինչև հուլիսի 1-ը պարգևատրական զենքերը պետք է ներկայացնել ոստիկանություն. կարգավորումները խստացվում են
© 2025 Հայկական ժամանակ
Website by MATEMAT