Սեյսմիկ նորմերի վերջին թարմացումները արվել են՝ հաշվի առնելով ռիսկի գնահատման քարտեզը:

Խոսելով օրվա ընթացքում Թուրքիայում կրկնվող նոր երկրաշարժերից և հետցնցումներից՝ Նազարեթյանն ասում է՝ այդպիսի օրինաչափություն կա. բեկվածքի վրա, հատկապես՝ օջախային գոտում, պիտի լինեն հազարավոր ցնցումներ:

Երեխեքը փոքր էին, պստիկը երկու տարեկան էլ չկար։ Ու ընդհանրապես շորեր չունեին, ոչ մի բան։ Տատս ըսեց՝ ելնինք հրապարակ, շորեր կբաժնեին, տեսնինք՝ կուտա՞ն։

Ներկաները ծաղիկներ են խոնարհել հուշակոթողին և Ճապոնիայի ահեղ ցունամիի զոհերի հիշատակին նվիրված հուշարձանին։

Այն մարդիկ, որոնք իրենց տունը թողել են և տնակում ապրելը համարել հեռանկարային, չեն կարող այդ կերպ ապահովել մեր երկրի զարգացումը:

Առկա տնակային խնդիրները ևս ուսումնասիրվել են։ 2023 թվականին որոշակի փաստաթղթային, տեխնիկական, առկա տեղեկատվության ճշգրտման աշխատանքներ կիրականացվեն, իսկ 2024-2027 թթ. այդ տնակները կհանվեն։

Լիահույս եմ, որ շատ շուտով մենք կլուծենք երկրաշարժի ավերածությունների հետքերը։

Չի բացառվում, որ լինեն տնակաբնակներ, որոնք կկարողանան դատական կարգով անօթևանի իրենց կարգավիճակը վերականգնել։

Մայր Աթոռի միաբանությունն աղոթք է բարձրացրել առ Աստված զոհված հայորդիների հոգիների խաղաղության և հանգստության համար։

Դժբախտությունը հաղթահարելն ուժեղանալու ուղիներից մեկն է: Նաև դրա շնորհիվ կարողացանք հառնել 1988-ի երկրաշարժի ավերակներից։

Հիշեցնենք՝ այսօր լրանում է Սպիտակի ավերիչ երկրաշարժի 34 տարին:

ՀՀ Շիրակի մարզպետ Նազելի Բաղդասարյանն ուղերձ է հղել երկրաշարժի զոհերի հիշատակին և աղետներին դիմակայունության օրվա կապակցությամբ:

Այսօր մենք ոգեկոչում ենք Սպիտակի ավերիչ երկրաշարժի անմեղ զոհերին և խոնարհվում նրանց հիշատակի առաջ:

Այսօր՝ դեկտեմբերի 7-ին, Սպիտակի ավերիչ երկրաշարժի 34-րդ տարելիցն է:

Ըստ Սուրենյանի՝ 1988թ-ից հետո դեկտեմբերին շատ ավելի էական տաքացումներ են եղել, սակայն երկրաշարժ չի արձանագրվել:

Բջջային հավելվածը համեմված է VR տեխնոլոգիայով, որոշակի տատանողական համակարգերի միջով հնարավորություն է տալիս նախապես զգալ երկրաշարժը:

Մենք անընդհատ ասում ենք՝ տնակներ չգնեք: Ամեն շաբաթ 20-30 ընդունելություն եմ ունենում, բոլորին ասում եմ՝ չգնեք, կքանդեք, իզուր ծախս կլինի, ձեր գումարը ջուրը կլցվի:

Երեխան չպետք է տեսնի ծնողի խուճապը»,- շեշտում է մասնագետն ու ծնողներին հիշեցնում՝ երկարաշարժի ժամանակ երեխան ամբողջովին նրանց վրա է հենված:

Մենք պետք է իմանանք, սովորենք, որ ապրում ենք սեյսմիկ ակտիվ գոտում։

Ունեցած բոլոր կոչումները զրույցի սկզբում թվարկում է լիբանանահայ երաժիշտ Զաքար Քեշիշյանն ու կատակում. «Քիչ մը Աբիսողոմ աղային պես երկար եղավ, բայց աս է եղածը»:

Գյումրի են այցելել ՀՀ փոխվարչապետ Համբարձում Մաթևոսյանը, ՀՀ ԱԻ նախարար Անդրանիկ Փիլոյանը, ՌԴ ԱԻ նախարարի տեղակալ Նիկոլայ Գրեչուշկինը, ՀՀ ԱԻ նախարարի առաջին տեղակալ Արմեն Փամբուխչյանը:

Համբարձում Մաթևոսյանը վստահեցրեց, որ Գյումրիում կշարունակվի բնակապահովման ծրագրերի իրականացումը:

Երկրի ղեկավարին ուղեկցել են նախագահի աշխատակազմի ղեկավար Կարեն Շահրամանյանը, պետական նախարար Արտակ Բեգլարյանը, Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Վիտալի Բալասանյանը, բարձրաստիճան այլ պաշտոնյաներ։

Միայն պաշտոնական տվյալներով՝ երկրաշարժի հետևանքով զոհվել է 25 հազար մարդ, 140 հազարը հաշմանդամ է դարձել, ավելի քան 500 հազար մարդ զրկվել է տնից։

Երկրաշարժից 33 տարի անց աղետի գոտի հասկացությունը դեռ լիովին չի վերացել. Գյումրիում, Վանաձորում ու Սպիտակում դեռ կան տնակներում բնակվող հարյուրավոր ընտանիքներ:

1988 թվականի Սպիտակի ավերիչ երկրաշարժը արդեն 33 տարի է Հայաստանի բնակչության հիշողություններում է։

Երեւանի այս երկարաշարժը պետք է դիտարկել, որպես նախազգուշացում, բնական աղետ, որն անխուսափելի է, ու պետք է պատրաստ լինել․

Մեկ լուսանկար՝ գունավոր և անգույն նույն փողոցի, շինության, տարածքի ու հատվածների համադրությամբ: Մի կողմում նախկին Լենինականն է, մյուսում՝ այսօրվա Գյումրին:

Վրցրել է բոլոր առաջնային անհրաժեշտ իրերը, որոնք ինձ պետք կգային, ու հետդարձի պահին արդեն եղել է երկրորդ ցնցումը։

Ընդհանուր առմամբ, այս տարի մոտ 100 անօթևան ընտանիքի խնդիր է լուծվել՝ պետական պարտավորությունների շրջանակներում:

Կառավարության ղեկավարը Սպիտակ և Վանաձոր քաղաքներում նույնպես ծաղկեպսակներ է դրել երկրաշարժի զոհերի հիշատակը հավերժացնող հուշակոթողներին և կատարել մոմավառություն։

Ինչպես տեղեկացնում է Արցախի նախագահի աշխատակազմը, Արայիկ Հարությունյանին ուղեկցել է ԱՀ անվտանգության խորհրդի քարտուղար Վիտալի Բալասանյանը:

Եկեղեցիներում մատուցված հոգեհանգստի պատարագից հետո ծաղկեպսակներ են դրվել ու ծաղիկներ խոնարհվել Սուրբ Ամենափրկիչ եկեղեցու բակում գտնվող աղետի զոհերի հիշատակը հավերժացնող հուշակոթողի մոտ:

Երկրաշարժից 32 տարի անց աղետի գոտի հասկացությունը դեռ լիովին չի վերացել. Գյումրիում, Վանաձորում ու Սպիտակում կան տնակներում բնակվող հարյուրավոր ընտանիքներ:

Տարիներ առաջ մեր ազգին ու հատկապես շիրակցուն հատուկ՝ ցավին կուլ չգնալու և ամեն գնով այն դիմագրավելու պատրաստակամությամբ նայեցինք դեպի ապագան։

Բովանդակությունը պետք է մարդկանց ներկայացվի: Այսինքն, մենք ջրագիծ ենք կառուցում, որ հետո մեզ մեդալ տա՞ն, գովերգե՞ն, արձան կանգնեցնե՞ն, բանաստեղծություն ասե՞ն, թե՞ որ մարդկանց կյանքը փոխվի:

«Մասնակցեցի ոգեկոչման կարգին և ծաղիկներ խոնարհեցի երկրաշարժի զոհերի հիշատակին նվիրված հուշակոթողին»,- ֆեյսբուքի իր էջում գրել է Միրզոյանը։

Քըրքորյանի միջոցներով նորոգվել է նաեւ Սպիտակի թիվ 1 դպրոցի մարզադահլիճը:

Եկեք հարցին մոտենանք կառուցողական, որ սրանից 10 տարի հետո շուռ չգանք եւ չասենք՝ ինչո՞ւ չարեցինք։

Նախագահը ծաղկեպսակ է դրել Սուրբ Ամենափրկիչ եկեղեցու բակում կանգնեցված երկրաշարժի զոհերի հիշատակը հավերժացնող հո

Այստեղ նաեւ բացվելու է ամերիկահայ բարերար Քըրք Քըրքորյանի կիսանդրին, որի բացմանը եւս վարչապետը կմասնակցի:

Խոսում ենք 2800 տնակի մասին. դրանց մեծ մասում աշխատուժ չկա. միայնակ մայրեր են, հաշմանդամներ, թոշակառուներ՝ կրթական ցածր ցենզով: Գործազրկությունը, ցավոք, դարձել է բնական:

Զոհեր շատ եղան հատկապես Գյումրիում՝ մոտ 15-17 հազար մարդ: Սպիտակում մահացավ 4 հազար մարդ: Ավերվեց ՀՀ-ի ամբողջ բնակֆոնդի 17%-ը:

Հասմիկ Սմոյանի մի ոտքը կտրված է, ձեռքը չի կարողանում շարժել, ողնաշարի ճողվածք ունի, վերջերս սրտի կողմում էլ ծակոցներ եղան, սակայն հիվանդանոցում գումարի պատճառով չի կարողացել ստուգումներ անցնել:

Գիշերվա ընթացքում եւս երկու երկրաշարժ է գրանցվել:

Միջգերատեսչական հանձնաժողովը վարչապետի աշխատակազմին է ներկայացրել «Տարերային աղետների դիմակայության օրվա միջոցառումների անցկացմանն ուղղված գործողությունների պլանի հաստատման մասին» որոշման նախագիծը։

Մութ ու ցուրտ տարիներից եւ սոցիալական խնդիրներից զատ ներկայացված է հայ ժողովրդի նմանությունը, նվիրվածությունն ու սրտացավությունը միմյանց նկատմամաբ:

Ֆինանսական հաշվարկներն անել առանց կադաստրի տվյալների, հիմնվել առկա տվյալների վրա, թվերը ճշտել տվյալների ստացումից հետո:

Ինչպես տեղեկացրին ԱԻՆ-ից, ստորգետնյա ցնցման ուժգնությունը էպիկենտրոնում կազմել է 2-3 բալ: Երկրաշարժը զգացվել է Սպիտակ քաղաքում 2-3 բալ ուժգնությամբ:

Լսելով իրար հակասող պատասխանները, ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 1-ին տեղակալ Արմեն Ղուլարյանը փորձեց շտկել իրավիճակը:

Մարզի կտրվածքով մոտ 31 բնակարան դեռեւս օդում կախված է, պարզ չէ, թե ում բալանսի վրա է՝ պետության, թե «Գլենդել Հիլզ» ընկերության:

Համաձայնագիրը անհետացել է եւ՛ գյուղապետարանից, եւ՛ նոտարական գրասենյակից, եւ՛ Հրաչ Նալբանդյանի մոտից։ Գյուղապետարանից անհետացել են նաեւ մինչեւ 2005 թվականի բնակարանի կարիքավորների հերթացուցակները:

Սերժ Թանկյանը «Ամերիկայի ձայնին» տված հարցազրույցի ժամանակ խոսել էր ֆիլմի հաղթանակի հնարավորությունների մասին, սակայն այդպես չեղավ:

Վերջնական որոշել են՝ իրենց զավակները ապրելու եւ մեծանալու են Հայաստանում, կգան ու կհաստատվեն այստեղ:

Մի քանի տարի անց Մարգվելաշվիլին այցելել էր Աբրահամյանների ընտանիքին: Ավելի վաղ, այցի լուսանկարները հրապարակել էր չորրորդ նախագահի աշխատակազմը:

Որոշ գյումրեցիներ, այդ թվում՝ Էմին Խաչատրյանն ու նրա մայրը, հնարավորություն են ունեցել լուսանկարվել հյուրի հետ:

«1988թ. դեկտեմբերի 7-ին Հայսատանի հյուսիսում գրանցված երկրաշարժը սպանեց 25.000 մարդու եւ հազարավոր մարդկանց անտուն թողեց

Օր օրի իրավիճակն այնտեղ ավելի է սրվում:

Ու չնայած նրան, որ իշխանությունները տասնամյակներ շարունակ խոստումներ էին տալիս, 1988-ի աղետի հետեւանքները մինչ օրս վերացած չեն, անօթեւանների բնակարանների խնդիրը լուծված չէ։

«Այդ բնակարան չունեցողների թվում են այն շենքերի բնակիչները, որոնց շենքերը այլեւս հնարավոր չէ վերանորոգել կամ ամրացնել, պետք է միջոցներ գտնենք, բայց…»:

Նիկոլ Փաշինյանը Սպիտակից մեկնելու է Վանաձոր, որտեղ մասնակցելու է մանկապարտեզի բացման:

1988 թ. դեկտեմբերին դաժան ողբերգության բոթը թակեց համայն հայության դուռը:

Նա ծանոթացել է փողոցաշինության ընթացքին:

ՀՀ վարչապետի պաշտոնակատար Նիկոլ Փաշինյանը լուսանկար է հրապարակել՝ Գյումրիում երեսուն տարի առաջ տեղի ունեցած երկրաշարժի մասին:

Սա յուրօրինակ ֆիլմ է, որը լի է մարդկանց եւ ոչ միայն հայերի հույզերով։ Ես կարծում եմ՝ ֆիլմն ունի կինոակադեմիայի կողմից ճանաչվելու բոլոր հնարավորությունները:

Պատվիրակությունը մասնակցեց Սպիտակի ավերիչ երկրաշարժի 30-րդ տարելիցին նվիրված միջոցառումներին՝ իր հարգանքի տուրքը մատուցելով հայ ժողովրդին, տեղեկացնում են դեսպանության լրատվական ծառայությունից։

Գյումրեցի դերասան Մկրտիչ Արզումանյանը գրառում է կատարել 1988 թ. դեկտեմբերի 7-ի ավերիչ երկրաշարժի մասին:

«Երկրաշարժից հետո մի մեծ աղետի գոտու Հայաստանը վերածվեց եւ մեր մեծագույն խնդիրն է՝ այդ քաղաքացիական աղետը հաղթահարելը եւ ես համոզված եմ, որ մենք ազգովի այսօր վստահ ենք քայլում այդ ճանապահով»:

230 դրամ անվանական արժեքով նամականիշը տպագրված է Ֆրանսիայի Cartor տպագրատանը` 30 հազար տպաքանակով:

Սուրեն Պապիկանը նշեց, որ ԵՄ-ի հետ համագործակցության արդյունքում ՀՀ Շիրակի եւ Լոռու մարզերում իրականացվում են տարածաշրջանային զարգացման պիլոտային ծրագրեր։

Հայ համայնքներում կլինեն նաև ֆիլմերի ցուցադրություններ և այլ թեմատիկ միջոցառումներ:

30 տարի առաջ հազարավոր տնակներ հեղեղի նման լցվեցին Գյումրիի ու Սպիտակի փողոցները, 30 տարիների ընթացքում նեխեցին, փտեցին ու ավերակներ դարձան, բայց այնտեղ դեռ ապրում են:

Այս մասին «Ֆեյսբուք»-ի իր էջում գրել է Մայր Աթոռի տեղեկատվական համակարգի տնօրեն Վահրամ քահանա Մելիքյանը:

Իհարկե, 30 տարի առաջ տեղի ունեցած աղետի հետեւանքները դեռ ակնառու են, բայց պետք է 1-2 տարվա մեջ փակվի այդ հարցը ու բնակարան կորցրածները ապահովվեն բնակարաններով:

Երկրաշարժը, ըստ պաշտոնական տվյալների, խլեց 25 հազար կյանք, հարյուր հազարավոր մարդիկ մնացին անօթևան:

Վարժանքի պաշտոնական բացման արարողությանը ներկա կլինեն ՀՀ առաջին փոխվարչապետ Արարատ Միրզոյանը, ՄԱԿ-ի մշտական համակարգող Շոմբի Շարփը :

Ավարտին տպավորությունները ներկայացնելիս Աննա Հակոբյանը շեշտել է, որ միջոցառումը շատ կարեւոր ուղերձներ է պարունակում:

Մի երկու տեղ քերել էին, երեւի փորձելու համար, թե ինչ է, ինչ մետաղ է, հավանաբար զգացել էին իրենց պետք չէ՝ թողել գնացել էին:

Աշխատանքային խմբերի ղեկավարներն ըստ ուղղությունների ներկայացրեցին միջոցառումների նախապատրաստման և անցկացման հետ կապված ընթացիկ աշխատանքները, անդրադարձան որոշ խնդիրների:

Փաշինյանի ծնունդն էր, մեկ էլ երեխեքի օրն էր, էդ առիթով վազեցի Երեւան, էնտեղ ուզեցի Փաշինյանին տեսնեի, առաջինը ես շնորհավորեի ծնունդը, էն էլ ընդամենը մի փողոց էր մեզ բաժանում

Տարիներ շարունակ արձանագրվում է, որ Շիրակի մարզը Հայաստանում ամենաաղքատն է, գործազրկությամբ՝ ամենաառաջինը:

Իրավիճակի նկարագիրը էնքան ճիշտ ու դիպուկ էր, որ ինձ խաղալ պետք չեղավ, ես ինձ զգացի այդ ողբերգության մեջ:

Հավատալով նոր ձեւավորված կառավարության՝ կուտակված խնդիրներին լուծում տալու պատրաստակամությունը, խնդրում եմ քննարկել աղետի գոտու քաղաքային համայնքների անօթեւան ընտանիքներին բնակարանով ապահովելու հարցը:

ՀՀ ԱԻ նախարար Դ. Տոնոյանը աշխատանքային հանդիպում է ունեցել ՌԴ ԱԻ նախարար Վ. Պուչկովի հետ։

Երբ 2000-ականներին որոշվեց այն ապամոնտաժել, աշխատանքների ժամանակ տեղի ունեցած ինքնափլուզման պահին զոհվեց փրկարարը: Այնուհետ շենքը հանձնվեց թալանչիների եւ աղքատների տնօրինությանը:

Տեսանյութում իր դասարանն է՝ երկրորդ դասարանի տարեվերջյան հանդեսի ժամանակ: Իսկ դպրոցը ժամանակավոր շինություն էր:

Այս մասին ճարտարապետն ասաց armtimes.com-ի հետ զրույցում՝ անդրադառնալով մայրաքաղաքի շենքերի սեյսմակայունությանը:

Վարչապետին դիմում-խնդրանք ունեցող գյումրեցիները հիմնականում հնարավորություն չեն ունեցել մոտենալ: Լրագրողները եւս մեծ դժվարությամբ են կարողացել Կարեն Կարապետյանից լսել իրենց հարցերի պատասխանները:

Սպիտակի աղետալի երկրաշարժի 29-րդ տարելիցի կապակցությամբ այսօր Ստեփանակերտի քաղաքային հուշահամալիր են այցելել բազմաթիվ քաղաքացիներ՝ իրենց հարգանքի տուրքը մատուցելու զոհերի հիշատակին:

Հայաստանի ռուսական ռազմակայանի զինծառայողներն ու նրանց ընտանիքների անդամները հարգել են 1988 թվականի երկրաշարժի հետեւանքների վերացման ընթացքում զոհված զինվորականների հիշատակը:

Ցավոք, տրոհման խնդիրները դուրս են մնում այս ծրագրի շրջանակներից:

«Այս հանգամանքով է պայմանավորված, որ ձմռանը, երբ եղանակը տաքանում է, մարդկանց մեջ առաջանում է մտավախություն, որ երկրաշարժ կլինի»:

Ու այսպես 29 տարի շարունակ:

Այսօր ԱԺ նիստը սկսվեց 1988 թվականի դեկտեմբերի 7-ին տեղի ունեցած ավերիչ երկրաշարժի զոհերի հիշատակը մեկ րոպե լռությամբ հարգելով:

Այս ու նախորդ իշխանությունները աղետի գոտու դալուկ սերնդին մի ողջ մանկություն են պարտք մնացել, նրանց ծնողներին` երջանկություն ու կենցաղ

Այսօր, երկրաշարժից 29 տարի անց դեռ աղետի հետքերը վերացած չեն ու «աղետի գոտի» տերմինը շարունակում է արդիական մնալ

Վթարային այս շենքում խնդիրները լուրջ են ոչ միայն առաջին երեք հարկում, այլ նաեւ` տանիքում: