Քոչարյանի նոր ֆավորիտը. Հարություն Փամբուկյանը եւ ՀԷՑ-ի վաճառքը

Ոչ ոք չնկատեց, թե ինչպես Հարություն Փամբուկյանը (նկարում՝ աջից) շարքային գործարարից, որին ստուգող կազմակերպությունները օր ու արեւ չէին տալիս, վերածվեց իշխանական ֆավորիտի: Ու հիմա հանրապետություն թիվ մեկ բենզին ներկրողը ոչ թե Միխայիլ Բաղդասարովն է (նկարում՝ ձախից մեջքով), այլ նույն ինքը՝ Հարություն Փամբուկյանը: Սակայն, ինչպես ցույց են տալիս զարգացումները, Փամբուկյանը աճելու դեռ շատ տեղ ունի: Նա կարող է նաեւ դառնալ հանրապետության թիվ մեկ էներգաբաշխողը: Համենայնդեպս, իրադարձությունները զարգանում են հենց այս ուղղությամբ:

***

Հայաստանի ԲՑ-երի մասնավորեցման գործը սրընթաց զարգացումներ է ապրում: Մեր թերթի հուլիսի 9-ի համարում լուր հրապարակվեց, որ ռուսական եւ ուկրաինական կապիտալով մի ընկերություն հետաքրքրվում է ԲՑ-երով, եւ կառավարության հուլիսի 18-ի նիստում որոշում կայացվեց վերսկսել մասնավորեցման գործընթացը, որը դադարել էր մոտ մեկ տարի առաջ:

Մեր հրապարակած տեղեկատվությունը  համապատասխանում էր իրականությանը: ԲՑ-երի պոտենցիալ գնորդը «Միդլենդ ռեսուրսեզ հոլդինգ» ընկերությունն է: Վերջինս տիրապետում է «Կիեւէներգո» ընկերության բաժնետոմսերի 12 տոկոսին, որոշ փայ ունի «Զապորոժօբլէներգո» ընկերությունում, «Զապորոժստալ» ընկերության բաժնետոմսերի 1/3-ի փայատերն է եւ այլն: Ընկերությունը նաեւ հայկական «Մաքսֆրուտ»-ի բաժնետոմսերի 50 տոկոսի սեփականատերն է:

«Միդլենդ ռեսուրսեզ հոլդինգ» ընկերության ծագումնաբանությունը դժվար է հստակեցնել. հիմնադիրները, ըստ մեր ունեցած տեղեկությունների, ռուսաստանցիներ են, չնայած, որպես նախագահ հանդես է գալիս կանադացի Ալեքս Շնայդերը, գործունեության աշխարհագրությունը հիմնականում ԱՊՀ երկրներն են, գրանցված է օֆշորային գոտում՝ Նորմանդյան կղզիներում: Այստեղ էր գրանցված նաեւ հանրահայտ «TWT» ընկերությունը: Մի խոսքով, բավական տարօրինակ ընկերություն է: Չնայած դրան, ԲՑ-երի մասնավորեցման գործընթացը ամբողջությամբ հարմարեցվում է այս ընկերությանը: Մասնավորապես մրցույթի պայմաններից հանվել է մի կարեւորագույն կետ՝ այլեւս պարտադիր չէ, որ մրցույթին մասնակցող ընկերությունը էլեկտրաէներգիայի բաշխման ոլորտում փորձ ունենա: Մեր ունեցած տեղեկություններով, Հայաստանի ԲՑ-երը ձեռք բերելուց հետո «Միդլենդ ռեսուրսեզ հոլդինգ»-ը, որի մասնագիտացումը սեւ մետալուրգիան է,  մտադիր է մենենջմենթը հանձնել էներգետիկայի ոլորտում մասնագիտացած ամերիկյան մի ընկերության:

Տարօրինակ է նաեւ մասնավորեցման սրընթացությունը: Էներգետիկայի նախարարությունից տեղեկացանք, որ մասնավորեցման վերսկսված գործընթացը նախատեսվում է ավարտել մինչեւ այս ամսվա վերջ: Փաստորեն, անսպասելիորեն խաղի մեջ մտած մի անհայտ ընկերության շնորհիվ հնարավոր է, որ ավարտվի ավելի քան երկու տարի Համաշխարհային բանկի խիստ հսկողության տակ իրականացվող այս գործընթացը, որին մասնակցել են աշխարհահռչակ ընկերություններ, որի շուրջ այդքան կրքեր են բորբոքվել, որը բազմիցս ընդունել է քաղաքական երանգներ: Ընդ որում, պոտենցիալ գնորդից պահանջվեց ընդամենը երկու ամիս՝ մեր իշխանությունների հետ լեզու գտնելու համար: Սակայն աներկբա պնդումներ անելը, կարծես, թե վաղ է: Խնդիրն այն է, որ, ըստ մեր ունեցած տեղեկությունների, «Միդլենդ ռեսուրսեզ հոլդինգ» ընկերության նկատմամբ որոշակի վերապահումներ ունեն ՀԲ-ի հայաստանյան գրասենյակում, որտեղ, ինչպես հայտնի է անտարբեր չեն ԲՑ-երի մասնավորեցմանը վերաբերող եւ ոչ մի մանրամասնության նկատմամբ: Բացի այդ, կառավարությունը չի դադարեցրել ԲՑ-երը հավատարմագրային կառավարման հանձնելու մրցույթը, որն ավարտվելու է սեպտեմբերի 16-ին:

Բայց այս պատմության մեջ ամենահետաքրքիրը ԱԺ պատգամավոր Հարություն Փամբուկյանի դերն է: «Միդլենդ ռեսուրսեզ հոլդինգ» ընկերությունը Փամբուկյանի վաղեմի գործընկերն է. վերը նշված «Մաքսֆրուտ» ընկերության բաժնետոմսերի երկրորդ կեսը հենց Փամբուկյանինն է: Ընդհանրապես պետք է նկատել, որ ի դեմս Հ.Փամբուկյանի հայկական օլիգարխների երկնակամարում մեր աչքի առաջ մի նոր աստղ է ծնվում: Ընդամենը 2-3 ամիս առաջ Փամբուկյանի սեփականությունը հանդիսացող «Մաքս Գրուպ»-ը դարձավ հիմնական բենզին ներմուծող ընկերություններից մեկը: Քոչարյանն էլ վերջին շրջանում հաճախ է այցելում Փամբուկյանի կալվածքները, վերջինս էլ Քոչարյանին հաճախ է ուղեկցում արտասահմանյան ճանապարհորդություններում:

Այլ կերպ ասած, Փամբուկյանը դարձել է Քոչարյանի նոր ֆավորիտը: Ճիշտ նույն կարգավիճակը ժամանակին պատկանում էր Հրանտ Վարդանյանին:

Հայկ Գեւորգյան

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2002 թվականի օգոստոսի 13-ի համարում