Նախկինները սկսել են գովազդել կոռուպցիան. այս գաղափարն առաջին անգամ է բաց տեքստով հնչեցվում

Վերջին օրերին ընդդիմադիր քարոզիչները շրջանառության մեջ են դրել մի «գաղափար», ըստ որի՝ կոռուպցիան, պարզվում է, այնքան էլ վատ բան չէ, իսկ որոշ դեպքերում նույնիսկ կառավարման ամենաարդյունավետ ձեւն է։ Սա, հասկանալի է, արվում է նախկին իշխանությունների «ռեաբիլիտացիայի» ծրագրի շրջանակներում․ իբր՝ նախկիններն, այո, կոռուպցիոն սխեմաներ կիրառել են, բայց դա արել են հանուն պետության, եւ արդյունքում՝ նախորդ երկու տասնամյակներում Հայաստանն աշխարհի ամենաէֆեկտիվ կառավարվող երկիրն է եղել։

Այս «գաղափարն» ինքնին նոր չէ, բայց առաջին անգամ է բաց տեքստով հնչեցվում։ Նախկինում ավելի մեղմ էր ասվում («բա ուզում եք Հայաստանի նման փոքր երկրում տասը հոգի շաքարավազ ներկրե՞ն»)։ Ընդ որում՝ «էֆեկտիվ կառավարման» առումով ասվածի մեջ ճշմարտության հատիկ կա։ Օբյեկտիվ պայմանները հաշվի առնելով (շրջափակում, պատերազմական վիճակ, էներգետիկ ռեսուրսների բացակայություն եւ այլն)՝ Հայաստանում մարդկանց սոցիալական վիճակն իսկապես ավելի լավ էր, քան կարող էր լինել ցանկացած այլ պետության դեպքում։ Պարզապես դրա պատճառը ոչ թե իշխանությունների «էֆեկտիվ կառավարումն» էր, այլ մեր ժողովրդի բացառիկ հնարամտությունը եւ ամենածանր պայմաններում անգամ կենցաղային տանելի պայմաններ ստեղծելու կարողությունը։

Բայց վերադառնանք բուն հարցին։ Վերահսկելի կոռուպցիան, իհարկե, կառավարման որոշակի համակարգ է եւ կարճաժամկետ կտրվածքով անգամ կարող է որոշակի դրական էֆեկտ ապահովել։ Բայց՝ միայն այն դեպքում, երբ պետություն եւ պետականություն չկա։ Ընդ որում՝ մեր ժողովուրդն այդ ճանապարհն անցել է։ Միայն մի օրինակ բերենք։ Պետություններն իրենց անվտանգությունն ապահովում են հետեւյալ սխեմայով․ զարգացնում են տնտեսությունը, հարկեր են հավաքում եւ այդ հարկերով բանակ են պահում։ Իսկ եթե պետականություն չկա՝ գործում է բոլորովին այլ սխեմա․ մաուզերներով զինված խմբերը մտնում են մեծահարուստների դղյակները եւ գումար հանգանակում ինքնապաշտպանական ջոկատներ զինելու համար, որից հետո, հասկանալի է, այդ գումարների կեսը յուրացնում են, մյուս կեսով իսկապես ինչ-որ գործ անում։ Պետականության բացակայության պայմաններում այս սխեման,  իհարկե,  չեղածից լավ է, բայց պետություն ունենալու դեպքում միանշանակ անընդունելի է։

Մինչդեռ նախկին իշխանությունները այս սխեման կիրառում էին նաեւ պետականության պայմաններում։ Ընդ որում՝ խոսքը բանակը զինելու մասին չէ (այդ ոլորտում կոռուպցիոն սխեմաներ կիրառելը երբեմն անխուսափելի է լինում), խոսքը սխեմայի համատարած կիրառման մասին է։ Օրինակ՝ ստվերի դեմ պայքարելու, բյուջեի մուտքերը կտրուկ ավելացնելու եւ այդ միջոցներով բազմաթիվ հարցեր լուծելու փոխարեն ընդունելի էր համարվում, որ, ասենք, պետավտոտեսուչները կաշառք վերցնեն, այդ փողի մի մասով բենզին գնեն ու կատարեն իրենց ծառայողական պարտականությունները, կամ՝ նորմալ էր համարվում, որ որեւէ գործարարի թույլ տրվի թաքցնել հարկերը՝ պայմանով, որ նա, ասենք, գումարներ հատկացնի շախմատի ազգային հավաքականին, «իրա ջեբից» հովանավորի այս կամ այն մարզաձեւը, եւ այլն։ Իհարկե սա ավելի էֆեկտիվ է․ հարցերը լուծվում են կես ժամում՝ մի հեռախոսազանգով, մինչդեռ նորմալ, բնականոն զարգացման համար տարիներ են պետք։ Բայց եթե մենք ուզում ենք նորմալ պետություն դառնալ՝ պետք է առավելագույնս հրաժարվենք կոռուպցիոն սխեմաներից։

Այսօրվա իշխանությունների համար, ի դեպ, ամենահեշտ ճանապարհը կլիներ այդ սխեմաները պահպանելն ու «էֆեկտիվ կառավարում» ապահովելը։ Նորերը հաստատ ի վիճակի են ավելի գրագետ ու համոզիչ ձեւակերպել «բա ուզում եք Հայաստանի նման փոքր երկրում տասը հոգի շաքարավազ ներկրի՞» կամ «դե զենք ա, բան ա, հո ամեն ինչ բարձրաձայն չե՞նք ասելու» նախադասությունները, բայց երկարաժամկետ կտրվածքով դրա հետեւանքներն անդառնալի կլինեն։ Չմոռանանք, որ Սերժ Սարգսյանի «ամենաէֆեկտիվ կառավարման» տարիներին էր, որ ամեն տարի Հայաստանի բնակչության 1,5 տոկոսն արտագաղթում էր։

Իսկ ընդդիմախոսներն իզուր են փորձում ժողովրդին համոզել, թե նախորդ 20 տարիներին իշխանությունները կոռուպցիոն համակարգը կատարելության էին հասցրել բացառապես պետության շահերից ելնելով, իսկ անձամբ իրենց միլիարդներն ընդամենը «հարակից անցանկալի երեւույթներ» են՝ դե հիմա ո՞ր դեղամիջոցը դրանցից չունի։ Իրականում մարդկանց հիշողությունն այդքան կարճ չէ։

Տպել
3936 դիտում

Վաղվանից 11 բանկի քարտապան կարող է օգտվել կենսաթոշակի և նպաստի հետվճարի ծրագրից. որոնք են դրանք

«Երևան ավտոբուս» ընկերության տնօրենն աշխատանքից ազատման դիմում է ներկայացրել

Զատկին ընդառաջ ՍԱՏՄ-ը վերահսկողական միջոցառումներ է իրականացնում ձվի շուկայում

Միաժամանակ մի քանի հոդվածով հետախուզվող տղամարդը ներկայացել է ոստիկանության բաժին

Կարեն Գիլոյանը հետևել է հեծանվուղու և մարզադպրոցի կառուցման աշխատանքներին

Գևորգ Պապոյանը Կորեայի ԱԳ փոխնախարարին ներկայացրել է «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը

Փորձ է արվել Աբու Դաբիից Հայաստան ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ

Ինչ թեմայի շուրջ է կենտրոնանալու Բրյուսելում ԱՄՆ-Հայաստան-ԵՄ հանդիպումը. Միլլերը մանրամասներ է հայտնել

Երբ է սպասվում դեղձենու մասսայական ծաղկումն Արարատյան դաշտում

«Քո կառուցած շենքից տեսանելի է իմ տան անցուդարձը». Գագիկ Բեգլարյանը սպառնացել, հայհոյել է «Կապիտալ պլյուս»-ի տնօրենին

Առաջիկա շաբաթներին հնարավոր հարձակման մասին խոսակցությունները չափազանցված են. Սարգսյանը մանրամասնել է

Խուզարկել են գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի տունը, առգրավել համակարգիչ, տեսախցիկներ

Հայաստանն արգելափակել է Վլադիմիր Սոլովյովի հաղորդումների հեռարձակումը ՀՀ տարածքում

Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար փակ է

Լեհաստանը զորքեր կուղարկի Ֆրանսիա

Երևանում թալանել են «Տոյոտա Երևան»-ի վաճառքի բաժնի ղեկավարի «Տոյոտա»-ները

Ոչ միայն դեղերը, այլև վիտամինները, սննդային հավելումները պետք է պահվեն երեխաների համար անհասանելի վայրում. ԱՆ

Այրվել է վագոն-տնակ՝ ներսում եղած իրերով

Ֆրանսիայի հետախուզական ծառայությունները խորհուրդ են տալիս չեղարկել Օլիմպիական խաղերի բացման արարողությունը

Երևանի և 2 մարզի որոշ հասցեներ մի քանի ժամով կհոսանքազրկվեն

Բախվել են «Նիսսան» և «ՎԱԶ» մակնիշի ավտոմեքենաներ

Հայտարարվել է Տաթև ՀԷԿ-ի ՕԿՋ-ի վերանորոգման աշխատանքների տեխնիկական վերահսկողության մրցույթ

Քարաթափում Արարատի մարզում. ճանապարհը դարձել է միակողմանի երթևեկելի

Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել ՔՊ նախաձեռնող խմբի նիստ․ հայտնի է՝ ինչ է քննարկվել

ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, ստոր շահարկումներ են․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Տավուշի շուրջ պտտվող լուրերի մասին

Սուրեն Պապիկյանը մասնակցել է ռազմական տեխնիկայի ցուցադրությանը և հետևել մարտական հրաձգությանը (լուսանկարներ)

Ինչպես կասեր դասականը՝ «յա՜, իրո՞ք». Արշակ Կարապետյանը «գողացել» է ՀՀԿ-ի ծրագիրը

ՌԴ դեսպանը սիրում էր Ջերմուկում հանգստանալ, լուսանկար էր հրապարակել, բա թող գա ասի, որ դա ՀԱՊԿ-ի տարածք է․ Սիմոնյան

Երբ կկայանա Ալեն Սիմոնյանի և Սահիբա Գաֆարովայի հաջորդ հանդիպումը․ ԱԺ նախագահը մանրամասնել է՝ ինչ է քննարկվել մարտի 22-ին

Վիճաբանություն և ծեծկռտուք «Ռիո Մոլլ»-ի հարևանությամբ. կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են, կա վիրավոր

Ռուսաստանը նպատակ է դրել հեղաշրջում իրականացնել Հայաստանում, առաջիկայում քայլերը կսրվեն. Առաքելյան

Դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ իրականացվել են գնահատման համակարգի փոփոխություններ

Բախվել են «Նիսսան»-ն ու «Ֆորդ տրանզիտ»-ը․ վերջինս նաև երկաթե արգելապատնեշներին է հարվածել, տուժածները հիվանդանոցում են

ԱՄՆ-ը Ռուսաստանի Դաշնությանը մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տուն

Երևանի գլխավոր հատակագիծը կլինի թվայնացված փաստաթուղթ․ Տիգրան Ավինյանը տեսակապով հարցեր է քննարկել Քրիս Չոայի հետ

Շահրամանյանը շարժվում է Բակո Սահակյանի ու Սերժ Սարգսյանի պահվածքով, պետք է ուշադրության կենտրոնում լինի. Իոաննիսյան

96 խնամատար ընտանիքում դաստիարակություն է ստանում 152 երեխա․ այս ինստիտուտի զարգացման աշխատանքները շարունակվում են

Հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա վիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ ինչում է մեղադրել Լավրովը ՀՀ ղեկավարությանը

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին