Մասսայական հոսանքազրկում. պաշտպանվա՞ծ է արդյոք Հայաստանի էներգետիկ անվտանգությունը

Հայաստանի էլեկտրաէներգետիկ համակարգում երկու օր առաջ առաջացած լրջագույն խնդիրները, որոնց հետեւանքով հանրապետության մեծ մասում տեղի ունեցան հոսանքազրկումներ, շատերն անվանեցին «բլեքաութ»: Հայաստանը վերջին յոթ տարում երկրորդ անգամ է բախվում մասսայական հոսանքազրկման խնդրին: Առաջինը տեղի ունեցավ 2013 թ-ին: Կառավարության տարբեր օղակներ փորձում են հասկանալ խնդրի պատճառները, ստեղծվել է աշխատանքային խումբ: Ի՞նչ է իրականում կատարվում ՀՀ էներգետիկ համակարգում, ի՞նչու են նման խնդիրներ առաջանում, պատրա՞ստ է արդյոք պատերազմի մեջ գտնվող Հայաստանը էլեկտրաէներգետիկ համակարգում հնարավոր «ֆորսմաժորների»:

Էներգետիկ անվտանգության ինստիտուտի նախագահ Վահե Դավթյանը կարծում է, որ տեղի ունեցածին շատ մեծ նշանակություն տրվեց Հայաստանում: Հնչեցին չափազանցված գնահատականներ: Իրականում, նրա կարծիքով, այն «բլեքաութ» անվանել չի կարելի: «Չկան լուրջ հիմքեր՝ հայտարարելու, որ տեղի ունեցածն իսկապես հանդիսանում է էներգետիկ համակարգում առկա լուրջ խնդիրների կամ առավել եւս ճգնաժամի հետեւանք», - մեր զրույցում նշեց Վահե Դավթյանը՝ հավելելով, որ ընդհակառակը՝ Հայաստանի էներգետիկ համակարգը ցուցաբերեց բավականին բարձր իմունիտետ: Պատճառն այն է, որ Հայաստանում կան էլեկտրաէներգիա արտադրող հավելյալ հզորություններ, հատկապես հիդրոկայանները: «Հենց դրանք մեղմեցին իրավիճակը՝ հանդիսանալով յուրօրինակ անվտանգության բարձիկներ: Այստեղ իր դերն ունեցավ նաեւ Իրանի ու Հայաստանի էլեկտրաէներգետիկ համակարգերի սինքրոն աշխատանքը: Հատկապես էլեկտրաներգիայի փոխանակումների ժամանակաշրջանում, Իրանի կամ Հայաստանի էներգետիկ համակարգում ցանկացած վթար ազդում է երկու երկրների վրա: Սա ռիսկ է, որին բախվեցինք մենք 2013 թ-ին, երբ հայկական էներգետիկ համակարգը դուրս եկավ Իրանի համակարգի հետ սինքրոն աշխատանքի ռեժիմից ու մեկուսացվեց», - հիշեցրեց Վահե Դավթյանը՝ նշելով, որ սա լուրջ սպառնալիք է եւ այն ներառված է Հայաստանի Էներգետիկ անվտանգության ապահովման կոնցեպցիայում:

«Այս անգամ ՀՀ-ում մասսայական անջատումներ եղան նաեւ այն պատճառով, որ գործող կայանները չէին հասցնում ապահովել ներքին պահանջարկը, իսկ Ատոմակայանը մոդերնիզացիայի փուլում է: Ավանդաբար, ջերմակայանները ապահովում են ՀՀ-ի ներքին պահանջարկի շուրջ 40%-ը», - ասաց նա:

Այս ընթացքում որոշները քննադատեցին նաեւ կառավարության աշխատանքը՝ մատնանշելով օպերատիվ արձագանքի խնդիրների մասին: Մեր զրուցակիցն այլ կարծիքի է: Նա վստահ է՝ կառավարության արձագանքը շատ օպերատիվ էր ու պրոֆեսիոնալ, սակայն դա էլ ունի իր պատճառները. «Ինչպես նշեցի՝ ՀՀ-ում կան էլեկտրաէներգիա արտադրող հավելյալ հզորություններ: Մենք ունենք շուրջ 3,5 հազար մեգավատ հզորություն, որից օգտագործում ենք 2,3 հազարը: Հաջորդ ստրատեգիական ռեսուրսը, գոյություն ունեցող Հայաստան-Վրաստան էլեկտրաէներգետիկ կամուրջն է: Տավուշի ու Լոռու մարզերի էլեկտրաէներգիայի պահանջարկը հոսանքազրկումների ժամանակ, քանի որ դրանք հեռու են հիմնական էներգետիկ հանգույցներից, բավարարվեց Վրաստանից մատակարարումների կտրուկ ավելացման շնորհիվ: Այս համատեքստում ես շատ նեգատիվ եմ վերաբերում այս օրերին ԶԼՄ-ներում հայտնված որոշ մարդկանց ոչ կոմպետենտ կարծիքներին, որ եթե կան ռիսկեր, ապա Հայաստանը պետք է վերանայի Իրան-Հայաստան-Վրաստան էներգետիկ միջանցքի ձեւավորման գաղափարը: Ոչ, եւ եւս մեկ անգամ ոչ: Հակառակը պետք է անել՝ հզորացնելով էլեկտրաէներգիայի փոխադարձ մատակարարումները, իսկ ապագայում, հաշվի առնելով Հյուսիս-հարավ էներգետիկ միջանցքի ձեւավորման հեռանկարը, պետք է աշխատել, պայմանական ասած, հավաքական էներգետիկ անվտանգության համակարգի ստեղծման վրա: Որեւէ մեկուսացված էներգետիկ համակարգ չի կարող լինել կուռ եւ կայուն», - ասաց մեր զրուցակիցը:

Այս համատեքստում, գոնե այժմ, փորձագետի գնահատմամբ, Հայաստանի էներգետիկ համակարգը բավականին ամուր է, սակայն մարտահրավեր է այն, որ էլեկտրաէներգետիկ ենթակառուցվածքների շուրջ 40%-ը ավելի քան 40 տարի չի արդիականացվել: Սա լուրջ մարտահրավեր է, ընդգծում է Դավթյանը՝ հավելելով, որ ՀՀ էլեկտրաէներգետիկ համակարգի անվտանգության բարձրացման համար անհրաժեշտ է իրականացնել մի քանի քայլ:

Առաջին, համակարգում գեներացնող հզորությունների դիվերսիֆիկացիա: «Շատ կարեւոր է Երեւանի ՋԷԿ-ի նոր էներգաբլոկի կառուցումը եւ Մեծամորի ատոմակայանի արդիականացումը (որը կերկարացնի ատոմակայանի կյանքը եւս 10 տարի): Բայց խնդրն այն է, որ մենք կառավարության մակարդակով չունենք ատոմային էներգետիկայի վերաբերյալ հստակ տեսլական: Այն չկար նաեւ նախկին կառավարության ժամանակ: Ինչպիսի՞ էներգաբլոկ է կառուցվելու, ի՞նչ հզորության, ե՞րբ, եւ ո՞ր դոնորների հետ է աշխատանք տարվելու, այս հարցերի պատասխանը չկա: Մեկ ասվում էր, որ պետք է կառուցել նոր ատոմակայան 1200 մեգավատ հզորությամբ, այնուհետեւ այն նվազեցվեց մինչեւ 600 մեգավատ, հետո սկսեցին խոսել մոդուլային միջուկային հզորությունների մասին: Սա լուրջ հարց է եւ անհրաժեշտ է ազգային համաձայնություն: Այն պետք է լինի էներգետիկ անվտանգության հիմնաքարերից մեկը», - պարզաբանեց փորձագետը:

Երկրորդ քայլով, նրա կարծիքով, ՀՀ կառավարությունը պետք է լուրջ աշխատանքներ տանի Հյուսիս-հարավ էներգետիկ միջանցքի ձեւավորման, ինչպես նաեւ Արցախի հետ էներգետիկ համակարգերի սինքրոնիզացման ուղղությամբ: «Այսպես մի կողմից մենք կճեղքենք Ադրբեջանի ու Թուրքիայի՝ ՀՀ-ի դեմ ստեղծած էներգետիկ-տրանսպորտային բլոկադան՝ բարձրացնելով էներգետիկ անվտանգության մակարդակը, մյուս կողմից Արցախից կստանանք էժան էլեկտրաէներգիա, քանի որ այնտեղ էլեկտրաէներգիայի 90%-ը գեներացվում է հիդրոկայաններում: Հասկանալի է, որ Արցախը չճանաչված պետություն է եւ չի կարող ինքնուրույն արտահանել էլեկտրաէներգիա կամ այլ ապրանքներ արտերկիր: Ուստի, այն կարող է անել ՀՀ-ի էներգետիկ համակարգի միջոցով՝ միացնելով այն Հյուսիս-հարավ միջանցքին: Սա կարող է ունենալ ինչպես տնտեսական լուրջ էֆեկտ, այնպես էլ աշխարհաքաղաքական ընդգծված նշանակություն», - եզրափակեց նա:

«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Տպել
13632 դիտում

Այ բալամ, պարտվելուց առաջ գոնե ռինգ մտեք. Սաֆարյանը՝ ՀՀ նախկին նախագահների՝ բանավեճից հրաժարվելու մասին

Ձվածեղը սարքել ես՝ մարդդ կերել ա, տեսել ենք, բայց որ տղադ ա կերել՝ չենք տեսել. նպատակը մտքի հեղինակին օգնելն է

Եթե մտածեին, որ չեզոք դիտորդների աչքում այդ բանավեճը հաղթելու էին` առանց տատանվելու կհամաձայնվեին. Իոաննիսյան

Նախկին նախագահները հրաժարվեցին բանավեճից, բայց կոչ եմ անում ևս մեկ անգամ մտածել, ես վճռական եմ. Փաշինյան

Լևոն Տեր-Պետրոսյանը, Ռոբերտ Քոչարյանը և Սերժ Սարգսյանը մերժել են Նիկոլ Փաշինյանի հետ բանավիճելու առաջարկը

Վարչապետի՝ բանավեճի հրավերը նախկին նախագահների համար լավ առիթ է՝ հիմնավորելու իրենց մեղադրանքները. Չախոյան

Քննարկվել են փակ հաստատություններում հատուկ միջոցների, ֆիզիկական ուժի և զենքի գործադրման հիմնախնդիրները

Որն է «Կրթվելը նորաձև է» արշավի նպատակը. Աննա Հակոբյանը մանրամասնել է

Սպանդանոց է, գնալու եմ մինչև վերջ. «Արթկոսմեդ» կլինիկայում «սարսափ ֆիլմ» հիշեցնող տեսարան է. տեսանյութ

2025 թվականին ԵՀՄ մեդիա գագաթնաժողովը տեղի կունենա Հայաստանում

ԱՄՆ-ում դեսպան Մակունցը խորհրդակցություն է հրավիրել. քննարկվել են 2025-ի ռազմավարական ծրագրերն ու անելիքները

Մեքենաներ են բախվել. «Ֆոլկսվագեն»-ը հայտնվել է հետիոտնի համար նախատեսված մայթին, կան վիրավորներ

Շրջանառությունից հանվել է տնտեսվարողի կողմից իր տարածքը տեսահսկման համակարգերով ապահովելու օրենսդրական փաթեթը

Կատարի պատվիրակությունը քննարկել է Դամասկոսում թռիչքների վերականգնման հարցը

Աննա Հակոբյանը նոր լուսանկարներ է հրապարակել

Նախարարությունը ստանում է մտահոգիչ ահազանգեր դպրոցներում արձանագրվող բռնության դեպքերի առնչությամբ. Անդրեասյան

Նոր ատոմային էներգաբլոկի կառուցման ծրագրի վերաբերյալ հարցեր են քննարկվել. ՏԿԵ նախարարն այցելել է ՀԱԵԿ

Մի՞թե վարչապետի տիկնոջը հարիր է հատակին նստել և անգլերեն պարապել. Փաշինյանը տեսանյութ է հրապարակել

Գերասիմ Վարդանյանը կշարունակի մնալ ազատության մեջ. պաշտպան

ՀՀ որոշ տարածաշրջաններում մառախուղ է

Վերաբրենդավորվել է Ամիօ բանկի «Իջևան» մասնաճյուղը

Չինաստանում ամբոխի մեջ մխրճված վարորդը դատապարտվել է մահապատժի

Դեսպան Կոպիրկինը Արփինե Սարգսյանին է փոխանցել Ռուսաստանի Դաշնության ՆԳ նախարարի նամակը

Ծանր քաշերը գտնվում են լավագույն ձեռքերում. Լաշա Տալախաձեն շնորհավորել է աշխարհի չեմպիոն Վարազդատ Լալայանին

Բոլորով պետք է ձևավորվենք հանրային պահանջ, որ սրճարաններում չծխելու օրենքը պահպանվի. Նանուշյան

Մահացել է ԱԺ նախկին պատգամավոր Տիգրան Եգանյանը

Նիկոլ Փաշինյանը ուղիղ եթերում բանավեճի է հրավում նախկին նախագահներին

Ինչպես խուսափել տոնական օրերին սննդային գործոնով պայմանավորված վարակիչ հիվանդություններից և թունավորումներից

Հայտնաբերվել է ՊՆ ռազմական ոստիկանության կին ծառայողի ավտոմեքենան հրկիզած կասկածյալը

Դեսպան Քվինն ու ՏԿԵ նախարարը հանդիպման ընթացքում քննարկել են ԱՄՆ ուղիղ չվերթեր սկսելու հնարավորությունը

Պերուում տեղացի թմրավաճառների ձերբակալությունը գլխավորել է Գրինչի հագուստով ոստիկանը. տեսանյութ

Վերաբացվել է Երևան մոլում գտնվող Ucom-ի վաճառքի և սպասարկման նորացված կենտրոնը

Բազմաթիվ հարցերի լուծման բանալին թվայնացման ճանապարհն է, 2025-ին պետք է օրակարգով ինտենսիվ զբաղվել. վարչապետ

Ավտոլվացման 15 կետի գործունեություն է կասեցվել

Բուք է ու մերկասառույց. ինչ իրավիճակ է հանրապետության ավտոճանապարհներին

Նոր գլխագրեր «Կրթվելը նորաձև է» արշավի համար. ինչ են առաջարկել Աննա Հակոբյանին Ջերմուկում

Սյունիքի ճախաթթուն մարզի և մայրաքաղաքի խանութներում է. «Իմ Քայլը» հիմնադրամի շահառուն ընդլայնել է բիզնեսը

ՊՆ-ն հայտարարում է ԶՈՒ պատվո պահակային վաշտում ծառայելու զորակոչիկների ընտրություն․ ժամանակացույց

2024-ի նոյեմբերին Հայաստանում գրանցվել է 782 հազար 832 աշխատատեղ. վարչապետը վիճակագրություն է ներկայացրել

Հայաստանը Գերմանիայի կողքին է և սգում է Մագդեբուրգի Սուրբ ծննդյան տոնավաճառում զոհվածների համար. դեսպան