Վահան Տեր-Ղեւոնդյանի երջանկության եւ երազանքի պատմությունը

Նորանկախ Հայաստանի պատմության մեջ և ոչ միայն` դեռ ոչ մի քաղաքական գործիչ, ոչ մի լիդեր իր պայքարի քաղաքական նպատակը չէր հռչակել երջանկությունը: Եվ ուրեմն, թավշյա հեղափոխությունն աննախադեպ էր ոչ միայն իրականացման մեթոդներով, այլև հռչակագրերով, որ հնչեցին հրապարակներում և ամենատարբեր հարթակներում: Լինել ազատ և երջանիկ` ասաց Նիկոլ Փաշինյանը:

Երջանկությունը կոչված է իբրև քաղաքական նպատակ: Կարելի է համարձակ երազել ոչ թե գալիք, այլ ստեղծելիք երջանկությունը, որովհետև այս հեղափոխությունը կատարվում է հենց ազատ ու երջանիկ լինելու համար: Հիմա: Արդեն իսկ: Ինչպե՞ս է կառուցվում ՀՀ հպարտ քաղաքացիների երջանկության մասին հավաքական գիտակցությունը: Ո՞րն է ազատ և երջանիկ հայրենիքի հավաքական տեսլականը: Որտե՞ղ են հատվում ՀՀ հպարտ քաղաքացու անձնականին և հանրայինին վերաբերող երազանքի գծերը: Որքանո՞վ են ուժեղ և ինչո՞վ են սնուցված երջանկության մեր երազանքները` իբրև հասարակական կամք և ուղերձ:

Սրանք են այս ծրագրի ուրվագծերը: Եվ ես հույս ունեմ, որ ամեն զրուցակցի երջանկության և երազանքի պատմությունը կհամալրի ազատ և երջանիկ հայրենիքի կոնկրետացող պատկերը, կօգնի ձևակերպել երջանիկ երկրի նոր կոնցեպտներ` ի մի բերելով երջանիկ երկիր, հայրենիք, հանրապետություն ստեղծելու պատկերացումներն ու առաջարկները: Այս ամենը կամրագրվի «Երջանկության նախագիծ» շարքում: 

Մատենադարանի տնօրեն Վահան Տեր-Ղևոնդյան.

Հիմա մտածում եմ և հասկանում, որ չեմ կարող մեկ բառով նկարագրել, թե ինչ է երջանկությունը:

Անձնական երջանկություն

Հազար ու մի պարզ մարդկային երջանկություններ կան` երեխաս ծնվեց` երջանկացա, հաջողություններ ունեցավ` երջանիկ եմ, կնոջս հետ մեր սիրած սրճարանում մեր սիրած սուրճից մի բաժակ վայելեցինք՝ արդեն երջանիկ եմ, Հենրիկ Մխիթարյանը գոլ է խփում` ես երջանիկ եմ:

Հասարակական երջանկություն

Հիշում եմ, որ 1991 թվականին, երբ հռչակվեց Հայաստանի Հանրապետության անկախությունը, և երբ Արամ Մանուկյանը կարդում էր Անկախության հռչակագիրը, այդ պահին երջանիկ էի: Իրոք, երջանիկ էի ու հպարտ: Երբեք չեմ մոռանա:

Մասնագիտական երջանկություն

Ես, ճիշտն ասած, մեծադղորդ տեսարաններով երջանկացող չեմ. մի շարք երկրներում դեսպան եմ եղել և չեմ կարող ասել, թե այսինչ երկրի նախագահին հավատարմագրեր հանձնելու պահին կամ պետական պահակազորի առջևով քայլելիս երջանիկ էի: Ես երջանիկ եմ, երբ իմ որևէ գործ արդյունք է տալիս: Կարող է շատ փոքրիկ գործ լինել, բայց երբ զգում եմ, որ հասավ իր նպատակին՝ երջանիկ եմ:

Եղիշեն ասում էր, որ բոլոր տեսակի դժբախտությունները ծնվում են տգիտությունից: Մատենադարանի խնդիրներից մեկը, բացի հետազոտական և այլ աշխատանքներից, նաև հասարակությանը կրթելն է: Հանրային գիտակցության մեջ Մատենադարանը գրեթե սրբացված տարածք է, որտեղ կան բարձր ու վեհ արժեքներ, բայց դրանք բաներ են, որ կապ չունեն իրենց առօրյա կյանքի, իրենց անձի, իրենց անձնական պատմության հետ: Մենք ինքներս մեզ լավ չենք ճանաչում: Եվ ճանաչելու լավագույն ձևը մեր հարուստ մատենագրությունը միայն տեսնելը չէ, այլ կարդալը, ուսումնասիրելը, յուրացնելը, մեր մի մասը դարձնելը: Մատենադարանը միայն թանգարան չէ, այն նաև գրադարան է ու հետազոտական ինստիտուտ: Այդ առումով դժվար է միաժամանակ պահել Մատենադարանի գիտական խորությունը և հանրայնացնել այստեղ ամփոփված գիտելիքը, բայց դա պետք է արվի: Ինչպե՞ս գիտելիքը դարձնել հանրամատչելի հասարակական լայն շերտերի, անգամ երեխաների համար: Դա շատ լուրջ խնդիր է: 

Ի դեպ, Մատենադարանում գործում է խմբակ, որտեղ 7-12 տարեկան երեխաները սովորում են մանրանկարչություն: Երջանկություն կլինի, եթե հետագայում այս խմբակը զարգանա և ներառի այլ տարիքային խմբեր ևս:

Երևանի որոշ ավագ դպրոցներում որպես ֆակուլտատիվ առարկա գրաբար է դասավանդվում: Երկու տարի առաջ գրաբար ուսանող լավագույն աշակերտների համար մի ծրագիր իրականացրինք Մատենադարանում, որը մեծ ոգևորություն առաջացրեց: Կարծում եմ` պարբերաբար կարելի է վերադառնալ նման ծրագրերի: Շատ կարևոր է,  որ  աշակերտը գրաբար կարդալիս ոչ միայն հասկանա բառերի իմաստը, այլև հաճույք ստանա լեզվի գեղեցկությունից, սա էլ է երջանկության մի ձև: Գտնել եղանակներ «Զվարթ գիտության» տարածման համար` այդ ճանապարհին փնտրտուքն ու փոքրիկ նվաճումները ևս դարձնելով երջանկության պահեր:

Երջանիկ հասարակություն, երջանիկ երկիր.

Մարդկանց երջանկությունից զրկում է հոգսը: Եվ մարդուն աշխատանքը չէ որ հոգսաշատ է դարձնում: Մարդը կարող է առավոտից երեկո ծանր աշխատանք կատարել, բայց նրա դեմքին հոգս չտեսնեք: Գուցե հոգնություն, բայց ոչ հոգս: Հոգսի հիմնական դրդապատճառը, իմ կարծիքով, անորոշությունն ու անկայունությունն է: Երջանիկ հասարակություն ունենալու հավանականությունը մեծ է կայուն հիմքեր ունեցող պետություններում: Այո, ժողովրդավարությունը շատ թերություններ ունի, բայց, ինչպես ասում են, աշխարհում դրանից լավ կառավարման մոդել դեռ չի ստեղծվել: Եվ ես կարծում եմ, որ երջանիկ կամ դժբախտ հասարակություն ունենալը կախված է ժողովրդավարության և բարեկեցության մասին պատկերացումներից: Մեզանում մինչև հիմա բարեկեցություն ասելով հասկացել են կա'մ մի տեղից մի բան փախցնելը, կա'մ մեծահարուստ մարդու կողքին կանգնելն ու նրա թափած փշրանքներից օգտվելը: Ես հասկանում եմ` քանիցս ձախողվել են արդար ճանապարհով բարեկեցություն ստեղծելու ջանքերը: Ուստի, շատերը ժողովրդավարությունը լավագույն դեպքում կապում են ազատության հետ, բայց ոչ բարեկեցության: Եվ ես կարծում եմ, որ երջանիկ հանրույթ կարող է լինել այն ժամանակ, երբ ժողովրդավարությունը կապվի բարեկեցության հետ: Դա երկար ու տանջալից ուղի է, բայց այլ տարբերակ չկա: Քայլ առ քայլ ամրապնդել ժողովրդավարությունը ու նույնպես քայլ առ քայլ ձևավորել բարեկեցիկ ու ապահով հասարակություն:

Մարինա Բաղդագյուլյան

Տպել
3229 դիտում

Հանգստի կենտրոնում ծեծկռտուքի, 3 անձի դանակահարության վարույթով կին մեղադրյալների մասով նյութերը դատարանում են

«Քաղաքացիական պայմանագիր»-ը Գյումրու ավագանու արտահերթ նիստ է նախաձեռնել. օրակարգում քաղաքապետի ընտրությունն է

Դոլարը թանկացել է, եվրոն՝ էժանացել. ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան նոյեմբերի 5-ին

Պռոշյան փողոցում հանդիպակաց գոտով երթևեկող վարորդը տուգանվել է, հանվել է տուգանային 3 միավոր. ով է եղել ղեկին

ՆԳ նախարարությունը ներկայացրել է՝ ինչպես կարող են ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածները Հայաստանի քաղաքացիություն ստանալ

Ամուլսարի հանքի մեկնարկի համար պետք է 250 մլն դոլար, 100 մլն դոլարը գտել են. նախարար

Փաշինյանը և Ալիևը Կազանում կառուցողական քննարկում են ունեցել. Պուտին

Արմեն Գրիգորյանն իրանական վերլուծական կենտրոնների փորձագետներին ներկայացրել է «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագիծը

Փաշինյանը շնորհակալություն է հայտնել Գրիգոր Մինասյանին, հաջողություն մաղթել Սրբուհի Գալյանին (տեսանյութ)

Հավատանք, թե ոչ, Ադրբեջանի ԶՈՒ-ն պետք է դուրս գա Սյունիքից, այդպես պետք է լինի․ մարզպետ

Գուրգեն Արսենյանն իր հավատարմագրերն է հանձնել ՌԴ նախագահին (տեսանյութ)

Գյումրին այս պահին չունի քաղաքապետ, բայց այնպես չէ, որ քաղաքն անկառավարելի է. Շիրակի մարզպետ

Հայաստանը դեկտեմբերին ցեղասպանությունների կանխարգելման թեմայով ֆորում կանցկացնի․ ԱԳ փոխնախարար

Ամուսնալուծված եմ, հիմա չունեմ կին․ Սիմիդյանը արձագանքեց լուրերին, թե իր կինն աշխատում է ԲՏԱ նախարարությունում

Հայաստանը չի օգտագործի «Կոնյակ» անվանումը, կկիրառվի «Հայկական բրենդին»․ Պապոյան

Պետության սոցիալական քաղաքականությունը պետք է ուղղված լինի աջակցելու մարդկանց՝ լինել ավելի մրցունակ. վարչապետ

COP-29 համաժողովը Բաքվում անցկացնելը «երեսպաշտություն» է, չեմ մասնակցելու. Թունբերգ

Արդյոք տարածաշրջանային երթուղիների ապաշրջափակման հարցը քննարկվի առանց ՌԴ-ի․ նախարարը մանրամասնում է

Ջերմաստիճանը կնվազի 8-11 աստիճանով

Բանակցությունում քննարկվելու է Ադրբեջանի կողմից ՀՀ օկուպացված տարածքներից դուրս գալու հարցը․ Պապոյան

Բուքմեյքերները գնահատել են Թրամփի և Հարրիսի հաղթելու շանսերը տոկոսներով

Այդ ակցիաներով վնասում են հայկական ֆուտբոլը. Նիկողոսյանը՝ Մելիքբեկյանի հրաժարականի պահանջների մասին

Պատգամավոր Դավիթ Դանիելյանն ացելել է Կապան խոշորացված համայնքի սահմանամերձ Կաղնուտ գյուղ (լուսանկարներ)

«Քամալա, դու հեռացված ես». Թրամփը դեռ չընտրված՝ պաշտոնից «ազատել» է փոխնախագահ Հարրիսին և նրան կոչել «խելագար»

Չկա նման բան, որ ես ինչ-որ տեղ դիմած լինեմ պարոն Քոչարյանին պաշտոնից զրկելու համար. Գաբրիելյան

Աննա Հակոբյանը միջազգային համաժողովին ներկայացել է «ՍԵՐ» գրությամբ պիջակով (տեսանյութ)

Տավուշում կասեցվել է հանրային սննդի օբյեկտի գործունեությունը

Արուսյակ Մանավազյանը և Մերի Գալստյանը «Կենդանիների խնամքի կենտրոն»-ում քննարկել են ոլորտին առնչվող հարցեր

Հայաստանի հավաքականի նոր մարզիչը կլինի արտասահմանից․ Արմեն Նիկողոսյան

«Խաղաղության խաչմերուկ»-ը Հայաստանի, հարևանների ու աշխարհի համար փող աշխատելու միջոց է. Պապոյան

Ակնհայտ է, որ շատ դեպքերում մանկապարտեզների հասանելիության պակասությունը խոչընդոտ է կանանց համար. վարչապետ

Ինչ հարթակներով և ինչպես կհրապարակվի կամավոր ատեստավորման տեղի և ժամի վերաբերյալ տեղեկատվությունը

Սրբուհի Գալյանը նշանակվեց արդարադատության նախարար

Եվրախորհրդարանի շուրջ 5 տասնյակ պատգամավոր Ադրբեջանին կոչ է արել COP29-ին ընդառաջ ազատել բոլոր հայ գերիներին

ՄԱԿ-ի դատարանը կկայացնի Ադրբեջանի դեմ ՀՀ հայցի վերաբերյալ Բաքվի առաջ քաշած նախնական առարկությունների վճիռը

Դատավոր Լևոն Գրիգորյանը կարգապահական պատասխանատվության է ենթարկվել, ստացել նկատողություն

ԵՄ պատվիրակությունը ՀՀ-ում է՝ մշակելու վիզաների ազատականացման մասին բանակցությունների ծրագիրը. փոխնախարար

Դատավոր Ռազմիկ Մարիկյանը ենթարկվել է կարգապահական պատասխանատվության

Ադրբեջանի դեսպանը սպառնացել է Բելգիայում ՀՀ դեսպանին. ԱԳ փոխնախարարը հաստատեց և մանրամասնեց

Բացահայտվել է էլեկտրատեխնիկայի առևտրի ոլորտում 1,3 մլրդ դրամի ստվերային շրջանառության դեպք (տեսանյութ)