Վահան Տեր-Ղեւոնդյանի երջանկության եւ երազանքի պատմությունը

Նորանկախ Հայաստանի պատմության մեջ և ոչ միայն` դեռ ոչ մի քաղաքական գործիչ, ոչ մի լիդեր իր պայքարի քաղաքական նպատակը չէր հռչակել երջանկությունը: Եվ ուրեմն, թավշյա հեղափոխությունն աննախադեպ էր ոչ միայն իրականացման մեթոդներով, այլև հռչակագրերով, որ հնչեցին հրապարակներում և ամենատարբեր հարթակներում: Լինել ազատ և երջանիկ` ասաց Նիկոլ Փաշինյանը:

Երջանկությունը կոչված է իբրև քաղաքական նպատակ: Կարելի է համարձակ երազել ոչ թե գալիք, այլ ստեղծելիք երջանկությունը, որովհետև այս հեղափոխությունը կատարվում է հենց ազատ ու երջանիկ լինելու համար: Հիմա: Արդեն իսկ: Ինչպե՞ս է կառուցվում ՀՀ հպարտ քաղաքացիների երջանկության մասին հավաքական գիտակցությունը: Ո՞րն է ազատ և երջանիկ հայրենիքի հավաքական տեսլականը: Որտե՞ղ են հատվում ՀՀ հպարտ քաղաքացու անձնականին և հանրայինին վերաբերող երազանքի գծերը: Որքանո՞վ են ուժեղ և ինչո՞վ են սնուցված երջանկության մեր երազանքները` իբրև հասարակական կամք և ուղերձ:

Սրանք են այս ծրագրի ուրվագծերը: Եվ ես հույս ունեմ, որ ամեն զրուցակցի երջանկության և երազանքի պատմությունը կհամալրի ազատ և երջանիկ հայրենիքի կոնկրետացող պատկերը, կօգնի ձևակերպել երջանիկ երկրի նոր կոնցեպտներ` ի մի բերելով երջանիկ երկիր, հայրենիք, հանրապետություն ստեղծելու պատկերացումներն ու առաջարկները: Այս ամենը կամրագրվի «Երջանկության նախագիծ» շարքում: 

Մատենադարանի տնօրեն Վահան Տեր-Ղևոնդյան.

Հիմա մտածում եմ և հասկանում, որ չեմ կարող մեկ բառով նկարագրել, թե ինչ է երջանկությունը:

Անձնական երջանկություն

Հազար ու մի պարզ մարդկային երջանկություններ կան` երեխաս ծնվեց` երջանկացա, հաջողություններ ունեցավ` երջանիկ եմ, կնոջս հետ մեր սիրած սրճարանում մեր սիրած սուրճից մի բաժակ վայելեցինք՝ արդեն երջանիկ եմ, Հենրիկ Մխիթարյանը գոլ է խփում` ես երջանիկ եմ:

Հասարակական երջանկություն

Հիշում եմ, որ 1991 թվականին, երբ հռչակվեց Հայաստանի Հանրապետության անկախությունը, և երբ Արամ Մանուկյանը կարդում էր Անկախության հռչակագիրը, այդ պահին երջանիկ էի: Իրոք, երջանիկ էի ու հպարտ: Երբեք չեմ մոռանա:

Մասնագիտական երջանկություն

Ես, ճիշտն ասած, մեծադղորդ տեսարաններով երջանկացող չեմ. մի շարք երկրներում դեսպան եմ եղել և չեմ կարող ասել, թե այսինչ երկրի նախագահին հավատարմագրեր հանձնելու պահին կամ պետական պահակազորի առջևով քայլելիս երջանիկ էի: Ես երջանիկ եմ, երբ իմ որևէ գործ արդյունք է տալիս: Կարող է շատ փոքրիկ գործ լինել, բայց երբ զգում եմ, որ հասավ իր նպատակին՝ երջանիկ եմ:

Եղիշեն ասում էր, որ բոլոր տեսակի դժբախտությունները ծնվում են տգիտությունից: Մատենադարանի խնդիրներից մեկը, բացի հետազոտական և այլ աշխատանքներից, նաև հասարակությանը կրթելն է: Հանրային գիտակցության մեջ Մատենադարանը գրեթե սրբացված տարածք է, որտեղ կան բարձր ու վեհ արժեքներ, բայց դրանք բաներ են, որ կապ չունեն իրենց առօրյա կյանքի, իրենց անձի, իրենց անձնական պատմության հետ: Մենք ինքներս մեզ լավ չենք ճանաչում: Եվ ճանաչելու լավագույն ձևը մեր հարուստ մատենագրությունը միայն տեսնելը չէ, այլ կարդալը, ուսումնասիրելը, յուրացնելը, մեր մի մասը դարձնելը: Մատենադարանը միայն թանգարան չէ, այն նաև գրադարան է ու հետազոտական ինստիտուտ: Այդ առումով դժվար է միաժամանակ պահել Մատենադարանի գիտական խորությունը և հանրայնացնել այստեղ ամփոփված գիտելիքը, բայց դա պետք է արվի: Ինչպե՞ս գիտելիքը դարձնել հանրամատչելի հասարակական լայն շերտերի, անգամ երեխաների համար: Դա շատ լուրջ խնդիր է: 

Ի դեպ, Մատենադարանում գործում է խմբակ, որտեղ 7-12 տարեկան երեխաները սովորում են մանրանկարչություն: Երջանկություն կլինի, եթե հետագայում այս խմբակը զարգանա և ներառի այլ տարիքային խմբեր ևս:

Երևանի որոշ ավագ դպրոցներում որպես ֆակուլտատիվ առարկա գրաբար է դասավանդվում: Երկու տարի առաջ գրաբար ուսանող լավագույն աշակերտների համար մի ծրագիր իրականացրինք Մատենադարանում, որը մեծ ոգևորություն առաջացրեց: Կարծում եմ` պարբերաբար կարելի է վերադառնալ նման ծրագրերի: Շատ կարևոր է,  որ  աշակերտը գրաբար կարդալիս ոչ միայն հասկանա բառերի իմաստը, այլև հաճույք ստանա լեզվի գեղեցկությունից, սա էլ է երջանկության մի ձև: Գտնել եղանակներ «Զվարթ գիտության» տարածման համար` այդ ճանապարհին փնտրտուքն ու փոքրիկ նվաճումները ևս դարձնելով երջանկության պահեր:

Երջանիկ հասարակություն, երջանիկ երկիր.

Մարդկանց երջանկությունից զրկում է հոգսը: Եվ մարդուն աշխատանքը չէ որ հոգսաշատ է դարձնում: Մարդը կարող է առավոտից երեկո ծանր աշխատանք կատարել, բայց նրա դեմքին հոգս չտեսնեք: Գուցե հոգնություն, բայց ոչ հոգս: Հոգսի հիմնական դրդապատճառը, իմ կարծիքով, անորոշությունն ու անկայունությունն է: Երջանիկ հասարակություն ունենալու հավանականությունը մեծ է կայուն հիմքեր ունեցող պետություններում: Այո, ժողովրդավարությունը շատ թերություններ ունի, բայց, ինչպես ասում են, աշխարհում դրանից լավ կառավարման մոդել դեռ չի ստեղծվել: Եվ ես կարծում եմ, որ երջանիկ կամ դժբախտ հասարակություն ունենալը կախված է ժողովրդավարության և բարեկեցության մասին պատկերացումներից: Մեզանում մինչև հիմա բարեկեցություն ասելով հասկացել են կա'մ մի տեղից մի բան փախցնելը, կա'մ մեծահարուստ մարդու կողքին կանգնելն ու նրա թափած փշրանքներից օգտվելը: Ես հասկանում եմ` քանիցս ձախողվել են արդար ճանապարհով բարեկեցություն ստեղծելու ջանքերը: Ուստի, շատերը ժողովրդավարությունը լավագույն դեպքում կապում են ազատության հետ, բայց ոչ բարեկեցության: Եվ ես կարծում եմ, որ երջանիկ հանրույթ կարող է լինել այն ժամանակ, երբ ժողովրդավարությունը կապվի բարեկեցության հետ: Դա երկար ու տանջալից ուղի է, բայց այլ տարբերակ չկա: Քայլ առ քայլ ամրապնդել ժողովրդավարությունը ու նույնպես քայլ առ քայլ ձևավորել բարեկեցիկ ու ապահով հասարակություն:

Մարինա Բաղդագյուլյան

«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Տպել
3245 դիտում

Այս պահին թիմային աղյուսակում ԶՈՒ հավաքականը հունահռոմեական ոճում 1-ին հորիզոնականում է. Պապիկյան

Անհետ կորած զինծառայողների ընտանիքները կշարունակեն սոցիալական աջակցություն ստանալ

2024-ին կալանքի կիրառման դեպքերը նվազել են 6 տոկոսային կետով, ավելացել է կիրառված այլ խափանման միջոցների թիվը

Ժամկետային զինծառայող Տիգրան Մինասյանն արծաթե մեդալ է նվաճել

Հայ-էստոնական հարաբերություններն արագընթաց են զարգանում. Արսեն Թորոսյանն ընդունել է դեսպանին

Կպչուն ժապավենով պատին ամրացված «The Comedian» բանանը աճուրդում վաճառվել է 6,2 միլիոն դոլարով. ով է գնորդը

Անդրադարձ է կատարվել խաղաղության պայմանագրի քննարկումներին. վարչապետն ընդունել է Բունդեսթագի պատվիրակությանը

Բելգիացի քաղաքական գործիչները Ադրբեջանին կոչ են արել դուրս բերել զորքերը Հայաստանի ինքնիշխան տարածքից

ԱԳ փոխնախարարը Բենժամեն Հադադին է ներկայացրել «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագիծը

Միջազգային քրեական դատարանը Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուին ձերբակալման հրաման է տվել

Հանքաքար վերամշակող ընկերությունում ապօրինի ջրառ է իրականացվել

Զախարովային ուղիղ եթերի պահին զանգահարել և խնդրել են չմեկնաբանել բալիստիկ հրթիռների թեման

«Կոկաին»-ի պարկեր՝ ՀՀ ժամանած օտարերկրացու մարմնում. կանխվել է 550 հազար դոլարի թմրամիջոցի ներմուծման փորձը

«Տավուշը հանուն հայրենիքի» շարժման հավաքին մասնակցելու համար առաջարկել են 6-8000 դրամ․ գործը դատարանում է

Եվրոն էժանացել է. ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան նոյեմբերի 21-ին

Դալմայի այգիների տարածքում մի ամբողջ զինանոց է հայտնաբերվել

ՄՊՀ-ն հորդորում է ինտերնետ շահումով խաղերի և վիճակախաղերի գովազդներ ստացած քաղաքացիներին դիմել հանձնաժողով

6 ամսով կսահմանափակվի խոզերի ներմուծումը Հայաստան

Ամիօ բանկը ԵԴԹ «Երեք ընկեր» ներկայացման գլխավոր գործընկերն է

Պատուհանի ճաղավանդակները պոկելով՝ մտել են տուն, գողացել՝ 3 մլն դրամ, 20 հազար ԱՄՆ դոլար, 8 կտոր ոսկյա զարդ

«Ռոսիա Մոլ»-ի մոտ հայտնաբերվել է Հնդկաստանի քաղաքացու դի

Վստահ եմ, որ Հայաստանում ֆուտբոլի ապագան պայծառ է. ՖԻՖԱ-ի նախագահը հանդիպել է Արմեն Մելիքբեկյանի հետ

Հայտնաբերել է տղամարդու մոխրացած կիսամարմին, մարմնի մի մասն էլ՝ գնացքի գծերի վրա. ողբերգական վթար Արմավիրում

Հայաստանը մտադիր է Հնդկաստանից գնել 78 միավոր հրետանային համակարգ, ընթանում են բանակցություններ. IDRW

Հայաստանում կհայտարարվի ձմեռային զորակոչ, կարող են մեկնել նաև կանայք. հայտնի են օրերը

Ստամբուլում մահացել է գերաշնորհ Տեր Գարեգին արքեպիսկոպոս Պէքճեանը

«Խարդախ եմ, դիմեք ոստիկանություն՝ կունենաք խնդիրներ». 330.000 դրամ է փոխանցել վարորդականի համար և կորցրել այն

Նրա մաղթանքները ստանալու հնարավորությամբ ինձ իսկապես օրհնված եմ զգում. Աննա Հակոբյան

Ժամկետային զինծառայող Տիգրան Մինասյանը հաղթել է իրանցի ըմբիշին և նվաճել եզրափակչի ուղեգիր

Ոչ սթափ վարորդի անձնական խուզարկությամբ դանակներ են հայտնաբերվել

«Վրացական երազանք»-ը վարչապետի պաշտոնում կրկին առաջադրել է Կոբախիձեի թեկնածությունը

3 ամիս աշխատավարձ չեն ստացել. «Փյունիկ»-«Վեստ Արմենիա» խաղը չեղարկվել է

Առաջիկա օրերին 6-10 աստիճանով ցրտելու է

Երևանի Իսաբեկյան փողոցի որոշ հատվածներ փակ կլինեն

Առջևի թաթը կորցրած և ապաքինված ընձառյուծ Արենը Վայոց ձորից անհետացել է 2022-ին, 2 տարի անց՝ հայտնվել Տավուշում

Աննա Հակոբյանը Հռոմում ներկա է գտնվել պատերազմում զոհվածների և խաղաղության համար մատուցված Սուրբ պատարագին

Ադրբեջանի և Թուրքիայի ծովային հատուկ ջոկատայինները համատեղ վարժանքներ են անցկացնում

Փրկարարներն արգելափակված ձիուն դուրս են բերել փոսից

Ալեն Սիմոնյանը Վիետնամի նախագահի հետ հանդիպմանը քննարկել է հարցերի լայն շրջանակ

Սրանից հետո ժամկետի խախտում եղավ, կոնկրետ գալու է անձնական պատասխանատվություն․ վարչապետ