Մտքում վատ, սարսափելի երեւույթներ, հրեշներ մի՛ ստեղծեք․ մասնագետի հոգեբանական խորհուրդները բոլորին

Արցախի դեմ Ադրբեջանի սանձազերծած պատերազմը կարող է պատճառ դառնալ ոչ միայն մարդկային կորուստների, բազմաթիվ ավերածությունների, այլեւ հոգեբանական խնդիրների։ Հայկական հոգեբուժական ասոցիացիայի նախագահ, բժշկական գիտությունների թեկնածու Արմեն Սողոյանն իր խորհուրդներով կիսվել է լրագրողի ու քաղաքացիների հետ առցանց հանդիպման ժամանակ։

Ի՞նչ չանել պատերազմական իրավիճակում

Մասնագետ Սողոյանի կարծիքով՝ պետք չէ կարդալ, լսել չճշտված տեղեկատվություն, մտքում վատ երեւույթներ, հրեշներ ստեղծել, հետո էլ այդ հրեշներից վախենալ ու ընկնել դեպրեսիայի մեջ, չկարողանանալ գործ անել։ Հակառակը պետք է հիմնվել ներկայի ու ճշտված տեղեկատվության վրա։ Եթե նույնիսկ ծանոթներից լսել ենք սարսափելի պատմություններ, նախ կարեւոր է հասկանալ՝ ո՞վ է պատմում, ինչո՞ւ, միգուցե չափազանցված է, արդյո՞ք պատմողը տվյալ պահին հուզական խնդիրներ ունի։

«Կարեւոր է սեփական վախերը, հույզերն ընկալել այնպես, ինչպես կան, լրացուցիցչ չվախենալ սեփական վախերից, բոլորս մարդ ենք, կարող ենք վախենալ, կան իրավիճակներ, որ վախը նույնիսկ օգտակար է։ Պարզապես պետք է կարողանանք կառավարել մեր վախերը։ Կառավարելու գործիքը մեր գիտակցությունն է։ Եթե շարունակ վախենալու բաներ ենք մտածում, աստիճանաբար ավելի զգայուն ենք դառնում այդ ամենի նկատմամբ»,- նշեց մասնագետը՝ հավելելով, որ այդ դեպքում ներկայացվող տեղեկատվությունը ավելի դժվար ենք ընկալում, քան այն դեպքում, երբ մտքում շարունակ վախենալու իրավիճակներ չենք ստեղծում։

Ինչպե՞ս շփվել վիրավոր զինվորների հետ

Ինչպես նշեց Սողոյանը, չկա այսօր որեւէ վիրավոր զինվոր, որը պառկած է հիվանդանոցում եւ չի ստանում հոգեբանական աջակցություն։ Մարտական գործողությունների առաջին օրվանից մասնագետներն աշխատում են։

Դուրս գրվելուց հետո ծանոթները պետք է նախ հասկանան՝ այդ մարդն ուզո՞ւմ է հիշել վնասվածքի մասին, թե՝ ոչ։ Կան մարդիկ, որ պատմելիս թեթեւանում են, մարդիկ էլ կան՝ հակառակը։ Պետք է հասկանանք՝ ինչի մասին է ուզում խոսել, եթե նեղվում է խոսակցությունից, ապա փորփրել, ճշտել պետք չէ, թեման փոխել է անհրաժեշտ։

Նույնը նաեւ Արցախից այստեղ տեղափոխված ընտանիքների դեպքում։ Կարելի է չեզոք հարցեր տալ ու հասկանալ․ մեկը սիրում է, որ իրեն կարեկցում են, մյուսը կարող է դա չընդունել։ Ինչպես հավելեց Արմեն Սողոյանը, այսօր մասնագետները կամավորության սկզբունքով պատրաստ են օգնություն տրամադրել նաեւ այդ ընտանիքներին ու հատկապես այն մարդկանց, որոնք այս օրերին զինվոր են կորցրել։

Դժվար է բոլոր ընտանիքներին գտնել, սակայն կարիք ունեցողները կարող են զանգահարել 060 83-47-77 հեռախոսահամարով։

«Մի՛ մնացեք ձեր վշտի հետ մենակ, ամբողջ ժողովուրդը, մեր մասնագետները ձեր կողքին են»,- խոսքն ուղղեց զինվոր կորցրած ընտանիքներին։

Տրամադրություն չունեմ, չեմ կարողանում երեխաներիս հետ նորմալ չփվել, անգամ ճաշ պատրաստել, ի՞նչ անեմ

Վերոնշյալ հարցը մասնագետին ուղղված էր քաղաքացիներից մեկի կողմից։ Այսօր նման իրավիճակը Արմեն Սողոյանը համարում է բնական։ Նա խորհուրդ տվեց աստիճանաբար ուշադրությունը կենտրոնացնել այն խնդիրների վրա, որոնք պետք է լուծել։ Օրինակ, սկսել մտածել ճաշ եփելու մասին, հետո եփել, սկզբում հնարավոր է՝ ոչ շատ հավեսով։ Կարեւորն այն է, որ ընթացքում սկսում ես մտածել կերակուրի բաղադրիչների մասին։

Ըստ նրա՝ պետք չէ կռվել վախենալու մտքերի հետ, պարզապես պետք է աստիճանաբար մտածել այն բաների մասին, ինչ ուզում ենք, ինչը մեզ չի վախեցնում։ Կարելի է մի հետաքրքիր պատմություն հիշել, քթի տակ երգ դնդնալ։ Կարեւոր է նաեւ որեւէ նախաձեռնության միանալ, որեւէ օգտակար գործով զբաղվել, քանի որ այսօր շատերի մոտ է մեղքի զգացում առաջանում, թե հաղթանակի համար ոչինչ չեն անում։

Շարունակ երազ եմ տեսնում, թե նշանառության տակ եմ, ի՞նչ անեմ

Հարցը մասնագետին ուղղել էր քաղաքացիներից մեկը։ Ըստ Սողայանի՝ եթե նման բան մեկ-երկու անգամ է լինում, կանցնի․ մտքերը պետք է շեղել, ուշադրություն չդարձնել։ Եթե ինչ-որ տեսարան առաջացնում է վախ, կարելի է փորձել այդ տեսարանը մտքում ներկայացնել ծաղրելով։

Օրինակ՝ երբ երեխան ընկնում է, սկսում ես գոռալ, ասել, թե այս ինչ եղավ, երեխան սկսում է լացել, բայց հենց իրեն համոզում ես, որ շատ ծիծաղելու ընկավ, քեզ հետ միասին սկսում է ծիծաղել։

Ամեն դեպքում եթե վերը նշված գանգատը մի քանի անգամ շարունակվում է, նա խորհուրդ տվեց դիմել մասնագետի։

Տպել
2599 դիտում

Ընթանում է «Հայաստանը՝ որպես քաղաքակրթական խաչմերուկ» միջազգային գիտաժողովը (տեսանյութ)

Հայաստանի գոյությունը կարող է երաշխավորվել բացառապես եվրոպական ընտանիքում․ Արման Բաբաջանյան

ԿԳՄՍ նախարարն ու Ֆրանսիայի դեսպանն այցելել են ակադեմիական քաղաքի տարածք

Եթե մենք մնում ենք Ռուսաստանի հետ, խնդիրները լուծվելու են մեր հաշվին. Արամ Սարգսյան

2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին

Գագիկ Սուրենյանը սպասված նորություն է հայտնել

«Տոյոտա»-ի 51-ամյա վարորդը, լինելով խմածության ամենաբարձր աստիճանի, բախվել է 3 մեքենայի

Քննչական կոմիտեի վետերանները հանդիպել են նորանշանակ քննիչների հետ

ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածները ևս 9 ամիս սոցիալական աջակցություն կստանան, ընդլայնվել է նաև շահառուների շրջանակը

Հայաստանը մարդասիրական օգնություն կցուցաբերի Գազային

Եկամուտների հայտարարագիր ներկայացնող քաղաքացիները պետք է իրականացնեն անձի նույնականացման գործընթաց․ ՊԵԿ

ԼՂ-ից բռնի տեղահանված շուրջ 17 հազար երեխա կրթություն է ստանում ՀՀ դպրոցներում

Խմելու ջրի սակագինը չի թանկանա

ԱՄՆ-ը համաձայն չէ Ադրբեջանի պնդումների հետ․ Մեթյու Միլլեր

Հայաստանը կստանա 92,3 մլն եվրոյի բյուջետային վարկ և 16 մլն եվրոյի դրամաշնորհ. ինչ նպատակների համար կծառայեն դրանք

Հայաստանում, բացի ՀՀ կառավարությունից, որևէ այլ կառավարություն չի կարող գոյություն ունենալ. Փաշինյան

Ադրբեջանի ՊԱԾ ղեկավարը Հայաստանին սպառնում է՝ մեղքը բարդելով Ֆրանսիայի վրա

«Կովկասի գերուհի» ռեստորանի մենեջերը կասկածվում է 11 միլիոն դրամ հափշտակելու համար

ԱԱԾ-ն հայտարարություն է տարածել

Հայաստանը ՀԱՊԿ-ից դուրս գալու ծանուցում չի ուղարկել, բայց աշխատանքներին չի մասնակցում. Թասմագամբետով

Հաստատվել է նախադպրոցական հաստատության ղեկավարման իրավունքի քննության թեստավորման նոր հարցաշարը. ԿԳՄՍՆ

Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար փակ է

Հայ-վրացական սահման տանող ճանապարհի փակ հատվածը թեթև մարդատար մեքենաների համար բացվել է

Թալանել են Սայաթ-Նովա պողոտայի «Զիգզագ» խանութը. հափշտակվել է 5,5 մլն դրամի բջջային հեռախոս

1000-րդ գործն է մակագրվել ամբողջությամբ թվայնացված քաղաքացիական դատարան. Մինասյանը նշել է համակարգի առավելությունները

Հաստատվել է Բլինքենի և Սամանթա Փաուերի մասնակցությունը ՀՀ-ԱՄՆ-ԵՄ եռակողմ հանդիպմանը

Սպանդարյան, Տոլորս և Տաթև ջրամբարներում ձկնապաշտպան կառույցների նախագծում. հայտարարվում է մրցույթ

Ինչպես ապահովել երեխաների անվտանգ երթևեկությունը. Առողջապահության նախարարության խորհուրդը

Ucom ընկերությունը ցանցային վերազինման աշխատանքներ է մեկնարկում մի շարք մարզերում

ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ

«Ինկած բերդի իշխանուհին»՝ 6 մրցանակի դափնեկիր. հայտնի են «Արտավազդ» թատերական մրցանակաբաշխության հաղթողները

Գեղամ Մանուկյանը երբ լսեց կատարված աշխատանքների մասին, երևի ուրախությունից հուզվել է, և լացը կարող էր գալ․ Քոչարյան

Crocus City Hall-ի ահաբեկչության զոհերի թիվը հասել է 143-ի

Մտածում էի՝ այստեղ միակ հնդիկն եմ լինելու. գրող Արջուն Կրիշնա Լալիի արկածները Հայաստանում (տեսանյութ)

15 օրվա ընթացքում վճարելու դեպքում տուգանքը կնվազի 30 տոկոսով․ երբ կսկի գործել համակարգը

ՀՀ-ն պատրաստ է Ադրբեջանի հետ արդեն համաձայնեցված սկզբունքների հիման վրա գնալ խաղաղության պայմանագրի անհապաղ ստորագրմանը

Որևէ մեկի դեմ ուղղված լինելու պնդումները անհիմն և արհեստածին են․ ԱԳՆ խոսնակը ՀՀ-ԱՄՆ-ԵՄ բարձր մակարդակով հանդիպման մասին

Իրավիճակը հասարակներից չէ, մինչև ապրիլի 5-ը վտանգն առկախված է, ներքին առումով ևս հանգիստ չէ. Հարություն Մկրտչյան

Վերանորոգված և արդիականացված «Մհեր Մկրտչյան» արտիստական թատրոնն իր դռները կբացի առաջնախաղով (տեսանյութ)

ՀՀ-ն կարևորում է ԵՄ դիտորդական առաքելության տեղակայումը Հայաստան-Ադրբեջան սահմանին․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Անն-Լորանս Պետելին