Փոփոխություն՝ դպրոցի տնօրենի ընտրության և նշանակման կարգում. մանրամասներ

ՀՀ կառավարությունը վերջին նիստում հաստատել է հանրակրթական ուսումնական հաստատությունների տնօրենների ընտրության և նշանակման կարգի փոփոխությունների նախագիծը: Հարցը զեկուցել է ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարար Ժաննա Անդրեասյանը:

Նրա խոսքով՝ հանրակրթության ոլորտի բարեփոխումերի շարքում առանձնահատուկ կարևորություն ունի կառավարման արդյունավետության բարելավումը: Այդ նպատակով դպրոցի բովանդակային կառավարումը տարանջատվել է վարչատնտեսական կառավարումից, իսկ տնօրենների համար սահմանվել են բովանդակային նոր պահանջներ:

Մասնավորապես ներդրվել է տնօրենների նշանակման եռափուլ համակարգ, որի շրջանակում հավակնորդները նախ անցնում են հավաստագրման գործընթաց, այնուհետև ներկայացնում են զարգացման ծրագիր այն հաստատության համար, որի կառավարումը ստանձնելու հայտ են ներկայացրել: Հավակնորդի ներկայացրած ծրագիրը անցնում է անկախ փորձաքննություն, որն իրականացվում է մրցույթով ընտրված կազմակերպության կողմից: Եթե ծրագիրը ստանում է դրական եզրակացություն, վերջին՝ երրորդ փուլում, հավակնորդը մասնակցում է հարցազրույցի՝ ԿԳՄՍ նախարարության և լիազոր մարմինների համատեղ հանձնաժողովում:

Ժաննա Անդրեասյանն ընդգծել է՝ 2023 թվականից մեկնարկած այս գործընթացն ի հայտ է բերել բազմաթիվ խնդիրներ: Մասնավորապես այս պահին արդեն 437 դպրոցներ (հանրակրթական դպրոցների շուրջ 32%-ը) անցել են կառավարման նոր մոդելին, որոնցից տնօրեններ են նշանակվել 138 դպրոցներում:

«Զարգացման ծրագրերի փորձաքննության գործընթացը դրական հաղթահարում է հավակնորդների շուրջ 13%-ը, իսկ հարցազրույցի փուլը դրական է հաղթահարում նախորդ փուլը դրական հաղթահարածների շուրջ 38%-ը: Այս փաստերը վկայում են, որ ոլորտում կարողությունների զարգացման լուրջ խնդիրներ կան»,- ասել է Ժաննա Անդրեասյանը:

Նա նաև տեղեկացրել է՝ նախորդ տարեվերջին «Հանրակրթության մասին» օրենքում իրականացված փոփոխությունները հնարավորություն են տալիս տնօրեն գործուղել այն հաստատություններ, որոնք տևական ժամանակ տնօրեն չեն ունենում հավակնորդների բացակայության կամ դրական արդյունք չունենալու պատճառով:

Ժաննա Անդրեասյանը նշել է՝ գործուղման կարգն արդեն ներկայացվել է հանրային քննարկման: Միաժամանակ վերլուծվել են նշանակման ընթացիկ կարգերի լավարկման հնարավորությունները. ընդունված որոշումը նպատակ ունի առավել արդյունավետ կարգավորումներ սահմանելու մասնավորապես զարգացման ծրագրերի փորձաքննության և տնօրենների նշանակման գործընթացում՝ հիմնվելով այս ընթացքում արձանագրված որոշակի խնդիրների վերլուծության վրա:

Առաջարկվող փոփոխություններով սահմանվել են համապատասխան դրույթներ՝ փորձաքննության ընթացքում զարգացման ծրագրի վերաբերյալ տվյալների փոխանցման, արտահոսքի, հրապարակման կամ հավակնորդի հետ համագործակցության, կամ փորձաքննող մյուս կազմակերպության (կազմակերպությունների) հետ փոխհամաձայնեցված գործունեության մասին տեղեկության առկայության և համապատասխան մարմինների կողմից տեղեկության ստուգման արդյունքներից կախված, կամ հարցազրույցի ընթացքում զարգացման ծրագրի բաղադրիչից բացասական գնահատվելու դեպքում ծրագիրը փորձաքննող կազմակերպության հետ կնքված պայմանագիրը կարող է լուծվել:

Ըստ նոր փոփոխության՝ զարգացման ծրագրի դրական եզրակացություն ունենալու, սակայն հարցազրույցի փուլը 2 անգամ չհաղթահարելու դեպքում տնօրենի հավակնորդը պետք է նորից զարգացման ծրագիր ներկայացնի, եթե մասնագիտական հանձնաժողովը բացասական է գնահատել զարգացման ծրագրի այս կամ այն բաղադրիչը:

«Հարցազրույցի ընթացքում երբեմն պարզ է դառնում, որ հավակնորդն առնվազն չի հանդիսանում զարգացման ծրագրի հեղինակը: Նման դեպքերի համար կունենանք արդյունավետ արձագանքելու եղանակներ»,- ասել է Ժաննա Անդրեասյանը:

Ըստ նոր կարգավորման՝ զարգացման ծրագրի գնահատումը կիրականացվի 2 բաղադրիչով՝ բովանդակություն և աշխատանքի ինքնուրույնություն:

Ներկայացնելով հաջորդ փոփոխությունը՝ ԿԳՄՍ նախարարը տեղեկացրել է՝ հավակնորդին տնօրենի պաշտոնում նշանակվելու հնարավորություն կընձեռվի փորձաշրջանով: Հանձնաժողովի առնվազն 5 անդամի կողմից դրական եզրակացություն ստացած մասնակիցը կհամարվի հարցազրույցի փուլը հաղթահարած և լիազոր մարմնի կողմից տնօրենի պաշտոնում կնշանակվի 5 տարի ժամկետով՝ առանց փորձաշրջանի: Հանձնաժողովի անդամների 4 դրական եզրակացության դեպքում հավակնորդը լիազոր մարմնի կողմից տնօրենի պաշտոնում կարող է նշանակվել 5 տարի ժամկետով՝ 1 տարի փորձաշրջանով:

«Հնարավորություն կունենանք հեռանկարային դիտարկվող հավակնորդներին, որոնք բավարար պատկերացում ունեն հաստատության զարգացման վերաբերյալ, սակայն դեռ չունեն կառավարման մեծ փորձառություն, աշխատելու հնարավորություն տալ՝ փորձաշրջանով: Փորձաշրջանի արդյունքով կորոշվի նրանց հետագա պաշտոնավարման հարցը»,- տեղեկացրել է Ժաննա Անդրեասյանը:

Փորձաշրջանի ընթացքում կազմակերպական, զարգացման ծրագրի իրականացման, մասնագիտական կամ աշխատանքային այլ գործունեությանն աջակցելու նպատակով (առնվազն 2 ամիսը մեկ անգամ տվյալ հաստատություն այցելելու պահանջով) նշանակվում է փորձաշրջանի ղեկավար, որը նախարարի հրամանով հաստատված մենթոր դպրոցների ցանկում ընդգրկված՝ տվյալ տարածաշրջանի մենթոր դպրոցի տնօրենն է կամ մասնագիտական հանձնաժողովի որոշմամբ տվյալ տարածաշրջանի այլ դպրոցի տնօրեն, կամ համապատասխան լիազոր մարմնի կրթության ոլորտը համակարգող վարչության մասնագետ: Փորձաշրջանի ավարտից հետո 3 աշխատանքային օրվա ընթացքում փորձաշրջանի ղեկավարը գնահատում է փորձաշրջանի ընթացքում տնօրենի կատարած աշխատանքները:

Տնօրենի ներկայացրած կատարողական հաշվետվության վերաբերյալ դրական եզրակացության և ղեկավարի դրական գնահատման արդյունքով և մասնագիտական հանձնաժողովի որոշմամբ՝ տնօրենը համարվում է փորձաշրջանն անցած (դրական է համարվում 18 և ավելի միավորը): Կատարողականի բացասական եզրակացության կամ փորձաշրջանի ղեկավարի, կամ մասնագիտական հանձնաժողովի բացասական գնահատման դեպքում տնօրենը չի համարվում փորձաշրջանն անցած: