Երևան
12 °C
searchclose
menuclose
Երևան
12 °C
Ի՞նչ անել և ինչպե՞ս վարվել երկրաշարժի ժամանակ, ի՞նչ գիտենք կամ չգիտենք երկրաշարժի մասին․ այս հարցերը մտահոգել են 23 տարվա մանկավարժական փորձ ունեցող աստղագետ, ֆիզիկոս Լալա Խուրշուդյանին, և վերջինս դրանց պատասխանները մեկտեղել է բջջային հավելվածում։ Ըստ նրա՝ մեծ մասամբ թե՛ աշակերտները թե՛ բնակչությունը համապատասխան գիտելիք չունեն, օրինակ, ինչպե՞ս երկրաշարժի ժամանակ շրջանցել վտանգները, և որո՞նք են տարերային աղետի վարքականոնները։
Խուրշուդյանի խոսքով՝ ցավոք, դեռ 1988թ. դեկտեմբերի 7-ի երկրաշարժից հետո մեր բնակչությունը չի սովորել և ընկալել անվտանգության պարզ կանոնները, որոնք անհրաժեշտ են աղետի ժամանակ ավելի անվտանգ լինելու համար։ Մանկավարժի մոտ հավելվածը ստեղծելու գաղափարը առաջացել է 2021 թվականի փետրվարին՝ Երևանին բավականին մոտ արձանագրված երկրաշարժից հետո։ Դրա ստեղծման մասին Խուրշուդյանը երկար է մտորել: 2021-ին, ի վերջո, կյանքի է կոչել՝․ Future Voice》թիմի՝ Լ. Խուրշուդյան և Երևան քաղաքի Դավիթաշեն համայնքի Գևորգ Վարդանյանի անվան թիվ 192 դպրոցի կրտսեր տարիքի չորս աշակերտուհիներ,《Be Safe》 հավելվածն ստեղծելու գաղափարն առաջացել է 2021 թվականին 《Կանայք և տեղեկատվական հասարակություն》ՀԿ _ի կողմից 《Տեխնովացիա աղջիկներ, Հայաստան 2021》 մրցույթի հրավերը ստանալուց հետո։
«Բջջային հավելվածը համեմված է VR տեխնոլոգիայով, որոշակի տատանողական համակարգերի միջոցով այն հնարավորություն է տալիս նախապես զգալ երկրաշարժը: Հավելվածը ներբեռնում են, մուտք գործում, սովորում վարքականոնները, առաջադրանքներ են լրացնում։ Ձայնային տարբերակով կարող են լսել երկրաշարժին վերաբերող նյութերը։ Ընդգրկված են բոլոր բաժինները՝ ինչպես երկրաշարժի ժամանակ գործել անվտանգ»,- «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում մանրամասնում է նա։
Հավելվածը նախատեսված է բոլորի համար և ցանկալի է կիրառել կրթական նպատակով՝ նախակրթարանից մինչև բուհական համակարգ։ Նախակրթարանի սաների համար ընդգրկված են խաղեր, ձայնային ինֆորմացիաներ։ Տեղեկատվությունը նրանք ստանում են հավելվածում փազլների եւ լոգոների խաղը խաղալով։
Հավելվածի համակարգումը շուրջ 6 ամիս է տևել: Խուրշուդյանի խոսքով՝ մեր բնակչությունը պետք է ոչ թե վախենա երկրաշարժից, այլ զգոն ու իրազեկ լինի նման դեպքերում։
«Հայաստանում չկար նման՝ երկրաշարժից պաշտպանվելու վարքականոններին առնչվող հավելված, այս միջոցով առկա խնդրին լուծում տրվեց։ Այն հասանելի է բոլոր սմարթֆոնների համար։ Սովորում են, օրինակ, եթե բնակելի տարածքում են՝ շենքերի հարևանությամբ, ոչ թե պետք է մտնել շենք, այլ արագորեն հեռանալ այդ տարածքից: Եթե 1-ին կամ 2-րդ հարկերում են, մտնել սեղանի տակ՝ մեջքով դեպի պատուհանները։ Այսինքն՝ ուսուցողական և գործածական բաժինների համադրությամբ ու օգնությամբ յուրաքանչյուր ոք կարող է իրազեկվել ու պաշտպանվել»,- նշում է նա։
Լալա Խուրշուդյանի վստահեցմամբ՝ հավելվածը նաև ազդանշանի միջոցով կահազանգի բնակիչներին, որ այդ պահին տվյալ վայրում տեղի է ունենում երկրաշարժ։ Բացի երկրաշարժից, հավելված ունեցող յուրաքանչյուր անձի կահազանգվի տվյալ պահին տեղի ունեցող այլ արտակարգ դեպքի մասին։
Այս հնարավորության համար համագործակցություն են առաջարկել ՀՀ արտակարգ իրավիճակների նախարարությանը։ Ուսուցիչն առաջարկել է նաև որպես առանձին առարկա դպրոցում դասավանդել քաղպաշտպանությունը․ «Եկրաշարժի ահազանգը կստանա յուրաքանչյուր անձ, որը ներբեռնած կլինի հավելվածը։ Նաև բնակիչը հնարավորություն է ունենալու այդ հավելվածով հետադարձ կապ հաստատել ԱԻՆ-ի հետ։ Ինտերնետի հասանելիությունը ծրագրի հետ կապ չունի, այսինքն՝ ինտերնետ անհրաժեշտ է միայն ներբեռնելուց, դրանից հետո ծրագիրը առանց ինտերնետ կարող է գործել։ Հավելվածի օգնությամբ քաղպաշտպանություն դասավանդող ուսուցիչները կարող են բաց դաս անցկացնել»:
Նախաձեռնող թիմը նպատակ ունի նաև բջջային հավելվածը կիրառելի դարձնել դասապրոցեսներում՝ նախակրթարաններից մինչև բուհական համակարգ։ Այդ նպատակով էլ դիմել են ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարություն։ Վերջերս էլ «Տարվա լավագույնները» մրցույթի ժամանակ նորարար ուսուցիչներ անվանակարգում Լալա Խուրշուդյանը հաղթող է ճանաչվել։
Ըստ նրա՝ նպատակ ունեն Թալինի ավագ դպրոցում հիմնել նաև վիրտուալ իրականության (VR) տեխնոլոգիաներով հագեցած շարժական լաբորատորիա։ Մանկավարժի խոսքով՝ հավելվածը շահույթ հետապնդող գործիք չէ։ «Իմ առաքելությունն ունեցած գիտելիքիս անմնացորդ փոխանցումն է սերունդներին»,- ասում է նա:
«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Կրթվելը նորաձև է Կապանում. վարչապետը տեսանյութ է հրապարակել
Փարոս, որը լուսավորում է աշխարհի մութ գիշերները. ինչ է ասել Հռոմի նորընտիր պապը իր առաջին քարոզում
Ռուսաստանը խստորեն պահպանում է Մայիսի 9-ի կապակցությամբ հայտարարված հրադադարը. ՌԴ ՊՆ
«ՀՀ կախվածությունները ՌԴ-ից». սպառնալիքներ և լուծումներ. լույս է տեսել նոր գիրք. ինչ է առաջարկվում. տեսանյութ
Մատուռի մոտակայքում քաղաքացին ընկել, վնասվել է
Արտադրամասերից մեկում քարի կոտրման հաստոցի մեջ տղամարդու դի է հայտնաբերվել
Ինչ է սպասվում առաջիկա ժամերին Գյումրիում. Ազիզյանը մանրամասնել է
Այսօրվա բարդ միջավայրը ձևավորվում է աշխարհաքաղաքական ու տնտեսական անորոշությունների միջով. Արարատ Միրզոյան
Հնդկաստանը և Պակիստանը համաձայնության են եկել լիակատար և անհապաղ hրադադարի շուրջ․ Թրամփ
Լավարկվում է ֆիզիկական անձանց համընդհանուր հայտարարագրումից հետո սոցիալական ծախսերի վերադարձի համակարգը
Ռոն գետում բախվել են զբոսանավն ու բեռնանավը. ուղևորները և անձնակազմի անդամները կտարհանվեն
Ժնևում մեկնարկել են Չինաստան-ԱՄՆ բանակցությունները առևտրատնտեսական հարցերի շուրջ
Բախվել են «ԶԻԼ»-ն ու բեռնատար «Գազել»-ը. վերջինը կողաշրջվել է. կա վիրավոր
Օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա, այնուհետ կնվազի 4-6 աստիճանով. սպասվում են անձրևներ, կարկուտ
Սևանա լճի մակարդակը շարունակում է բարձրանալ
Հնդկաստանը հայտարարել է Պակիստանում ահաբեկիչների պատրաստման վայրերին հարվածներ հասցնելու մասին
Վարչապետը Կապանում ներկա է գտնվել գեղանկարիչ Հրանտ Դանիելյանի տուն-թանգարանի բացմանը. լուսանկարներ, տեսանյութ
Կապանում մասնակցեցի գեղանկարիչ Հրանտ Դանիելյանի արվեստանոց-թանգարանի բացմանը. վարչապետ. տեսանյութ
Հայ-ադրբեջանական խաղաղության գործընթացն ունի մի քանի ուղղություն, հետևում ենք ընթացքին, կան շփումներ. Բայրամով
ՀՀ ԶՈւ ստորաբաժանումները կրակ չեն բացել, Ադրբեջանը ապատեղեկատվություն է տարածել. ՊՆ
Լևոն Տեր-Պետրոսյանը դուրս է գրվել «Աստղիկ» բժշկական կենտրոնից
Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մայիսի 10-ին
Հայաստանի առաջին եվրոպական մեդալը. Գոռ Ներսիսյանը` Կարատեի Եվրոպայի մեծահասակների առաջնության մեդալակիր
Եւ կրկին ուրախ ենք վերադառնալ Կապան. վարչապետը տեսանյութ է հրապարկել
Փողոցում՝ քարերի և երկաթե խողովակների արանքում, 18-ամյա տղա է հայտնաբերվել. նա տեղափոխվել է հիվանդանոց
«Մշակութային ճամփորդություն Հայաստանում» ծրագրի երեխաները բացահայտեցին գեղանկարչության ժանրերը. «Իմ քայլը»
Ինչ իրավիճակ է հանրապետության ճանապարհներին և Լարսում. կա փակ ավտոճանապարհ
Ֆրանսիայի նախագահը, Մեծ Բրիտանիայի, Լեհաստանի վարչապետները և Գերմանիայի կանցլերը Կիևում են. տեսանյութ
Պակիստանը լայնամասշտաբ ռազմական գործողություն է սկսել Հնդկաստանի դեմ
Ադրբեջանի ԶՈւ-ն կրակ է բացել Սյունիքի Խնածախ բնակավայրի ուղղությամբ, բնակելի տան տանիք է վնասվել. լուսանկարներ
ՀՀ-ն միշտ եղել է եվրոպական քաղաքակրթության մաս՝ կիսելով ընդհանուր պատմական ժառանգությունը և արժեքային հիմքերը
Արմավիրում մեքենաներ են բախվել. կան վիրավորներ. պարեկները կասկածներ ունեն, որ վարորդներից մեկին փոխել են
Հիբրիդային հարձակումներից եկավ հերթականը՝ մի անհայտ ռուսական ֆոնդից. Թորոսյանը՝ «London Times»-ի հոդվածի մասին
Էստոնիայում՝ Ռուսաստանի հետ սահմանին, Հիտլերի կերպարով Պուտինի պաստառն է փակցվել
Վանաձորում մեքենաներ են բախվել․ կա 11 վիրավոր
2020-ի նոյեմբերի 9-ին դժոխքում էի, ՌԴ-ում էի, ասում էի՝ գնամ ում ոտքերը ընկնեմ՝ կանգնեցվի պատերազմը. Սիմոնյան
London Times-ը հղում է անում մի հիմնադրամի, որի կայքի ուսումնասիրությամբ ՀՀ-ի մասին վերջին տարիների հոդված չկա
Ի՞նչ տեխնոլոգիա են մտածել Քոչարյանի և Սերժ Սարգսյանի թիմերը և ինչո՞ւ. մանրամասնում է Մինասյանը. տեսանյութ
Հոդվածում հիշատակված տվյալները բացարձակապես մտացածին են. Ավանեսյանը՝ «London Times»-ի հրապարակման մասին
Պատրաստ էինք անցնելու ամբողջ ճանապարհը՝ առանց շեղվելու նպատակից. «Նոան»-ն՝ Հայաստանի չեմպիոն
