Իրո՞ք Ստամբուլը կդառնա XXI դարի մայրաքաղաք

19/12/2018 schedule13:30

Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի ներքին եւ արտաքին քաղաքականության մասշտաբային ծրագրերի շարքը համալրվում է եւս մեկով։ Խոսքը վերաբերվում է Բոսֆորի նեղուցին զուգահեռ ջրանցքի շինարարությանը։ Այն թուրքերի կարծիքով համահունչ է Օտոմանյան աշխարհակուլ երազանքներին եւ անվանվելու է «Երկրորդ Բոսֆոր» կամ «Ստամբուլյան ջրանցք»։

Տրանսպորտի նախարար Ահմեդ Արսլանը հեռուստատեսությամբ հայտարարել է, որ ջրանցքը սկսվելու է եվրոպական մայրցամաքում գտնվող Քյուչուքչեքմեզ լճից եւ իրար է կապելու Մարմարա ու Սեւ ծովերը։ Շինությունն ունենալու է 45 կիլոմետր երկարություն, 25 մետր խորություն, լայնությունը տատանվելու է 250-ից 1000 մետրի միջեւ։

Բացի փառասիրության հանգամանքից, թուրքերը ստիպված են ձեռնարկում նման ծրագրի իրականացումը՝ թեթեւացնելու համար Բոսֆորի նեղուցի գերբեռնվածությունը, եթե հաշվի առնելու լինենք, որ տարեկան այդ բնական ջրային միջանցքով անցնում է տարբեր չափի մինչեւ 50.000 նավ։ Եթե հաշվի առնենք այստեղ նավերի մշտական կուտակումները, խճողումներն ու հերթերը, որոնց գումարվում են ջրային հոսանքները եւ ուժգին քամիները, ապա կարելի է պատկերացնել, թե ինչպիսի խնդիրներ են ստեղծվում երկու մայրցամաքների հատման կետում տեղակայված քաղաքների եւ հոծ բնակչության համար։ 1994 թվականին Ստամբուլի կենտրոնը հրաշքով մազապուրծ եղավ նավթատար նավերի բախումից, իսկ 1999-ին Մարմարա ծովը մեջտեղից կիսեցին ռուսական տանկերը՝ տասնյակ տարիներ թունավորելով ողջ շրջակայքը։  

Բացի նոր ջրային ուղի լինելուց, ջրանցքը հանդիսանալու է Ստամբուլի եվրոպական մասի ուրբանիզացիայի զարգացման խթան։ Ծրագրվում է լոգիստական կենտրոնների շինարարություն ջրանցքի ողջ երկանքով։ Շարունակվում է Բոսֆորի վրա տրամվայի երրորդ կամուրջի, ինչպես նաեւ Ստամբուլի երրորդ խոշորագույն օդանավակայանի շինարարությունը, որն ավարտվելու է մոտ ժամանակներս։ Թուրքիան արդյունքում սպասում է մեծ շահույթներ, նաեւ օտար ներդրումների շնորհիվ։ Քաթարը, օրինակ, հայտարարել է այդ ուղղությամբ իր հետաքրքրության մասին։

«Ստամբուլի ջրանցքը» համարվում է երկրի պատմության ամենաթանկ նվաճումը, որը կկազմի միլիարդավոր եվրո։

Ջրանցքի աշխատանքները սկսվելու են այս տարի եւ ավարտելու են 2023 թվականին, երբ լրանում է Մուստաֆա Քեմալ Աթաթյուրքի հիմնադրած հանրապետության հարյուր տարին։ Էրդողանն այն անվանում է «խելագար ծրագիր՝» «արժանի օսմանյան հին սուլթանների ամբիցիաներին»։ Այդ կապակցությամբ նա հայտարարում է, որ Ստամբուլը դառնալու է ХХI դարի մայրաքաղաքը։

Մինչդեռ բնապահպաններն այնքան էլ չեն կիսում Էրդողանի խանդավառությունը։ Նրանք վախենում են էկոլոգիական հավանական աղետից։ Այդ կապակցությամբ բնապահպանության նախարարությունը պատրաստվում է նոր հետազոտություններ իրականացնել։

Իսկ քաղաքական առումով բաց է մնում ռազմական վերջրյա նավերի կողմից ապագա ջրանցքից օգտվելու հարցը։ Ներկայումս Դարդանելով եւ Բոսֆորով նրանց անցման հարցը կարգավորվում է Մոնտրյոյի 1936 թվականին ընդունված կոնվենցիայով։ Կընդունվի արդյո՞ք համապատասխան որոշում նոր ջրանցքից ռազմանավերի օգտվելու վերաբերյալ։ Դժվար է ասել։ Սակայն այն, որ Անկարան բաց չի թողնի առիթը եւ կմանիպուլյացնի խնդիրն իր արտաքին քաղաքականությունում, հատկապես Ռուսաստանի եւ ԱՄՆ-ի հետ հարաբերություններում, կարելի է դյուզն իսկ չկասկածել։

Արման Նավասարդյան

արտակարգ եւ լիազոր դեսպան

«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Տպել
8022 դիտում

ՌԴ նախագահը Հռոմի պապին տեղեկացրել է ռուս-ուկրաինական պայմանավորվածությունների մասին

Մոտեցել ենք պատերազմի չորրորդ տարվան. Թուրքիան պատրաստ է կազմակերպել Պուտին-Զելենսկի հանդիպումը Ստամբուլում

Սիսիան-Սպանդարյան ճանապարհին կցորդիչով բեռնատարը բախվել է ճամփեզրի արգելապատնեշին, կախվել ձորակը

Շինաշխատանքներ կատարած Հնդկաստանի քաղաքացին «Ֆ1» տեսակի նռնակ է գտել, ձգել օղակը. տղամարդը հիվանդանոցում է

Դեսպանության միջոցով պայմանավորվածություն ստանալը չի լինի. Շենգենյան վիզայի դիմումի ընդունման կարգը կփոփոխվի

Երևանում դիմակավորված անձինք առևանգել են օտարերկրացու դստերը. ինչպես, որտեղ և ում հետ է հայտնաբերվել երեխան

Ուկրաինան լուրջ չի ընդունում ռուսական հուշագիրը, քանի որ այն իրականում վերջնագիր է. Զելենսկի

Սեփական տան բակում կնոջ դի է հայտնաբերվել

Հոգևորականները լավ գիտեն, թե որ չակերտավոր սրբազանի մասին էր Նիկոլ Փաշինյանի գրառումը. Ղազարյան. տեսանյութ

Էկոնոմիկայի փոխնախարարը մասնակցել է ԱՊՀ անդամ-երկրների արդյունաբերական քաղաքականության խորհրդի նիստին

Ասաց՝ ստիպված է պատասխանել օդանավակայանների վրա վերջին հարձակումներին. Թրամփ-Պուտին հեռախոսազրույց է կայացել

Թուրքիան չի պլանավորում մոտ ապագայում զորքը դուրս բերել Սիրիայից. Գյուլեր

Գագիկ Սուրենյանը եղանակի վերաբերյալ նոր գրառում է արել

Շնորհակալ եմ հիասքանչ բանախոսությունների համար. Աննա Հակոբյանը նոր լուսանկարներ է հրապարակել

Քարաթափման հետևանքով Աղվանի-Լծեն ավտոճանապարհը դարձել է միակողմանի երթևեկելի

Եկեղեցին մաֆիոզ խմբավորում չէ, որ «սխոդկա» անեն, որոշեն իրար մեջ, Գարեգին Բ-ն պիտի պատասխանի հարցին. տեսանյութ

ՊԵԿ նախագահը Ղրղզստանում նիստերի է մասնակցել

Հայաստանից պատվիրակություն կգործուղվի Տաջիկստան. վարչապետը որոշում է ստորագրել

Ապատեղեկատվության համար դատի կտանք հեղինակներին. Հակոբյանը՝ Փաշինյանի՝ Ֆրանսիայում վիլլա գնելու լուրի մասին

Կրթվելը նորաձև է Կառավարության շենքում. վարչապետը տեսանյութ է հրապարակել

AMX-ը ներդրել է Հեռավար մասնակցության մոդելը՝ բացելով դռներ միջազգային ներդրողների համար

Ընդդիմադիր ակտիվիստը զրպարտել է Նիկոլ Փաշինյանին, իրավապահների առաջ դարձել «կուռկուռ». տեսանյութ

Նախարարը և դեսպանը Խաղաղ միջուկային էներգիայի օգտագործման ոլորտում ՀՀ-ԱՄՆ համագործակցության հարցեր են քննարկել

Ինչով է պայմանավորված 2019 և 2025 թվականների անշարժ գույքի հարկի տարբերությունը. Կադաստրի կոմիտեն պարզաբանել է

Անհետ կորածների համատեղ որոնողական աշխատանքներ իրականացնելու նախնական պայմանավորվածություն ունենք․ ԱԱԾ տնօրեն

Չեմ հերքելու. «Քանաքեռցի Տույ»-ն ու ոստիկանապետ Արամ Ղազարյանը ազգականներ են. ՆԳ նախարար

Երանի ողջ ամառ այսօրվա նման եղանակ լիներ. Սուրենյանը նոր գրառում է արել

Հայկ Մարությանը մինչ օրս իրարից չի տարբերում ավտոբուսը և «Գազել» միկրոավտոբուսը. Հովհաննիսյան

Գորիսում քաղաքացին ադրբեջանցի զինվորների ուղղությամբ ատրճանակ է պահել. նախաձեռնվել է քրեական վարույթ

Այսքան երիտասարդ, բայց այսքան դաշնա՞կ, էլ ստատուս է գրում, էլ մի ԶԼՄ-ից մյուսն է վազում. Հակոբյան

Երևույթը դատապարտելի է. ՆԳ նախարարը՝ Մխչյանի դպրոցում 4-րդ դասարանցիներին թմրանյութ տալու դեպքի մասին

Ռուսական և ուկրաինական կողմերը դադար են վերցրել միմյանց փոխանցած հուշագրերն ուսումնասիրելու համար. Զախարովա

Սահմանային իրադրությունը գնահատում եմ հարաբերականորեն կայուն․ ԶՈՒ ԳՇ պետ

Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան հունիսի 4-ին

ՆԳ նախարար Արփինե Սարգսյանը մեկնաբանել է Արամ Հովհաննիսյանի պաշտոնանկությունը

Շոյգուն ժամանել է Հյուսիսային Կորեա

2024-ին 2023 թվականի համեմատությամբ ՃՏՊ-ների թիվը նվազել է 299-ով, զոհերինը՝ 45-ով. ՆԳ նախարար

Վրաստանում կփակվի ՆԱՏՕ-ի և Եվրամիության տեղեկատվական կենտրոնը

Ղրիմի կամրջի վրա իսկապես պայթյnւն է տեղի ունեցել. Կրեմլ

Որոնք են Արևմտյան Նեղոսի տենդի ախտանշանները և ինչպես կանխարգելել