Երևան
12 °C
searchclose
menuclose
Երևան
12 °C
Ի՞նչ անել և ինչպե՞ս վարվել երկրաշարժի ժամանակ, ի՞նչ գիտենք կամ չգիտենք երկրաշարժի մասին․ այս հարցերը մտահոգել են 23 տարվա մանկավարժական փորձ ունեցող աստղագետ, ֆիզիկոս Լալա Խուրշուդյանին, և վերջինս դրանց պատասխանները մեկտեղել է բջջային հավելվածում։ Ըստ նրա՝ մեծ մասամբ թե՛ աշակերտները թե՛ բնակչությունը համապատասխան գիտելիք չունեն, օրինակ, ինչպե՞ս երկրաշարժի ժամանակ շրջանցել վտանգները, և որո՞նք են տարերային աղետի վարքականոնները։
Խուրշուդյանի խոսքով՝ ցավոք, դեռ 1988թ. դեկտեմբերի 7-ի երկրաշարժից հետո մեր բնակչությունը չի սովորել և ընկալել անվտանգության պարզ կանոնները, որոնք անհրաժեշտ են աղետի ժամանակ ավելի անվտանգ լինելու համար։ Մանկավարժի մոտ հավելվածը ստեղծելու գաղափարը առաջացել է 2021 թվականի փետրվարին՝ Երևանին բավականին մոտ արձանագրված երկրաշարժից հետո։ Դրա ստեղծման մասին Խուրշուդյանը երկար է մտորել: 2021-ին, ի վերջո, կյանքի է կոչել՝․ Future Voice》թիմի՝ Լ. Խուրշուդյան և Երևան քաղաքի Դավիթաշեն համայնքի Գևորգ Վարդանյանի անվան թիվ 192 դպրոցի կրտսեր տարիքի չորս աշակերտուհիներ,《Be Safe》 հավելվածն ստեղծելու գաղափարն առաջացել է 2021 թվականին 《Կանայք և տեղեկատվական հասարակություն》ՀԿ _ի կողմից 《Տեխնովացիա աղջիկներ, Հայաստան 2021》 մրցույթի հրավերը ստանալուց հետո։
«Բջջային հավելվածը համեմված է VR տեխնոլոգիայով, որոշակի տատանողական համակարգերի միջոցով այն հնարավորություն է տալիս նախապես զգալ երկրաշարժը: Հավելվածը ներբեռնում են, մուտք գործում, սովորում վարքականոնները, առաջադրանքներ են լրացնում։ Ձայնային տարբերակով կարող են լսել երկրաշարժին վերաբերող նյութերը։ Ընդգրկված են բոլոր բաժինները՝ ինչպես երկրաշարժի ժամանակ գործել անվտանգ»,- «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում մանրամասնում է նա։
Հավելվածը նախատեսված է բոլորի համար և ցանկալի է կիրառել կրթական նպատակով՝ նախակրթարանից մինչև բուհական համակարգ։ Նախակրթարանի սաների համար ընդգրկված են խաղեր, ձայնային ինֆորմացիաներ։ Տեղեկատվությունը նրանք ստանում են հավելվածում փազլների եւ լոգոների խաղը խաղալով։
Հավելվածի համակարգումը շուրջ 6 ամիս է տևել: Խուրշուդյանի խոսքով՝ մեր բնակչությունը պետք է ոչ թե վախենա երկրաշարժից, այլ զգոն ու իրազեկ լինի նման դեպքերում։
«Հայաստանում չկար նման՝ երկրաշարժից պաշտպանվելու վարքականոններին առնչվող հավելված, այս միջոցով առկա խնդրին լուծում տրվեց։ Այն հասանելի է բոլոր սմարթֆոնների համար։ Սովորում են, օրինակ, եթե բնակելի տարածքում են՝ շենքերի հարևանությամբ, ոչ թե պետք է մտնել շենք, այլ արագորեն հեռանալ այդ տարածքից: Եթե 1-ին կամ 2-րդ հարկերում են, մտնել սեղանի տակ՝ մեջքով դեպի պատուհանները։ Այսինքն՝ ուսուցողական և գործածական բաժինների համադրությամբ ու օգնությամբ յուրաքանչյուր ոք կարող է իրազեկվել ու պաշտպանվել»,- նշում է նա։
Լալա Խուրշուդյանի վստահեցմամբ՝ հավելվածը նաև ազդանշանի միջոցով կահազանգի բնակիչներին, որ այդ պահին տվյալ վայրում տեղի է ունենում երկրաշարժ։ Բացի երկրաշարժից, հավելված ունեցող յուրաքանչյուր անձի կահազանգվի տվյալ պահին տեղի ունեցող այլ արտակարգ դեպքի մասին։
Այս հնարավորության համար համագործակցություն են առաջարկել ՀՀ արտակարգ իրավիճակների նախարարությանը։ Ուսուցիչն առաջարկել է նաև որպես առանձին առարկա դպրոցում դասավանդել քաղպաշտպանությունը․ «Եկրաշարժի ահազանգը կստանա յուրաքանչյուր անձ, որը ներբեռնած կլինի հավելվածը։ Նաև բնակիչը հնարավորություն է ունենալու այդ հավելվածով հետադարձ կապ հաստատել ԱԻՆ-ի հետ։ Ինտերնետի հասանելիությունը ծրագրի հետ կապ չունի, այսինքն՝ ինտերնետ անհրաժեշտ է միայն ներբեռնելուց, դրանից հետո ծրագիրը առանց ինտերնետ կարող է գործել։ Հավելվածի օգնությամբ քաղպաշտպանություն դասավանդող ուսուցիչները կարող են բաց դաս անցկացնել»:
Նախաձեռնող թիմը նպատակ ունի նաև բջջային հավելվածը կիրառելի դարձնել դասապրոցեսներում՝ նախակրթարաններից մինչև բուհական համակարգ։ Այդ նպատակով էլ դիմել են ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարություն։ Վերջերս էլ «Տարվա լավագույնները» մրցույթի ժամանակ նորարար ուսուցիչներ անվանակարգում Լալա Խուրշուդյանը հաղթող է ճանաչվել։
Ըստ նրա՝ նպատակ ունեն Թալինի ավագ դպրոցում հիմնել նաև վիրտուալ իրականության (VR) տեխնոլոգիաներով հագեցած շարժական լաբորատորիա։ Մանկավարժի խոսքով՝ հավելվածը շահույթ հետապնդող գործիք չէ։ «Իմ առաքելությունն ունեցած գիտելիքիս անմնացորդ փոխանցումն է սերունդներին»,- ասում է նա:
«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Հրապարակվել է ՀՀ օրհներգի նոր տարբերակը
«Ֆիլիպ Մորրիս Արմենիա»-ն ՁԻՀ-ի և Ինժեներական ասոցիացիայի հետ ստորագրեց փոխըմբռնման հուշագիր. տեսանյութ
Բժիշկ եմ կանչելու, որ «բելի գարյաչկայից» հանի, հրշեջ, որ ջուր պզզացնի՝ բեղերդ չայրվեն. Սիմոնյանը՝ Վարդանյանին
Պաշտպանված էկոհամակարգ՝ բարձր տեխնոլոգիաների շնորհիվ. FPWC-ն և Ucom-ը միավորում են ուժերը
Մարգարյանի բնակարանում խուզարկություն չի իրականացվում
Դատախազությունը պահանջում է Արթուր Սարգսյանից բռնագանձել անշարժ և շարժական գույքեր, դրամական միջոցներ
Ինչ են քննարկել ՀՀ վարչապետն ու Իլհամ Ալիևը․ մանրամասներ
Մարտական նռնակն ու պայթյունի հեռավար կառավարման սարքը՝ «Սրբազան» շարժման աշխատանքային գործիք․ Չախոյան
ՀՀ վարչապետի և Իլհամ Ալիևի առանձնազրույցը ընդմիջումից հետո շարունակվել է ընդլայնված կազմով․ տեսանյութ
Նվեր եմ ստացել «The Way Out: How to Overcome Toxic Polarization» գիրքը․ Հակոբյանը տեսանյութ է հրապարակել
ՀՀ վարչապետի և Իլհամ Ալիևի առանձնազրույցը շարունակվելու է ընդմիջումից հետո․ տեսանյութ
Ինչ են ծրագրել անել դաշնակցականները, ովքեր են ձերբակալվել. նոր մանրամասներ․ լուսանկարներ
Վաղարշապատի ավագանու լիազորությունները վաղաժամկետ դադարեցվել են
Կտրիճ Ներսիսյանն է վեղարի տակ թաքցնում սրբապիղծ, ահաբեկիչ «հոգևորականներին»․ Չախոյան
Բրյուսելում քննարկվել է ՀՀ-ԵՄ համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրի իրականացման նոր քարտեզը
Մեկնարկել է ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և Իլհամ Ալիևի առանձնազրույցը
Գեղամ Մանուկյանի բնակարանում խուզարկության, բջջայինի առգրավման վերաբերյալ ՄԻՊ-ն ուսումնասիրություն է սկսել
«Սևան» ազգային պարկի նախկին տնօրենն ամբողջությամբ վերականգնել է հանցագործությամբ պետությանը պատճառված վնասը
Լավրովն ու Ռուբիոն կհանդիպեն Կուալա Լումպուրում
Բերման է ենթարկվել ՀՅԴ Երևանի Քաղաքային կոմիտեի անդամ Արսեն Մարտոյանը
Նիկոլ Փաշինյանն ու Իլհամ Ալիևը ողջունել են միմյանց․ վարչապետը հանդիպումից տեսանյութ է հրապարակել
Ձերբակալվել է ԱԺ պատգամավոր Գեղամ Մանուկյանի որդին՝ Տարոն Մանուկյանը
Աբու Դաբիում մեկնարկել է Նիկոլ Փաշինյան-Ալիև հանդիպումը․ տեսանյութ
Խուզարկություններ են իրականացնում Գեղամ Մանուկյանի և Վահագն Մատինյանի տանը
Լիլիթ Մակունցը կոնգրեսական Դարել Իսայի հետ քննարկել է ՀՀ-ԱՄՆ երկկողմ օրակարգը և տարածաշրջանային զարգացումները
Հիսուսի Խաչի ներքո անիծողների հանգրվանը խոզերի երամակն է․ վարչապետը մեջբերում է արել Մատթեոսի Ավետարանից
ՀՀ-ԱՄԷ երկկողմ գործակցությունն ունի մեծ ներուժ. ինչ են քննարկել Փաշինյանն ու Մուհամմադ բին Զայեդ Ալ Նահյանը
Արդյունավետ հանդիպում ունեցա ԱՄԷ նախագահ, շեյխ Մուհամմադ բին Զայեդ Ալ Նահյանի հետ. վարչապետ. տեսանյութ
Եթե լիներ արշավ Եկեղեցու դեմ, կտեսնեինք վանքերի փակում, ծիսակատարությունների խոչընդոտում. Բլեյան. տեսանյութ
Ռուսաստանը արտաքսել է Մոսկվայի մարզում ադրբեջանական սփյուռքի ղեկավարին
Տաքսիում թողած պայուսակում հայտնաբերվել են մարտական նռնակ, անձնագիր, բանկային ու սոցիալական քարտեր
ՏԿԵՆ պետական գույքի կառավարման կոմիտեն դատական հայց է ներկայացրել ընդդեմ «Երևանյան կրկես»-ի
Փարիզում ՏՀԶԿ հակակոռուպցիոն ցանցի լիագումար նիստում հաստատվել է Հայաստանի առաջընթացի զեկույցը
Կայացել են ավելի քան 23,5 մլրդ դրամ ծավալով պետական պարտատոմսերի լրացուցիչ տեղաբաշխման և հետգնման աճուրդներ
Ժամանակն է գնալու. Հունգարիայի վարչապետը Ուրսուլա ֆոն դեր Լայենին կոչ է արել հրաժարական տալ
Ուրուգվայում ՀՀ դեսպանությունում տեղի է ունեցել Հայաստանի քաղաքացիություն ստացածների երդմնակալությունը
Բարձրացել է աթոռին, բացել պատուհանը և ընկել. Երևանի մանկապարտեզներից մեկից 5-ամյա տղան տեղափոխվել է հիվանդանոց
Հերթով խուրդում են իրենց ունեցած մարդկանց, ամեն օր նոր ուժ են ստեղծում և մաշում մինչև քոքը. Խաչատրյան
ԵՄ-ն ընդգծել է իր լիակատար աջակցությունը Հայաստանի ինքնիշխանությանն ու տարածքային ամբողջականությանը
Որ քաղաքներում է մթնոլորտային օդում փոշու պարունակությունը գերազանցել սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիան
