Ավելի վատ է լինելու. գործերը հեչ լավ չեն

08/12/2019 schedule10:10

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2006 թվականի դոկտեմբերի 8-ի համարում

Հայաստանի տնտեսությունը շարունակում է իր վագրային ցատկերը: Այս տարվա առաջին 10 ամիսների տվյալներով, մեր տնտեսությունը անցած տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ արձանագրել է երկնիշ` 13,1 տոկոսանոց աճ: Աճը երկնիշ է, ավելին է, քան անցած տարվա աճը, բայց ակնհայտ է, որ այլեւս չկա նախորդ տարիների պաթոսը մեր երկնիշ տնտեսական աճը գովերգելու հարցում: Քոչարյանը օրումեջ ջրագծեր կամ խանութներ բացելու ժամանակ այլեւս չի խոսում տնտեսության զարգացման մասին, Անդրանիկ Մարգարյանը նախընտրում է խոսել միայն թոշակների մասին, նախարարները ընդհանրապես տնտեսության մասին աշխատում են չխոսել: Ի՞նչն է պատճառը: Ի՞նչ է տեղի ունեցել: Այդ ի՞նչ փոխվեց այս ընթացքում: Իսկ այս ընթացքում շատ բան է փոխվել: Տեղի է ունեցել այն, ինչը պետք է տեղի ունենար:

Հայաստանում, չնայած երկնիշ ցուցանիշներին, տնտեսությունը վաղուց արդեն չի զարգանում, այլ ընդամենը պղպջակի պես ուռում է, ինչին տրվել է «աճ» անվանումը: Սա հենց այնպես պնդում չէ, այլ հիմնավորված է հենց ՀՀ պաշտոնական վիճակագրության տվյալներով: Օրինակ` անցած տարի մեր տնտեսության, պատկերավոր ասած, ավելի քան 20 տոկոսը արդյունաբերությունն էր, մի այդքան էլ` գյուղատնտեսությունն ու շինարարությունը: Սա նշանակում է, որ համախառն ներքին արդյունքի կառուցվածքում այս երեք հիմնական ճյուղերը ունեին գրեթե հավասար մասնաբաժին: Այս տարի վիճակը կտրուկ փոխվել է: Արդյունաբերության չափաբաժինը հազիվ ձգել է 16,5 տոկոս, գյուղատնտեսությանը` 18,8 տոկոս, իսկ շինարարությունը արդեն «խժռել է» 25,2 տոկոս մասնաբաժինը:

Մեկ այլ ցուցանիշ եւս: Տնտեսական աճի վերը նշված 13,1 տոկոսի մեծագույն մասը` 7,4 տոկոսը, ստացվել է միայն շինարարության հաշվին: Անցած տարի այս ցուցանիշը ընդամենը 4,7 տոկոս էր: Գյուղատնտեսության մասնակցությունը տնտեսական աճին կազմել է ոչ ավել, ոչ պակաս` կլորիկ ու չաղլիկ 0 տոկոս: Ավելի տխուր է տնտեսության աճի գործում արդյունաբերության ունեցած մասնակցությունը: Արդյունաբերությունը այս տարվա առաջին 10 ամիսներին ոչ միայն չի նպաստել տնտեսական աճին, այլ նաեւ, պատկերավոր ասած, խոչընդոտել է 0,2 տոկոսով: Այսինքն` եթե այս ժամանակահատվածում մեր արդյունաբերությունը գոնե չնվազեր, ապա տնտեսական աճի ցուցանիշը 0,2 տոկոսով ավելին կլիներ: Իսկ արդյունաբերության նվազումը կազմել է մոտ 1 տոկոս:

Իսկ ի՞նչ է սա նշանակում: Շինարարության աճի նման տեմպը, որը կազմել է 36 տոկոս, իհարկե, կարող էր ուրախալի ցուցանիշ համարվել, միայն եթե մյուս հիմնական ճյուղերի աճը ունենար գոնե համադրելի տեմպ: Մինչդեռ մեր գյուղատնտեսությունն եւ արդյունաբերությունը դոփում են տեղում, եւ տնտեսական երկնիշ աճը մնացել է միայն շինարարության հույսին: Տխուր է պատկերը նաեւ արտաքին առեւտրի բնագավառում: Ճիշտ է, արտահանման մի փոքր` մոտ 2 տոկոսանոց աճ գրանցվել է անցած տարվա համեմատ, սակայն ներմուծման աճի ցուցանիշները պարզապես սահմռկեցուցիչ են` ավելի քան 20 տոկոս: Արտաքին առեւտրի մեր բացասական հաշվեկշիռը այս 10 ամիսների կտրվածքով ընդհուպ մոտեցել է 1 մլրդ դոլարի` անցած տարվա նույն ժամանակահատվածի 630 մլն դոլարի դիմաց:

Մի խոսքով, եթե ասենք, որ մեր երկրի գործերը լավ չեն, ապա երեւի ոչինչ ասած չենք լինի: Իրականում գործերը հեչ լավ չեն: Մենք օր օրի ավելի շատ ենք սպառում, քան ստեղծում ենք: Սպառելու փողը ստանում ենք մեր` արտասահմանում ապրող ու աշխատող բարեկամներից: Այդ փողը մի պտույտ կատարելուց հետո կուտակվում է բնակչության մի փոքր մասի մոտ, պատկերավոր ասած, վերածվում շինարարության, որի շնորհիվ էլ մեր տնտեսությունը արձանագրում է երկնիշ տնտեսական աճ: Այլ կերպ ասած, մեր տնտեսական աճը ընդամենը պղպջակ է: Մեր ապրանքների մրցունակությունը ընդհանուր առմամբ գնալով նվազում է անգամ ներքին շուկայում: Սա նվազեցնում է մեր երկրի մրցունակությունն ընդհանրապես: Ու կարելի է չկասկածել, որ գնալով այս տխուր վիճակը ավելի է խորանալու:

Եւ ուրեմն` ինչո՞ւ այսպես ստացվեց: Եթե մի քիչ խորը ուսումնասիրենք իրավիճակը, ապա կհասկանանք, որ այլ կերպ լինել չէր էլ կարող: Որեւէ երկրում չի կարող ապահովվել տնտեսության որակական աճ, եթե իշխանությունները որոշում են կայացնում, ասենք, համատարած սուբսիդավորել գազի սակագինը: Սա կոչվում է պարզունակ պոպուլիզմ: Եւ հետեւանքներն էլ իրենց երկար սպասեցնել չեն տալիս, ինչի ականատեսն ենք մենք այսօր: Հաշվի առնելով, որ առաջիկա երկու տարիներին ընտրությունների պակասություն չի լինելու, կարելի է համոզված պնդել, որ այդ պոպուլիզմը շարունակվելու է եւ դեռ խորանալու է:

Բայց պոպուլիզմը մեր տնտեսության դժբախտության մի մասն է միայն: Հիմնականը տնտեսության արմատական օլիգարխացումն է եւ մրցակցության, կարելի է ասել, իսպառ բացառումը, որին երկար տարիներ տանջվելուց ու մաքառելուց հետո վերջապես հասել է մեր իշխանությունը: Այս դեպքում եւս, եթե հաշվի ենք առնում, թե ում շնորհիվ եւ ինչպես է իշխանությունը պատրաստվում վերարտադրվել առաջիկա ընտրությունների ժամանակ, ապա ակնհայտ է դառնում, որ այս առումով էլ վիճակը ավելի է վատանալու:

Հայկ Գեւորգյան 

Տպել
78047 դիտում

Փայտանյութ տեղափոխած հաղարծինցիները փաստաթուղթ չեն ունեցել

Հոսանքազրկմամբ պայմանավորված տևական ժամանակով կդադարեցվի Արմավիրի, Նորավան և Լուկաշին գյուղերի ջրամատակարարումը

Քիշնևի օդանավակայանում մոտ հարյուր ուղևորի մասնակցությամբ սկանդալ է տեղի ունեցել

ԱՀ նախագահը հանրության տարբեր շրջանակների հետ հանդիպումներին ներկայացրել է Արցախի շուրջ ռազմաքաղաքական իրավիճակը

Ադրբեջանի պետական սահմանային ծառայության զինծառայողն ինքնասպան է եղել

Կրեմլն արձագանքել է Շոլցի՝ մոտ ժամանակներս Պուտինի հետ հեռախոսազրույց ունենալու հայտարարությանը

Ավտովթար Շիրակի մարզում․ «ՎԱԶ 2114»-ը կողաշրջված հայտնվել է ձորակում

Քաղաքացին որոնվում է քրեական վարույթի շրջանակներում

Սյունիքում մեկնարկել է «Ոչխարների խուզման» փառատոնը

Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև տրանսպորտային հաղորդակցությունների վերահսկողությունը կիրականացնի ՌԴ ԱԴԾ-ն. Մուստաֆաև

Հայաստանը կարևորում է Պորտուգալիայի հետ փոխադարձ վստահության վրա հիմնված բարեկամական հարաբերությունները. ՀՀ նախագահ

«Կենդանիների խնամքի կենտրոն» ՀՈԱԿ-ը նոր կացարան կունենա (լուսանկարներ)

Կանադայի վարչապետ Ջասթին Թրյուդոն չնախատեսված այցով ժամանել է Կիև

Ադրբեջանի ԶՈՒ-ն 3 ական է արձակել ՊԲ դիրքերից մեկի ուղղությամբ. Արցախի ՊՆ

Հրդեհ է բռնկվել Ապարանի տներից մեկում

Հայտնի է «Ոսկե գնդակի» հանձնման օրը

Օդի ջերմաստիճանը կնվազի, առանձին շրջաններում սպասվում է կարճատև անձրև և ամպրոպ

Աշտարակ-Փարպի ճանապարհին մեքենաներ են բախվել. կան տուժածներ

Ուսուցումը դարձնել կենսակերպ. ՀՀ ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանի ելույթը Կազանի միջազգային ֆորումի ժամանակ

Խաչատրյանի բալետային հանճարեղ ստեղծագործությունները զարդարեցին անցնող 3 երեկոները. Տիգրան Ավինյան

Փարիզի քաղաքային խորհուրդը Արցախի և ՀՀ-ում ապաստանած արցախցիների վերաբերյալ բանաձև է ընդունել (տեսանյութ)

1 օր ջուր չի լինի Գեղարքունիքի և Կոտայքի մարզերի որոշ բնակավայրերում

15-ամյա գյումրեցին իր վրա ջուր լցնելու համար դանակահարել է 14 տարեկան տղային

Տոկիոյի օդանավակայանում ինքնաթիռներ են բախվել. որոշ միջազգային չվերթներ հետաձգվել են

Անկարայում հրթիռների արտադրամասի պայթյունի հետևանքով հինգ մարդ է մնացել փլատակների տակ

Մահվան ելքով վրաերթ Այնթափում․ 21-ամյա վարորդը վրաերթի է ենթարկել հետիոտնին

Գլխավոր դատախազն այցելել է Սևանի կայազորի զինվորական դատախազություն և ՀՀ ՊՆ 2-րդ բանակային կորպուս

Պայթյուն է որոտացել Անկարայի հրթիռների գործարանում. կան զոհեր

ՊԲ ստորաբաժանումները կրակ չեն բացել ադրբեջանական դիրքերի ուղղությամբ. Արցախի ՊՆ

«Հրազդան» մարզադաշտի հարևանությամբ բախվել են մոտոցիկլն ու «Նիսսան»-ը. մոտոցիկլավարը հոսպիտալացվել է

Երևանի բազմաթիվ հասցեներում և 7 մարզի տարբեր բնակավայրերում տևական ժամանակ լույս չի լինի

Քուչակ-Ապարան ճանապարհին ավտոմեքենան բախվել է ճամփեզրի արգելապատնեշին և բռնկվել. կան տուժածներ

Ալավերդի-Սանահին-Սարահարթ ճանապարհահատվածում երթևեկության սահմանափակումները պահպանվում են

Ադրբեջանի ԶՈւ ստորաբաժանումները կրակ են բացել Կախակնի հայկական դիրքերի ուղղությամբ

Բելառուսի տարածքում միջուկային մարտավարական զենքի տեղակայումը կսկսվի հուլիսի 7-8-ը․ Պուտին

Գայանե Հակոբյանը գրառում է արել

Վորոնեժի մարզում անօդաչու է ընկել. կան տուժածներ

Երևանում Ստեփան Սարգսյանի անվան ըմբշամարտի միջազգային մրցաշար կանցկացվի. 15 երկրի մասնակցություն է ակնկալվում

Թուրքիան ՄԻԵԴ-ից զգուշացում է ստացել

Միջազգային փորձ ու ֆուտբոլային նոր հմտություններ. Երևանում կայացավ Միլանի ակադեմիայի մանկապատանեկան ճամբարը