Ավելի վատ է լինելու. գործերը հեչ լավ չեն

08/12/2019 schedule10:10

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2006 թվականի դոկտեմբերի 8-ի համարում

Հայաստանի տնտեսությունը շարունակում է իր վագրային ցատկերը: Այս տարվա առաջին 10 ամիսների տվյալներով, մեր տնտեսությունը անցած տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ արձանագրել է երկնիշ` 13,1 տոկոսանոց աճ: Աճը երկնիշ է, ավելին է, քան անցած տարվա աճը, բայց ակնհայտ է, որ այլեւս չկա նախորդ տարիների պաթոսը մեր երկնիշ տնտեսական աճը գովերգելու հարցում: Քոչարյանը օրումեջ ջրագծեր կամ խանութներ բացելու ժամանակ այլեւս չի խոսում տնտեսության զարգացման մասին, Անդրանիկ Մարգարյանը նախընտրում է խոսել միայն թոշակների մասին, նախարարները ընդհանրապես տնտեսության մասին աշխատում են չխոսել: Ի՞նչն է պատճառը: Ի՞նչ է տեղի ունեցել: Այդ ի՞նչ փոխվեց այս ընթացքում: Իսկ այս ընթացքում շատ բան է փոխվել: Տեղի է ունեցել այն, ինչը պետք է տեղի ունենար:

Հայաստանում, չնայած երկնիշ ցուցանիշներին, տնտեսությունը վաղուց արդեն չի զարգանում, այլ ընդամենը պղպջակի պես ուռում է, ինչին տրվել է «աճ» անվանումը: Սա հենց այնպես պնդում չէ, այլ հիմնավորված է հենց ՀՀ պաշտոնական վիճակագրության տվյալներով: Օրինակ` անցած տարի մեր տնտեսության, պատկերավոր ասած, ավելի քան 20 տոկոսը արդյունաբերությունն էր, մի այդքան էլ` գյուղատնտեսությունն ու շինարարությունը: Սա նշանակում է, որ համախառն ներքին արդյունքի կառուցվածքում այս երեք հիմնական ճյուղերը ունեին գրեթե հավասար մասնաբաժին: Այս տարի վիճակը կտրուկ փոխվել է: Արդյունաբերության չափաբաժինը հազիվ ձգել է 16,5 տոկոս, գյուղատնտեսությանը` 18,8 տոկոս, իսկ շինարարությունը արդեն «խժռել է» 25,2 տոկոս մասնաբաժինը:

Մեկ այլ ցուցանիշ եւս: Տնտեսական աճի վերը նշված 13,1 տոկոսի մեծագույն մասը` 7,4 տոկոսը, ստացվել է միայն շինարարության հաշվին: Անցած տարի այս ցուցանիշը ընդամենը 4,7 տոկոս էր: Գյուղատնտեսության մասնակցությունը տնտեսական աճին կազմել է ոչ ավել, ոչ պակաս` կլորիկ ու չաղլիկ 0 տոկոս: Ավելի տխուր է տնտեսության աճի գործում արդյունաբերության ունեցած մասնակցությունը: Արդյունաբերությունը այս տարվա առաջին 10 ամիսներին ոչ միայն չի նպաստել տնտեսական աճին, այլ նաեւ, պատկերավոր ասած, խոչընդոտել է 0,2 տոկոսով: Այսինքն` եթե այս ժամանակահատվածում մեր արդյունաբերությունը գոնե չնվազեր, ապա տնտեսական աճի ցուցանիշը 0,2 տոկոսով ավելին կլիներ: Իսկ արդյունաբերության նվազումը կազմել է մոտ 1 տոկոս:

Իսկ ի՞նչ է սա նշանակում: Շինարարության աճի նման տեմպը, որը կազմել է 36 տոկոս, իհարկե, կարող էր ուրախալի ցուցանիշ համարվել, միայն եթե մյուս հիմնական ճյուղերի աճը ունենար գոնե համադրելի տեմպ: Մինչդեռ մեր գյուղատնտեսությունն եւ արդյունաբերությունը դոփում են տեղում, եւ տնտեսական երկնիշ աճը մնացել է միայն շինարարության հույսին: Տխուր է պատկերը նաեւ արտաքին առեւտրի բնագավառում: Ճիշտ է, արտահանման մի փոքր` մոտ 2 տոկոսանոց աճ գրանցվել է անցած տարվա համեմատ, սակայն ներմուծման աճի ցուցանիշները պարզապես սահմռկեցուցիչ են` ավելի քան 20 տոկոս: Արտաքին առեւտրի մեր բացասական հաշվեկշիռը այս 10 ամիսների կտրվածքով ընդհուպ մոտեցել է 1 մլրդ դոլարի` անցած տարվա նույն ժամանակահատվածի 630 մլն դոլարի դիմաց:

Մի խոսքով, եթե ասենք, որ մեր երկրի գործերը լավ չեն, ապա երեւի ոչինչ ասած չենք լինի: Իրականում գործերը հեչ լավ չեն: Մենք օր օրի ավելի շատ ենք սպառում, քան ստեղծում ենք: Սպառելու փողը ստանում ենք մեր` արտասահմանում ապրող ու աշխատող բարեկամներից: Այդ փողը մի պտույտ կատարելուց հետո կուտակվում է բնակչության մի փոքր մասի մոտ, պատկերավոր ասած, վերածվում շինարարության, որի շնորհիվ էլ մեր տնտեսությունը արձանագրում է երկնիշ տնտեսական աճ: Այլ կերպ ասած, մեր տնտեսական աճը ընդամենը պղպջակ է: Մեր ապրանքների մրցունակությունը ընդհանուր առմամբ գնալով նվազում է անգամ ներքին շուկայում: Սա նվազեցնում է մեր երկրի մրցունակությունն ընդհանրապես: Ու կարելի է չկասկածել, որ գնալով այս տխուր վիճակը ավելի է խորանալու:

Եւ ուրեմն` ինչո՞ւ այսպես ստացվեց: Եթե մի քիչ խորը ուսումնասիրենք իրավիճակը, ապա կհասկանանք, որ այլ կերպ լինել չէր էլ կարող: Որեւէ երկրում չի կարող ապահովվել տնտեսության որակական աճ, եթե իշխանությունները որոշում են կայացնում, ասենք, համատարած սուբսիդավորել գազի սակագինը: Սա կոչվում է պարզունակ պոպուլիզմ: Եւ հետեւանքներն էլ իրենց երկար սպասեցնել չեն տալիս, ինչի ականատեսն ենք մենք այսօր: Հաշվի առնելով, որ առաջիկա երկու տարիներին ընտրությունների պակասություն չի լինելու, կարելի է համոզված պնդել, որ այդ պոպուլիզմը շարունակվելու է եւ դեռ խորանալու է:

Բայց պոպուլիզմը մեր տնտեսության դժբախտության մի մասն է միայն: Հիմնականը տնտեսության արմատական օլիգարխացումն է եւ մրցակցության, կարելի է ասել, իսպառ բացառումը, որին երկար տարիներ տանջվելուց ու մաքառելուց հետո վերջապես հասել է մեր իշխանությունը: Այս դեպքում եւս, եթե հաշվի ենք առնում, թե ում շնորհիվ եւ ինչպես է իշխանությունը պատրաստվում վերարտադրվել առաջիկա ընտրությունների ժամանակ, ապա ակնհայտ է դառնում, որ այս առումով էլ վիճակը ավելի է վատանալու:

Հայկ Գեւորգյան 

«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Տպել
131160 դիտում

Իսրայելը հետաձգել է պաղեստինցի բանտարկյալների ազատ արձակումը

ՀՀ-ն կարևորում է Ճապոնիայի հետ համակողմանի համագործակցության խորացումը. Փաշինյանի ուղերձը Ճապոնիայի վարչապետին

Քանի չկա խաղաղության համաձայնագիր, հակամարտությունը կարող է վերսկսվել. ԵՄ դիտորդները պրոֆեսիոնալներ են. դեսպան

Հայկական հեռուստատեսությունն անհնար է պատկերացնել առանց Ձեզ. վարչապետի շնորհավորական ուղերձը Նարա Շլեպչյանին

Պաշտպանության ոլորտում համագործակցությունը ՀՀ-ի հետ շարունակվում է, պաշտոնական Փարիզի դիրքորոշումն է. դեսպան

Դպրոցում ծեծկռտուք է տեղի ունեցել ֆիզկուլտուրայի ուսուցչի և աշակերտների միջև․ 27-ամյա մանկավարժը ձերբակալվել է

Երևանի և 4 մարզի բազմաթիվ հասցեներում մի քանի ժամ լույս չի լինի

Վարդենյաց լեռնանցքը փակ է կցորդով փոխադրամիջոցների համար. իրավիճակը ՀՀ ավտոճանապարհներին

Էդգար Ղազարյանի նկատմամբ վարչական հսկողություն է կիրառվել

Թուրքիայում ընթացած լեռնադահուկային սպորտի պատանեկան միջազգային մրցաշարում հայ մարզիկը բրոնզե մեդալ է նվաճել

Հալիձորի մոտակայքում չորս բեռնատար է արգելափակվել ձյան շերտում

Ինչ իրավիճակ է Լարսի ճանապարհին

Մի քանի տարածաշրջանում ձյուն է տեղում. կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ

Վահագն Դավթյանը ոսկե մեդալ է նվաճել աշխարհի գավաթի առաջին փուլում

Հոսպիտալում հիվանդության հետևանքով զինծառայողի մահվան դեպք է արձանագրվել. ՊՆ

Երևանի քաղաքապետարանը զգուշացնում է

2021-2025 թվականներին Փարաքար համայնքում կառուցվել և շահագործման է հանձնվել 2 դպրոց

«Բոշա՛», «բոշան դո՛ւ ես» ոճի մեղադրանքներ կամ ինչու Թրամփը բռնեց ռուսական գիծը՝ ակնհայտ լարվելով Զելենսկիի հետ

Դավիթ Բեկ համայնքում կրակոցներ չեն հնչել և տուժածներ չկան. ՆԳՆ

15 տարվա դպրոցի ճաշարանը խուց է, գրադարանը՝ հավաբնի չափ, պետության ներդրումը եղել է փող աշխատելու ձև. նախարար

Դիտորդները չեն ծեծվի, լցոնում չի չլինի. ինչ խնդիրներ կան Սահմանադրության մեջ, ինչպես կշտկվեն դրանք

Ռուս-ամերիկյան 2-րդ բանակցությունները կկայանան հաջորդ շաբաթ. Թրամփ

ՄԻՊ աշխատակազմը, ՔԿԾ ղեկավարն ու «Նուբարաշեն» ՔԿՀ պետը քննարկել են հիմնարկում արձանագրված խնդիրները

ԱՄՆ կոնգրեսականները տրամադրված չեն Ուկրաինային նոր օգնություն տրամադրել. Ջոնսոն

Երևանում փետրվարի 24-ի գիշերը սպասվում է -15․․․-17 աստիճան ցուրտ․ Լևոն Ազիզյան

«BMW»-ն դուրս է եկել ճանապարհի երթևեկելի գոտուց, բախվել հողաթմբին և գլխիվայր շրջվել

Շենքը՝ շենք, բայց այն ապրելու է ձեզնով ու այնպես, ինչպես դուք եք ապրեցնելու. վարչապետը՝ Փոքր Վեդիի դպրոցում

Ըմբշամարտիկ դառնալու համար էլ պետք է լավ սովորել. վարչապետը շրջայց է կատարել Փոքր Վեդիի դպրոցում. տեսանյութ

Քայլում ենք միջազգային զարգացումներին համընթաց՝ ապահովելով նոր առաջընթաց միջուկային բժշկության մեջ. Ավանեսյան

«Ինտերը» կարող է խզել Մխիթարյանի պայմանագիրը

Լավրովն առաջիկա օրերին կմեկնի Թեհրան

Հանրապետությունում 1 օրում արձանագրվել է 578 ճանապարհատրանսպորտային պատահար, վնասվածքներ ստացել՝ 35 քաղաքացի

Ջրաբեր-Ֆանտան ավտոճանապարհը բացվել է բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար. տեսանյութ

Որոշ մարզերում գիշերային ժամերին կդիտվի -27, -28 աստիճան ցուրտ, լեռնային շրջաններում՝ բուք, ուժգին քամի

Թրամփը չի պատրաստվում մայիսի 9-ին մեկնել Ռուսաստան

Թրամփն ու Զելենսկին գտնվում են վերբալ փոխհրաձգության մեջ. ինչու է ԱՄՆ-ն «երես թեքում» Ուկրաինայից

Եվրամիությանը ՀՀ-ի անդամակցությունը ձեռնտու կլինի ինչպես Երևանի, այնպես էլ Բրյուսելի համար․ շվեդ պատգամավոր

Վերին Լարսում մոտ 700 հայկական բեռնատար է կուտակվել

«Զվարթնոց» տանող ճանապարհին բախվել է 6 ավտոմեքենա

27-ամյա երիտասարդը շարժասանդուղքից ընկել ու վնասվածքներ է ստացել