Հլը թողեք, ես էլ վերահսկեմ. մեկով ավել, մեկով պակաս

28/11/2019 schedule10:05

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2006 թվականի նոյեմբերի 28-ի համարում

Կառավարությունը Ազգային ժողով է ներկայացրել «ՀՀ տրանսպորտային տեսչության մասին» օրենքի նախագիծ, որը առաջին ընթերցմամբ ընդունվել է: Ազգային ժողովում այս օրենքի քննարկումները անցան, մեղմ ասած, հանգիստ: Այնքան հանգիստ, որ երկրորդ ընթերցման ներկայացնելիս կառավարությունը տիտղոսաթերթում գրել է. «ամփոփոթերթիկ չի ներկայացվում, քանի որ պատգամավորներից առաջարկություններ չեն ստացվել»: Մի խոսքով, օրենքն անցնում է, ինչպես ասում են, «հալած յուղի պես»: Այս ի՞նչ իդեալական նախագիծ է, որ ոչ ոք ոչ մի վերապահում չունի, եւ ի՞նչ է ենթադրում այս օրենքը: Ըստ էության, ստեղծվում է մի նոր, մոտավորապես պետավտոտեսչության լիազորությունների ծավալն ունեցող, ստուգող, հսկող, վերահսկող, գրեթե ուժային կառույց:

Ժամանակն էլ վատ չի ընտրված` առջեւում խորհրդարանական ընտրություններ են, գալու է պաշտոններ բաժանելու ժամանակը, եւ նոր, մեղմ ասած, յուղոտ պաշտոնների շտեմարանի նմանվող այս կառույցի գոյությունը պարզապես անհրաժեշտություն է. ապագա խորհրդարանում հայտնվելիք «քաղաքական» ուժերի համար որքան շատ լինեն յուղոտ պաշտոնները, այնքան նրանց համար հեշտ կլինի «անուշ-բարիշ» գոյատեւելը: Եւ ուրեմն, ի՞նչ կառույց է լինելու սա: Այն գործելու է ՀՀ տրանսպորտի նախարարության կազմում: «Տրանսպորտային տեսչությունը Հայաստանի Հանրապետության գործադիր իշխանության հանրապետական մարմին է»,- նշված է նախագծում: Եւ երբ նայում ենք, թե նախագծի 6-րդ հոդվածով ինչ գործառույթներ են վերապահվել այս կառույցին, հասկանում ենք, թե որն է սրա նպատակը:

«Տրանսպորտային տեսչությունն իր իրավասության սահմաններում վերահսկողություն է իրականացնում տրանսպորտի մասին օրենսդրության, տրանսպորտի ոլորտում գործունեության իրականացման լիցենզիաների, միջազգային փոխադրումների թույլտվությունների, ջրային, էլեկտրատրանսպորտային, մետրոպոլիտենային եւ երկաթուղային տրանսպորտի գործունեության, ընդհանուր օգտագործման պետական ավտոմոբիլային ճանապարհներին գովազդի մասին օրենսդրության, ավտոմոբիլային տրանսպորտի շարժական կազմի տեխնիկական շահագործման վերաբերյալ ՀՀ օրենսդրության պահանջների կատարման նկատմամբ»:

Կարծես թե ոչինչ բաց չթողեցինք: Մի խոսքով, սա մի կառույց է, որը չորս եւ ավելի անիվ ունեցող փոխադրամիջոցների գործունեության ոլորտը կարգավորող սուպերկառույց է լինելու, գովազդի վերահսկողությունն էլ՝ վրադիր: Հայաստանյան փորձից ելնելով` կարելի է մոտավոր հաշվարկ անել, թե օրական ինչ փողեր են ֆռռալու այս կառույցի կուլիսներում: Այդ փողի ծավալը համադրելի կլինի պետավտոտեսչությունում պտտվող գումարների հետ: Ու բնական է, որ այս տեսչությունում աշխատանքի անցնելու համար հազար ու մի ծանոթ են գտնելու, մի 4-5 զրոներից բաղկացած մաղարիչներ են անելու, ճոխ ուտուշ-խմուշներ են կազմակերպելու...

Այսինքն՝ այն ամենը, ինչ արվում է նմանատիպ այլ յուղոտ կառույցներում աշխատանքի անցնելու համար: Իսկ ղեկավար պաշտոնները բաշխվելու են «քաղաքական» պայմանավորվածությունների հիման վրա` հետագայում, բնականաբար, ֆինանսապես «նայելու» ավանդական պայմանով: Այսինքն, այս կառույցը կգործի նմանատիպ այլ կառույցների  գործունեության ստվերային սկզբունքներով, առանց որեւէ նորամուծության: Ինչպե՞ս ենք մենք` ՀՀ քաղաքացիներս, մեր մաշկի վրա զգալու այս նոր տեսչության գոյությունը: «Վերահսկողությունը կազմակերպվում է ընտրանքային կարգով, ինչպես նաեւ տրանսպորտի մասին օրենսդրության պահանջների խախտմամբ իրականացվող փոխադրումների մասին տեղեկությունների առկայության դեպքերում...»,- գրված է նախագծի 9-րդ հոդվածում:

Այսինքն, եթե դուք երթեւեկում եք երթուղային տաքսիով, ապա այն այսօր կարող է կանգնեցնել միայն պետավտոտեսուչը եւ ստուգել վարորդի փաստաթղթերը: Իհարկե, դա կարող է տեւել մի 5 րոպե, եթե վարորդն ու ավտոտեսուչը առանձնանում են երթուղայինի ետեւի մասում եւ «լուծում են» իրենց հարցերը: Երբ այս նախագիծը օրենք դառնա, այդ ավտոտեսուչից բաժանվելուց հետո պետավտոտեսչության մոտակա «անշարժ պահակակետում» ձեր երթուղայինը արդեն կարող է կանգնեցնել նաեւ տրանսպորտային տեսուչը եւ հազար ու մի փաստաթուղթ պահանջել վարորդից: Իսկ այն, ինչ զգալու են ավտոբուսների, միկրոավտոբուսների, տաքսիների, բեռնատարների վարորդները, պարզապես չի կարող համեմատվել ուղեւորի զգացածի հետ: Բայց սա՝ միայն ճանապարհներին:

Այս կառույցը օրենքով ստանալու է ստուգում իրականացնող մարմնի կարգավիճակ: Այն կարող է ստուգումներ կազմակերպել փոխադրումներ իրականացնող կազմակերպություններում: Այլ կերպ ասած, նա կարող է մտնել ցանկացած տաքսի-ծառայություն եւ ստուգում սկսել: Երբ այս նախագիծը դառնա օրենք, ապա տրանսպորտային տեսչությունը վերը նշված կազմակերպություններում, ինչպես նշված է 11-րդ հոդվածում, կարող է ստուգել «ավտովարորդների, նավավարների, մեքենավարների առողջական վիճակի եւ տրանսպորտային միջոցների տեխնիկական վիճակի նախաերթային զննումների անցկացումը... աշխատանքի եւ հանգստի ռեժիմը, շարժակազմի տեխնիկական շահագործման, փոխադրումների կազմակերպման, իրականացման եւ անվտանգության պահպանումը... ուղեւորների տոմսավորման, սպասարկման, նստեցման-իջեցման...». էլ չշարունակենք:

Մի խոսքով, այս տեսչությունը կարող է գալ ցանկացած կազմակերպություն եւ այնքան «կեղտ» բռնել, որի տակից հնարավոր կլինի դուրս գալ միայն համապատասխան «մուծումներով»: Շատ շուտով մենք կհամոզվենք, որ այս տեսչության գոյությունը իրական որեւէ օգուտ մեր երկրին չի բերելու ո՛չ փոխադրումների անվտանգության ապահովման, ո՛չ էլ կանոնակարգման իմաստով, բայց մի քանի լրացուցիչ «սոված բերան» այն հաստատ կկերակրի: Օրենքի նախագծում տեղ են գտել այնպիսի ձեւակերպումներ, որ ուղղակի զավեշտական են: Օրինակ, նախագծի 14-րդ հոդվածի առաջին կետի դ. ենթակետը շարադրված է հետեւյալ կերպ.

«Տրանսպորտային տեսչության պաշտոնատար անձը պարտավոր է վերահսկողություն իրականացնելիս թույլ չտալ սույն օրենքով իրեն վերապահված լիազորությունների վերազանցում»: Փաստորեն, այս դրույթով սահմանվել է, որ հանցագործություն կատարել չի կարելի: Եթե առաջնորդվենք այս դրույթի տրամաբանությամբ, ապա նույն նախադասությունը պետք է գրված լիներ նաեւ նախագծի ստուգումներ անցկացնելու մասին դրույթներում: Սակայն այնտեղ դա բացակայում է, ինչը թույլ է տալիս ենթադրել, որ «վերապահված լիազորությունների վերազանցումը» ստուգում անցկացնելիս թույլատրվում է, իսկ վերահսկողություն իրականացնելիս՝ ոչ:

Եւ ընդհանրապես, որեւէ օրենքում գրել, որ չի կարելի վերազանցել լիազորությունները, նույնն է, թե որեւէ օրենքում գրել, որ չի կարելի մարդու գլխին կրակել, արդուկով մեջքը վառել, մատները մեխել տախտակին, հոսանքով տանջել եւ այլն: Իսկ այս նախագծում լիազորությունները վերազանցելը արգելելու մասին դրույթի առկայությունը նշանակում է, որ դրա հեղինակների նպատակը եղել է ընդամենը գեղեցիկ ձեւակերպումներով մի նոր, հերթական հրեշավոր կառույց ստեղծելու մասին նորմատիվ փաստաթուղթ մշակելը: Կարող ենք պնդել, որ դա նրանց հաջողվել է, ինչում մենք կհամոզվենք շատ շուտով` մի քանի ամսից: Չնայած, նման կառույցները՝ մեկով ավել, մեկով պակաս... Ի՞նչ տարբերություն:

Հայկ Գեւորգյան

Տպել
2937 դիտում

ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, ստոր շահարկումներ են․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Տավուշի շուրջ պտտվող լուրերի մասին

Սուրեն Պապիկյանը մասնակցել է ռազմական տեխնիկայի ցուցադրությանը և հետևել մարտական հրաձգությանը (լուսանկարներ)

Ինչպես կասեր դասականը՝ «յա՜, իրո՞ք». Արշակ Կարապետյանը «գողացել» է ՀՀԿ-ի ծրագիրը

ՌԴ դեսպանը սիրում էր Ջերմուկում հանգստանալ, լուսանկար էր հրապարակել, բա թող գա ասի, որ դա ՀԱՊԿ-ի տարածք է․ Սիմոնյան

Երբ կկայանա Ալեն Սիմոնյանի և Սահիբա Գաֆարովայի հաջորդ հանդիպումը․ ԱԺ նախագահը մանրամասնել է՝ ինչ է քննարկվել մարտի 22-ին

Վիճաբանություն և ծեծկռտուք «Ռիո Մոլլ»-ի հարևանությամբ. կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են, կա վիրավոր

Ռուսաստանը նպատակ է դրել հեղաշրջում իրականացնել Հայաստանում, առաջիկայում քայլերը կսրվեն. Առաքելյան

Դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ իրականացվել են գնահատման համակարգի փոփոխություններ

Բախվել են «Նիսսան»-ն ու «Ֆորդ տրանզիտ»-ը․ վերջինս նաև երկաթե արգելապատնեշներին է հարվածել, տուժածները հիվանդանոցում են

ԱՄՆ-ը Ռուսաստանի Դաշնությանը մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տուն

Երևանի գլխավոր հատակագիծը կլինի թվայնացված փաստաթուղթ․ Տիգրան Ավինյանը տեսակապով հարցեր է քննարկել Քրիս Չոայի հետ

Շահրամանյանը շարժվում է Բակո Սահակյանի ու Սերժ Սարգսյանի պահվածքով, պետք է ուշադրության կենտրոնում լինի. Իոաննիսյան

96 խնամատար ընտանիքում դաստիարակություն է ստանում 152 երեխա․ այս ինստիտուտի զարգացման աշխատանքները շարունակվում են

Հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա վիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ ինչում է մեղադրել Լավրովը ՀՀ ղեկավարությանը

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին

200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան

Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին

Բախվել են շտապօգնության ավտոմեքենան և «Մերսեդես»-ը

Աֆղանստանում 5․7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել

Խմբի կազմում ապօրինի կերպով զենք-զինամթերք են ձեռք բերել և իրացրել․ խուզարկություններ Երևանում և Գողթանիկում (լուսանկար)

Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը

Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան

Նոր Հաճնի կամրջի վրա փոսային նորոգման աշխատանքներ են իրականացվում․ երբ կավարտվեն

Հայտնի են Արթուր Աբրահամի հոր՝ Գրիգոր Աբրահամյանի հոգեհանգստի և հուղարկավորության վայրն ու օրերը

Վարդենյաց լեռնանցքը դժվարանցանելի է կցորդիչով բեռնատարների համար

Վարչապետի գլխավորությամբ քննարկվել է «Հայփոստ»-ի զարգացման ռազմավարության նախագիծը․ ինչ է հանձնարարվել

29.94 տոննա մարդասիրական օգնություն՝ 1․5 մլն անձի․ ինչ է ուղարկել Հայաստանի կառավարությունը Գազա

Իրականացվել է ոչ պատշաճ հետազոտություն․ պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը, մեղադրանք է ներկայացվել ԲԿ-ի 3 բժշկի

Ճամբարակի սննդի օբյեկտի գործունեության կասեցումը վերացվել է

Երևանի ավագանու ընտրություններից հետո ԿԸՀ վարկանիշն աճել է․ ներկայացվել են ՄՀԻ-ի հետազոտության արդյունքները

Հայաստանի և Վրաստանի խորհրդարանների գիտության ու կրթության հարցերով հանձնաժողովները համատեղ հայտարարություն են ստորագրել

Արարատի կոնյակի գործարանում վերահսկողություն կիրականացվի․ ՍԱՏՄ-ն ստացել է Բելառուսի առողջապահության նախարարության նամակը

Հայ-վրացական հարաբերությունները ռազմավարական մակարդակի են․ Ռուբինյանն ընդունել է Վրաստանի խորհրդարանի պատվիրակությանը

Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 28-ին

Սերգեյ Նարիշկինը այց է կատարել Հյուսիսային Կորեա

Անցած մեկ օրում ՀՀ ավտոճանապարհներին վթարների հետևանքով 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորում ստացել

«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Թունյան

Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնում

ՀԱՊԿ-ը խնդիր ունի մատնանշել Հայաստանի սահմանը, քանի դա չի արվել, ապա ՀՀ-ից որևէ քայլ ակնկալել պետք չէ․ Կարապետյան