Թուրքիայի և Սիրիայի երկրաշարժը շատ ավելի ուժեղ է, քան 1988 թվականի Սպիտակինը, սրանք անսպասելի չէին. սեյսմոլոգ

Սեյսմոլոգ Սերգեյ Նազարեթյանի խոսքով՝ Թուրքիայի հարավ-արևելքում՝ Սիրիայի հետ սահմանին, տեղի ունեցած երկրաշարժը շատ ավելի ուժեղ է, քան 1988 թվականի Սպիտակի երկրաշարժն էր, որի մագնիտուդը 7.0 էր կազմում։

«Երկրաշարժի խորությունը 7-10 կիլոմետր է, մակերեսին այդ ցնցումները 10 բալից բարձր է, մոտենում է 11 բալի, որն ահավոր հետևանքներ կունենա թե՛ Թուրքիայի, թե՛ Սիրիայի համար։ Մի շարք քաղաքներ լրջորեն տուժել են, իսկ զոհերի թիվը րոպե առ րոպե աճում է։ Հեռախոսով նկարված տեսանյութեր դիտեցի, որոնցում բարձրահարկ շենքերը փլուզվում, հավասարվում են գետնին: Սա արդեն ոչ թե երկրաշարժի, այլ դրան հաջորդած ուժեղ հետցնցումների հետևանքն է։ Սկզբից ավերման գոտին համեմատաբար փոքր էր, բայց վերջին քարտեզով այն բավականին մեծ է»,- նշում է սեյսմոլոգը:

Նրա խոսքով՝ մեզ համար առավել ցավոտ է, որ Սիրիայում տուժել է Հալեպ քաղաքը. «Խոսում են, որ երկրաշարժից շատ է տուժել համամարդկային արժեք ունեցող Հալեպի հայտնի Ցիտադելը, որը կառուցվել է 10-րդ դարում և աշխարհի 8-րդ հրաշալիքներից է։ Թուրքիայի հետ սահմանին հայկական գյուղեր կան, ենթադրում եմ՝ այդ գյուղերն էլ են տուժել»։

Ըստ Նազարեթյանի՝ այս երկրաշարժը ոչ ոքի համար անսպասելի չէր, որովհետև սեյսմիկ վտանգների քարտեզների վրա այդ գոտիները վաղուց առանձնացված էին։ Թուրքիայի Քահրամանմարաշ երկրաշարժը կապված է արևելաանատոլիական բեկվածքի ակտիվացման հետ, որը միջերկրական ծովից ձգվում է դեպի Դիարբեքիր, անցնում Վրաստանով և հասնում մինչև Հյուսիսային Կովկաս:

«Բարեբախտաբար, այն ՀՀ տարածք չի մտնում, բայց մի փոքր ճյուղավորում ունի, որը Անիից գալիս է դեպի Գյումրի, Գյումրիից՝ ձգվում Սպիտակի օջախային գոտի։ Այդ մի փոքր ճյուղն է, որ մտահոգության առիթ է տալիս, այն դեպքում, որ ոչ բոլոր գիտնականներն են այդ վարկածն ընդունում, պարզապես այդպիսի կարծիք կա»,- ասում է նա:

Նրա խորին համոզմամբ՝ այս երկրաշարժը Հայաստանի տարածքի սեյսմիկ ռեժիմի վրա առանձնակի ազդեցություն չի ունենա, քանի որ բավականին մեծ հեռավորության վրա է, և ցնցումները Հայաստան չեն հասնի։ Իհարկե, չի բացառում, որ կլինեն փոքր երկրաշարժեր, որոնք միշտ էլ լինում են. «Այսօր առավոտյան, օրինակ, ժամը 4։16-ին 4 բալ ուժգնությամբ երկրաշարժ է գրանցվել Բավրա-Հայաստան սահմանագոտում։ Օրվա մեջ 3-4 բալ ուժգնությամբ երկրաշարժ է զգացվել նաև Գյումրի քաղաքում»։

Հայաստանում նման ուժգնության երկրաշարժի հավանականությունը, ըստ սեյսմոլոգի, շատ աննշան է։ Իսկ, թե որքանո՞վ են սեյսմակայուն այսօր կառուցվող շենքերը, և արդյոք մենք պատրա՞ստ ենք նման աղետների, վերջինս պատասխանում է։

«1957-ից մինչև Սպիտակի երկրաշարժը կառուցած խորհրդային տարիների երեք տիպի շենքեր սեյսմիկ խոցելի են։ Դրանք բազմաբնակարան շենքերն են, որոնք Երևանում շատ կան։ Դպրոցների շենքերն են, որոնք Կառավարության ուշադրության կենտրոնում են, և տարեկան 30-ից ավելի դպրոց կա՛մ զրոյից կառուցվում է, կա՛մ ամրացվում են։ Երրորդը առողջապահական հիմնարկների՝ հիվանդանոցների շենքերն են, և այժմ կառուցվող բժշկական կենտրոնները նախագծվում են նոր նորմերի վտանգին համապատասխան, հիմնականում՝ 9-ը բալի հաշվարկով, շինարարության որակն էլ լավ է, այդ խնդիրը մեխանիկորեն լուծվում է»,- նկատում է Նազարեթյանն ու շարունակում. «Երևանում շինարարական նորմերի մասին խոսելը սխալ է, քանի որ չեմ տիրապետում։ Գյումրիում Անի թաղամասը շատ ամուր է կառուցվել, Մուշ 2 թաղամասը՝ ևս։ Վերջինի դեպքում ներքին հարդարման որակն այն չէր, բայց հետո բարելավեցին, այնպես որ աղետի գոտում բոլոր նորակառույց շենքերը հուսալի են։ Երևանում ևս շենքերը նախագծվում են 9 բալի հաշվարկով, քանի որ սեյսմիկ վտանգը 9 բալ է գնահատվում»։

Սեյսմոլոգն ասում է, որ առայժմ գիտությունը հեռու է երկրաշարժերը նախապես կանխատեսելուց, սակայն բոլոր այն երկրները, որտեղ կա բարձր սեյսմիկ ռիսկ, պարտադիր պետք է զբաղվեն երկրաշարժերի կանխատեսման հիմնախնդրով. «Կան երկրաշարժի տիպեր, որ նախապես իրենց ցույց են տալիս, այսինքն՝ երկրաշարժից առաջ՝ մեկ շաբաթվա ընթացքում, նախանշաններ են լինում։ Այդ նախանշանների օգնությամբ կարելի է կանխատեսել, թե երբ է լինելու երկրաշարժը»։

Խոսելով օրվա ընթացքում Թուրքիայում կրկնվող նոր երկրաշարժերից և հետցնցումներից՝ Նազարեթյանն ասում է, որ այդպիսի օրինաչափություն կա. բեկվածքի վրա, հատկապես՝ օջախային գոտում, պիտի լինեն հազարավոր ցնցումներ, ընդ որում՝ ուժեղ ցնցումներ։

«Սեյսմոլոգները պարզել են, որ ուժեղ երկրաշարժից 20 րոպե հետո ամենայն հավանականությամբ լինում են ուժեղ հետցնցումներ։ Այնպես որ մնացած երկրաշարժերը և ցնցումները կարելի է համարել առաջինի հետևանքը, դրանք ուժեղ հետցնցումներն են։ Օրինաչափ է։ Սպիտակի երկրաշարժից հետո առ այսօր Սպիտակի օջախային գոտում գրանցվել է 804 հազար երկրաշարժ»,- նշում է նա։

Հերմինե Կարապետյան

Տպել
1780 դիտում

«Crocus City»-ի գործով Տաջիկստանում ձերբակալվել է 9 մարդ

Տեղի է ունեցել ՀՀ պաշտպանության նախարարին կից կոլեգիայի նիստ (լուսանկարներ)

Շիրակում գործում է պետական ծառայությունների անվան տակ գործող ինքնակոչների խումբ. Կարեն Սարուխանյանը զգուշացնում է

Ալեքսեյ Սանդիկովը կգործուղվի Մոսկվա

Ծանրամարտի աշխարհի առաջնությունը տեղի կունենա Երևանում. Հայաստանի հայտը ճանաչվել է լավագույնը

ԱԺ պատգամավորները կգործուղվեն Բեռլին

5 հայ ծանրորդ կմեկնի Թայլանդ՝ մասնակցելու վարկանիշային աշխարհի գավաթին

Հայաստանում տեղումների դադար է, ջերմաստիճանը կբարձրանա 8-10 աստիճանով

«Հայաստանի հեռուստատեսային և ռադիոհաղորդիչ ցանց»-ի տնօրենը հրաժարականի դիմում է ներկայացրել

200 եվրո՝ 200 հազար դրամի փոխարեն. առցանց անմաքս առևտրի շեմը ենթարկվել է փոփոխության

Սյունիքի մարզում դատավոր է նշանակվել

Իրավապահները խուզարկում են Ժիրայր Սեֆիլյանի ու «Բևեռ»-ի մյուս անդամների բնակարանները

Նոր Նորքի ոստիկանական բաժին ներխուժելու դեպքի շրջանակում խուզարկություն է անցկացվում ավելի քան 40 վայրում

Հորը ծեծելու, հարևանուհիներից մեկին սպանելու համար մեղադրվող տղամարդը հաշվառված է եղել հոգեկան առողջության կենտրոնում

Երևանում թմրամոլության և ապօրինի թմրաշրջանառության մի շարք դեպքեր են բացահայտվել (տեսանյութ)

Մարտի 30-ից 11 բանկի քարտապան կարող է օգտվել կենսաթոշակի և նպաստի հետվճարի ծրագրից. որոնք են դրանք

«Երևան ավտոբուս» ընկերության տնօրենն աշխատանքից ազատման դիմում է ներկայացրել

Զատկին ընդառաջ ՍԱՏՄ-ը վերահսկողական միջոցառումներ է իրականացնում ձվի շուկայում

Միաժամանակ մի քանի հոդվածով հետախուզվող տղամարդը ներկայացել է ոստիկանության բաժին

Կարեն Գիլոյանը հետևել է հեծանվուղու և մարզադպրոցի կառուցման աշխատանքներին

Գևորգ Պապոյանը Կորեայի ԱԳ փոխնախարարին ներկայացրել է «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը

Փորձ է արվել Աբու Դաբիից Հայաստան ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ

Ինչ թեմայի շուրջ է կենտրոնանալու Բրյուսելում ԱՄՆ-Հայաստան-ԵՄ հանդիպումը. Միլլերը մանրամասներ է հայտնել

Երբ է սպասվում դեղձենու մասսայական ծաղկումն Արարատյան դաշտում

«Քո կառուցած շենքից տեսանելի է իմ տան անցուդարձը». Գագիկ Բեգլարյանը սպառնացել, հայհոյել է «Կապիտալ պլյուս»-ի տնօրենին

Առաջիկա շաբաթներին հնարավոր հարձակման մասին խոսակցությունները չափազանցված են. Սարգսյանը մանրամասնել է

Խուզարկել են գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի տունը, առգրավել համակարգիչ, տեսախցիկներ

Հայաստանն արգելափակել է Վլադիմիր Սոլովյովի հաղորդումների հեռարձակումը ՀՀ տարածքում

Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար փակ է

Լեհաստանը զորքեր կուղարկի Ֆրանսիա

Երևանում թալանել են «Տոյոտա Երևան»-ի վաճառքի բաժնի ղեկավարի «Տոյոտա»-ները

Ոչ միայն դեղերը, այլև վիտամինները, սննդային հավելումները պետք է պահվեն երեխաների համար անհասանելի վայրում. ԱՆ

Այրվել է վագոն-տնակ՝ ներսում եղած իրերով

Ֆրանսիայի հետախուզական ծառայությունները խորհուրդ են տալիս չեղարկել Օլիմպիական խաղերի բացման արարողությունը

Երևանի և 2 մարզի որոշ հասցեներ մի քանի ժամով կհոսանքազրկվեն

Բախվել են «Նիսսան» և «ՎԱԶ» մակնիշի ավտոմեքենաներ

Հայտարարվել է Տաթև ՀԷԿ-ի ՕԿՋ-ի վերանորոգման աշխատանքների տեխնիկական վերահսկողության մրցույթ

Քարաթափում Արարատի մարզում. ճանապարհը դարձել է միակողմանի երթևեկելի

Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել ՔՊ նախաձեռնող խմբի նիստ․ հայտնի է՝ ինչ է քննարկվել

ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, ստոր շահարկումներ են․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Տավուշի շուրջ պտտվող լուրերի մասին