ԿԳՄՍՆ-ն միտքը փոխել է․ ուսուցչի թափուր տեղը համալրելու նոր կարգ այլեւս չի նախատեսվում

Հանրակրթության ոլորտում ամենացցուն խնդիրներից մեկը տարիներ շարունակ համարվել է ուսուցչի հաստիքի համալրման գործընթացը: Մշտապես կասկածներ ու պնդումներ են եղել, որ դպրոցում աշխատանքի ընդունվելու համար մասնագիտական գիտելիքներն ու հմտությունները պակաս կարեւոր են, իսկ փոխարենն առաջին պլան են մղվում «խնամի-ծանոթ-բարեկամ»-ի գործոնն ու փողը, որը հավակնորդները վճարում են՝ ուսուցիչ աշխատելու համար:

Այսօր էլ խնդիրը շարունակում է արդիական մնալ: Բայց եթե կրթության ոլորտի պատասխանատուներն ավելի վաղ հայտարարում էին, որ փոփոխվելու են ինչպես դպրոցի տնօրենի թափուր պաշտոնի մրցույթի անցկացման, այնպես էլ՝ ուսուցչի ընտրության կարգերը, ապա այժմ իրավիճակն այլ է: Ի տարբերություն դպրոցի տնօրենի ընտրության կարգի, որի նորացումը կրթության, գիտության, մշակույթի եւ սպորտի նախարարությունն արդեն նախաձեռնել է, ուսուցիչների նշանակմանը վերաբերող իրավակարգավորումների փոփոխություն նախարարության օրակարգում չկա:

Գործող կարգի համաձայն՝ ուսուցչի թափուր տեղը համալրվում է մրցույթով, որն անցկացվում է երկու փուլով՝ գրավոր եւ բանավոր։ Մրցութային հանձնաժողովը կազմված է 5 անդամից։ Այդ հանձնաժողովի կազմում ընդգրկվում են դպրոցի տնօրենը կամ տնօրենի պաշտոնակատարը, ուսումնական գծով տեղակալը, համապատասխան մասնախմբի ղեկավարը, մասնագետ ուսուցիչ, մեկ ուսուցիչ այլ հաստատությունից, որն ունի տվյալ առարկայի դասավանդման առնվազն 5 տարվա փորձ։ Մրցույթին դիտորդի կարգավիճակով կարող է մասնակցել, ըստ ենթակայության, լիազոր մարմնի ներկայացուցիչը: Գրավոր փուլին հավակնորդները մասնակցում են միասին։ Բանավոր փուլն անցկացվում է բոլորի հետ առանձին-առանձին։

Հելսինկյան կոմիտեն իր վերջին զեկույցներից մեկում՝ «ՀՀ հանրակրթական դպրոցներում ուսուցիչների աշխատանքային իրավունքների ուսումնասիրություն», մասնավորապես ընդգծել է, թե որն է որպես ուսուցչի աշխատանքի անցնելու հիմնական ուղին։ Հարցմանը մասնակցած ուսուցիչների տրամադրած տեղեկատվության հիման վրա առանձնացվել են դպրոցում աշխատանքի ընդունվելու երեք հիմնական մեխանիզմներ՝ մրցույթ, միջնորդություն եւ գումար (կաշառք): Առավել հաճախ նշվել է «խնամի, ծանոթ, բարեկամ» կապի եւ 1500-2500 դոլար կաշառքի մասին: «Թեեւ որոշ դպրոցներում ուսուցչի ընդունելությունը եղել է հիմնականում կա՛մ միջնորդությամբ, կա՛մ կաշառքով, կա՛մ մրցույթով, մյուսներում գործել են աշխատանքի ընդունելու վերը նշված ձեւերը միաժամանակ»,- ասվում է զեկույցում:

Մանկավարժ Անահիտ Կիրակոսյանը կարծում է, որ այսօր էլ արդար մրցակցություն չի ապահովվում։ «Տարբեր դպրոցներում (թե՛ քաղաքի եւ թե՛ գյուղերի) մասնակցել եմ ուսուցչի թափուր տեղի համար հայտարարված մրցույթներին։ Եղել են դեպքեր, երբ մրցույթում արդարացիորեն հաղթող չեմ ճանաչվել։ Եղել են նաեւ դեպքեր, երբ ակնհայտ կեղծիքներով ու կողմնակալությամբ, ընթացակարգային խախտումներով իրենց ուզած մարդուն են անցկացրել։ Կրկին հաղթող չեմ ճանաչվել։ Իմ միակ հույսը միշտ ես եմ եղել։ Մրցույթի կարգը վատն է։ Գրավոր փուլի անցողիկ շեմը հաղթահարած թեկնածուներն անցնում են բանավոր փուլ։ Եթե բանավոր փուլը հաղթահարում են մեկից ավելի թեկնածու, ապա տնօրենն ինքն է ընտրում, թե ում հետ է աշխատելու։ Ի վերջո, ընտրողը տնօրենն է (նախկինում վերեւներից հրահանգավորված, հիմա՝ չգիտեմ)։ Մրցույթը լոկ ձեւականություն է, քանի որ ում ուզում են, նա էլ անցնում է՝ առանց գիտելիքը հաշվի առնելու»,- պատասխանելով մեր հարցմանը՝ նկատեց Անահիտ Կիրակոսյանը։ Նա չի կիսում կարծիքը, թե տնօրենը, միեւնույն է, ընտրություն է կատարում մրցույթում հաղթած, հետեւաբար արժանի թեկնածուների միջեւ: «Թե՛ գրավոր, թե՛ բանավոր փուլում իրենց ուզած մարդուն անցկացնում են՝ առանց գիտելիքին նայելու։ Պարզապես ուրիշները եւս կարող են անցնել այս փուլերը։ Սակայն ի վերջո «ընտրվում» է ընտրյալը։ Մրցույթը զուտ ձեւական բնույթ է կրում»,- համոզված է Անահիտ Կիրակոսյանը:

Նրա խոսքով՝ թեպետ մրցույթի բանավոր փուլին մասնակիցները ներկայանում  են առանձին-առանձին, մի անգամ ինքն ու մյուս երկու հավակնորդները քննասենյակում են գտնվել միաժամանակ։ «Երբ նստած հարցերին էինք պատրաստվում, ապագա «հաղթողը» ազատ կարդում էր իր մոտ եղած նյութերից ու արտագրում էր։ Իսկ հանձնաժողովի անդամները ձեւացնում էին, թե չեն տեսնում։ Աբսուրդն այն էր, որ նա արտագրեց, իսկ հետո նաեւ պատասխանելու ժամանակ կարդաց այն պատասխանները, որոնք հանձնաժողովի անդամների լրացուցիչ հարցերի պատասխաններն էին փաստորեն։ Նա ի՞նչ գիտեր՝ իրեն լրացուցիչ ի՞նչ հարց էին տալու, որ ջանասիրաբար արտագրեց»,- նկարագրեց մանկավարժը։

Կրթության, գիտության, մշակույթի եւ սպորտի նախարար Արայիկ Հարությունյանը, անդրադառնալով խնդրին, վստահեցրել է, որ «խնամի-ծանոթ-բարեկամ» մեխանիզմով դպրոցում աշխատանքի ընդունելու դեպքերը նվազել են։

«Դա զգալի կրճատվել է, բայց մենք բողոքներ ստանում ենք այդ առումով։ Ասեմ, որ օրենքի խնդիր այստեղ չունենք, բայց ունենք շահերի բախման խնդիր։ Նաեւ հասարակության որոշակի գիտակցության բարձրացման արդյունքում են այս երեւույթները վերջնական զրոյացվելու։ Բայց դպրոցների մանկավարժական, ծնողական խորհուրդներն այստեղ անելիք ունեն: Իհարկե, մենք օրենսդրական մակարդակով կփորձենք լուծումներ գտնել, բայց իրավաբանները մեզ ասում են, որ այստեղ խտրականություն կարող է լինել: Պետք է այդ շահերի բախման մեխանիզմը գտնել, որպեսզի վերացնենք այդ երեւույթը»,- իր վերջին ֆեյսբուքյան ասուլիսում ասել է նախարար Հարությունյանը՝ պատասխանելով օգտատերերից մեկի հարցին:

Այս հրապարակումը պատրաստվել է Եվրոպական միության եւ «Բաց հասարակության հիմնադրամներ - Հայաստան»-ի ֆինանսական աջակցությամբ։ Հրապարակման բովանդակության պատասխանատվությունը կրում է հեղինակը եւ այն չի արտացոլում Եվրոպական միության եւ «Բաց հասարակության հիմնադրամներ – Հայաստան»-ի տեսակետները:

«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Տպել
4300 դիտում

ՀՀ-ԱՄԷ երկկողմ գործակցությունն ունի մեծ ներուժ. ինչ են քննարկել Փաշինյանն ու Մուհամմադ բին Զայեդ Ալ Նահյանը

Արդյունավետ հանդիպում ունեցա ԱՄԷ նախագահ, շեյխ Մուհամմադ բին Զայեդ Ալ Նահյանի հետ. վարչապետ. տեսանյութ

Եթե լիներ արշավ Եկեղեցու դեմ, կտեսնեինք վանքերի փակում, ծիսակատարությունների խոչընդոտում. Բլեյան. տեսանյութ

Ռուսաստանը արտաքսել է Մոսկվայի մարզում ադրբեջանական սփյուռքի ղեկավարին

Տաքսիում թողած պայուսակում հայտնաբերվել են մարտական նռնակ, անձնագիր, բանկային ու սոցիալական քարտեր

ՏԿԵՆ պետական գույքի կառավարման կոմիտեն դատական հայց է ներկայացրել ընդդեմ «Երևանյան կրկես»-ի

Փարիզում ՏՀԶԿ հակակոռուպցիոն ցանցի լիագումար նիստում հաստատվել է Հայաստանի առաջընթացի զեկույցը

Կայացել են ավելի քան 23,5 մլրդ դրամ ծավալով պետական պարտատոմսերի լրացուցիչ տեղաբաշխման և հետգնման աճուրդներ

Ժամանակն է գնալու. Հունգարիայի վարչապետը Ուրսուլա ֆոն դեր Լայենին կոչ է արել հրաժարական տալ

Ուրուգվայում ՀՀ դեսպանությունում տեղի է ունեցել Հայաստանի քաղաքացիություն ստացածների երդմնակալությունը

Բարձրացել է աթոռին, բացել պատուհանը և ընկել. Երևանի մանկապարտեզներից մեկից 5-ամյա տղան տեղափոխվել է հիվանդանոց

Հերթով խուրդում են իրենց ունեցած մարդկանց, ամեն օր նոր ուժ են ստեղծում և մաշում մինչև քոքը. Խաչատրյան

ԵՄ-ն ընդգծել է իր լիակատար աջակցությունը Հայաստանի ինքնիշխանությանն ու տարածքային ամբողջականությանը

Որ քաղաքներում է մթնոլորտային օդում փոշու պարունակությունը գերազանցել սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիան

Հռոմի պապն ընդունել է Զելենսկիին. ինչ է առաջարկել Լևոն 14-րդը Ուկրաինայի նախագահին

ԱՍՀ նախարարը հետևել է «Ձորակ» շուրջօրյա խնամքի կենտրոնի հիմնանորոգման աշխատանքներին, զրուցել շահառուների հետ

Ալիևն ու ԱՄԷ նախագահը համաձայնագիր են ստորագրել

«MeatFood»-ի «կիսաապխտած «Կրակովյան» երշիկ»-ի խմբաքանակը շուկայից հետկանչի և ոչնչացնելու կարգադրագիր է տրվել

Քննարկվել են հակակարկտային կայանքների ներկայիս տեխնիկական վիճակն ու դրանց արդյունավետությունը

Թուրքիայից գրանցված օգտատերերին վիրավորական գրություններ են ուղարկվել. հետաքննություն է սկսվել Grok-ի դեմ

Կթվայնացվեն ՀՀ քաղաքացիություն ստանալու և դադարեցնելու գործընթացներում մատուցվող ծառայությունները

«PREPA RUN»-ի ընթացքում Երևանի մի շարք փողոցներ ժամանակավորապես փակ կլինեն

Արթուր Սարգսյանը կալանավորվել է. դատարանը բավարարել է միջնորդությունը

Հայագիտության զարգացումը Կառավարության առաջնահերթություններից է. Անդրեասյանը՝ Յասմին Դում-Թրագուտին

Վեդիում ավտոմեքենա և էլեկտրական հեծանիվ են այրվել

Իրականացվել են ավազակոպճային խառնուրդի ապօրինի արդյունահանում և վաճառք. 40 մլն դրամի վնասը վերականգնվել է

Նիկոլ Փաշինյանը ժամանել է Արաբական Միացյալ Էմիրություններ. նախատեսված է հանդիպում նախագահի հետ. լուսանկարներ

Մեկնարկեց աշխատանքային այցս Արաբական Միացյալ Էմիրություններ. վարչապետը տեսանյութ է հրապարակել

Դա նշվել է որոշակի պատճառով. Պետդեպը՝ ՀՀ-Ադրբեջան խաղաղության վերաբերյալ Ռուբիոյի հայտարարության մասին

Ծագող հարցերը պետք է լուծվեն գործընկերային եղանակով. Մոսկվան կապի մեջ է Բաքվի հետ. Զախարովա

Նոր նշանակում դատախազությունում

2025-ի 1-ին կիսամյակում լուծվել է տևական ժամանակ քննվող 179 քրվարույթի ընթացք. խորհրդակցություն Տավուշում

Դարձիր Ամիօ բանկի հաճախորդ և ամեն ամիս ստացիր 5% քեշբեք

Դատախազությունում կադրային փոփոխություններ են տեղի ունեցել

Մեքենաներ են բախվել, «ՎԱԶ 2107»-ը գլխիվայր շրջվել է․ վիրավորները ոստիկանության ծառայողներ են

Եվրոն էժանացել է. ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան հուլիսի 9-ին

«Սևան»» ազգային պարկ» ՊՈԱԿ-ին կվերադարձվի 15 հազար քմ մակերեսով հողամասը. դատախազության հայցը բավարարվել է

Սուրեն Պապիկյանը հեռախոսազրույց է ունեցել ԻԻՀ պաշտպանության և զինված ուժերի աջակցման նախարարի հետ

Գագիկ Ծառուկյանը հարցաքննվել է որպես վկա

«Դո՛ւրս հանեք թույնը մեր եթերից»․ ակցիա ընդդեմ ռուսական ալիքների հեռարձակմանը Հայաստանի հանրային եթերում