Երևան
12 °C
Վերջին օրերին ընդդիմադիր քարոզիչները շրջանառության մեջ են դրել մի «գաղափար», ըստ որի՝ կոռուպցիան, պարզվում է, այնքան էլ վատ բան չէ, իսկ որոշ դեպքերում նույնիսկ կառավարման ամենաարդյունավետ ձեւն է։ Սա, հասկանալի է, արվում է նախկին իշխանությունների «ռեաբիլիտացիայի» ծրագրի շրջանակներում․ իբր՝ նախկիններն, այո, կոռուպցիոն սխեմաներ կիրառել են, բայց դա արել են հանուն պետության, եւ արդյունքում՝ նախորդ երկու տասնամյակներում Հայաստանն աշխարհի ամենաէֆեկտիվ կառավարվող երկիրն է եղել։
Այս «գաղափարն» ինքնին նոր չէ, բայց առաջին անգամ է բաց տեքստով հնչեցվում։ Նախկինում ավելի մեղմ էր ասվում («բա ուզում եք Հայաստանի նման փոքր երկրում տասը հոգի շաքարավազ ներկրե՞ն»)։ Ընդ որում՝ «էֆեկտիվ կառավարման» առումով ասվածի մեջ ճշմարտության հատիկ կա։ Օբյեկտիվ պայմանները հաշվի առնելով (շրջափակում, պատերազմական վիճակ, էներգետիկ ռեսուրսների բացակայություն եւ այլն)՝ Հայաստանում մարդկանց սոցիալական վիճակն իսկապես ավելի լավ էր, քան կարող էր լինել ցանկացած այլ պետության դեպքում։ Պարզապես դրա պատճառը ոչ թե իշխանությունների «էֆեկտիվ կառավարումն» էր, այլ մեր ժողովրդի բացառիկ հնարամտությունը եւ ամենածանր պայմաններում անգամ կենցաղային տանելի պայմաններ ստեղծելու կարողությունը։
Բայց վերադառնանք բուն հարցին։ Վերահսկելի կոռուպցիան, իհարկե, կառավարման որոշակի համակարգ է եւ կարճաժամկետ կտրվածքով անգամ կարող է որոշակի դրական էֆեկտ ապահովել։ Բայց՝ միայն այն դեպքում, երբ պետություն եւ պետականություն չկա։ Ընդ որում՝ մեր ժողովուրդն այդ ճանապարհն անցել է։ Միայն մի օրինակ բերենք։ Պետություններն իրենց անվտանգությունն ապահովում են հետեւյալ սխեմայով․ զարգացնում են տնտեսությունը, հարկեր են հավաքում եւ այդ հարկերով բանակ են պահում։ Իսկ եթե պետականություն չկա՝ գործում է բոլորովին այլ սխեմա․ մաուզերներով զինված խմբերը մտնում են մեծահարուստների դղյակները եւ գումար հանգանակում ինքնապաշտպանական ջոկատներ զինելու համար, որից հետո, հասկանալի է, այդ գումարների կեսը յուրացնում են, մյուս կեսով իսկապես ինչ-որ գործ անում։ Պետականության բացակայության պայմաններում այս սխեման, իհարկե, չեղածից լավ է, բայց պետություն ունենալու դեպքում միանշանակ անընդունելի է։
Մինչդեռ նախկին իշխանությունները այս սխեման կիրառում էին նաեւ պետականության պայմաններում։ Ընդ որում՝ խոսքը բանակը զինելու մասին չէ (այդ ոլորտում կոռուպցիոն սխեմաներ կիրառելը երբեմն անխուսափելի է լինում), խոսքը սխեմայի համատարած կիրառման մասին է։ Օրինակ՝ ստվերի դեմ պայքարելու, բյուջեի մուտքերը կտրուկ ավելացնելու եւ այդ միջոցներով բազմաթիվ հարցեր լուծելու փոխարեն ընդունելի էր համարվում, որ, ասենք, պետավտոտեսուչները կաշառք վերցնեն, այդ փողի մի մասով բենզին գնեն ու կատարեն իրենց ծառայողական պարտականությունները, կամ՝ նորմալ էր համարվում, որ որեւէ գործարարի թույլ տրվի թաքցնել հարկերը՝ պայմանով, որ նա, ասենք, գումարներ հատկացնի շախմատի ազգային հավաքականին, «իրա ջեբից» հովանավորի այս կամ այն մարզաձեւը, եւ այլն։ Իհարկե սա ավելի էֆեկտիվ է․ հարցերը լուծվում են կես ժամում՝ մի հեռախոսազանգով, մինչդեռ նորմալ, բնականոն զարգացման համար տարիներ են պետք։ Բայց եթե մենք ուզում ենք նորմալ պետություն դառնալ՝ պետք է առավելագույնս հրաժարվենք կոռուպցիոն սխեմաներից։
Այսօրվա իշխանությունների համար, ի դեպ, ամենահեշտ ճանապարհը կլիներ այդ սխեմաները պահպանելն ու «էֆեկտիվ կառավարում» ապահովելը։ Նորերը հաստատ ի վիճակի են ավելի գրագետ ու համոզիչ ձեւակերպել «բա ուզում եք Հայաստանի նման փոքր երկրում տասը հոգի շաքարավազ ներկրի՞» կամ «դե զենք ա, բան ա, հո ամեն ինչ բարձրաձայն չե՞նք ասելու» նախադասությունները, բայց երկարաժամկետ կտրվածքով դրա հետեւանքներն անդառնալի կլինեն։ Չմոռանանք, որ Սերժ Սարգսյանի «ամենաէֆեկտիվ կառավարման» տարիներին էր, որ ամեն տարի Հայաստանի բնակչության 1,5 տոկոսն արտագաղթում էր։
Իսկ ընդդիմախոսներն իզուր են փորձում ժողովրդին համոզել, թե նախորդ 20 տարիներին իշխանությունները կոռուպցիոն համակարգը կատարելության էին հասցրել բացառապես պետության շահերից ելնելով, իսկ անձամբ իրենց միլիարդներն ընդամենը «հարակից անցանկալի երեւույթներ» են՝ դե հիմա ո՞ր դեղամիջոցը դրանցից չունի։ Իրականում մարդկանց հիշողությունն այդքան կարճ չէ։
«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ումՎահագն Դավթյանը ոսկե մեդալ է նվաճել աշխարհի գավաթի առաջին փուլում
Հոսպիտալում հիվանդության հետևանքով զինծառայողի մահվան դեպք է արձանագրվել. ՊՆ
Երևանի քաղաքապետարանը զգուշացնում է
2021-2025 թվականներին Փարաքար համայնքում կառուցվել և շահագործման է հանձնվել 2 դպրոց
«Բոշա՛», «բոշան դո՛ւ ես» ոճի մեղադրանքներ կամ ինչու Թրամփը բռնեց ռուսական գիծը՝ ակնհայտ լարվելով Զելենսկիի հետ
Դավիթ Բեկ համայնքում կրակոցներ չեն հնչել և տուժածներ չկան. ՆԳՆ
15 տարվա դպրոցի ճաշարանը խուց է, գրադարանը՝ հավաբնի չափ, պետության ներդրումը եղել է փող աշխատելու ձև. նախարար
Դիտորդները չեն ծեծվի, լցոնում չի չլինի. ինչ խնդիրներ կան Սահմանադրության մեջ, ինչպես կշտկվեն դրանք
Ռուս-ամերիկյան 2-րդ բանակցությունները կկայանան հաջորդ շաբաթ. Թրամփ
ՄԻՊ աշխատակազմը, ՔԿԾ ղեկավարն ու «Նուբարաշեն» ՔԿՀ պետը քննարկել են հիմնարկում արձանագրված խնդիրները
ԱՄՆ կոնգրեսականները տրամադրված չեն Ուկրաինային նոր օգնություն տրամադրել. Ջոնսոն
Երևանում փետրվարի 24-ի գիշերը սպասվում է -15․․․-17 աստիճան ցուրտ․ Լևոն Ազիզյան
«BMW»-ն դուրս է եկել ճանապարհի երթևեկելի գոտուց, բախվել հողաթմբին և գլխիվայր շրջվել
Շենքը՝ շենք, բայց այն ապրելու է ձեզնով ու այնպես, ինչպես դուք եք ապրեցնելու. վարչապետը՝ Փոքր Վեդիի դպրոցում
Ըմբշամարտիկ դառնալու համար էլ պետք է լավ սովորել. վարչապետը շրջայց է կատարել Փոքր Վեդիի դպրոցում. տեսանյութ
Քայլում ենք միջազգային զարգացումներին համընթաց՝ ապահովելով նոր առաջընթաց միջուկային բժշկության մեջ. Ավանեսյան
«Ինտերը» կարող է խզել Մխիթարյանի պայմանագիրը
Լավրովն առաջիկա օրերին կմեկնի Թեհրան
Հանրապետությունում 1 օրում արձանագրվել է 578 ճանապարհատրանսպորտային պատահար, վնասվածքներ ստացել՝ 35 քաղաքացի
Ջրաբեր-Ֆանտան ավտոճանապարհը բացվել է բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար. տեսանյութ
Որոշ մարզերում գիշերային ժամերին կդիտվի -27, -28 աստիճան ցուրտ, լեռնային շրջաններում՝ բուք, ուժգին քամի
Թրամփը չի պատրաստվում մայիսի 9-ին մեկնել Ռուսաստան
Թրամփն ու Զելենսկին գտնվում են վերբալ փոխհրաձգության մեջ. ինչու է ԱՄՆ-ն «երես թեքում» Ուկրաինայից
Եվրամիությանը ՀՀ-ի անդամակցությունը ձեռնտու կլինի ինչպես Երևանի, այնպես էլ Բրյուսելի համար․ շվեդ պատգամավոր
Վերին Լարսում մոտ 700 հայկական բեռնատար է կուտակվել
«Զվարթնոց» տանող ճանապարհին բախվել է 6 ավտոմեքենա
27-ամյա երիտասարդը շարժասանդուղքից ընկել ու վնասվածքներ է ստացել
Փոքր Վեդիիի նոր դպրոցը հանձնվել է շահագործման. վարչապետը ներկա է գտնվել բացման արարողությանը. տեսանյութ
ԱԳՆ-ում քննարկվել է Քիմիական զենքի կոնվենցիայից բխող պարտավորությունների իրականացման ընթացքը
Նման կետեր խաղաղության պայմանագրում չեն քննարկվում. Ռուբեն Ռուբինյան
Լոռու և Սյունիքի բոլոր ավտոճանապարհները բեռնատարների համար փակ են, ՀՀ բազմաթիվ հատվածներ՝ դժվարանցանելի
Հարկերն իջել են, իսկ միջին աշխատավարձն աճել է 66 տոկոսով․ Պապոյանը թվեր է հրապարակել
ՀՀ-ում ԱՊՊԱ պայմանագրերը սպասարկող ընկերությունները 1 օրում ավելի քան 1000 վթար են գրանցել
Սիմոնյանն իտալացի գործընկերների ուշադրությունն է հրավիրել Ադրբեջանում պահվող հայ գերիների հայրենադարձի խնդրին
Արմեն Սարգսյանի սպանության գործով Մոսկվայում ձերբակալվել են պարողներ. 2-ն էլ՝ ՀՀ քաղաքացի
Վեճի ժամանակ հեռախոսը պատուհանից նետել է․ Երևանի «Կանտար» հյուրանոցից ձերբակալվել են Իրանի և ՌԴ-ի քաղաքացիներ
Երբ հասկանում ես՝ այստեղ երկրորդ պլանի դերասան մնալդ երկար չի տևի, հավաքում ես իրերդ, գնում Իսպանիա․ Վարդանյան
2-3 ամսից ԵԱՏՄ-ի և ԱՄԷ-ի միջև ազատ առևտրի գոտու մասին պայմանագիր կկնքվի
Պետությանը և համայնքին պատճառված մոտ 40 մլն դրամ վնասի վերականգնում․ ամփոփվել է Լոռու դատախազության աշխատանքը
Մինչև հուլիսի 1-ը պարգևատրական զենքերը պետք է ներկայացնել ոստիկանություն. կարգավորումները խստացվում են
© 2025 Հայկական ժամանակ
Website by MATEMAT