Երևան
12 °C
searchclose
today
menuclose
Երևան
12 °C
Դեռեւս 19-րդ դարի կեսից հայերն առաջիններից էին, որ, միանալով Եվրոպայի եւ Ամերիկայի առաջադեմ մտքին, սկսեցին խորհել կանանց եւ տղամարդկանց հավասար իրավունքների անհրաժեշտության վերաբերյալ:
Ինչպես հայտնում է «Ամերիկայի Ձայն»-ը, այս մասին պատմում է Մասաչուսեթսի Տեխնոլոգիաների Ինստիտուտի դասախոս, ամերիկահայ պատմաբան Լեռնա Էքմեքչիօղլուն. «1855-ից հայ մտավորականությունը թե՛ Ստամբուլում, թե՛ Թիֆլիսում մտածում եւ բանավիճում էր, թե ինչպիսին պետք է լինի մեր հայ իրականության մեջ կանանց դերը»:
Պատմաբանի խոսքով, Օսմանյան կայսրությունում հայկական ֆեմինիզմի շարժումը զարգանում էր երկրի առաջադեմ, կրթված հայազգի բնակչության շրջանում.
«Օսմանյան հայերի համար հարցն այն էր, թե ինչպես կարող էինք թուրքական մեր միջավայրում ժամանակակից լինել: Մտածեցին, որ եթե մեր կանայք կրթություն չստանային եւ ազատություններ չունենային, ապա չէինք կարողանալու եվրոպականանալ եւ հասնել այնտեղ, որտեղ ձգտում էինք՝ անկախության»:
Այդ համոզմունքի ներքո էր, որ 19-րդ դարի երկրորդ կեսից գրեթե բոլոր խոշոր քաղաքներում բնակվող հայերն իրենց աղջիկներին սկսել էին կրթություն տալ.
«Եվ ահա այս դպրոցներն ավարտելուց հետո աղջիկները սկսեցին է՛լ ավելի ազդեցիկ մաս կազմել բոլոր այն ծրագրերում եւ գործերում, որոնք հայ ազգը ձեռնարկում էր»:
Կրթության հետ միասին հայ կանանց մոտ եկավ նաեւ իրենց ներուժի եւ դերի գիտակցումը ինչպես առօրյա կյանքում, այնպես էլ՝ խոշոր համատեքստում, պատմում է Լեռնա Էքմեքչիօղլուն.
«Նրանք սկսեցին ազատության տենչալ, ցանկացան մաս կազմել մեր ազգային զարթոնքի, որ իրենց ձայնն էլ լսվի, որ իրենք էլ մասնակցեն որոշումների կայացմանը, ձայն ունենան եւ կարողանան ընտրվել այդ մարմիններում»:
Կանանց եւ տղամարդկանց իրավունքների հավասարությունը որոշ առումով իր արտացոլումը գտավ Հայաստանի առաջին հանրապետությունում, երբ կանայք ընտրվեցին երկրի խորհրդարանում եւ նույնիսկ նշանակվեցին արտակարգ եւ լիազոր դեսպանի պաշտոնում: Տեխնիկապես, թղթի վրա այդ հավասարությունը շարունակվեց, սակայն ոչ օրենքից դուրս մարդկանց սովորություններում եւ առօրյա հարաբերություններում կանանց եւ տղամարդկանց միջեւ անհավասարությունն առկա է, նշում է պատմաբանը: Նրա խոսքով, ֆեմինիզմի եւ գենդերային հավասարության նկատմամբ հայաստանցիների սառը վերաբերմունքը պայմանավորված է ազգային ավանդույթների կորստի վախով.
«Հայերը դեռ այն մտայնությունն ունեն, որ ուրիշ ազգի, ուրիշ իշխանության, ոչ հայ ուժերի ազդեցության տակ կարող են ընկնել: Պահպանողականություն կա հայերի մոտ՝ թե՛ Սփյուռքի եւ թե՛ Հայաստանի, որ կարող ենք մեր ավանդույթները կորցնել, որ եթե փոխվենք, մեր ինքնությունը կվտանգենք»:
Այսպես, չնայած որ մեկ ու կես դար առաջ հայերը գենդերային հավասար իրավունքների առաջատար կողմնակիցներից էին, այսօր հայ հասարակությունում կան մարդիկ, որոնք դիտարկում են այն որպես օտար տարր:
«Հայերի մոտ կա այն մտահոգությունը, որ մենք պետք է այս նահապետական ապրելակերպին կարեւորություն տանք, հակառակ դեպքում կձուլվենք այլոց: Դա սխալ մտայնություն է՝ հայ մնալու համար պետք չէ նահապետական սկզբունքների տեր լինել»:
Լեռնա Էքմեքչիօղլուն, ով ուշի ուշով հետեւում եւ աջակցում էր Հայաստանի «թավշյա հեղափոխությանը», հույս է հայտնում, որ դեկտեմբերյան ընտրությունների արդյունքում Հայաստանում ձեւավորվող իշխանության կազմում հայ կանանց դերը կբարձրանա իրապես, այլ ոչ թե սոսկ թղթի վրա: Այսօրվա Հայաստանը դրա կարիքն իսկապես ունի, ընդգծում է պատմաբանը.
«Նոր Հայաստան առանց կանանց չենք կարող կառուցել»:
Մոսկվայի և Երևանի հարաբերություններում իսկապես կան որոշակի դժվարություններ, բայց դրանք չպետք է ուռճացվեն․ Պեսկով
Վերջին անգամ հանդիպել ենք դեկտեմբերին, դրանից հետո կուտակվել են հարցեր․ ինչ է առաջարկել Փաշինյանը Պուտինին (տեսանյութ)
Կրեմլում կայացել է Նիկոլ Փաշինյանի և Վլադիմիր Պուտինի հանդիպումը (տեսանյութ)
Հայաստանում նոր ընտրություններ անցկացնելու հանրային հասարակական պահանջ չկա, ինչի՞ վրա է ձեր հույսը․ Արման Բաբաջանյան
Ինչպես քվեարկել «Լադանիվա» խմբի օգտին․ ներկայացվել է կարգը
Արարատ Միրզոյանը Մելանի Ժոլիին է ներկայացրել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանազատման գործընթացի վերջին զարգացումները
ՀԱՊԿ-ը ԵԱՏՄ-ի թեման չէ, Հայաստանի անդամակցության հետ կապված հարցեր չեն քննարկվել․ Օվերչուկ
Ադրբեջանն ու Հայաստանը մինչև տարեվերջ կարող են ապացուցել, որ միջազգային միջնորդության ձևը հնացել է․ Le Figaro
Օդի ջերմաստիճանի նորմայից շեղման արժեքով Հայաստանն աշխարհում երկրորդ ամենատաք երկիրն է
Ինչ նպատակ ունի «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագիծը․ վարչապետի ելույթը Եվրասիական բարձրագույն խորհրդի նիստում (տեսանյութ)
Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության համաձայնագրի շուտափույթ ստորագրումը կարևոր է․ Էրդողանը՝ Ասադովին
Միայն փոխադարձ հարգանքով և կառուցողական լուծումներով կպահպանվի ԵԱՏՄ-ի արդյունավետությունը․ Փաշինյան (տեսանյութ)
Միքայել արքեպիսկոպոս Աջապահյանի առաջնորդությամբ Գյումրիից եկած խումբը միացել է Գալստանյանի երթին
Տավուշում մեքենաներ են բախվել․ տուժած 3 քաղաքացի է տեղափոխվել հիվանդանոց
Որպես ՀՀ իշխանության ներկայացուցիչներ մեծ պարտավորություն ունենք մեր պետականությունը պահպանել և ամրապնդել․ ՀՀ նախագահ
ՀԱՊԿ-ն արձագանքել է ՀՀ-ի՝ կազմակերպության գործունեության ֆինանսավորմանը չմասնակցելու որոշմանը
Մաշտոցի պողոտայից դեպի Հաղթանակի կամուրջ և հակառակ ուղղությամբ ճանապարհահատվածը առանձին ժամերի փակ կլինի
ԱՄՆ դեսպանը ընդդիմադիր պատգամավորների հետ հանդիպմանը ողջունել է ՀՀ-ի և Ադրբեջանի միջև ձեռք բերված համաձայնությունը
Հայաստանի Հանրապետությունը չի մասնակցի ՀԱՊԿ գործունեության ֆինանսավորմանը. ԱԳՆ խոսնակ
Ինչ իրավիճակ է Լարսի ճանապարհին
Հանրապետական կուսակցության երիտթևը միացել է Բագրատ արքեպիսկոպոս Գալստանյանի գլխավորած շարժմանը
Նիկոլ Փաշինյանի նախագահությամբ Մոսկվայում մեկնարկել է ԵԱՏՄ 10-րդ գագաթնաժողովը (տեսանյութ)
Ռեստորանային համալիրի մոտ՝ կիսախարխուլ փայտե տնակում, տղամարդու դի է հայտնաբերվել
236 մլն եվրոյի վարկային համաձայնագիր կստորագրվի. ներկայացվել է Հյուսիս-հարավի Սիսիան-Քաջարան հատվածի ծրագիրը (տեսանյութ)
Մայիսի 9-ին ՄԻՊ-ն արտակարգ ռեժիմով կաշխատի
Հուսամ՝ շարժումը հրապարակ հասնելուց հետո Քոչարյանի խմբակցությունը կպատասխանի տվածս պարզ հարցին. Ալեքսանյան
ԲԿ-ներից մեկում բուժում ստացող կալանավորի սենյակից կասկածելի իրեր են հայտնաբերվել, վերելակի աթոռի տակից՝ թմրանյութ
Նախագահը Սան Ֆրանցիսկոյի և հարակից շրջանների հայ համայնքին է ներկայացրել ՀՀ-ում տեղի ունեցող իրադարձությունները
Նոր նշանակում ՀՀ քննչական կոմիտեում
Մեծ Բրիտանիան կարտաքսի ՌԴ ռազմական կցորդին․ ռուսների համար դիվանագիտական վիզաների նոր սահմանափակում կգործի
Նորագյուղում Իվան Պասկևիչի հուշարձանի մոտից հեռացրել են հայկական դրոշը՝ թողնելով միայն ռուսականը. տելեգրամ ալիքներ
Կիրանցում այսօր սահմանազատում չի կատարվում
Կալանավայրում գտնվող քաղաքացին իր ծանոթի հետ կատարել է 152 դրվագ համակարգչային հափշտակություն․ վնասի չափը 102 մլն դրամ է
Եկեղեցին ՀՀ սահմանադրական կարգը տապալելու հայտարարություններ է անում, պետք է իրավական գնահատական տրվի. Առաքելյան
Աղետալի կարկտահարության հետևանքները․ Սուրենյանը տեսանյութ է հրապարակել Կարբիից
Դոլարը թանկացել է․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մայիսի 8-ին
Երևանում առանց պետհամարանիշի ռուսական դրոշներով մեքենաներ են շրջում
«Ամիօ ժամանակաշրջան». կրթությունը հնարավորություն է, որը փոխում է կյանքը
Յունիբանկը բիզնեսին առաջարկում է «Պարզեցված» վարկ` առանց վերլուծության
Կոնվերս Բանկը ՎԶԵԲ տարեկան ժողովի գլխավոր հովանավորն է
