Ալիևը փակուղում է, միջազգային դաշտում տանուլ է տալիս, հաջորդ քայլը կարող է լինել պատերազմական էսկալացիան. Խալաթյան

Իրավաբան, «Հանուն Հանրապետության» կուսակցության անդամ Արտաշես Խալաթյանի կարծիքով՝ Ալիևը փակուղում է հայտնվել հայկական դիվանագիտության վերջին ամիսների հետևողական աշխատանքի շնորհիվ: Ըստ նրա՝ վերջին մի քանի ամիսները նոր էջ են բացել հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների և արցախյան հիմնահարցի կարգավորման բանակցությունների պատմության մեջ:

«Հայկական ժամանակ»-ի հարցազրույցը Արտաշես Խալաթյանի հետ՝ ստորև.

- Պարոն Խալաթյան, հայտնի է, որ դեկտեմբերի 7-ին նախատեսված Փաշինյան-Ալիև հանդիպումը չի կայանալու, որի մասին հայտարարել է Ադրբեջանի նախագահը: Պատճառը, ըստ նրա, այն է, որ հայկական կողմը համաձայնել է հանդիպել միայն Ֆրանսիայի նախագահ Մակրոնի մասնակցությամբ։ Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք սա. ինչո՞ւ է Ալիևը ոչ ուղիղ կերպով խուսափում այդ հանդիպումից:

- Հայկական դիվանագիտությունը հարաբերությունների կարգավորման և բանակացությունների համար նոր էջ է բացել, որի հիմքում հստակ իրավական սկզբունքներ ու կողմնորոշումներ են, այլ ոչ թե քաղաքական սակարկումներ կամ չոր շահերի հաշվարկ, իսկ սա նշանակում է, որ Ադրբեջանն այլևս զրկվել է իր համար այս տարիների ընթացքում ամենակարևոր դեպքերից մեկից՝ քաղաքական, ռազմական ճնշումներից և դրանց միջոցով՝ Հայաստանից ինչ-որ բան պոկելու քաղաքական գործիքից: Այս ամենն Ադրբեջանի կողմից միջազգային իրավունքի նկատմամբ բացարձակ քամահրանք է, որը որոշակի հակակրություն է ստեղծել միջազգային կանոնների վրա հիմնված՝ միջազգային իրավակարգի ջատագով Արևմուտքի հետ, ինչը նաև բարենպաստ պայմաններ է ստեղծում հայկական կողմի համար, որպեսզի ՀՀ-ն լինի ավելի ընկալելի Արևմուտքի համար և, ըստ երևույթին, օգտագործի Ադրբեջանի ղեկավարության ոչ խոհեմ գործունեությունը հօգուտ Հայաստանի:

Տվյալ պարագայում Իլհամ Ալիևը հասկանում է, որ ստեղծված իրավիճակում Ֆրանսիան ընդունել է Սենատի մակարդակով հայանպաստ և Ադրբեջանի դեմ կոնկրետ գործողություններ նախատեսող բանաձև: Նաև հասկանում է, որ բանաձևից հետո Ֆրանսիայի միջնորդությամբ բանակցությունների գնալը, փաստացի, նշանակում է Ադրբեջանի հռչակած առավելապաշտական քաղաքականությունից նահանջ, ինչը կարող է վատ հետևանքներ ունենալ Ադրբեջանի համար, հատկապես, եթե հաշվի ենք առնում թուրքական և ռուսական գործոնները, որոնք մեծ ազդեցություն ունեն Ադրբեջանի արտաքին քաղաքականության վրա և, իհարկե, դրա հետ փոխկապակցված ներքաղաքական գործոնները:

Ալիևի այս տարիների բռնապետական վարչակարգն Ադրբեջանում ունեցել է լեգիտիմության մեկ աղբյուր՝ արմենիահոբիան և Հայաստանին ամեն գնով ծնկի բերելու՝ Ադրբեջանի նախագահի հռչակած ռազմավարությունը: Եթե Ալիևը սկսի նահանջել իր այս արտաքին քաղաքական հիմնական սկզբունքից, կթուլացնին իշխանությունը երկրի ներսում, որն էլ Ալիևի համար հղի է բազում լրջագույն վտանգներով, ընդհուպ մինչև կենսական նշանակության՝ իր և իր ընտանիքի համար:

- Ալիևը նաև ասում է, որ Հայաստանն ի վիճակի չէ արգելափակել երևակայական «Զանգեզուրի միջանցք»վերաբերյալ իր պահանջը. ի՞նչ է սա նշանակում է, ի՞նչ է ակնարկում Ադրբեջանի նախագահը:

- Սա իմ նշած գնահատականի ապացույցն է կամ հիմնավորումը: Ալիևը, ըստ էության, փակուղում է հայտնվել, քանի որ միջազգային իրավական դաշտում Ադրբեջանը տանուլ է տալիս: Նրա տարիների ռազմավարությունը հիմված է եղել բացառապես քաղաքական առևտրի և ճնշման տակտիկայի վրա Հայաստանի դեմ: Ալիևի ներկայիս հայտարարությունները ցույց են տալիս, որ վերջինս չունի այլ տարբերակ, քան շարունակել ապավինել ուժի կիրառման սպառնալիքի իր ավանդական հռետորաբանությանն ու հնարավոր նպատակադրումներին: Սա նշանակում է, որ Ադրբեջանը, փաստացի, գնում է  էսկալացիայի ճանապարհով և վիժեցնում այն բանակցային գործընթացը, որը վարվում է Արևմուտքի և ռուսական ձևաչափով:

Ստացվում է, որ Ադրբեջանը դեմ է գնում հայ-ռուս-ադրբեջանական եռակողմ հայտարարությունների հոգուն և նաև բրուսելյան, վաշինգտոնյան պայմանավորվածություններին, այսինքն՝ իրեն դնում է լեգիտիմ բանակցային ձևաչափից դուրս: Սրան հաջորդող քայլը կարող է լինել պատերազմական էսկալացիան, որն Ադրբեջանի համար շատ լուրջ գին է ունենալու, հատկապես, երբ և՛ Թուրքիայի, և՛ Ռուսաստանի դեմ միջազգային հանրությունն ունի որոշակի անհանդուրժողականություն, որն ավելի ու ավելի է սրվում անբռնազբոս պահվածքի պատճառով: Չեմ կարծում, որ այս երկու երկրները՝ Ալիևի հիմնական հովանավորները, այդքան քաղաքական, ռազմական, դիվանագիտական ռեսուրս կունենան՝ ապահովագրելու նրան հերթական ռազմական արկածախնդրության պարագայում խիստ անբարենպաստ հետևանքներից:

- Դատելով Ալիևի հայտարարություններից՝ կարո՞ղ ենք կարծել, որ նա լրջագույն հովանավորություն ունի ՌԴ-ից, դիցուք, երբ ասում է, որ «Զանգեզուրի միջանցք»-ը քննարկել են ռուս պաշտոնյաների հետ վերջին զրույցի ժամանակ։

- Ինչպես ասում են, գնդակը Ռուսաստանի դաշտում է, ռուսական պաշտոնական շրջանակները պետք է կա՛մ հերքեն Ալիևի այս հայտարարությունը՝ ի ցույց դնելով այն, որ նա ստում կամ նենգափոխում է ռուս-ադրբեջանական բանակցությունների արդյունքները, կա՛մ հակառակ պարագայում ստացվում է, որ, այո՛, Ռուսաստանը փաստացի խաղում է արդեն բաց քարտերով, և Ալիևը ճիշտ է: Բոլոր դեպքերում Ռուսաստանի առաջիկա արձագանքը կամ դրա բացակայությունը կվկայեն, թե այս տարբերակներից որն է ճիշտ: Հետևաբար, ՀՀ ղեկավարությունն ու հանրությունը կանեն համապատասխան և համարժեք իրավիճակին հետևություններ:

- Ադրբեջանի ղեկավարը նաև հայտարարում է, որ Իրանը նույնպես չի խոչընդոտի «Զանգեզուրի միջանցք» գործարկմանը: Ըստ Ձեզ՝ սա ի՞նչ ուղերձ է պարունակում:

- Կարծում եմ՝ Ալիևի այս խոսքերն ուղղված են Իրանին, և այն հայտարարությունները, որ իրենք չեն վախենում Իրանից և համարժեք պատասխան կտան նրան, ավելի շատ մատնում է Ալիևի մտահոգությունները Իրանի կոշտ դիրքորոշման մասով: Եվ այստեղ առկա հիմնական խոչընդոտը, որը նրան արկածախնդրությունից հետ է պահում, Ֆրանսիայի հստակ դիրքորոշումն է՝ դիվանագիտական և միջազգային իրավունքի դաշտում Ալիևին դատապարտելու և նրան հնարավոր էսկալացիայից հետ պահելու առումով: Մյուսը՝ Իրանի կոշտ դիրքորոշումը՝ Սյունիքի մասով, որը չի բացառում նաև ռազմական միջամտությունը:

Վերջերս Հայաստանում Իրանի դեսպանը ևս մեկ անգամ հստակ նշեց, որ Սյունիքի դեմ որևէ երրորդ երկրի ոտնձգություն կամ նկրտում Իրանի համար անընդունելի է և կոշտ պատասխան կստանա: Չմոռանանք նաև Իրանի հոգևոր առաջնորդի հայտնած դիրքորոշման մասին, երբ առերես հանդիպել էր Պուտինին և Էրդողանին, ըստ որի՝ որևէ աշխարհաքաղական փոփոխություններ սահմաններին Իրանի համար կարմիր գիծ է և անընդունելի:

- Ինչպես նկատում ենք, ադրբեջանական կողմը շարունակում է նաև լարված իրավիճակ պահել թե՛ սահմանին, թե՛ մեդիահարթակում: Դուք նշեցիք, որ չի բացառվում ռազմական էսկալացիայի սրումը, սա կարո՞ղ ենք համարել դրա նախերգանքը:

- Սա Ալիևի ագրեսիվ քաղաքականության մի մասն է և դրսևորումը, որը ենթադրում է տեղեկատվական պատերազմի վարում՝ զուգորդված նաև սահմանային միջադեպերով: Սա հայտնի տակտիկա է, որը պատերազմական քաղաքականության բաղկացուցիչ մասերից է, այսինքն՝ վախեցնել, պառակտել թշնամի երկրի հասարակությանը և ապատեղեկատվության միջոցով մոլորեցնել, որի շնորհիվ ձևավորվում է անպաշտպանության զգացում: Այս պարագայում մենք պետք է տոկուն լինենք և չտրվենք սադրանքներին: Սույն իրավիճակում մեծ անելիք ունի նաև քաղաքական դաշտի ոչ իշխանական հատվածը՝ հնարավորինս զերծ մնալ ներքաղաքական կոնյուկտուրային կամ այլ հաշվարկներով՝ քաղաքական դաշտը մասնատելու փորձերից և գոնե մեկ հարցում համախոհ լինել. դա Հայաստանի սահմանների անվտանգությունն է և Հայաստանի ինքնիշխանությունը:

Մեր ակտիվ հակազդեցությունից է կախված՝ արդյոք Ալիևը կգնա՞ դիվանագիտական կամ ռազմական արկածախնդրության, թե՞ ոչ: Համալիր աշխատանքներ պետք է տանենք, որպեսզի կարողանանք ավելի մեծ արդյունքներ գրանցել և թույլ չտալ, որ իրավիճակը շրջվի մեր դեմ:

Նատալի Մկրտչյան

«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Տպել
2147 դիտում

Արգելափակումից դուրս բերված 1430 մեքենա, 578 ՃՏՊ և տուժածներ. ուժեղացված ծառայության արդյունքները

ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանի գլխավորած պատվիրակությունն աշխատանքային այցով մեկնել էր Իտալիա. տեսանյութ

Ջեբկիրին ասեք՝ Գյումրիում համայնքապետի ընտրություններ են, ոչ թե ծաղրածուի, ալիքները խառնել է. Պալյան

Դիլիջանի գիշերօթիկի լքված շենքը ռիսկային է. ինչ է առաջարկվում այնտեղ բնակվող ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածներին

Էվերեստի վրա թափվող ձյունն այլևս չի պահպանվում, ձնածածկույթը 150 մետրով նահանջել է

Սահմանազատումն այսօրվա դրությամբ բանակցային գործընթացի միակ հատվածն է, որ շոշափելի արդյունքներ ունի. Դըկոտինյի

Փետրվարի 24-ից հանրապետության դպրոցներում դասերը շարունակվելու են բնականոն կերպով. ԿԳՄՍՆ

Անկում տարադրամի շուկայում. ինչ փոփոխություններ են արձանագրվել փետրվարի 23-ին

Օդի ջերմաստիճանը կնվազի 6-9 աստիճանով. ինչ եղանակ սպասել առաջիկա օրերին

Շնորհակալ եմ բոլորին, ովքեր իրենց գործը կատարում են հոգատարությամբ ու պատասխանատվությամբ. Ավինյան

Մարտունի-Վարդենիս ճանապարհին ձյուն ու բուք է. տեսանյութ

Վատիկանը նոր տեղեկություն է հայտնել Հռոմի պապի առողջական վիճակի մասին

Վրաստանում ձյան տեղումների հետևանքով որոշ գնացքների երթուղիներ չեղարկվել են. սպասվում է եղանակի վատթարացում

Ահազանգեր են ստացվել արգելափակված ավտոմեքենաների վերաբերյալ. 59 քաղաքացու օգնություն է ցուցաբերվել. տեսանյութ

34-ամյա տղամարդը առանց վարորդական իրավունքի վկայականի, ոչ սթափ վիճակում մեքենաների է բախվել. վիրավորներ կան

Փլուզվել է Պերուի առևտրի կենտրոններից մեկի տանիքը. կան զոհեր

Իսրայելը հետաձգել է պաղեստինցի բանտարկյալների ազատ արձակումը

ՀՀ-ն կարևորում է Ճապոնիայի հետ համակողմանի համագործակցության խորացումը. Փաշինյանի ուղերձը Ճապոնիայի վարչապետին

Քանի չկա խաղաղության համաձայնագիր, հակամարտությունը կարող է վերսկսվել. ԵՄ դիտորդները պրոֆեսիոնալներ են. դեսպան

Հայկական հեռուստատեսությունն անհնար է պատկերացնել առանց Ձեզ. վարչապետի շնորհավորական ուղերձը Նարա Շլեպչյանին

Պաշտպանության ոլորտում համագործակցությունը ՀՀ-ի հետ շարունակվում է, պաշտոնական Փարիզի դիրքորոշումն է. դեսպան

Դպրոցում ծեծկռտուք է տեղի ունեցել ֆիզկուլտուրայի ուսուցչի և աշակերտների միջև․ 27-ամյա մանկավարժը ձերբակալվել է

Երևանի և 4 մարզի բազմաթիվ հասցեներում մի քանի ժամ լույս չի լինի

Վարդենյաց լեռնանցքը փակ է կցորդով փոխադրամիջոցների համար. իրավիճակը ՀՀ ավտոճանապարհներին

Էդգար Ղազարյանի նկատմամբ վարչական հսկողություն է կիրառվել

Թուրքիայում ընթացած լեռնադահուկային սպորտի պատանեկան միջազգային մրցաշարում հայ մարզիկը բրոնզե մեդալ է նվաճել

Հալիձորի մոտակայքում չորս բեռնատար է արգելափակվել ձյան շերտում

Ինչ իրավիճակ է Լարսի ճանապարհին

Մի քանի տարածաշրջանում ձյուն է տեղում. կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ

Վահագն Դավթյանը ոսկե մեդալ է նվաճել աշխարհի գավաթի առաջին փուլում

Հոսպիտալում հիվանդության հետևանքով զինծառայողի մահվան դեպք է արձանագրվել. ՊՆ

Երևանի քաղաքապետարանը զգուշացնում է

2021-2025 թվականներին Փարաքար համայնքում կառուցվել և շահագործման է հանձնվել 2 դպրոց

«Բոշա՛», «բոշան դո՛ւ ես» ոճի մեղադրանքներ կամ ինչու Թրամփը բռնեց ռուսական գիծը՝ ակնհայտ լարվելով Զելենսկիի հետ

Դավիթ Բեկ համայնքում կրակոցներ չեն հնչել և տուժածներ չկան. ՆԳՆ

15 տարվա դպրոցի ճաշարանը խուց է, գրադարանը՝ հավաբնի չափ, պետության ներդրումը եղել է փող աշխատելու ձև. նախարար

Դիտորդները չեն ծեծվի, լցոնում չի չլինի. ինչ խնդիրներ կան Սահմանադրության մեջ, ինչպես կշտկվեն դրանք

Ռուս-ամերիկյան 2-րդ բանակցությունները կկայանան հաջորդ շաբաթ. Թրամփ

ՄԻՊ աշխատակազմը, ՔԿԾ ղեկավարն ու «Նուբարաշեն» ՔԿՀ պետը քննարկել են հիմնարկում արձանագրված խնդիրները

ԱՄՆ կոնգրեսականները տրամադրված չեն Ուկրաինային նոր օգնություն տրամադրել. Ջոնսոն