Ընդդիմությունը ցանկալին ներկայացնում է իրականություն․ ՏԻՄ ընտրությունը չի կարող համեմատվել համապետական ընտրության հետ

Երեկ ՀՀ 36 համայնքներում տեղի ունեցան ՏԻՄ ընտրություններ, որոնք ընթացան համամասնական ընտրակարգով։ Մի կողմ թողնելով հանգամանքը, որ 36 համայնքներից 35-ում, բացառությամբ՝ Վանաձորի, այս ֆորմատով ընտրություններ առաջին անգամ էին անցկացվում, պետք է ուշադրություն դարձնել նաև այն իրողությանը, որ այս ընտրությունները տեղի էին ունենում համայնքների խոշորացմանը զուգահեռ, որն իր հերթին որոշակի բարդություններ էր առաջացնում ընտրողների համար։

Ինչպես բնորոշ է ժողովրդավարական երկրներին, ընտրություններն անցան առանց էական միջադեպերի և ընտրախախտումների արձանագրումների, հավասար մրցակցային պայմաններում։ Մի քանի համայնքներում իշխող ուժը հաղթանակ չգրանցեց՝ համայնքային կառավարումը զիջելով այլ ուժերի։ Սա ինքնին սովորական ու նորմալ պրակտիկա է զարգացած ժողովրդավար երկրների պարագայում, ինչը, սակայն, մեզ մոտ այլ ընկալումների և մեկնաբանությունների տեղիք տվեց։

«Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության՝ մի քանի համայնքներում հաղթանակ չգրանցելը հատկապես բուռն «խրախճանք և ոգևորություն» պարգևեց մի քանի ընդդիմադիր գործիչների, որոնք իրենց համեմատություններում հասան մինչև Բաշ-Ապարանի և Ղարաքիլիսայի հերոսամարտեր։ Լավ կլիներ, որ նույն ցնծացող գործիչները, օրինակ, ուրախանային իրենց կուսակցությունների հաղթանակով, ոչ թե մյուսների պարտությամբ, բայց մյուս կողմից էլ նրանք չեն կարող ճաշակել հաղթանակներ, քանի որ հունիսի 20-ի ԱԺ ընտրություններից հետո մի քանի ուժեր տարօրինակ կերպով խուսափում են հանդես գալ իրենց դեմքով և հաճախ քողարկվում են այլ ուժերի կամ նորաստեղծ դաշինքների ներքո։

Մի կողմից հասկանալի է շատերի ոգևորության պատճառը․ այժմյան ընդդիմության շարքերում գտնվող մի շարք նախկին պաշտոնյաների համար խորթ է, որ իշխանությունը կարող է որոշ համայնքներում պարտություն կրել՝ չփորձելով գնալ ընտրությունների կեղծման։  Բայց մյուս կողմից էլ ակնհայտ է, որ նրանք փորձում են իշխանության, որոշ համայնքներում կրած պարտությունը շահարկելով, հասարակության մեջ տեսակետ ներարկել, թե իբր իշխող ուժն այլևս չի վայելում այն լեգիտիմությունը, որն ուներ 5 ամիս առաջ։

Սակայն ինչքան էլ որոշ ընդդիմադիրներ փորձեն մանիպուլացնել հասարակությանը, շարքային մարդիկ, որոնք անձնապես այս կամ այն չափով ներառված են եղել համայնքային ընտրություններում, տեղյակ են, որ, չնայած դե յուրե ընտրություններն անցկացվում էին կուսակցությունների միջև, իրականում դրանք տեղի էին ունենում կոնկրետ անձանց միջև, և ընտրողի համար բնավ կապ չուներ, թե որ ուժի կողմից է առաջադրված իր նախընտրելի գործիչը։

Ինչքան էլ ցավալի լինի, սա մեր քաղաքական մշակույթի առանձնահատկություններից մեկն է, որ ԽԾԲ (խնամի, ծանոթ, բարեկամ) սկզբունքը հաճախ շարունակում է գերակայել համայնքային ընտրություններում, երբ ընտրողները բարոյական հնարավորություն չեն ունենում ընտրություն կատարել կուսակցությունների ծրագրերի և համայնքների զարգացման տեսլականների միջև։

Ամփոփելով համայնքային ընտրությունների ընթացքը և գրանցված արդյունքները՝ կարող ենք միանշանակ արձանագրել, որ Հայաստանում այլևս ընտրություններ չեն կեղծվում։ Եվ որ ինչքան էլ խորթ է այն որոշ ուժերի համար, ՀՀ-ում քաղաքացին է որոշում, թե ով պետք է լինի իր ներկայացուցիչը ու թե ով ստանձնի համայնքային կառավարումը։

Մովսես Հարությունյան