Տարածաշրջանում մեծ առեւտուր է սպասվում. ինչ է ասել Օբամայի խորհրդականը Հայաստանում

19/01/2016 schedule21:20

ԱՄՆ նախագահ Բարաք Օբամայի խորհրդական Չարլզ Կուպչանի՝ անցյալ շաբաթ Հայաստան կատարած այցը շատ խորհրդավոր ու աննկատ մնաց: Նկատենք՝ ամեն տարի չէ, որ ԱՄՆ նախագահի խորհրդական է ՀՀ այցելում: Այնինչ տարածաշրջանում կարծես թե «մեծ առեւտուր» է սպասվում: 

Պաշտոնական լրահոսում հայտնվեց ընդամենը, որ Սերժ Սարգսյանն ու Էդվարդ Նալբանդյանը ընդունել են Անվտանգության խորհրդի Եվրոպայի գործերով պատասխանատու, Եվրոպայի հարցերով ԱՄՆ Նախագահի գլխավոր խորհրդատու Չարլզ Կուպչանին ու մի 2 պրոտոկոլային նախադասությունից հետո գրվեց հետեւյալը. «Հանդիպմանն անդրադարձ է եղել անվտանգության ոլորտում համագործակցությանը, Հայաստան-ՆԱՏՕ փոխգործակցությանը, խաղաղապահ առաքելություններին Հայաստանի մասնակցությանը, միջազգային արդի խնդիրներին ու մարտահրավերներին, տարածաշրջանում առկա իրավիճակին, ԼՂ հիմնախնդրի կարգավորման բանակցային գործընթացին, ՀՀ-ԵՄ հարաբերությունների զարգացման հեռանկարին եւ փոխադարձ հետաքրքրություն ներկայացնող մի շարք այլ հարցերի»:

Օբամայի խորհրդականը ՀՀ-ում հանդիպել է նաեւ հասարակական սեկտորի ներկայացուցիչների հետ եւ պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել փակ պահել քննարկման մանրամասները: Մեր տեղեկություններով, սույն հանդիպման ժամանակ Կուպչանը խիստ մտահոգություն է հայտնել հայ-ադրբեջանական սահմանային իրավիճակի սրման վերաբերյալ, քննարկվել են տարածաշրջանային հարցեր՝ մասնավորապես, Թուրքիային եւ Իրանին վերաբերող, ինչպես նաեւ ԵՏՄ-ՌԴ-ՀՀ հարաբերությունները, խոսվել է դեկտեմբերի 6-ին տեղի ունեցած սահմանադրական հանրաքվեի մասին: Օբամայի խորհրդականն ավելի շատ փորձել է ինֆորմացիա ստանալ, քան խոսել է:

Ի դեպ, ՀՀ կատարած այցից առաջ Կուպչանն այցելել է նաեւ Ադրբեջան, որտեղ նույն մակարդակի հանդիպումներ է ունեցել Ալիեւի ու Մամեդյարովի հետ: Պաշտոնական Բաքվից ստացված  տեղեկատվությունը եւս խիստ սահմանափակ է:     

Քաղաքագետ Հրանտ Մելիք-Շահնազարյանը երեկ «ՀԺ»-ի հետ զրույցում խիստ ուշագրավ փակագծեր է բացել:

- Պարոն Մելիք-Շահնազարյան, Օբամայի խորհրդականի այցը ՀՀ աննկատ անցավ, թեեւ այնպես չէ, որ ամեն տարի ԱՄՆ նախագահի խորհրդական է այցելում այստեղ, սույն այցի բուն նպատակը ո՞րը կարող էր լինել:

- Կարծում եմ, հիմնական նպատակը, իհարկե, տարածաշրջանի այս վերափոխումների ֆոնին հայկական պետության դիրքորոշումները հասկանալն է: Դա վերաբերվում է ոչ միայն հայ-ադրբեջանական կոնֆլիկտին կամ Եվրասիական տնտեսական միությանն անդամակցելուց հետո մեր քաղաքականությանն ու գլխավոր զարգացումներին, այլեւ ավելի գլոբալ նշանակություն կարող էր ունենալ: Խնդիրները, որոնք հետաքրքրում են ԱՄՆ-ին մեր տարածաշրջանում, շատ են: Դրանք վերաբերում են ե՛ւ Թուրքիային, ե՛ւ Իրանին, որի նկատմամբ պատժամիջոցները հանվեցին: Բացի դրանից, ԱՄՆ-ին հետաքրքիր է, թե ինչպես են պատկերացնում Հայաստանի իշխանությունները երկրի կառավարման գործընթացը եւ դրա զարգացումները սահմանադրական բարեփոխումներից հետո: Այսինքն, հարցերի շրջանակը, որոնք կարող էին հետաքրքրել ԱՄՆ-ին եւ որոնք կարող էին պատճառ դառնալ, որպեսզի նման բարձրաստիճան պաշտոնյա այցելի տարածաշրջան եւ Հայաստան, իսկապես շատ են եւ մեծ: Կուպչանը հանդիպել է ե՛ւ երկրի նախագահին, ե՛ւ ԱԳ նախարարին, ինչը նշանակում է, որ հիմնականում հետաքրքրող թեմաները տարածաշրջանային նշանակություն ունեն:

- Մինչ այդ տեղեկատվություն եղավ, որ նա նաեւ Բաքու է այցելել: Նկատի առնելով, որ այնտեղ էլ լուրջ իրադարձություններ են տեղի ունենում՝ մանաթի արժեզրկում, քաղաքացիական բախումներ, նաեւ ԱՄՆ վերջին պատժամիջոցները Բաքվի հանդեպ, նրանց դիրքորոշման կոշտացումը, մեր նախորդ զրույցում ասում էիք, թե չեք կարծում, որ այդ ամենի պատճառները տնտեսական են, ու մի փոքր ժամանակ է պետք հասկանալու՝ որն է ԱՄՆ դիրքորոշման փոփոխությունը: Արդեն հասկանալի՞ է, թե որոնք են դրա պատճառները:

- Կոնկրետ Ադրբեջանի զարգացումների հետ կապված՝ պետք է սպասել եկող ամիս ԱՄՆ կատարելիք Ալիեւի այցին, որից կարելի է ինչ-որ եզրակացություններ անել: Բայց մի բան պարզ է, որ այդ պատժամիջոցները տնտեսական նշանակություն չունեն, այստեղ թերեւս ավելի խոշոր գործընթացներ են, որոնք մեծ հաշվով, պետք է դարձյալ պայմանավորված լինեն տարածաշրջանային ձեւափոխումների հետ: Իրականում տարածաշրջանում՝ օրինակ, Թուրքիայում, Մերձավոր Արեւելքում եւ Իրանի շուրջ շատ ակտիվ զարգացումներ են տեղի ունենում, եւ տեսնում ենք, որ դա հասկանալու համար պաշտոնյաներ են գալիս: Պայմանավորել ԱՄՆ մոտեցումը զուտ Ադրբեջանի հետ ունեցած հարաբերություններով, կարծում եմ, միամտություն է: Այստեղ ավելի խոշոր խաղադրույքներ են դրված, եւ այդ ամենը վերաբերում է ընդհանրապես տարածաշրջանի ապագա տեսքին: Ամենայն հավանականությամբ, Ադրբեջանի իշխանությունները այդ վերափոխումների եւ վերաձեւումների մեջ չեն համաձայնվել կամ չեն աջակցել ԱՄՆ ծրագրերին եւ փորձում են նաեւ ինչ-որ չափով հարաբերությունները կարգավորել կամ նոր որակի հարաբերություններ ստեղծել ՌԴ-ի հետ: Անգամ խոսվում է ԵՏՄ-ին Ադրբեջանի անդամակցելու հեռանկարի մասին: Կարծում եմ, որ կուլիսային այս խնդիրն է, որ դեռեւս բացահայտված չէ, բայց արդեն ուրվագծվում են, հասկանալի է՝ ինչ են թեմաները: Հիմնական պատճառը սա է, որ ԱՄՆ-ը կոշտացրել է իր քաղաքականությունը Ադրբեջանի նկատմամբ եւ փորձում է այդ ճանապարհով վերահսկելի դարձնել պաշտոնական Բաքվի քաղաքականությունը:

- Ենթադրվում է, որ ԱՄՆ-ի համար ավելի գլոբալ հարց է Իրանը եւ Իրանի ազդեցության մեծացումը պատժամիջոցների վերացումից հետո, նաեւ խոսվում է, որ Հայաստանը կարող է տարանցիկ ճանապարհ դառնալ իրանական գազի համար դեպի Եվրոպա:

- Հայաստանը դեռեւս նման ռեսուրսներ չունի խոշոր տարանցիկ պետություն դառնալու, դրա համար անհրաժեշտ են նոր կարողություններ, ենթակառուցվածքներ: Այս առումով ԱՄՆ անհանգստությունները այդքան մեծ չեն: Բայց հետաքրքիր փաստ է, որ Ալիեւին հրավիրել են ԱՄՆ. վերջին 1 ամսվա ընթացքում Ադրբեջանի իշխանություններին ուղղված ԱՄՆ քննադատություններից հետո  Ադրբեջանը միացավ հակաիրանական այդ կոալիցիային: Հնարավոր է, նրանց ինչ-որ չափով արդեն հաջողվել է Ադրբեջանի վրա ազդել եւ գոնե հակաիրանական այդ դաշինքը տարածաշրջանում ստեղծել նաեւ Ադրբեջանի մասնակցությամբ: Այսինքն, ԱՄՆ հիմնական խնդիրը տարածաշրջանում, իհարկե, լինելու է Իրանի հնարավոր ազդեցության մեծացման կանխումը: Եթե բոլոր այս քննադատությունները՝ ուղղված Ադրբեջանին, այդ նպատակն էին հետապնդում, որպեսզի Ադրբեջանին ներառեն հակաիրանական դաշինքի մեջ եւ փորձեն Ադրբեջանի ռեսուրսները օգտագործել՝ Իրանին ճնշելու համար, ապա կարծես թե ինչ-որ արդյունքներ պաշտոնական Վաշինգտոնը արդեն ունի: Դրա համար, այո, հարցերը գլոբալ են, այո, ԱՄՆ-ին հուզող խնդիրները շատ են, այսպես ասած, ամեն ինչ խառն է, այդքան էլ դեռ պարզ չէ:

- Մեր տեղեկություններով, Օբամայի օգնականը խիստ մտահոգություն է հայտնել՝ կապված սահմանին լարվածության աճի հետ, այս մասով ինչ-որ բան կարո՞ղ է տեղի ունենալ:

- ԱՄՆ-ը տարիներ շարունակ հանդես էր գալիս կանխատեսելի Կովկաս ստեղծելու նախաձեռնությամբ, ամեն ինչ անում էին, որպեսզի պատերազմը չվերսկսվի եւ մեր տարածաշրջանը մնա վերահսկելիության սահմաններում: Սա կարեւոր տարածաշրջան է ԱՄՆ-ի համար, որովհետեւ Հարավային Կովկասից, բացի նրանից, որ գազի ռեսուրսներ կան, նաեւ տարածաշրջանը օգտագործվել է Աֆղանստանում ռազմական գործողությունների իրականացումը սպասարկելու համար, Իրանի հանդեպ որոշակի ճնշումներ գործադրելու նպատակով եւ այլն: ԱՄՆ-ը հասկանում է, որ հայ-ադրբեջանական պատերազմի վերսկսումը առնվազն նշանակում է կամ ՌԴ-ի դերակատարման կտրուկ մեծացում Հարավային Կովկասում: ԱՄՆ-ը դա չի ուզում, նրանք ուզում են մրցակցությունը շարունակվի եւ իրենք կարողանան վերահսկել այդ մրցակցությունը: Հետեւաբար, այո, սահմանային իրավիճակը անհանգստացնում է նրանց:

- Ու հիմա այդ զարգացումները ո՞ւր կարող են տանել, ինչի՞ կարող են հանգեցնել, ի՞նչ կարող է տեղի ունենալ  տարածաշրջանում՝ ուժերի ինչ դասավորվածություն, ազդեցություն, վերաձեւումներ կարող են լինել:

- Երկու հնարավոր սցենարներ կան՝ ում ուժը որքան պատեց, այնքան կմեծացնի իր ազդեցությունը, եւ քաղաքական մեծ առեւտուր կարող է լինել, որտեղ կողմերը պարզապես կսկսեն պայմանավորվել: Ես ավելի հակված եմ, որ նման դեպքում, երբ անհասկանալի է ամեն ինչ եւ թվում է, թե մեկը մյուսի հետ կապ չունեցող գործընթացներ ու բազմաքայլ զարգացումներ են տեղի ունենում, նման իրավիճակներում ավելի հավանական է հենց պայմանավորվելու հավանականությունը: Հետեւաբար, պետք է անընդհատ շատ ուշադիր լինել եւ հասկանալ, թե որ քամին որտեղից է փչում եւ ինչ հետեւանքներ կարող է ունենալ: Ես վստահ եմ, որ բոլոր դեպքերում այս իրողությունների մեջ Հայաստանի համար բավական հետաքրքիր զարգացումների հեռանկար է ստեղծվել՝ մի կողմից Ադրբեջանի իրավիճակն է, որ միանշանակ ավելի շահեկան վիճակում է դնում Հայաստանին հենց ԼՂ հակամարտության կարգավորման տեսակետից, եւ, իհարկե, քրդական գործոնի ակտիվացումը, որը մեծ ռիսկեր է պարունակում Թուրքիայի համար, ու չի կարելի բացառել, որ Թուրքիային սպասվում է այն ճակատագիրը, ինչ եղավ Իրաքում, Սիրիայում:

Տպել
6195 դիտում

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին

200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան

Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին

Բախվել են շտապօգնության ավտոմեքենան և «Մերսեդես»-ը

Աֆղանստանում 5․7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել

Խմբի կազմում ապօրինի կերպով զենք-զինամթերք են ձեռք բերել և իրացրել․ խուզարկություններ Երևանում և Գողթանիկում (լուսանկար)

Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը

Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան

Նոր Հաճնի կամրջի վրա փոսային նորոգման աշխատանքներ են իրականացվում․ երբ կավարտվեն

Հայտնի են Արթուր Աբրահամի հոր՝ Գրիգոր Աբրահամյանի հոգեհանգստի և հուղարկավորության վայրն ու օրերը

Վարդենյաց լեռնանցքը դժվարանցանելի է կցորդիչով բեռնատարների համար

Վարչապետի գլխավորությամբ քննարկվել է «Հայփոստ»-ի զարգացման ռազմավարության նախագիծը․ ինչ է հանձնարարվել

29.94 տոննա մարդասիրական օգնություն՝ 1․5 մլն անձի․ ինչ է ուղարկել Հայաստանի կառավարությունը Գազա

Իրականացվել է ոչ պատշաճ հետազոտություն․ պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը, մեղադրանք է ներկայացվել ԲԿ-ի 3 բժշկի

Ճամբարակի սննդի օբյեկտի գործունեության կասեցումը վերացվել է

Երևանի ավագանու ընտրություններից հետո ԿԸՀ վարկանիշն աճել է․ ներկայացվել են ՄՀԻ-ի հետազոտության արդյունքները

Հայաստանի և Վրաստանի խորհրդարանների գիտության ու կրթության հարցերով հանձնաժողովները համատեղ հայտարարություն են ստորագրել

Արարատի կոնյակի գործարանում վերահսկողություն կիրականացվի․ ՍԱՏՄ-ն ստացել է Բելառուսի առողջապահության նախարարության նամակը

Հայ-վրացական հարաբերությունները ռազմավարական մակարդակի են․ Ռուբինյանն ընդունել է Վրաստանի խորհրդարանի պատվիրակությանը

Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 28-ին

Սերգեյ Նարիշկինը այց է կատարել Հյուսիսային Կորեա

Անցած մեկ օրում ՀՀ ավտոճանապարհներին վթարների հետևանքով 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորում ստացել

«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Թունյան

Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնում

ՀԱՊԿ-ը խնդիր ունի մատնանշել Հայաստանի սահմանը, քանի դա չի արվել, ապա ՀՀ-ից որևէ քայլ ակնկալել պետք չէ․ Կարապետյան

Ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տա՞կ են եղել. նոր մանրամասներ «Crocus»-ի ահաբեկչության գործից

Կինը հայտնել է, որ ամուսինը հաճախակի ծեծել է իր անչափահաս դստերը, փորձել նրա հետ սեռական հարաբերություն ունենալ

Հարվածել է, այնուհետ լվացել հատակի և անգիտակից հարևանի դեմքի արյան հետքերը. սպանության նախաքննությունն ավարտվել է

Գևորգ Պապոյանը շվեյցարացի գործընկերոջ հետ քննարկել է փոխգործակցության ընդլայնման հնարավորությունը

Հայաստանն աշխարհի առաջ վերածվում է Արևմուտքի վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի. Զախարովա

Միկոյան-Գալշոյան փողոցների խաչմերուկում երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն կլինի

Պապա ջան, ես քեզ միշտ կկարոտեմ, կհանդիպենք մյուս կյանքում․ Արթուր Աբրահամը լուսանկարներ է հրապարակել

Ինդոնեզական բանակը համալրվել է թուրքական տանկերով

Ուկրաինային տրամադրված F-16-ները չեն կարող փոխել իրավիճակը մարտադաշտում, դրանք օրինական թիրախ կդառնան. Պուտին

Տավուշում՝ ռուսական ռազմաբազայում, նկատել են տաջիկների և ղրղզների, գուշակեք՝ սա ինչ կազմ է և ինչի են սպասում. Սաֆարյան

Վրաց խորհրդարանականներն այցելել են Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր

Ալիևի նախկին փեսան հայտարարել է՝ իրենց պատկանող «Crocus city»-ի վերականգնումը կախված է Պուտինի և Վորոբյովի կարծիքից

ՔԿԾ-ին անհրաժեշտ են վարորդներ. ովքեր և ինչպես կարող են դիմել

Հայաստանում վտարանդի կառավարություն ներկայացող բոլոր գրասենյակները պետք է փակել. Չախոյան