Ալիևը փակուղում է, միջազգային դաշտում տանուլ է տալիս, հաջորդ քայլը կարող է լինել պատերազմական էսկալացիան. Խալաթյան

Իրավաբան, «Հանուն Հանրապետության» կուսակցության անդամ Արտաշես Խալաթյանի կարծիքով՝ Ալիևը փակուղում է հայտնվել հայկական դիվանագիտության վերջին ամիսների հետևողական աշխատանքի շնորհիվ: Ըստ նրա՝ վերջին մի քանի ամիսները նոր էջ են բացել հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների և արցախյան հիմնահարցի կարգավորման բանակցությունների պատմության մեջ:

«Հայկական ժամանակ»-ի հարցազրույցը Արտաշես Խալաթյանի հետ՝ ստորև.

- Պարոն Խալաթյան, հայտնի է, որ դեկտեմբերի 7-ին նախատեսված Փաշինյան-Ալիև հանդիպումը չի կայանալու, որի մասին հայտարարել է Ադրբեջանի նախագահը: Պատճառը, ըստ նրա, այն է, որ հայկական կողմը համաձայնել է հանդիպել միայն Ֆրանսիայի նախագահ Մակրոնի մասնակցությամբ։ Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք սա. ինչո՞ւ է Ալիևը ոչ ուղիղ կերպով խուսափում այդ հանդիպումից:

- Հայկական դիվանագիտությունը հարաբերությունների կարգավորման և բանակացությունների համար նոր էջ է բացել, որի հիմքում հստակ իրավական սկզբունքներ ու կողմնորոշումներ են, այլ ոչ թե քաղաքական սակարկումներ կամ չոր շահերի հաշվարկ, իսկ սա նշանակում է, որ Ադրբեջանն այլևս զրկվել է իր համար այս տարիների ընթացքում ամենակարևոր դեպքերից մեկից՝ քաղաքական, ռազմական ճնշումներից և դրանց միջոցով՝ Հայաստանից ինչ-որ բան պոկելու քաղաքական գործիքից: Այս ամենն Ադրբեջանի կողմից միջազգային իրավունքի նկատմամբ բացարձակ քամահրանք է, որը որոշակի հակակրություն է ստեղծել միջազգային կանոնների վրա հիմնված՝ միջազգային իրավակարգի ջատագով Արևմուտքի հետ, ինչը նաև բարենպաստ պայմաններ է ստեղծում հայկական կողմի համար, որպեսզի ՀՀ-ն լինի ավելի ընկալելի Արևմուտքի համար և, ըստ երևույթին, օգտագործի Ադրբեջանի ղեկավարության ոչ խոհեմ գործունեությունը հօգուտ Հայաստանի:

Տվյալ պարագայում Իլհամ Ալիևը հասկանում է, որ ստեղծված իրավիճակում Ֆրանսիան ընդունել է Սենատի մակարդակով հայանպաստ և Ադրբեջանի դեմ կոնկրետ գործողություններ նախատեսող բանաձև: Նաև հասկանում է, որ բանաձևից հետո Ֆրանսիայի միջնորդությամբ բանակցությունների գնալը, փաստացի, նշանակում է Ադրբեջանի հռչակած առավելապաշտական քաղաքականությունից նահանջ, ինչը կարող է վատ հետևանքներ ունենալ Ադրբեջանի համար, հատկապես, եթե հաշվի ենք առնում թուրքական և ռուսական գործոնները, որոնք մեծ ազդեցություն ունեն Ադրբեջանի արտաքին քաղաքականության վրա և, իհարկե, դրա հետ փոխկապակցված ներքաղաքական գործոնները:

Ալիևի այս տարիների բռնապետական վարչակարգն Ադրբեջանում ունեցել է լեգիտիմության մեկ աղբյուր՝ արմենիահոբիան և Հայաստանին ամեն գնով ծնկի բերելու՝ Ադրբեջանի նախագահի հռչակած ռազմավարությունը: Եթե Ալիևը սկսի նահանջել իր այս արտաքին քաղաքական հիմնական սկզբունքից, կթուլացնին իշխանությունը երկրի ներսում, որն էլ Ալիևի համար հղի է բազում լրջագույն վտանգներով, ընդհուպ մինչև կենսական նշանակության՝ իր և իր ընտանիքի համար:

- Ալիևը նաև ասում է, որ Հայաստանն ի վիճակի չէ արգելափակել երևակայական «Զանգեզուրի միջանցք»վերաբերյալ իր պահանջը. ի՞նչ է սա նշանակում է, ի՞նչ է ակնարկում Ադրբեջանի նախագահը:

- Սա իմ նշած գնահատականի ապացույցն է կամ հիմնավորումը: Ալիևը, ըստ էության, փակուղում է հայտնվել, քանի որ միջազգային իրավական դաշտում Ադրբեջանը տանուլ է տալիս: Նրա տարիների ռազմավարությունը հիմված է եղել բացառապես քաղաքական առևտրի և ճնշման տակտիկայի վրա Հայաստանի դեմ: Ալիևի ներկայիս հայտարարությունները ցույց են տալիս, որ վերջինս չունի այլ տարբերակ, քան շարունակել ապավինել ուժի կիրառման սպառնալիքի իր ավանդական հռետորաբանությանն ու հնարավոր նպատակադրումներին: Սա նշանակում է, որ Ադրբեջանը, փաստացի, գնում է  էսկալացիայի ճանապարհով և վիժեցնում այն բանակցային գործընթացը, որը վարվում է Արևմուտքի և ռուսական ձևաչափով:

Ստացվում է, որ Ադրբեջանը դեմ է գնում հայ-ռուս-ադրբեջանական եռակողմ հայտարարությունների հոգուն և նաև բրուսելյան, վաշինգտոնյան պայմանավորվածություններին, այսինքն՝ իրեն դնում է լեգիտիմ բանակցային ձևաչափից դուրս: Սրան հաջորդող քայլը կարող է լինել պատերազմական էսկալացիան, որն Ադրբեջանի համար շատ լուրջ գին է ունենալու, հատկապես, երբ և՛ Թուրքիայի, և՛ Ռուսաստանի դեմ միջազգային հանրությունն ունի որոշակի անհանդուրժողականություն, որն ավելի ու ավելի է սրվում անբռնազբոս պահվածքի պատճառով: Չեմ կարծում, որ այս երկու երկրները՝ Ալիևի հիմնական հովանավորները, այդքան քաղաքական, ռազմական, դիվանագիտական ռեսուրս կունենան՝ ապահովագրելու նրան հերթական ռազմական արկածախնդրության պարագայում խիստ անբարենպաստ հետևանքներից:

- Դատելով Ալիևի հայտարարություններից՝ կարո՞ղ ենք կարծել, որ նա լրջագույն հովանավորություն ունի ՌԴ-ից, դիցուք, երբ ասում է, որ «Զանգեզուրի միջանցք»-ը քննարկել են ռուս պաշտոնյաների հետ վերջին զրույցի ժամանակ։

- Ինչպես ասում են, գնդակը Ռուսաստանի դաշտում է, ռուսական պաշտոնական շրջանակները պետք է կա՛մ հերքեն Ալիևի այս հայտարարությունը՝ ի ցույց դնելով այն, որ նա ստում կամ նենգափոխում է ռուս-ադրբեջանական բանակցությունների արդյունքները, կա՛մ հակառակ պարագայում ստացվում է, որ, այո՛, Ռուսաստանը փաստացի խաղում է արդեն բաց քարտերով, և Ալիևը ճիշտ է: Բոլոր դեպքերում Ռուսաստանի առաջիկա արձագանքը կամ դրա բացակայությունը կվկայեն, թե այս տարբերակներից որն է ճիշտ: Հետևաբար, ՀՀ ղեկավարությունն ու հանրությունը կանեն համապատասխան և համարժեք իրավիճակին հետևություններ:

- Ադրբեջանի ղեկավարը նաև հայտարարում է, որ Իրանը նույնպես չի խոչընդոտի «Զանգեզուրի միջանցք» գործարկմանը: Ըստ Ձեզ՝ սա ի՞նչ ուղերձ է պարունակում:

- Կարծում եմ՝ Ալիևի այս խոսքերն ուղղված են Իրանին, և այն հայտարարությունները, որ իրենք չեն վախենում Իրանից և համարժեք պատասխան կտան նրան, ավելի շատ մատնում է Ալիևի մտահոգությունները Իրանի կոշտ դիրքորոշման մասով: Եվ այստեղ առկա հիմնական խոչընդոտը, որը նրան արկածախնդրությունից հետ է պահում, Ֆրանսիայի հստակ դիրքորոշումն է՝ դիվանագիտական և միջազգային իրավունքի դաշտում Ալիևին դատապարտելու և նրան հնարավոր էսկալացիայից հետ պահելու առումով: Մյուսը՝ Իրանի կոշտ դիրքորոշումը՝ Սյունիքի մասով, որը չի բացառում նաև ռազմական միջամտությունը:

Վերջերս Հայաստանում Իրանի դեսպանը ևս մեկ անգամ հստակ նշեց, որ Սյունիքի դեմ որևէ երրորդ երկրի ոտնձգություն կամ նկրտում Իրանի համար անընդունելի է և կոշտ պատասխան կստանա: Չմոռանանք նաև Իրանի հոգևոր առաջնորդի հայտնած դիրքորոշման մասին, երբ առերես հանդիպել էր Պուտինին և Էրդողանին, ըստ որի՝ որևէ աշխարհաքաղական փոփոխություններ սահմաններին Իրանի համար կարմիր գիծ է և անընդունելի:

- Ինչպես նկատում ենք, ադրբեջանական կողմը շարունակում է նաև լարված իրավիճակ պահել թե՛ սահմանին, թե՛ մեդիահարթակում: Դուք նշեցիք, որ չի բացառվում ռազմական էսկալացիայի սրումը, սա կարո՞ղ ենք համարել դրա նախերգանքը:

- Սա Ալիևի ագրեսիվ քաղաքականության մի մասն է և դրսևորումը, որը ենթադրում է տեղեկատվական պատերազմի վարում՝ զուգորդված նաև սահմանային միջադեպերով: Սա հայտնի տակտիկա է, որը պատերազմական քաղաքականության բաղկացուցիչ մասերից է, այսինքն՝ վախեցնել, պառակտել թշնամի երկրի հասարակությանը և ապատեղեկատվության միջոցով մոլորեցնել, որի շնորհիվ ձևավորվում է անպաշտպանության զգացում: Այս պարագայում մենք պետք է տոկուն լինենք և չտրվենք սադրանքներին: Սույն իրավիճակում մեծ անելիք ունի նաև քաղաքական դաշտի ոչ իշխանական հատվածը՝ հնարավորինս զերծ մնալ ներքաղաքական կոնյուկտուրային կամ այլ հաշվարկներով՝ քաղաքական դաշտը մասնատելու փորձերից և գոնե մեկ հարցում համախոհ լինել. դա Հայաստանի սահմանների անվտանգությունն է և Հայաստանի ինքնիշխանությունը:

Մեր ակտիվ հակազդեցությունից է կախված՝ արդյոք Ալիևը կգնա՞ դիվանագիտական կամ ռազմական արկածախնդրության, թե՞ ոչ: Համալիր աշխատանքներ պետք է տանենք, որպեսզի կարողանանք ավելի մեծ արդյունքներ գրանցել և թույլ չտալ, որ իրավիճակը շրջվի մեր դեմ:

Նատալի Մկրտչյան

«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Տպել
2146 դիտում

Փլուզվել է Պերուի առևտրի կենտրոններից մեկի տանիքը. կան զոհեր

Իսրայելը հետաձգել է պաղեստինցի բանտարկյալների ազատ արձակումը

ՀՀ-ն կարևորում է Ճապոնիայի հետ համակողմանի համագործակցության խորացումը. Փաշինյանի ուղերձը Ճապոնիայի վարչապետին

Քանի չկա խաղաղության համաձայնագիր, հակամարտությունը կարող է վերսկսվել. ԵՄ դիտորդները պրոֆեսիոնալներ են. դեսպան

Հայկական հեռուստատեսությունն անհնար է պատկերացնել առանց Ձեզ. վարչապետի շնորհավորական ուղերձը Նարա Շլեպչյանին

Պաշտպանության ոլորտում համագործակցությունը ՀՀ-ի հետ շարունակվում է, պաշտոնական Փարիզի դիրքորոշումն է. դեսպան

Դպրոցում ծեծկռտուք է տեղի ունեցել ֆիզկուլտուրայի ուսուցչի և աշակերտների միջև․ 27-ամյա մանկավարժը ձերբակալվել է

Երևանի և 4 մարզի բազմաթիվ հասցեներում մի քանի ժամ լույս չի լինի

Վարդենյաց լեռնանցքը փակ է կցորդով փոխադրամիջոցների համար. իրավիճակը ՀՀ ավտոճանապարհներին

Էդգար Ղազարյանի նկատմամբ վարչական հսկողություն է կիրառվել

Թուրքիայում ընթացած լեռնադահուկային սպորտի պատանեկան միջազգային մրցաշարում հայ մարզիկը բրոնզե մեդալ է նվաճել

Հալիձորի մոտակայքում չորս բեռնատար է արգելափակվել ձյան շերտում

Ինչ իրավիճակ է Լարսի ճանապարհին

Մի քանի տարածաշրջանում ձյուն է տեղում. կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ

Վահագն Դավթյանը ոսկե մեդալ է նվաճել աշխարհի գավաթի առաջին փուլում

Հոսպիտալում հիվանդության հետևանքով զինծառայողի մահվան դեպք է արձանագրվել. ՊՆ

Երևանի քաղաքապետարանը զգուշացնում է

2021-2025 թվականներին Փարաքար համայնքում կառուցվել և շահագործման է հանձնվել 2 դպրոց

«Բոշա՛», «բոշան դո՛ւ ես» ոճի մեղադրանքներ կամ ինչու Թրամփը բռնեց ռուսական գիծը՝ ակնհայտ լարվելով Զելենսկիի հետ

Դավիթ Բեկ համայնքում կրակոցներ չեն հնչել և տուժածներ չկան. ՆԳՆ

15 տարվա դպրոցի ճաշարանը խուց է, գրադարանը՝ հավաբնի չափ, պետության ներդրումը եղել է փող աշխատելու ձև. նախարար

Դիտորդները չեն ծեծվի, լցոնում չի չլինի. ինչ խնդիրներ կան Սահմանադրության մեջ, ինչպես կշտկվեն դրանք

Ռուս-ամերիկյան 2-րդ բանակցությունները կկայանան հաջորդ շաբաթ. Թրամփ

ՄԻՊ աշխատակազմը, ՔԿԾ ղեկավարն ու «Նուբարաշեն» ՔԿՀ պետը քննարկել են հիմնարկում արձանագրված խնդիրները

ԱՄՆ կոնգրեսականները տրամադրված չեն Ուկրաինային նոր օգնություն տրամադրել. Ջոնսոն

Երևանում փետրվարի 24-ի գիշերը սպասվում է -15․․․-17 աստիճան ցուրտ․ Լևոն Ազիզյան

«BMW»-ն դուրս է եկել ճանապարհի երթևեկելի գոտուց, բախվել հողաթմբին և գլխիվայր շրջվել

Շենքը՝ շենք, բայց այն ապրելու է ձեզնով ու այնպես, ինչպես դուք եք ապրեցնելու. վարչապետը՝ Փոքր Վեդիի դպրոցում

Ըմբշամարտիկ դառնալու համար էլ պետք է լավ սովորել. վարչապետը շրջայց է կատարել Փոքր Վեդիի դպրոցում. տեսանյութ

Քայլում ենք միջազգային զարգացումներին համընթաց՝ ապահովելով նոր առաջընթաց միջուկային բժշկության մեջ. Ավանեսյան

«Ինտերը» կարող է խզել Մխիթարյանի պայմանագիրը

Լավրովն առաջիկա օրերին կմեկնի Թեհրան

Հանրապետությունում 1 օրում արձանագրվել է 578 ճանապարհատրանսպորտային պատահար, վնասվածքներ ստացել՝ 35 քաղաքացի

Ջրաբեր-Ֆանտան ավտոճանապարհը բացվել է բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար. տեսանյութ

Որոշ մարզերում գիշերային ժամերին կդիտվի -27, -28 աստիճան ցուրտ, լեռնային շրջաններում՝ բուք, ուժգին քամի

Թրամփը չի պատրաստվում մայիսի 9-ին մեկնել Ռուսաստան

Թրամփն ու Զելենսկին գտնվում են վերբալ փոխհրաձգության մեջ. ինչու է ԱՄՆ-ն «երես թեքում» Ուկրաինայից

Եվրամիությանը ՀՀ-ի անդամակցությունը ձեռնտու կլինի ինչպես Երևանի, այնպես էլ Բրյուսելի համար․ շվեդ պատգամավոր

Վերին Լարսում մոտ 700 հայկական բեռնատար է կուտակվել

«Զվարթնոց» տանող ճանապարհին բախվել է 6 ավտոմեքենա