Երևան
12 °C
Քաշմիրյան մղձավանջը մխում է գաղութատիրության վախճանից ի վեր։ 1947-ին Անգլիան, հեռանալով Հնդկաստանից, երկիրը բաժանեց երկու մասի՝ Պակիստանի եւ Հնդկաստանի։ Մուսուլմաններին հատկացվեց պակիստանյան փոքր հատվածը, իսկ հնդկականը մնաց հինդուիզմի, քրիստոնության, բուդդիզմի եւ այլ դավանանքի հետնորդներին։ Կրոնական տրոհումը՝ դեռ ոչինչ։ Սակայն Ալբիոնը նախկին գաղութին ասես «հիշատակ» թողեց Ջամմու եւ Քաշմիր վիճահարույց նահանգը, որի նկատմամբ տարածքային պահանջներ ունեն ե՛ւ Դելին, ե՛ւ Իսլամաբադը։
Եվ այսպես, 70 տարուց ավել նրանք չեն կարողանում համաձայնության գալ Քաշմիրի կարգավիճակի շուրջ եւ ողջ միջազգային հանրությանը պահում են լարվածության մեջ։ Արդյունքում՝ չորս լայնամասշտաբ պատերազմ, սահմանային բախումներ, հարյուր հազարավոր զոհեր։
Մեզ համար դժվար է համեմատության եզրեր գտնել քաշմիրյան եւ ղարաբաղյան կոնֆլիկտների միջեւ, քանզի յուրաքանչյուր տարածքային պատերազմ իր պատճառներն ու «ձեռագիրն» ունի։ Այդուհանդերձ, եթե ցանկանում եք մոդելավորել որեւէ չկարգավորվող ռազմա-քաղաքական կոնֆլիկտ՝ համայն մարդկության համար անկանխատեսելի հետեւանքներով, որպես նմուշ վերցրեք Քաշմիրը։
Դասական կոնֆլիկտի բոլոր բաղադրիչներից զատ, այն առնչվում է երեք միջուկային պետության հետ։ Ճիշտ է նրանց (Պակիստան, Հնդկաստան, Չինաստան) միմյանց դեմ միջուկային զենքի օգտագործման հավանականությունը զրոյականից ցածր է։ Սակայն Քաշմիրի պակիստանյան հատվածում բույն դրած արմատական իսլամն իր ահաբեկչական կառույցներով հանդերձ, պատերազմի դեպքում կարող է հանդես գալ որպես կռվող կողմ, բացառված չէ, ձեռքի տակ ունենալով միջուկային զենք՝ խլված Պակիստանի զինված ուժերից։ («Ջաիշ-ե-Մոհամեդ»-«Մոհամեդի բանակ» ծայրահեղական իսլամական ահաբեկչական կազմակերպություն):
Սա է վտանգների վտանգը, որը, բնականաբար, մահացու սպառնալիք է քաղաքակիրթ աշխարհի համար։
Պակիստանի եւ Հնդկաստանի միջեւ համեմատաբար խաղաղ շրջանին այս տարվա սկզբին եկավ փոխարինելու ռազմական գործողությունների նոր էսկալացիա։ Փետրվարի 14-ին «Ջաիշ -ե-Մոհամեդի» ահաբեկիչ-մահապարտի մեքենան մխրճվեց հնդիկ ոստիկաններ տեղափոխող ավտոբուսի մեջ։ Զոհերի թիվը 40-ից ավելի է։ Պատասխանը չուշացավ։ Հնդկական օդուժը հարվածեց ահաբեկչական կենտրոնին՝ ոչնչացնելով 350 ահաբեկչի։
Սահմանի երկյանքով օդային մարտերին հաջորդեց հրետանային փոխհրաձգությունը, որը շարունակվում է առ այսօր։ Այդուհանդերձ, փորձագետների կարծիքով, գերլարվածությանը հաջորդում է աստիճանական դեէսկալացիան, որում որոշակի դեր են խաղում ԱՄՆ-ի, ՌԴ-ի, Չինաստանի, արաբական երկրների, անգամ Թուրքիայի ակտիվ դիվանագիտական քայլերը՝ ուղղված կողմերի հաշտեցմանն ու կրակի դադարեցմանը։
Ադրբեջանը նույնպես կոչ է անում հակամարտող կողմերին խաղաղ ճանապարհով կարգավորել կոնֆլիկտը՝ միջազգային իրավունքի եւ ՄԱԿ-ի կանոնադրության շրջանակներում, դրանց տառին ու ոգուն համաձայն։
Միջնորդ-պետությունների շարքում Հայաստանը, ցավոք սրտի, չկա։ Մինչդեռ, նման դիվանագիտական դեմարշը, իմ կարծիքով, կունենար երեք կարեւոր նշանակություն՝ ա/ Հայաստանը հանդես կգար միջազգային-ռազմական կոնֆլիկտը խաղաղ ճանապահով կարգավորելու դիրքերից, բ/ կցուցադրեր միջազգային հանրությանը, որ այս երկիրը զուտ աշխարհագրական անուն չէ քարտեզի վրա, գ/ կգրավեր Պակիստանի ղեկավարության ուշադրությունը Հայաստանի ուղղությամբ, որին Իսլամաբադը համառորեն չի ճանաչում որպես միջազգային իրավունքի սուբյեկտ եը որոշ պետությունների թելադրանքով հակահայկական ընդգծված դիրքորոշում ունի իսլամական ու մուսուլմանական միջազգային ֆորումներում։
Այսպիով, մենք կրկին անգամ ուշանում ենք եւ հայտնվում միջազգային կարեւոր իրադարձությունների հետնամասում։ Ժամանակն է հրաժարվել նման կրավորական, արատավոր գործելակերպից։
Արման Նավասարդյան
Արտակարգ եւ լիազոր դեսպան
«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Ապօրինի միգրացիայի դեմ պայքարի շրջանակներում ԱՄՆ-ն Մեքսիկայի հետ սահմանի երկայնքով պաշտպանության գոտի կստեղծի
Մահվան ելքով վրաերթ է տեղի ունեցել Երևան-Սևան ճանապարհին
Սպիտակի ոլորաններում բեռնատարի քարշակ է այրվել
Էլեկտրոնային տոմսերի միասնական ավտոմատացված համակարգում կներառվեն ևս 18 մասնաճյուղ-թանգարաններ
ԱԺ է ուղարկվել Վարչական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու վերաբերյալ օրենսդրական փաթեթը
Ստոկհոլմում կայացել է Նոբելյան մրցանակների հանձնման հանդիսավոր արարողությունը
Կստեղծվի մեկ միասնական օպերատիվ կառավարման գրասենյակ, կգործի արտակարգ իրավիճակների կանչերի «112» հեռախոսահամար
ՀՀ արտաքին քաղաքական, տնտեսական, անվտանգային մեկուսացման ճեղքումն անհանգստություն է պատճառել որոշ շրջանակների
Սեղանին շատ մեծ խաղադրույք է դրված. Կտրիճ Ներսիսյանը չի կարող 10 եպիսկոպոսի կարգալույծ անել. տեսանյութ
Քննարկվել է մանր եղջերավոր կենդանիների ժանտախտից Հայաստանն ազատ գոտի ճանաչելու գործընթացի ճանապարհային քարտեզը
Լևոն Արոնյանը՝ «Freestyle Chess Grand Slam Final» Ֆիշերի արագ շախմատի մրցաշարի հաղթող
Ինչ-որ պահի Հայաստանը ստիպված կլինի ընտրություն կատարել ԵԱՏՄ-ի և ԵՄ-ի միջև. Օվերչուկ
Հայաստանի Հանրապետությունը կարևորում է ԵԱՏՄ արտաքին տնտեսական հարաբերությունների աշխարհագրության ընդլայնումը
Վարչապետը Եվրասիական միջկառավարական խորհրդի ընդլայնված կազմով նիստին հանդես է եկել ելույթով. տեսանյութ
Հայաստանի և Բենիլյուքսի երկրների միջև առկա հարաբերությունների զարգացմանն առնչվող հարցեր են քննարկվել
«Երևանյան երկխոսություն» համաժողովի և Դելֆիի տնտեսական ֆորումի միջև համագործակցության հուշագիր է ստորագրվել
Հայաստանը 2026թ. համար կստանա 15 հզր էլեկտրոմոբիլի անմաքս քվոտա. ԵԱՏՄ վարչապետների նիստում որոշում է կայացվել
Ինչ հասնի ասում են՝ «կարող է լևի ես գնում, տղամարդու հետ ես դավաճանում». կատաղի պայքար են տալիս. տեսանյութ
Գեղհովիտ բնակավայրում մեքենաներ են բախվել. կան տուժածներ
Երևանում նախատեսվում են երթևեկության փոփոխություններ
Արթուր Բազեյանը՝ աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալակիր. բռնցքամարտի ԱԱ
ՀՀ քննչական կոմիտեի նախագահի տեղակալն ընդունել է ԵՄ գնահատման առաջին առաքելությանը
Կմեկնարկի վթարային վիճակում գտնվող Յաղդանի կամրջի վերականգնման ծրագիրը
Խաղաղության հաստատումը հնարավորություններ է ստեղծում ողջ տարածաշրջանի կայունության և բարգավաճման համար
Ագարակի հատվածում Երևան-Գյումրի ուղղությամբ երթևեկությունը ժամանակավորապես կկազմակերպվի աջ շերտով
Երևանի ավագանու «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցությունը նոր անդամ ունի
Ընտրատարածքային ընտրական հանձնաժողովների թափուր պաշտոնները համալրվել են. ԿԸՀ-ն արտահերթ նիստ է գումարել
Վիզայի համար դիմելու սպասելու ժամանակը զգալիորեն կրճատվել է. ՀՀ-ում Գերմանիայի դեսպանություն
Վահագն Խաչատուրյանն առանձնազրույց է ունեցել Թուրքմենստանի նախագահ Սերդար Բերդիմուհամեդովի հետ. ինչ է քննարկվել
Նիկոլ Փաշինյանը Մոսկվայում մասնակցել է Եվրասիական միջկառավարական խորհրդի նեղ կազմով նիստին
Բարի և լավ օր եմ մաղթում և սիրում եմ բոլորիդ. վարչապետ. տեսանյութ
Գողացել են Գյումրիի ձմեռային մարզաձևերի դպրոցին պատկանող 10-15 զույգ դահուկները. մեղավորները գտնվել են
ՀՀ վարչապետին դիմավորել են Մոսկվայի «Վնուկովո» օդանավակայանում. լուսանկարներ
Աշխատանքային այցով ժամանեցի ՌԴ՝ Մոսկվա. վարչապետը տեսանյութ է հրապարակել
Երևանի քաղաքապետարանի զանգերի սպասարկման և աջակցման բաժնի հեռախոսահամարը չի գործում
Նարեկ Կարապետյանը իրե՞ն, թե՞ հորեղբորն է տեսնում որպես ուժեղ բանակցող, որ ուզում է գերիների վերադարձնել
Հրազդան գետի ափին հայտնաբերվել է տղամարդու մարմին
Միքայել Աջապահյանին կտեղափոխեն «Իզմիրլյան» հիվանդանոց. նա կվիրահատվի
Համլետ Հարությունյանը նշանակվել է Արդարադատության նախարարության գլխավոր քարտուղար
Չունենք այն համաճարակային իրավիճակը, որ դիմենք ընդհանուր դասապրոցեսի կանգնեցմանը. Ավանեսյան
