Իսրայելը և «Հըզբոլլահ»-ը Լիբանանում զինադադարի համաձայնագիր են կնքել. ովքեր հասան դրան և ինչ է որոշվել

Լիբանանում, որտեղ իսրայելական բանակը մի քանի ամիս է՝ գործողություններ է իրականացնում «Հըզբոլլահ» խմբավորման դեմ, գիշերվանից ուժի մեջ է մտել հրադադարը, որը նախօրեին հաստատվել էր Իսրայելի կառավարության կողմից։

Մարտերը շարունակվել են մինչև ուշ գիշեր։ «Հըզբոլլահ»-ի զինյալները հայտնել են, որ անօդաչու սարքեր են արձակել Թել Ավիվի ռազմական օբյեկտների ուղղությամբ, իսկ իսրայելական բանակը Բեյրութի որոշ հատվածների տարհանման հրաման է տվել:

Դրանից հետո, զինադադարի մեկնարկից մեկ ժամ չանցած, օդային հարվածներ են հասցվել Բեյրութի հարավային արվարձաններին, հաղորդում են լրատվական գործակալության թղթակիցները։

BBC-ի փոխանցմամբ՝ համաձայն զինադադարի պայմանների՝ 60 օրվա ընթացքում իսրայելական զորքերը դուրս կգան Լիբանանից, իսկ «Հըզբոլլահի» զինյալները կլքեն սահմանային շրջանները, լիբանանյան բանակն էլ կտեղակայվի այնտեղ։

Ավելի վաղ Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուն հեռուստաուղերձում ասել էր, որ զինադադարի պայմանագրի ժամկետը կախված կլինի «Հըզբոլլահ»-ի գործողություններից, և եթե խմբավորումը նորից փորձի զինվել, դա կհամարվի պայմանագրի խախտում։

Նա նաև ասել է, որ իսրայելական զինվորականների ջանքերի շնորհիվ «Հըզբոլլահ»-ը հետ է մղվել «տասնյակ տարիներով»։

ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենը նույնպես ելույթ է ունեցել և ասել, որ հրադադարի մասին համաձայնագիրը կնքվել է և ուժի մեջ կմտնի չորեքշաբթի տեղական ժամանակով ժամը 04:00-ին:

«Պայքարը կավարտվի. սա պետք է լինի մշտական հրադադար»,- ասել է Բայդենը։

Նա հույս է հայտնել, որ Լիբանանում զինադադարը կարող է հանգեցնել խաղաղության հաստատմանը ողջ Մերձավոր Արևելքում և թույլ կտա դադարեցնել պատերազմը Գազայի հատվածում, որտեղ իսրայելցի զինվորականները կռվում են ՀԱՄԱՍ խմբավորման դեմ։

Նայեմբերի 26-ին ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենը նույնպես ասել է, որ Լիբանանում զինադադարը կարող է մոտեցնել խաղաղությունը Գազայի հատվածում։

«Նպատակներից մեկը, որ ՀԱՄԱՍ-ն ուներ ի սկզբանե, մյուսներին ներքաշելն էր ռազմական գործողությունների մեջ՝ բազմաթիվ ճակատներ ստեղծելու համար, և քանի դեռ կարծում էր, որ դա հնարավոր է, սա մնում էր այն պատճառներից մեկը, որ նա ձեռնպահ մնաց անհրաժեշտ քայլերից հակամարտությունը դադարեցնելու համար»,- ասել է Բլինքենը լրագրողներին Իտալիայում G7-ի արտգործնախարարների հանդիպման ժամանակ:

Բլինքենը վստահեցրել է, որ Բայդենի վարչակազմն աշխատում է Դոնալդ Թրամփի անցումային թիմի հետ՝ Լիբանանի համաձայնագիրը կյանքի կոչելու համար։

Ամերիկյան CBS հեռուստատեսային ցանցը, հղում անելով իր աղբյուրին, հայտնել է, որ Թրամփի թիմը տեղեկացվել է համաձայնագրի էության մասին և հաստատել այն։

Ինչ է ներառված համաձայնագրում

Համաձայնագիրը նախատեսում է 60 օրվա ընթացքում իսրայելական զորքերը դուրս բերել Լիբանանից։

«Հըզբոլլահ»-ը պետք է դուրս բերի իր մարտիկներին ու զենքերը Կապույտ գծի (Իսրայելի և Լիբանանի միջև ոչ պաշտոնական սահման) և Լիտանի գետի միջև ընկած տարածքից, որը գտնվում է սահմանից մոտ 30 կմ հեռավորության վրա։ Լիբանանյան բանակի զորքերը ստիպված կլինեն վերահսկողության տակ առնել այս տարածքը։

Նոր համաձայնագիրը հիմնականում նման է ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի 1701 բանաձևին, որն ընդունվել է 2006 թվականին և վերջ դրել Իսրայելի պատերազմին «Հըզբոլլահ»-ի հետ, սակայն ունի ավելի մեծ միջազգային աջակցություն:

Համաձայնագիրը թույլ կտա Իրանի կողմից աջակցվող խմբին հետ մղել Իսրայելի հետ սահմանից և ուժեղացնել լիբանանյան բանակի կանոնավոր զորքերը, որոնք իսրայելական զորքերի դուրսբերումից հետո կտեղակայվեն սահմանի երկայնքով։

Համաձայնագիրը ներառում է զինադադար և Իսրայելի կողմից ստեղծված հարավային Լիբանանում բուֆերային գոտու վերացում։

Միևնույն ժամանակ, ինչպես հաղորդում է BBC-ն, համաձայնագիրը պարունակում է մի կետ, որը չափազանց կարևոր է Իսրայելի համար. այն թույլ է տալիս ռազմական գործողություններ իրականացնել Լիբանանում, եթե երկիրը բախվի «Հըզբոլլահ»-ի սպառնալիքին։

Միացյալ Նահանգները կգլխավորի 5 երկրներից բաղկացած կոմիտեն, որը կհետևի հրադադարի պահպանմանը: Այս մարմինը կհրապարակի փաստաթուղթ, որը կճանաչի Իսրայելի իրավունքը՝ հարվածելու Լիբանանին, եթե նա կարծում է, որ «Հըզբոլլահ»-ը խախտում է համաձայնագիրը։

ԱՄՆ-ի գլխավորած բանակցությունների ընթացքում Լիբանանի իշխանություններին հասկացրել են, որ իրավիճակը 2006 թվականից հետո, երբ «Հըզբոլլահ»-ին թույլ տրվեց կառուցել լայն ենթակառուցվածքներ սահմանի երկայնքով, չի կրկնվի:

Զինադադարի վերաբերյալ մի շաք հարցեր մնում են բաց

Ըստ պայմանավորվածությունների՝ հազարավոր լիբանանցի զինվորներ կտեղափոխվեն երկրի հարավ՝ այնտեղից իսրայելական զորքերի և «Հըզբոլլահ»-ի զինյալների դուրսբերումից հետո։ Թե կոնկրետ ինչպես են դրանք տեղակայվելու, մնում է անորոշ։

Զինվորականները դժգոհում են, որ չունեն ռեսուրսներ՝ գումար, կենդանի ուժ կամ տեխնիկա՝ գործն ավարտելու համար:

Բայց խոսքը միայն ֆինանսավորման մասին չէ, որը, հավանաբար, կտրամադրվի Լիբանանի որոշ միջազգային դաշնակիցներից: Հարց այն է, թե անհրաժեշտության դեպքում լիբանանյան զինվորականները կկարողանա՞ն դիմակայել «Հըզբոլլահ»-ին:

Սա լիբանանցիներին կհանի լիբանանցիների դեմ, ինչը միշտ հղի է սրացումներով մի երկրում, որտեղ ուժեղ են միջկրոնական ու միջաղանդական բաժանումները: