139 տուն Առափիում սողանքի ակտիվ գոտում է. տները սահում են սարն ի վար, մարդիկ՝ արտագաղթում

Շիրակի մարզի Առափի համայնքում տները շարունակում են սահել սարն ի վար: Սողանքային գոտին ակտիվ է: Խնդիրը, սակայն լուծում չունի: 

Տարին 12 ամիս առափեցի տղամարդիկ արտագնա աշխատանքի են մեկնում, վաստակած գումարով տների պատերն ու հատակները կարկատում: Օգուտ չկա: Պատերն այստեղ ճաքում են վայրկյանը մեկ, հատակը քայքայվում՝ ամեն քայլափոխի:

Մանվել Զիրոյանը նոր է վերադարձել ՌԴ-ից: Այս տարի քիչ է վաստակել: Ոչ այն է՝ տանեցիների կարիքները հոգա, ոչ այն է՝ տունը կրկին նորոգի: Հնարավոր է, այս տարի ոչ մի աշխատանք չձեռնարկի: Խնդիրը գնալով խորանում, ճաքերն արդեն դառնում են անկառավարելի:Առափիի շատ տներում են պատերը միմյանցից հեռացած, պատուհանները կամ չեն բացվում, կամ չեն փակվում: Սողանքային գոտու կառույցները դեֆորմացիայի են ենթարկվում՝ քայքայելով նաեւ բնակիչների առողջությունը: Առանց բացառությունների, բոլորի տները խոնավ են:

«Սաղ ձմեռը մեր լուսամուտները բաց են եղել, առավոտը կբանանք, գիշերվան կփակենք, թե չէ հնարավոր չէ շնչել: Էս սենյակները էլ չեն օգտագործվի, սաղս մե տեղըմ ենք հավաքվե, էն դրսի սենյակը կմնանք ու կքնինք: Տիա էգուց թոռներս բանակից գուկան, ինչ բդի էղնի, չիդեմ, ըսիգ ապրելու տուն չէ»,- ասում է Հասմիկ տատիկը:

Խնդրի լուծմանը ՀՀ կառավարությունն առաջին ու վերջին անգամ ձեռնամուխ է եղել 2011 թվականին: Այդ տարիներին սողանքի ակտիվ հատվածում 150 տուն էր հաշվվում: Երբ միանգամից մի քանի տուն մնաց հողի հաստ շերտի տակ, որոշվեց դրանց տերերին ու եւս մի քանիսին, թվով 11 ընտանիքի նոր տուն գնելու համար գումար հատկացնել: Թե ինչ չափորոշիչով է գումարը հատկացվել այդ ընտանիքներին, պարզ չէ: Արտաշ Ասատրյանն, օրինակ, պնդում է, որ իր տունը եւս գտնվում է նույն սողանքի գոտում, բայց հարեւանների նման ինքը փոխհատուցում չի ստացել: «Մենք էլ մանրամասները չգիտենք, թե ընչի, ու չիդենք, թե ինչ պետք է անի կառավարությունը: Կսպասեմ մյուս տղես էլ գա բանակից, մեկն արդեն եկել է, ու հայդե, ստեղից էրտանք»,-ասում է նա: Գումարն ընտանիքիներին տրվել է անձերի քանակով: «Ճիշտ է, բավարար չէ, բայց իրանք էլ վրեն դրեցին, տներ առան: Կան որ գյուղի մեջն են տուն առե, եղան մարդիկ, որ գնացին Գյումրի, ընդեղ տուն առան: Բայց մյուսների մասին դեռ նորություն չկա»,- բացատրում է փոխհամայնքապետ Աշոտ Պոլեյանը:

Այս պահին հայկական սողանքը ճապոնացիներին է շատ հետաքրքրում: Նրանց ջանքերով առափեցիները 10 րոպեն մեկ գետնի տակից լուրեր են ստանում իրենց անհանգստացնող սողանքի վերաբերյալ: 30 մետր խորությամբ տեղադրված սարքերն ինտերնետ կապով միացված են ե՛ւ ՇՄ  Ճգնաժամային կառավարման կենտրոնին, եւ համայնքապետարանին:

Գյուղի տարբեր հատվածներում, հատկապես սողանքի օջախային գոտիներում են ճապոնացիները սարքերը տեղադրել, որոնք ինֆորմացիա են հաղորդում ընդերքի շարժի, անգամ աննշան փոփոխության մասին:

Սա առափեցիներին քիչ է հետաքրքրում, ասում են՝ մեկ է չափեն, չչափեն, իրենց տունն իրենց գլխին է փուլ գալիս, ուրիշ ոչ մեկի: Բայց ճապոնացիների կառուցած ջրհորներն, այնուամենայնիվ, մեծ կարեւորություն ունեն: Հստակ հաշվարկ կա, ամեն օր դրանց միջոցով մոտ 50 տոննա ջուր է հեռանում: Նախկինում այդ քանակությամբ ջուրը ողողել է տների հիմքերն ու առավել ակտիվացրել սողանքի շարժը:

Գյուղում ասում են, ինչ էլ անեն, օգուտ չի լինի: Նաեւ մտաբերում են հեռավոր 70-ականները, երբ սովետական միությունը հստակ որոշել էր սպառնացող սողանքի պատճառով  թույլ չտալ նոր տների կառուցումն ու Օջաղուլին, այսօրվա նույն Առափին տեղափոխել, դիմացի հարթավայրում նոր գյուղ հիմնել: Սովետը, սակայն իր ծրագրով մնաց 88-ի փլատակների տակ, իսկ առափեցիները դեռ շարունակում են իրենց սահքը, արդեն հայրենի իշխանությունների պատասխանատվությամբ:

Նյութը տպագրվել է «Հայկական ժամանակ» օրաթերթի մարտի 7-ի համարում: