Մեր ՏՏ ոլորտը տարօրինակություններով է զարգանում, ինչ-որ բաներ շատ լավ են զարգանում, ինչ-որ բաներ շատ վատ. Մարտիրոսյան

Անցած տարի Հայաստանում տեղի ունեցած հեղափոխությունից հետո ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը մի քանի անգամ հայտարարել է, որ տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտի զարգացումը առաջնահերթություն է ՀՀ կառավարության համար: Կառավարության կառուցվածքային փոփոխություններից հետո էլ ոլորտը առանձին նախարարության անուն ստացավ՝ Բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարարություն, սակայն թե որքանով է դա ազդում ոլորտի զարգացման վրա դեռեւս տեսանելի չէ:

ՏՏ ոլորտի փորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանը «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում մանրամասներ ներկայացրեց վերջին 1 տարվա ընթացքում ոլորտի վիճակի մասին:

- Պարոն Մարտիրոսյան, հեափոխությունից հետո անցել է 1 տարուց ավելի: ՏՏ ոլորտում ի՞նչ փոփոխություններ են իրականացվել այս շրջանում:

- Բարդ հարց եք տալիս, այն տեսանկյունից, որ կարծում եմ հեղափոխությունն այդքան էլ կապ չունի ՏՏ ոլորտի հետ: Սա երեւի այն եզակի ոլորտներից է, որ հեղափոխությունն ընդհանրապես ազդեցություն չունի, որովհետեւ ինքն իրեն զարգանում է, պետական խոչընդոտներն այս ոլորտում նախկինում էլ շատ չէին, որովհետեւ այս ոլորտը տնտեսապես ավելի անկախ էր զարգանում: Կարծում եմ, կա հոգեբանական դրական մի կարեւոր պահ, որը քանակական երեւի թե շատ մեծ էֆեկտ միգուցե եւ չի տվել, բայց կարծում եմ, մասնագետների արտահոսքը ընդհանուր առմամբ մի քիչ նվազել է: Չնայած ՏՏ ոլորտի մասնագետների արտահոսք միշտ լինելու է եւ դա կախված չէ նրանից, թե ով է իշխանության, որովհետեւ այսպես թե այնպես աճի տեսանկյունից ինչ-որ մարդիկ գալիս են ինչ-որ սահմանի եւ հետո գնում են Հայաստանից կամ սեփական բիզնես են ունենում: Այսօր մի մասն ընտրում է գնալ եւ աճել այն երկրներում, որտեղ անհամեմատ ավելի զարգացած է ՏՏ ոլորտը: Կարծում եմ, այստեղ կա միտում. այդ արտահոսքը, որը կապված էր ավելի շուտ սոցիալական խնդիրների հետ, նվազել է եւ կարծում եմ, կա նաեւ ներհոսք՝ էլի հեղափոխության հետ կապված: ՏՏ ոլորտը սպեցիֆիկ է. մարդիկ այստեղից գնում էին 2 հիմնական պատճառով՝ առաջինը դա աճելու համար է՝ ինչպես նշեցի եւ դրա դեմ ոչինչ չես կարող անել մինչեւ քո երկրում խոշոր ընկերություններ չլինեն: Երկրորդը դա սոցիալական անարդարությունն է: ՏՏ ոլորտի մասնագետներն այն մարդիկ են, ովքեր ֆինանսական լուրջ խնդիր չունեն Հայաստանում, բայց տեսնում էին երկրում սոցիալական անարդարություն, լճացում, հեռանկար չէին տեսնում ու դրա համար էին լքում երկիրը:

Այդ մարդկանց մի մասի համար ինչ-որ բան փոխվել է, այնպես որ դա կարող է լուրջ դրական ազդեցություն ունենալ: Կա մի ուրիշ կարեւոր բան, որը մեր ՏՏ ոլորտի ընդհանուր զարգացվածության հետ կապ ունի: Դա այն է, որ մենք քիչ-քիչ դուրս ենք գալիս սպասարկող ՏՏ տնտեսությունից դեպի արտադրող: Հիմա հոգեբանական կարծրատիպը կոտրվել է եւ տեղական կազմակերպությունները մի քանի տարի է՝ ավելի մեծ տեմպով սկսում են մտածել սեփական արտադրանքի մասին, որը հնարավոր է արտահանել ու հենց դեպի դա է գնում մեր ՏՏ ոլորտը: Այստեղ նաեւ կարող է, որ հեղափոխությունն իր ներդրումն ունենա այլ տեսանկյունից. երբ այստեղ արտադրողը ինչ-որ մի մասշտաբի է հասնում, շատ հաճախ ստիպված է լինում կենտրոնական գրասենյակը տեղափոխել ԱՄՆ, որովհետեւ այնտեղ ավելի հեշտ է՝ օրենսդրական դաշտն է ավելի լավը, ֆինանսական, վստահությունն է ավելի մեծ: Հայաստանը լուրջ ներդրողների համար ունի մի շարք խնդիրներ ու այդ խնդիրներից մեկը դա դատական համակարգի հանդեպ անվստահությունն է: Այսինքն մարդը մեծ կասկածներ ունի, որ եթե խնդիրներ ունենա հետո կկարողանա այդ գումարը գոնե հետ բերել: Հենց դատական համակարգի ռեֆորմները կարող են դրական ազդեցություն ունենալ ոլորտի վրա:

- Վարչապետը բազմիցս հայտարարել է, որ Հայաստանը պետք է ՏՏ ոլորտի երկիր դառնա: Արդյո՞ք այս շրջանում կառավարության իրականացրած քայլերը մոտեցրել են դրան:

- Իրականում, այսօրվա դրությամբ ես չէի ասի, որ շատ լուրջ փոփոխություններ կան: Հարկային արտոնությունները երկարացվեցին ՏՏ ոլորտում, բայց կարծում եմ այստեղ կարեւոր են նաեւ կտրուկ փոփոխություններ կրթական համակարգում, նաեւ ընդհանուր օրենսդրական փոփոխություններ են հարկավոր: Որովհետեւ մեր օրենսդրությունը ահավոր հետ է ընկել, առաջադեմ երեւույթները մեր օրենսդրությունը չի կարողանում ընկալել եւ նկարագրել: Կարեւոր է, որպեսզի կրթական ոլորտը լուրջ վերափոխվի եւ այնտեղ լուրջ ներդրումներ լինեն՝ մարդկային ու ֆինանսական: Խոսքը նրա մասին է, որ եթե մենք ուզում ենք որակական լուրջ փոփոխություն, որը կտարբերվի այսօրվա մեր ՏՏ ոլորտի աճից, պետք է լուրջ մարդկային, ֆինանսական ու գաղափարական ներդրումներ լինեն: Կիսատ-պռատ թեթեւ բարեփոխումներով լուրջ փոփոխություններ չես անի: ՏՏ ոլորտը մեկ է իր համար զուգահեռ կզարգանա, բայց պետության իրական ազդեցությունը այս ամենի վրա մինիմալ կլինի:

- Կառավարության կառուցվածքային փոփոխություններից հետո Բարձր տեխնոլոգիաների  եւ արդյունաբերության նախարարություն ունենք: Ինչքանո՞վ է նրանց կատարած աշխատանքը տարբերվում նախկին տրանսպորտի կապի եւ տեղեկատվական տեխնոլոգիաների նախարարությունից եւ ինչքանո՞վ է տեսանելի այդ աշխատանքը:

- Նախարարությունը նոր է, որպեսզի լուրջ գնահատականներ տամ: Ակնհայտ էր, որ անիմաստ է տրանսպորտը ու ՏՏ-ն պահել մի տեղ, դա հին սովետից մնացած մի բան էր, որը իրականությունից կտրված երեւույթ էր: Հիմա կարծում եմ կարեւոր լուրջ փոփոխություն կարող է ունենալ հենց ռազմարդյունաբերության հետ համագործակցությունը:

- Խոսվում էր յութուբի հայաֆիկացման մասին: Տեղեկություններ ունե՞ք, թե ինչքան ժամանակ հետո հնարավոր կլինի դա իրականացնել:

- Քանի որ յութուբը շատ մեծ կառույց է՝ իներցիոն, բազմաբաժին ու բազմամարդ է, այդ պրոցեսը բավականին դանդաղ է գնում: Հստակ ժամկետներ ճիշտն ասած դժվար է ասել:

- Ի՞նչ նոր եւ հետաքրքիր ստարտափներ են ստեղծվել Հայաստանում անցած 1 տարում:

- Կազմակերպություններից շատերը նախընտրում են իրենց ամերիկյան գրասենյակը գրանցել որպես հիմնական, որպեսզի միջազգային ընկերության տպավորություն թողնեն եւ ոչ թե հայկական: Շատ դեպքերում, եթե դու ռեալ չիմանաս, թե ով է ստեղծել, միգուցե եւ արտաքին տեսքից չհասկանաս էլ, որ դա հայկական է: ՏՏ-ն մեզ մոտ արագ զարգացող երեւույթ է, բավականին լուրջ դիրք ունի ՀՆԱ-ի մեջ, բայց մեր ՏՏ ոլորտից գրեթե նորություններ չկան: Եթե դուք ուսումնասիրեք մեր լրատվական դաշտը կտեսնեք, որ ոչինչ չկա, կարծես այդ ոլորտը չկա: Սա մի քանի բանով է պայմանավորված. շատ քիչ լրագրող կա, որ ընդհանրապես գլուխ է հանում ՏՏ ոլորտից, մասնագիտացված լրատվականներ գրեթե չկան: Իսկ ՏՏ ձեռնարկություններն էլ լավ չեն պատկերացնում, թե ինչու պետք է իրենք զբաղվեն իրենց PR-ով Հայաստանում: Դրա տակ չեն տեսնում եկամուտ բերող ինչ-որ բան: Այս ամեն ինչը միասին ստեղծում է մի տարօրինակ երեւույթ, երբ դու չգիտես, թե ինչ է արտադրվում քո երկրում: Օրինակ ես հիշում եմ «The Guardian»-ի նյութը «PicsArt»-ի մասին մի քանի տարի առաջ, որից մարդիկ իմացան, որ այն հայկական է: Իրականում տարօրինակ է, բայց մենք կարող է շատ դեպքերում չիմանանք էլ, երբ ինչ-որ մի բան հայկական է:

Ստարտափների տեսանկյունից երեւի թե նշեմ «Սեւան ստարտափ սամիթ»-ը, որը փաստացի դարձավ միջազգային եւ դարձավ երեւույթ, քանի որ մասնակիցների կեսը Հայաստանից չէին: Այսինքն՝ Հայաստանը դառնում է ստարտափային հանգույց՝ ընդ որում չունենալով լուրջ վենչուրային ֆոնդեր: Այսինքն մենք ինչ-որ ոլորտներում ունենք կտրուկ առաջընթաց, բայց չունենք դրան զուգահեռ աճող այն ամեն ինչը, որը կարող էր լինել, եթե այս ամեն ինչը նորմալ զարգանար: Մեր ՏՏ ոլորտը տարօրինակություններով է զարգանում, ինչ-որ բաներ շատ լավ են զարգանում, ինչ-որ բաներ շատ վատ: Նույն կադրերի հարցը գնալով դառնում է շատ լուրջ եւ այստեղ միակ հնարավորությունը այն է, որպեսզի կադրային ներհոսք լինի: Դա նույնպես պետք է կառավարության կողմից լուծվի, որ մարդիկ կարողանան հեշտորեն աշխատողներ բերել Հայաստան: Պետք է այստեղ լավ հասկանալ, որ այն սրտաճմլիկ մամուլի հրապարակումների պես չպետք է լինի, որ ինչ-որ հայեր անընդհատ ներգաղթեն հայրենիք: Դու պետք է շատ պարզ ձեւով բերես օտարերկրացիների, որպեսզի ոլորտը կարողանաս պահել: Իսկ դա նշանակում է, որ պետք է միգրացիոն քաղաքականությունը ՏՏ ոլորտում ավելի հեշտացվի:

Տպել
2395 դիտում

Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել ՔՊ նախաձեռնող խմբի նիստ․ հայտնի է՝ ինչ է քննարկվել

ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, ստոր շահարկումներ են․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Տավուշի շուրջ պտտվող լուրերի մասին

Սուրեն Պապիկյանը մասնակցել է ռազմական տեխնիկայի ցուցադրությանը և հետևել մարտական հրաձգությանը (լուսանկարներ)

Ինչպես կասեր դասականը՝ «յա՜, իրո՞ք». Արշակ Կարապետյանը «գողացել» է ՀՀԿ-ի ծրագիրը

ՌԴ դեսպանը սիրում էր Ջերմուկում հանգստանալ, լուսանկար էր հրապարակել, բա թող գա ասի, որ դա ՀԱՊԿ-ի տարածք է․ Սիմոնյան

Երբ կկայանա Ալեն Սիմոնյանի և Սահիբա Գաֆարովայի հաջորդ հանդիպումը․ ԱԺ նախագահը մանրամասնել է՝ ինչ է քննարկվել մարտի 22-ին

Վիճաբանություն և ծեծկռտուք «Ռիո Մոլլ»-ի հարևանությամբ. կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են, կա վիրավոր

Ռուսաստանը նպատակ է դրել հեղաշրջում իրականացնել Հայաստանում, առաջիկայում քայլերը կսրվեն. Առաքելյան

Դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ իրականացվել են գնահատման համակարգի փոփոխություններ

Բախվել են «Նիսսան»-ն ու «Ֆորդ տրանզիտ»-ը․ վերջինս նաև երկաթե արգելապատնեշներին է հարվածել, տուժածները հիվանդանոցում են

ԱՄՆ-ը Ռուսաստանի Դաշնությանը մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տուն

Երևանի գլխավոր հատակագիծը կլինի թվայնացված փաստաթուղթ․ Տիգրան Ավինյանը տեսակապով հարցեր է քննարկել Քրիս Չոայի հետ

Շահրամանյանը շարժվում է Բակո Սահակյանի ու Սերժ Սարգսյանի պահվածքով, պետք է ուշադրության կենտրոնում լինի. Իոաննիսյան

96 խնամատար ընտանիքում դաստիարակություն է ստանում 152 երեխա․ այս ինստիտուտի զարգացման աշխատանքները շարունակվում են

Հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա վիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ ինչում է մեղադրել Լավրովը ՀՀ ղեկավարությանը

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին

200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան

Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին

Բախվել են շտապօգնության ավտոմեքենան և «Մերսեդես»-ը

Աֆղանստանում 5․7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել

Խմբի կազմում ապօրինի կերպով զենք-զինամթերք են ձեռք բերել և իրացրել․ խուզարկություններ Երևանում և Գողթանիկում (լուսանկար)

Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը

Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան

Նոր Հաճնի կամրջի վրա փոսային նորոգման աշխատանքներ են իրականացվում․ երբ կավարտվեն

Հայտնի են Արթուր Աբրահամի հոր՝ Գրիգոր Աբրահամյանի հոգեհանգստի և հուղարկավորության վայրն ու օրերը

Վարդենյաց լեռնանցքը դժվարանցանելի է կցորդիչով բեռնատարների համար

Վարչապետի գլխավորությամբ քննարկվել է «Հայփոստ»-ի զարգացման ռազմավարության նախագիծը․ ինչ է հանձնարարվել

29.94 տոննա մարդասիրական օգնություն՝ 1․5 մլն անձի․ ինչ է ուղարկել Հայաստանի կառավարությունը Գազա

Իրականացվել է ոչ պատշաճ հետազոտություն․ պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը, մեղադրանք է ներկայացվել ԲԿ-ի 3 բժշկի

Ճամբարակի սննդի օբյեկտի գործունեության կասեցումը վերացվել է

Երևանի ավագանու ընտրություններից հետո ԿԸՀ վարկանիշն աճել է․ ներկայացվել են ՄՀԻ-ի հետազոտության արդյունքները

Հայաստանի և Վրաստանի խորհրդարանների գիտության ու կրթության հարցերով հանձնաժողովները համատեղ հայտարարություն են ստորագրել

Արարատի կոնյակի գործարանում վերահսկողություն կիրականացվի․ ՍԱՏՄ-ն ստացել է Բելառուսի առողջապահության նախարարության նամակը

Հայ-վրացական հարաբերությունները ռազմավարական մակարդակի են․ Ռուբինյանն ընդունել է Վրաստանի խորհրդարանի պատվիրակությանը

Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 28-ին

Սերգեյ Նարիշկինը այց է կատարել Հյուսիսային Կորեա

Անցած մեկ օրում ՀՀ ավտոճանապարհներին վթարների հետևանքով 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորում ստացել

«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Թունյան

Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնում