Հերթ կանգնեք. Երեւան ծախեմ բիրիքով

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2006 թվականի սեպտեմբերի 16-ի համարում

Մոտեցեք Երեւանի փողոցով քայլող ցանկացած քաղաքացու եւ հարցրեք, թե ինչ արժե հողը Հայաստանի Հանրապետության մայրաքաղաքում: Նա ձեզ անպայման կասի, որ հողի գինը Երեւանում հասել է աստղաբաշխական թվերի, ու կսկսի վերլուծել, թե ինչու է այդպես:  Բայց դուք մի հավատացեք: Երեւանում հողը գին չունի: Համենայն դեպս, Երեւանի քաղաքապետարանի համար Երեւանի հողը մի քանի կիլոգրամ պոմիդորի գին ունի: Հենց այդպիսի գնով էլ քաղաքապետարանը վաճառում է մեր մայրաքաղաքի հողը: Ավելի ճիշտ, չի վաճառում, այլ բիրիքով հանձնում է: Օրինակ, այս տարվա ընթացքում քաղաքապետարանը իբր աճուրդով վաճառել է մայրաքաղաքի տարբեր համայնքներում գտնվող ավելի քան 40 հազար քառակուսի մետր ընդհանուր մակերեսով հողակտորներ: Այս մասին են վկայում այդ աճուրդների մասին հայտարարությունները: Եւ ի՞նչ եք կարծում, որքա՞ն գումար է ստացել քաղաքապետարանը այդ հողերի վաճառքից:

Պինդ բռնվեք: 40 հազար քմ տարածքի վաճառքից իսկի մեկ միլիոն արժեզրկված դոլար էլ չի ստացվել: Այդքան հողը վաճառվել է ընդամենը մոտ 335 մլն դրամով կամ 840 հազար դոլարով: Այսինքն, ավելի քան 4 հեկտար հողը Երեւանում արժե այնքան, որքան որեւէ «էլիտար» շենքում կարժենա երեք հատ միջին չափի բնակարանը: Իսկ իրականում որքանո՞վ կարող էին վաճառվել այդ հողակտորները: Այլ կերպ ասած, որքա՞ն է այդ հողակտորների իսկական գնի ու քաղաքապետարանի սահմանած «բիրիքի» գնի տարբերությունը: Աճուրդների արդյունքների մասին մեր հայթայթած մի քանի տվյալներից հետո պատկերը դառնում է սահմռկեցուցիչ: Այսպես, օրինակ, Դավթաշենի 1-ին եւ 2-րդ փողոցներին հարող տարածքում գտնվող հողակտորը քաղաքապետարանը այս տարի վաճառել է մեկ քառակուսի մետրը 7 հազար դրամով: Այստեղ հողի շուկայական գինը սկսվում է 20 հազար դրամից:

Այսինքն, քաղաքապետարանը իր, իսկ ավելի ճիշտ` մեր բոլորի` հանրության սեփականությունը հանդիսացող հողը վաճառել է շուկայականից մոտ 3 անգամ էժան գնով: Սա չի նշանակում վաճառել: Սա նշանակում է մսխել: Իսկ ի՞նչ կասեք, եթե պնդենք, որ սա ամենաանմեղ օրինակներից մեկն է: Նույն Դավթաշենում կա դեպք, երբ էլի մի 20 հազար դրամանոց հողը վաճառվել է մեկ քմ-ն 5 հազար դրամով: Այսինքն՝ 4 անգամ էժան: Նոր Նորքում էլ այդպիսի պատկեր է. մեկ քմ-ն առնվազն 30 հազար դրամ շուկայական արժեք ունեցող հողակտորը վաճառվել է մոտ 7 հազար դրամով: Իսկ կան դեպքեր, որ ամենաքիչը 32 հազար դրամ շուկայական արժեքով հողը 6 հազարով է մսխվել: Ընդհանուր առմամբ, երբ նայում ես ամբողջական պատկերին, ստացվում է, որ քաղաքապետարան կոչվող «բիրիքնոցը» Երեւանի հողը վաճառել է շուկայականից 3-4 անգամ էժան գնով:

Իհարկե, այս պնդումներին կարող են հակադարձել, թե աճուրդ է տեղի ունեցել, ինչ գին տվել են, այդ գնով էլ վաճառել են: Բայց այդ հեքիաթները կարելի է պատմել շատ փոքր երեխաներին, թե չէ` մի քիչ մեծերի մոտ դա միայն քմծիծաղ կառաջացնի: Այն մասին, թե ինչպես են Հայաստանում անցկացվում նմանատիպ աճուրդներն ու մրցույթները, մի անգամ նույնիսկ Ռոբերտ Քոչարյանն է կարծիք հայտնել: Դե իհարկե, այստեղ ավելորդ է խոսել այն մասին, որ այդ հողակտորների դիմաց գնորդները շատ ավելի մեծ գումար են վճարել, բայց փաստաթղթերում այլ թվեր են գրվել, մնացածը գնացել է խիստ որոշակի անձանց գրպաններ եւ այլն: Այս մասին այլեւս կարիք չկա խոսել ու էներգիա վատնել: Բայց արդյո՞ք միայն քաղաքապետարանն է իրականացնում «բիրիքնոցի» գործառույթ: Շատ ավելի սարսափելի թվերի հետ է խաղ անում ՀՀ կառավարությունը, որն ունի Երեւանի հողերը առանց աճուրդի` ուղղակի վաճառքով ծախելու իրավունք: Եւ, բառիս բուն իմաստով, ծախում է աջ ու ձախ:

Օրինակ, ձեր կարծիքով` ի՞նչ արժե հողը Արշակունյաց պողոտայի վրա: Կասեք` մի երեք հարյուր դոլա՞ր: Լավ, ասենք` 250 դոլար: Բայց դա ձեր կարծիքն է: Իսկ կառավարության կարծիքով` հողն այդտեղ 60 դոլարից ավելի չէ: Կամ` ի՞նչ արժե հողը Խորենացու փողոցում: Կասեք` մի 500-600 դոլա՞ր: Կրկին սխալվեցիք: Կառավարությունն այն գնահատել է ընդամենը 95 դոլար: Պարոնյան փողոցում հողը, կառավարության կարծիքով, արժե 65 դոլար: Ընդհանրացնելով կառավարության կողմից ուղիղ վաճառքով ծախած հողերի ընդհանուր գները՝ ստացվում է ավելի սարսափելի պատկեր: Կառավարությունը Երեւանի կենտրոնում 1 քմ հողը վաճառում է ընդամենը 27 հազար դրամով կամ 65 դոլարով: Ընդամենը ավելացնենք, որ մեր նշած բոլոր գործարքները մի քանի տարի առաջվա առանձին պատմություններ չեն:

Այս ամբողջը այս տարվա առաջին կիսամյակի իրադարձություններ են: Եւ ուրեմն` ի՞նչ: Եւ ուրեմն՝ ոչինչ: Նույն այս պատկերը եղել է անցած տարի, նախանցած տարի: Որեւէ մեկը պատժվե՞լ է: Որեւէ մեկը պաշտոնանկ արվե՞լ է: Երեւանի քաղաքապետ Երվանդ Զախարյանը շարունակում է մնալ Երեւանի քաղաքապետ: Անգամ ընդգրկվել է Հանրապետական կուսակցության խորհրդի կազմում եւ իր պաշտոնից հեռանալու մտադրություն չունի: Առանց փոփոխությունների իր տեղում է նաեւ ՀՀ կառավարությունը, որը ուղղակիորեն ծախում է մեր Երեւանը: Այնինչ բերված թվերը ոչ թե պաշտոնանկության պետք է հանգեցնեին, այլ մի մեծ, շատ մեծ քրեական գործի:

Հայկ Գեւորգյան