20-ամյա դստեր լյարդը փոխպատվաստել են մորը. այսպիսի միջամտություն Հայաստանում իրականացվել է առաջին անգամ

Հայաստանի բժշկագիտության պատմության մեջ առաջին անգամ իրականացվել է լյարդի փոխպատվաստում: 20-ամյա աղջիկը դոնոր է դարձել՝ մոր կյանքը փրկելու համար:

Բարդագույն այդ վիրահատական միջամտությունը իրականացրել են Երեւանի «Աստղիկ» բժշկական կենտրոնի մասնագետները՝ Մոսկվայի գործընկերների աջակցության շնորհիվ եւ երկու տարվա համատեղ նախապատրաստական աշխատանքից հետո: Ապրիլի 24-ին ութ ժամ տեւած վիրահատությունից հետո թե՛ դոնորի եւ թե՛ ռեցիպիենտի՝ մոր վիճակը համարվում է բնականոն եւ կանխատեսելի: 56-ամյա կնոջ մոտ տարիներ առաջ աշխտորոշվել էր լյարդի ցիռոզ, որն էլ հանգեցրել էր փոխպատվաստման անհրաժեշտության:

Աղջիկը վերակենդանացման բաժանմունքից շուտով կտեղափոխվի հիվանդասենյակ: Մայրը ինտենսիվ թերապիայի կարիք կունենա ավելի երկար ժամանակ: Ռեցիպիենտի վիճակը բժիշկներին մտահոգվելու տեղիք առայժմ չի տալիս: Նա գիտակցություն ունի, շնչում է ինքնուրույն, սրտանոթային համակարգի աշխատանքը կանոնավոր է եւ չի ապահովվում արհեստականորեն: «Բայց հասկանալի է, որ պահանջվում է բավական երկարատեւ եւ ինտենսիվ բուժում, որպեսզի այս հիվանդներն անցնեն առողջացման ճանապարհը»,- այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց Մոսկվայի՝ Բուռնազյանի անվան պետական գիտական կենտրոնի վիրաբուժական գծով փոխտնօրեն, վիրաբուժական եւ փոխպատվաստման կենտրոնի ղեկավար Սերգեյ Ոսկանյանը:

Նա տեղեկացրեց, որ լյարդի փոխպատվաստում ստացած հվանդների ապրելիությունը 90 տոկոս է: Բայց չնայած ռեցիպիենտի հետագա վիճակի մասին բժիշկները դեռ չեն շտապում կանխատեսում ու եզրակացություն անել, դոնորի վերաբերյալ ասում են, որ նման միջամտություն արվում է միայն այն դեպքում, երբ բոլոր ռիսկերը բացառվում են: «Դոնորի համար ռիսկերը պետք է բացառվեն, հակառակ դեպքում նման միջամտություն չի կարող իրականացվել»,- ընդգծեց Սերգեյ Ոսկանյանը:

Աղջկա հետագա կյանքի որակն, ըստ նրա, չի փոխվի եւ միառժամանակ անց նա կվերադառնա իր առօրյային: «Լյարդը բացառիկ օրգան է: Մարդու միակ օրգանն է, որն իր առողջ վիճակի, այսինքն՝ պաթոլոգիաների բացակայության դեպքում կարող է մեծանալ, ընդ որում, բավականին շատ: Ըստ էության, եթե կոպիտ նկարագրենք, մեկ լյարդը դարձվում է երկուսը: Մի մասը անցնում է ռեցիպիենտին եւ մեծանալով՝ կարող է հասնել ամբողջական լյարդի չափսերի: Նույնը տեղի է ունենում դոնորի դեպքում: Ընդ որում, դա տեղի է ունենում արագ՝ վիրահատությունից հետո մեկ-մեկուկես ամսվա ընթացքում»,- բացատրեց ռուսաստանցի բժիշկը:

Լյարդի առաջին այս փոխպատվաստումն իրականացվել է անվճար: Տարբեր երկրներում այդ միջամտության միջին արժեքը 100 հազար դոլարի սահմաններում է: Առաջիկայում ծրագրվում է եւս մի քանի փոխպատվաստում, որոնք նույնպես անվճար են լինելու: Առողջապահության նախարարը պարզաբանեց՝ որպեսզի զարգանան այս ուղղությունը, մասնագետների կարողություններն ու հմտությունները: Այդ փոխպատավստումները եւս դեռ կիրականցվեն մոսկովյան կենտրոնի մասնագետների աջակցությամբ: «Կարծում եմ այս փուլում դեռ կշարունակենք համագործակցել, որովհետեւ այս վիրահատություններն ունեն հազարավոր նյուանսներ, եւ մեկ վիրահատությամբ հնարավոր չէ անցնել այդ ճանապարհը: Դա բավական երկար ճանապարհ է: Բայց ընդհանուր առմամբ, ես շատ հույս ունեմ, որ մոտ ապագում իմ հայ գործընկերները եւ բարեկամները կկարողանան դա անել ինքնուրույն: Ոչ մի կասկած չկա»,- նշեց Սերգեյ Ոսկանյանը:  

Առողջապահության նախարար Արսեն Թորոսյանը, եւս մեկ անգամ ընդգծելով Հայաստանում փոխպատվաստումային բժշկությունը զարգացնելու անհրաժեշտությունն ու նպատակը, ասաց. «Երեկվա հաջող կատարված վիրահատությունը մի շատ մեծ եւ կարեւոր քայլ է այս ուղղությամբ, ես շնորհակալություն եմ հայտնում դրա համար թե՛ «Աստղիկ» բժշկական կենտրոնի ղեկավարությանն ու բժշկական անձնակազմին, թե՛ մեր գործընկերներին Ռուսաստանի Դաշնությունից: Կարող եմ ասել, որ մյուս տարվա բյուջետային հայտը գրելիս հաշվի ենք առնելու երկրի այդ տենդենցները, որպեսզի ինչքան հնարավոր է շատ փոխպատվաստումներ արվեն ու որոշելու ենք պետության մասնակցության չափը: Հույս ունեմ, որ տրամադրվող միջոցներն էլ աստիճանաբար կաճեն, որովհետեւ գիտենք, որ ամեն դեպքում դրանց ինքնարժեքը շատ թանկ է»: Նախարարը դժվարացավ մանրամասնել, թե բյուջեով լրացուցիչ գումարներ նախատեսելուց հետո լյարդի փոխպատվաստման դեպքում հատկապես ինչին կուղղվեն դրանք եւ որքան կլինի պետության ֆինանսական մասնակցությունն այդ գործընթացին: «Օրինակ երիկամի փոխպատվաստման դեպքում հիմա 2.5 միլիոն դրամ տալիս է պետությունը, 2.5 միլիոն դրամ պացիենտն է վճարում: Հնարավոր է՝ պացիենտների քանակը մեծացնենք, օրինակ եթե հիմա կարողանում ենք 10 պացիենտի համար վճարել, դարձնենք 20: Լյարդի դեպքում զրոյից պետք է հասկանանք՝ ինչ ենք անելու, որովհետեւ դա շատ ավելի թանկ է եւ ավելի քիչ մարդիկ կկարողանան օգտվել: Պետք է ծախսարդյունավետությունն էլ մտածենք, քանի որ սա առաջին դեպքն է եւ նույնիսկ չգիտենք՝ ինքնարժեքն ինչքան է կազմել»,- ասաց Թորոսյանը:

Նախարարի խոսքով, Հայաստանում զարգացվելու է նաեւ դիակային փոխտպատվաստումային բժշկությունը, որպեսզի մարդկանց կյանքեր փրկվեն նաեւ մահացածների օրգանների շնորհիվ. «Արդեն պատրաստ են համարյա բոլոր իրավական փաստաթղթերը, բայց պահանջվում է երկարատեւ կազմակերպչական աշխատանք՝ դոնորների եւ ռեցիպիենտների ռեգիստրի ստեղծում, լոգիստիկ հարցերի կազմակերպում, ինչպես նաեւ բժիշկների վերապատրաստման հարցեր, որով մենք զբաղվում ենք մեր արտասահմանցի գործընկերների հետ»:

Հետմահու դոնոր դառնալ չցանկացող անձինք պետք է համապատասխան դիմում գրեն: «Մեր երկրում գործում է հրաժարվելու սկզբունքը, այսինքն՝ եթե որեւէ մեկը չի ուզում, որ իր օրգանները մահից հետո օգտագործվեն՝ այլ մարդկանց կյանքեր փրկելու համար, նա կարող է հրաժարվել: Այս պահին մեխանիզմը դեռ չի գործում, դա էլ է ներդրվելու»,- նշեց Թորոսյանը: Հավելեց, որ ինչպես վկայում է համաշխարհային փորձը, հրաժարվողների թիվը չի հասնում տվյալ երկրի բնակչության նույնիսկ մեկ տոկոսին:

«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Տպել
7689 դիտում

Արցախյան առաջին պատերազմն ուսումնասիրող 1 գիրք էլ չունենք և ռազմական պատմության փոխարեն ունենք միֆեր. Չըթըրյան

Ազգային ժողովում «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության նիստ է տեղի ունեցել. ինչ հարցեր են քննարկվել

ԶՊՄԿ-ում գործադուլը դադարեցվել է, որոշում է կայացվել վերագործարկել աշխատանքային ռեժիմը. Վահե Մխիթարյան

«Ղռեր» կոչվող սարի վրա հրդեհ է բռնկվել

Գագիկ Սուրենյանը նոր գրառում է արել

Ընդդիմությունը սպասում է՝ երբ է Ալիևը հարձակվելու ՀՀ-ի վրա, որ պալատական հեղաշրջում անեն. Բլեյան. տեսանյութ

Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատը վերսկսել է աշխատանքը, ազատված աշխատակիցները վերականգնվել են. Բաբաջանյան

Թուրքիայի և Իրանի արտգործնախարարները հեռախոսազրույց են ունեցել

Հայ-ֆրանսիական հարաբերությունները հասել են նոր մակարդակի. Ելիսեյան պալատում հանդիպել են Փաշինյանն ու Մակրոնը

26-ամյա երիտասարդի պայուսակում մարտական ատրճանակներ և լիցքավորված փամփշտատուփեր են հայտնաբերվել. տեսանյութ

«ՀԱՄԱՍ»-ը հետաձգել է պատանդների նոր խմբի ազատ արձակումը

Հայտնի են Հայաստանի ծանրամարտի տղամարդկանց առաջնության չեմպիոններն ու մրցանակակիրները

2026-ին կմեկնարկի եվրոպական ստանդարտով կենսաչափական փաստաթղթերի արտադրությունը. կայացել է հայտերի բացման նիստը

«Արմավիր» ՔԿՀ պետն ազատվել է աշխատանքից

Քննարկվել և հաստատվել են ԱԺ առաջիկա նիստի օրակարգային նախագծերը

Հայաստան-Թուրքիա սահմանային անցակետի բացման հարցում զարգացում չկա. ԱԳՆ խոսնակ

Եղբայրս գրկումս մահացավ, հարձակումը տան վրա էր. Մերձավանում զոհվածի եղբայրը մանրամասներ է պատմում. տեսանյութ

Կոմբինատի աշխատակիցները պատշաճ իրազեկված չեն գործադուլի կազմակերպման, իրականացման օրենսդրական պահանջներին. ՄԻՊ

Քաղաքացու ինքնասպանության փորձը կանխվել է

Պատասխանատվության ենթարկել Ադրբեջանին, ՀՀ-ին պաշտպանական տեխնիկա տրամադրել. կոնգրեսականները դիմել են Ռուբիոյին

Երևանի բարձրահարկ շենքերից մեկի բակում կնոջ դի է հայտնաբերվել

Ռումինիայի նախագահ Կլաուս Յոհանիսը հրաժարական կտա. օրը հայտնի է

Ռումինիայի բուհերում ուսանելու նպատակով ՀՀ-ին կհատկացվի 8 կրթաթոշակային տեղ. ինչպես կընտրվեն մասնակիցները

Շնակռիվ կազմակերպած տղամարդիկ ներկայացվել են նախաքննական մարմին

ՀՀ նախագահը և Մեհդի Սոբհանին Հայաստան-Իրան երկկողմ հարաբերությունների զարգացման վերաբերյալ հարցեր են քննարկել

Կարևոր հանդիպում ունեցա ֆրանսահայերի մի պատկառելի խմբի հետ. վարչապետը տեսանյութ է հրապարակել

Կադրային փոփոխություններ են անհրաժեշտ. Երևանի քննչական վարչությունում խորհրդակցություն է անցկացվել

Հայտնի է «Դեպի Եվրատեսիլ նախագծի» մասնակիցների ելույթների հերթականությունը

Բարձր է գնահատվել ՀՀ-ԵԽ 2023-26թթ. գործողությունների ծրագրի իրականացումը. օրակարգային հարցեր են քննարկվել

Կասեցվել է «ԾԻՐԱՆ ՄԱՐԿԵՏ» ՍՊԸ-ին պատկանող հացի 2 արտադրամասի գործունեությունը

«Նիվա»-ով դրիֆթ արած 21-ամյա վարորդը ձերբակալվել է. տեսանյութ

Տեղի կունենա Երևանի ավագանու նիստը․ ինչ հարցեր են օրակարգում

Քննարկվել է էլեկտրոնային դեղատոմսի դուրսգրման առավել պարզեցված տարբերակի անցնելու ձևաչափը

Անհայտ անձը կամ անձինք կոտրել են Երևանի քաղաքապետարանի գլխավոր մասնաշենքի պատուհանների ապակիները

Վաշինգտոնի հետ բանակցությունը կապիտուլյացիա կդառնա Թեհրանի համար. Իրանի արտգործնախարար

Երևանի իշխանությունները պատրաստ են շարունակել աշխատանքները. հանդիպում կլինի «Հաղթանակ» թաղամասի բնակիչների հետ

Հայր ու որդի կացնով սպանել են հարևանի շներին. տղամարդիկ ներկայացվել են նախաքննական մարմին

Աշխատանքային առօրյա. Աննա Հակոբյանը տեսանյութ է հրապարակել

ՏԿԵ նախարարն այցելել է Ստեփանավանի հրդեհից տուժածներին, ծանոթացել նրանց ժամանակավոր կեցության պայմաններին

Անուլ ջան, Աստված հետդ. Աշոտ Ղազարյանը «Դեպի Եվրատեսիլ» 2025-ի մասնակից թոռնուհու հետ լուսանկար է հրապարակել