Իշխանությունները վախենում են, որ օլիգարխները կարող են իշխանափոխության փորձ անել

Ազգային ժողովի ապրիլյան ընտրություններից առաջ նոր Սահմանադրությունը բավականին մտահոգություններ է առաջացրել իշխանությունների մեջ:

Խորհրդարանական կառավարման համակարգի դեպքում կառավարությունն ու վարչապետը, որոնք այս դեպքում երկրի կառավարման ղեկին են լինելու, շատ ավելի կաշկանդված են լինելու ԱԺ-ի ունեցած լիազորություններով:

Ու քանի որ վարչապետին, տվյալ դեպքում՝ երկրի ղեկավարին ընտրելու է ԱԺ-ն, նույն ԱԺ-ն էլ կարող է ձայների մեծամասնությամբ նրանց ետ կանչել, անվստահություն հայտնել եւ այլն: Եթե նախկին Սահմանադրությամբ վարչապետին նշանակելու եւ ազատելու լիազորությունները գործնականում նախագահին էին պատկանում, ապա 2018թ., երբ նոր Սահմանադրությունը լիարժեք ուժի մեջ մտնի, նախագահը լինելու է ընդամենն արարողակարգային դեմք՝ առանց էական լիազորությունների: Այդպիսով, իշխանություններն առաջիկա ընտրություններին հաղթելուց զատ ունեն նաեւ այն խնդիրը, որ իրենց խմբակցությունում անվստահելի մարդիկ չհայտնվեն կամ հնարավորինս քիչ լինի նրանց քանակը, որպեսզի հետագայում իրավիճակի որոշակի փոփոխությունից հետո նրանք մեկ գիշերվա ընթացքում չանցնեն այլ քաղաքական ուժի ճամբարը եւ հրաժարական չպարտադրեն կառավարությանն ու վարչապետին: Այսինքն, հանկարծ իշխանափոխություն տեղի չունենա:

Այդպիսով, իշխանությունները մանրակրկիտ են ընտրելու իրենց հաջորդ պատգամավորներին: Ճիշտ է, իրենց համամասնական ու ռեյտինգային ցուցակներում ներգրավելու են ֆինանսական, մարդկային ու այլ հնարավորություններ ունեցող ամենատարբեր մարդկանց, բայց ԱԺ պատգամավոր կուղարկեն ամենավստահելիներին կամ այնպիսիներին, որոնք տարբեր գործոններով կաշկանդված կամ դատապարտված կլինեն՝ լինել իշխանությունների կողքին:

Իշխանությունները նաեւ փորձում են այս անգամ խորհրդարանը հեռու պահել օլիգարխներից ու նրանց ազդեցությունից: Այս դեպքում խնդիրը միայն այն չէ, որ պարզապես ցանկանում են գոնե արտաքուստ անթերի խորհրդարան ունենալ: Իշխանությունների մտահոգությունն այն է, որ հանկարծ այդ օլիգարխները չօգտվեն նոր Սահմանադրության վերը նշված հնարավորությունից եւ իրենց ֆինանսական հզոր լծակներն օգտագործելով՝ խորհրդարանական մեծամասնությունից մի խումբ պատգամավոր չներգրավեն իրենց կողմն ու ներսից թավշյա հեղափոխություն չիրականացնեն: Մենք փորձեցինք այս հարցի շուրջ մեկնաբանություն ստանալ ՀՀԿ գործադիր մարմնի անդամ, ԱԺ նախկին նախագահ Սամվել Նիկոյանից: Վերջինս չհերքեց, որ նոր Սահմանադրության լիարժեք ուժի մեջ մտնելուց հետո խորհրդարանում տեսականորեն հնարավոր կլինի կառավարությանն ու վարչապետին հրաժարական պարտադրելը:

«Ես ուրախ եմ, որ այդ հարցն արդեն բարձրացնում եք, որովհետեւ անցած տարի, երբ նոր Սահմանադրության նախագիծն էինք ներկայացնում, մենք շեշտում էինք կայուն մեծամասնության գաղափարը: Իսկ դա կարեւոր է այն պարագայում, որ ձեր ասած գործոնը տեղի չունենա, որովհետեւ խորհրդարանական կառավարման համակարգի թերություններից մեկը հանդիսանում է հենց այն, ինչ դուք նշում եք: Շատ խորհրդարանական երկրներում կառավարությունների փոփոխություններն ավելի արագ են տեղի ունենում, քան կիսանախագահական կառավարման համակարգում: Կիսանախագահականի դեպքում նախագահն ու ԱԺ քաղաքական մեծամասնությունն են ձեւավորում կառավարությունը: Իսկ խորհրդարանական կառավարման դեպքում հիմնական գործոնը լինելու է ԱԺ-ն, եւ ձեր ասած խնդիրը, այո, կարող է տեղի ունենալ: Քաղաքական մեծամասնությունից մի խումբ պատգամավորների գնալը դեպի այլ դաշտ կարող է կառավարության փոփոխության հանգեցնել: Այդ դեպքում երկրի համար վտանգավոր քաղաքական անկայունությունից խուսափելու համար դրված է կայուն մեծամասնության գաղափարը»,- ասաց Սամվել Նիկոյանը:

Վերջինս, սակայն, համաձայն չէ, որ նման հեռանկարից խուսափելու համար իշխանություններն այս անգամ փորձելու են մեծահարուստներին հեռու պահել խորհրդարանից: «Ես նման միտում չեմ նկատում»,- ասաց նա:

Մինչդեռ իշխանական կուլիսներում քննարկումներ կան, որ իշխանությունները նույն մտահոգությունից ելնելով՝ կասեցնում են Գագիկ Ծառուկյանի քաղաքական ակտիվությունը, նրան թույլ չեն տալիս ակտիվ քաղաքականություն վերադառնալ, որեւէ կուսակցություն կամ դաշինք ղեկավարել ու այդպիսով մասնակցել ապրիլի 2-ի խորհրդարանական ընտրություններին եւ կրկին խորհրդարան մտնել, այնտեղ խմբակցություն ունենալ: Գաղտնիք չէ, որ Ծառուկյանը ֆինանսական հզոր հնարավորություններ ունի եւ ամեն դեպքում քաղաքական որոշակի վարկանիշ ունի: Այսինքն, նրա գլխավորությամբ ընտրություններին մասնակցող ուժը հաստատ խորհրդարան կմտնի: Իսկ խորհրդարանում առաջին իսկ հնարավորության դեպքում որոշակի լծակներ օգտագործելով, ինչպես նաեւ 2015թ. փետրվարին իր նկատմամբ կատարված գործողությունների դառը հիշողություններից ելնելով՝ նա կրկին կփորձի որոշակի համախմբմանն աջակցել, անգամ մեծամասնության դաշտից որոշ պատգամավորների գայթակղել ու իր վրեժն իշխանություններից հանել:

Ահա իշխանություններն էլ հնարավոր ամեն ինչ անում են, որ խորհրդարանն ու իրենց ապագա խմբակցությունը նման հարձակումներից հեռու պահեն: Սամվել Նիկոյանը չհամաձայնեց նաեւ, որ իշխանություններն էս գլխից փորձում են իրենց ապահովագրել նման հնարավոր վտանգներից: «Ես չեմ կարծում, որ իշխանությունները նրան թույլ չեն տալիս: Ըստ էության քաղաքական դաշտը՝ սկսած պատգամավորներից, քաղաքական ուժերից, ուզում են, որ նա վերադառնա, քանի որ նրանցից յուրաքանչյուրն ուզում է իր ցանկությունները, իր նպատակները, անձնական խնդիրները լուծել Գագիկ Ծառուկյանի թե քաղաքական, թե ֆինանսական հնարավորությունների հաշվին: Բայց կարծում եմ, որ նա այսօր էլ առանց ակտիվ քաղաքականություն վերադառնալու կարող է ազդեցություն ունենալ մեր ժողովրդին մտահոգող բոլոր խնդիրների վրա: Եվ ինքը հիմա մեր պետության մեջ կարող է ավելի մեծ խնդիրներ լուծել, քան՝ եթե խմբակցություն ունենա եւ ակտիվ քաղաքականությամբ զբաղվի»,- եզրափակեց Սամվել Նիկոյանը: