Ավելի վատ է լինելու. գործերը հեչ լավ չեն

08/12/2019 schedule10:10

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2006 թվականի դոկտեմբերի 8-ի համարում

Հայաստանի տնտեսությունը շարունակում է իր վագրային ցատկերը: Այս տարվա առաջին 10 ամիսների տվյալներով, մեր տնտեսությունը անցած տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ արձանագրել է երկնիշ` 13,1 տոկոսանոց աճ: Աճը երկնիշ է, ավելին է, քան անցած տարվա աճը, բայց ակնհայտ է, որ այլեւս չկա նախորդ տարիների պաթոսը մեր երկնիշ տնտեսական աճը գովերգելու հարցում: Քոչարյանը օրումեջ ջրագծեր կամ խանութներ բացելու ժամանակ այլեւս չի խոսում տնտեսության զարգացման մասին, Անդրանիկ Մարգարյանը նախընտրում է խոսել միայն թոշակների մասին, նախարարները ընդհանրապես տնտեսության մասին աշխատում են չխոսել: Ի՞նչն է պատճառը: Ի՞նչ է տեղի ունեցել: Այդ ի՞նչ փոխվեց այս ընթացքում: Իսկ այս ընթացքում շատ բան է փոխվել: Տեղի է ունեցել այն, ինչը պետք է տեղի ունենար:

Հայաստանում, չնայած երկնիշ ցուցանիշներին, տնտեսությունը վաղուց արդեն չի զարգանում, այլ ընդամենը պղպջակի պես ուռում է, ինչին տրվել է «աճ» անվանումը: Սա հենց այնպես պնդում չէ, այլ հիմնավորված է հենց ՀՀ պաշտոնական վիճակագրության տվյալներով: Օրինակ` անցած տարի մեր տնտեսության, պատկերավոր ասած, ավելի քան 20 տոկոսը արդյունաբերությունն էր, մի այդքան էլ` գյուղատնտեսությունն ու շինարարությունը: Սա նշանակում է, որ համախառն ներքին արդյունքի կառուցվածքում այս երեք հիմնական ճյուղերը ունեին գրեթե հավասար մասնաբաժին: Այս տարի վիճակը կտրուկ փոխվել է: Արդյունաբերության չափաբաժինը հազիվ ձգել է 16,5 տոկոս, գյուղատնտեսությանը` 18,8 տոկոս, իսկ շինարարությունը արդեն «խժռել է» 25,2 տոկոս մասնաբաժինը:

Մեկ այլ ցուցանիշ եւս: Տնտեսական աճի վերը նշված 13,1 տոկոսի մեծագույն մասը` 7,4 տոկոսը, ստացվել է միայն շինարարության հաշվին: Անցած տարի այս ցուցանիշը ընդամենը 4,7 տոկոս էր: Գյուղատնտեսության մասնակցությունը տնտեսական աճին կազմել է ոչ ավել, ոչ պակաս` կլորիկ ու չաղլիկ 0 տոկոս: Ավելի տխուր է տնտեսության աճի գործում արդյունաբերության ունեցած մասնակցությունը: Արդյունաբերությունը այս տարվա առաջին 10 ամիսներին ոչ միայն չի նպաստել տնտեսական աճին, այլ նաեւ, պատկերավոր ասած, խոչընդոտել է 0,2 տոկոսով: Այսինքն` եթե այս ժամանակահատվածում մեր արդյունաբերությունը գոնե չնվազեր, ապա տնտեսական աճի ցուցանիշը 0,2 տոկոսով ավելին կլիներ: Իսկ արդյունաբերության նվազումը կազմել է մոտ 1 տոկոս:

Իսկ ի՞նչ է սա նշանակում: Շինարարության աճի նման տեմպը, որը կազմել է 36 տոկոս, իհարկե, կարող էր ուրախալի ցուցանիշ համարվել, միայն եթե մյուս հիմնական ճյուղերի աճը ունենար գոնե համադրելի տեմպ: Մինչդեռ մեր գյուղատնտեսությունն եւ արդյունաբերությունը դոփում են տեղում, եւ տնտեսական երկնիշ աճը մնացել է միայն շինարարության հույսին: Տխուր է պատկերը նաեւ արտաքին առեւտրի բնագավառում: Ճիշտ է, արտահանման մի փոքր` մոտ 2 տոկոսանոց աճ գրանցվել է անցած տարվա համեմատ, սակայն ներմուծման աճի ցուցանիշները պարզապես սահմռկեցուցիչ են` ավելի քան 20 տոկոս: Արտաքին առեւտրի մեր բացասական հաշվեկշիռը այս 10 ամիսների կտրվածքով ընդհուպ մոտեցել է 1 մլրդ դոլարի` անցած տարվա նույն ժամանակահատվածի 630 մլն դոլարի դիմաց:

Մի խոսքով, եթե ասենք, որ մեր երկրի գործերը լավ չեն, ապա երեւի ոչինչ ասած չենք լինի: Իրականում գործերը հեչ լավ չեն: Մենք օր օրի ավելի շատ ենք սպառում, քան ստեղծում ենք: Սպառելու փողը ստանում ենք մեր` արտասահմանում ապրող ու աշխատող բարեկամներից: Այդ փողը մի պտույտ կատարելուց հետո կուտակվում է բնակչության մի փոքր մասի մոտ, պատկերավոր ասած, վերածվում շինարարության, որի շնորհիվ էլ մեր տնտեսությունը արձանագրում է երկնիշ տնտեսական աճ: Այլ կերպ ասած, մեր տնտեսական աճը ընդամենը պղպջակ է: Մեր ապրանքների մրցունակությունը ընդհանուր առմամբ գնալով նվազում է անգամ ներքին շուկայում: Սա նվազեցնում է մեր երկրի մրցունակությունն ընդհանրապես: Ու կարելի է չկասկածել, որ գնալով այս տխուր վիճակը ավելի է խորանալու:

Եւ ուրեմն` ինչո՞ւ այսպես ստացվեց: Եթե մի քիչ խորը ուսումնասիրենք իրավիճակը, ապա կհասկանանք, որ այլ կերպ լինել չէր էլ կարող: Որեւէ երկրում չի կարող ապահովվել տնտեսության որակական աճ, եթե իշխանությունները որոշում են կայացնում, ասենք, համատարած սուբսիդավորել գազի սակագինը: Սա կոչվում է պարզունակ պոպուլիզմ: Եւ հետեւանքներն էլ իրենց երկար սպասեցնել չեն տալիս, ինչի ականատեսն ենք մենք այսօր: Հաշվի առնելով, որ առաջիկա երկու տարիներին ընտրությունների պակասություն չի լինելու, կարելի է համոզված պնդել, որ այդ պոպուլիզմը շարունակվելու է եւ դեռ խորանալու է:

Բայց պոպուլիզմը մեր տնտեսության դժբախտության մի մասն է միայն: Հիմնականը տնտեսության արմատական օլիգարխացումն է եւ մրցակցության, կարելի է ասել, իսպառ բացառումը, որին երկար տարիներ տանջվելուց ու մաքառելուց հետո վերջապես հասել է մեր իշխանությունը: Այս դեպքում եւս, եթե հաշվի ենք առնում, թե ում շնորհիվ եւ ինչպես է իշխանությունը պատրաստվում վերարտադրվել առաջիկա ընտրությունների ժամանակ, ապա ակնհայտ է դառնում, որ այս առումով էլ վիճակը ավելի է վատանալու:

Հայկ Գեւորգյան 

«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Տպել
135357 դիտում

Նորակերտի դպրոցում չհաշվառված զինամթերք է հայտնաբերվել

Ծանրորդ Ռաֆիկ Հարությունյանը` Եվրոպայի առաջնության փոխչեմպիոն

Իրանցի վարորդը բեռնատարով դուրս է եկել երթևեկելի գոտուց և ընկել Որոտան գետը․ նրան տեղափոխել են հիվանդանոց

Ալեքսանդր Կոնյուկն ազատվել է Հայաստանում Բելառուսի դեսպանի պաշտոնից

Վերանայվել է փոխնակ մոր ծառայություններից օգտվելու ծախսերի փոխհատուցման գումարի առավելագույն չափը

Ալեն Սիմոնյանը մասնակցել է ԱՊՀ ՄԽՎ խորհրդի նիստին

Կառավարությունը հաստատել է բուհերի 2025-2026 ուսումնական տարվա ընդունելության տեղերը

Վլադիմիր Պուտինը Կրեմլում ընդունել է Իրանի ԱԳ նախարարին

Պետք է պարզել՝ սա ՀԸ-ների՞ համար է, թե՞ հեռուստադիտողների. կստեղծվի «Հանրօգուտ մեդիամիջավայր» հիմնադրամ

Ինչ КГБ, հո Բելառուսում չե՞նք, մենք ստացել ենք 14 մանդատ և ծառայեցնելու ենք մեր գյումրեցիներին. Սարիկ Մինասյան

Ներողություն եմ խնդրում սխալ թիվ արտաբերելու համար. Սուքիասյան

Ինչ իրավիճակ է հանրապետության ճանապարհներին և Լարսում

ՊԵԿ-ի և Հայաստանի ամերիկյան համալսարանի միջև փոխըմբռնման հուշագիր է ստորագրվել

Թվային ինքնություն, թվային նույնականացում և ապահով գործարքներ. պաշտոնապես բացվեց imID-ի գրասենյակը

Ե՞րբ կմեկնարկի ամառային զորակոչը

«Coffee House»-ի սեփականատերերի նկատմամբ քրեական հետապնդում է հարուցվել

Հրաչյա Զաքոյանը՝ Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարանի ռեկտոր. Կառավարությունը հաստատեց թեկնածությունը

Կայուն և համապարփակ խաղաղության հաստատումը հրամայական է. Բրյուսելում ԱԽ քարտուղարը հանդիպել է Ռալֆ Մորոյի հետ

Օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա 10-13 աստիճանով. առանձին վայրերում սպասվում է քամու ուժգնացում

ՍԴ դատավոր Վահե Գրիգորյանը հրաժարականի դիմում է ներկայացրել

ՆԳՆ ՓԾ տնօրենը Սյունիքում խորհրդակցություն է անցկացրել, տվել հանձնարարականներ

Ավարտվել է Հայաստանի, Վրաստանի, Ադրբեջանի փոխարտգործնախարարների հանդիպումը. ի՞նչ ընդգծումներ են արել կողմերը

5․237․825 դրամ՝ «Հերոսների վերականգնողական քաղաքին»․ ապրիլի շահառուն «4090» հիմնադրամն է

Միջպետական հետախուզման մեջ գտնվող տղամարդը հայտնաբերվել է

Եվրոն թանկացել է. ի՞նչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 17-ին

Ավանեսյանը «Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ» ԲԿ-ի աշխատակազմին է ներկայացրել տնօրենի պաշտոնակատար Նարեկ Զեյնալյանին

Հայաստան-Ադրբեջան նոր սրացում ու նոր պատերազմ չի լինելու, մոռացե՛ք այդ մասին. վարչապետ

Ղարաբաղյան շարժումը շարունակելու ամեն փորձ կործանարար է, այն եղել է անկախությունը թույլ չտալու համար. վարչապետ

Ի սկզբանե կատարյալ «Ժիգուլի» եք եղել, քաղաքական դինոզավր․ Կոնջորյանը՝ ընդդիմությանը

Թմրամոլության պես է՝ շատ կարճ, հաճելի, հետո պարզվում է՝ քաղաքական բոմժ ես կամ խեղկատակ. Սիմոնյանը՝ Վարդանյանին

Հայաստանի քաղաքացիները Ռուսաստանի և Բելառուսի միջև սահմանը արդեն կարող են հատել նաև ցամաքային տրանսպորտով

Վերականգնվել է համայնքին պատճառված շուրջ 90 միլիոն դրամի խոշոր չափերով վնասը

Չեք ուզում ունենանք սահման, որ հեշտ լինի մեզ տարբեր պետությունների տակ պառկեցնելը. Թորոսյանը՝ ընդդիմությանը

Բայրամովն Անթալիայում Միրզոյանի հետ հանդիպումը բավական օգտակար է համարել

Գրիգորյանն ու Ալիշերովը քննարկել են 2024-ին մակրոտնտեսական ոլորտում ԵԱՏՄ երկրների արձանագրած ցուցանիշները

Ռազմական ուժ չպետք է կիրառվի, Թեհրանը պատրաստ է աջակցել Երևանին ու Բաքվին՝ հասնելու խաղաղության. Ռավանչի

Երբ մի ուժ մեղադրում է մյուսին Թուրքիայի հետ բանակցելու համար, այդ ուժը գոնե պետք է երեսպաշտ չլինի. Ռուբինյան

Թբիլիսիում մեկնարկել է Հայաստանի, Վրաստանի, Ադրբեջանի փոխարտգործնախարարների եռակողմ հանդիպումը

Հայտնի է՝ քանի զբոսաշրջիկ է մարտ ամսին այցելել Հայաստան և որ երկրներից

ԱՄՆ նոր վարչակազմի կողմից նկատվում է հետաքրքրություն ՀՀ-Ադրբեջան հարաբերությունների կարգավորման շուրջ. նախարար