Երևան
12 °C
Ղարաբաղյան հակամարտությունում Թուրքիայի կողմից Ադրբեջանին տրամադրվող քաղաքական եւ ռազմական աջակցությունը արտացոլում է թուրք ուլտրաազգայնականների ցանկությունը `միավորել բոլոր թուրքալեզու ժողովուրդներին մեկ պետության հովանու ներքո: Այսպես է հավաստում Մերձավոր Արեւելքի հարցերով փորձագետը:
Այս մասին գրում է Atlantico-ն՝ նշելով, որ ղարաբաղյան հակամարտության մեջ Թուրքիայի միջամտությունը Էրդողանի նեոօսմանյան քաղաքականության հերթական փուլն է:
Սեպտեմբերի վերջին Լեռնային Ղարաբաղում Ադրբեջանի եւ Հայաստանի միջեւ բռնկված բախումների հենց սկզբից միջազգային հանրությունը փորձում էր պարզել հակամարտության մեջ Թուրքիայի մտադրությունները, նրա դերն ու ցանկությունները, քանի որ մինչեւ վերջերս հակամարտության մեջ Թուրքիան թեեւ ադրբեջանամետ կոչեր էր հնչեցնում, սակայն փաստական առումով զուսպ դիրք էր զբաղեցնում: 2019-ի վերջին 2020-ի սկզբին Լիբիայում միջամտությունը, Արեւելյան Միջերկրականի պաշարների հետախուզությունը՝ չնայած ՆԱՏՕ-ի մի շարք երկրների եւ Հունաստանի հետ լարվածության, հազիվ թաքցվող ռազմական աջակցությունը Բաքվին, այս բոլորը ուժի հաստատման եւ տնտեսական անկախության ձգտման գլոբալ ռազմավարության մի մասն է:
Պարբերականը գրում է, որ Թուրքիայի դիվանագիտական եւ ռազմական գերակտիվությունը, որը նկատվում է արդեն մի քանի տարի, Օսմանյան խալիֆայությունը վերակենդանացնելու Էրդողանի ցանկության կոնկրետ արտացոլումն է, որի փլուզման հետ, ըստ երեւույթին, դեռեւս չեն կարողանում հաշտվել թուրք ծայրահեղ ազգայնականներ: Էրդողանը հանդես է գալիս որպես Աթաթուրքի հակապատկեր, որը ձգտում էր երկիրը վերածել ժամանակակից ազգի: Նախագահը Թուրքիայի մեծությունը դիտում է բացառապես մի ազգի պրիզմայով, որը պետք է առաջնորդի սուննի արաբ-մահմեդական աշխարհը:
Իհարկե, այս ամենը մրցակցություն է ստեղծում այլ մահմեդական տերությունների ՝ Եգիպտոսի, Պարսից ծոցի նավթային միապետությունների եւ Իրանի քաղաքական մոդելների հետ: Փաստն այն է, որ Թուրքիան ձգտում է դառնալ քաղաքական իսլամի այլընտրանքային մոդելի մարմնացում ՝ հիմնվելով «Մահմեդական եղբայրներ» շարժման գաղափարախոսության վրա, որտեղ իշխանության օրինականությունը հիմնված է բացառապես ժողովրդի կամքի արտահայտման վրա: 2011-ի արաբական գարնան ընթացքում սա կարճ ժամանակ գրավիչ էր թվում արաբ երիտասարդների համար, քանի որ թվում էր իդեալական ժողովրդավարական մահմեդական հասարակության օրինակ `ի տարբերություն Մերձավոր Արեւելքի ավտորիտար միապետությունների ու կոռումպացված բռնապետությունների: Թուրքիայի դիմակայությունը Եգիպտոսին, Սաուդյան Արաբիային եւ ԱՄԷ-ին, զգալիորեն սրվեց Մուհամեդ Մուրսիին Անկարայից բացահայտ աջակցությունն տրամադրելու ֆոնին՝ մինչեւ 2014-ին նրա տապալումը: Քաղաքական եւ կրոնական օրինականության համար այս պայքարը ներառում է նաեւ Լիբիան, որտեղ Թուրքիան սատարում է ազգային միասնության կառավարությանը ՝ Ֆաիզ Սարաջին, ընդդեմ մարշալ Խալիֆա Հաֆթարի, որը օգնություն է ստանում Ռիադից, Կահիրեից եւ Աբու Դաբիից:
Արեւելյան Միջերկրական ծովում Էրդողանի նեոօսմանական էքսպանսիոնիզմը հիմնականում ուղղված է էներգետիկ ինքնավարության հասնելուն (Թուրքիան ածխաջրածինների աղբյուրներ գործնականում չունի): Ուլտրաազգայնականների և զինվորականների շրջանում տարածված դոկտրինը նպատակ ունի Թուրքիային վերահսկող դարձել Սեւ ծովից Արեւելյան Միջերկրական ծովի ծովային տարածքների վրա ՝ ռեսուրսների զարգացման համար: Տրիպոլիի աջակցությունը ակնհայտորեն Անկարային գրամադրվեց առանց փոխհատուցման, Թուրքիան 2019-ի նոյեմբերին ռազմածովային համաձայնագիր ստորագրեց Լիբիայի հետ, որով Լիբիային թույլատրվում էր մուտք ունենալ գազով հարուստ տնտեսական գոտիներ (դրանց նկատմամբ վերահսկողության նպատակներ ունեն Հունաստանը եւ Կիպրոսը): Բացի այդ, սեպտեմբերից ի վեր Թուրքիան բանակցություններ է վարում Լիբիայում նավթի որոնման շուրջ այն տարածքներում, որտեղ գտնվում են Աֆրիկայի լավագույն եւ ամենամեծ պաշարները:
2020-ի ամռանը Հունաստանի եւ Թուրքիայի միջեւ նկատվող լարվածությունը տարածքային բաժանումը վերանայելու Անկարայի ավելի ու ավելի բացահայտ ցանկության անմիջական հետևանքն է: Եվրոպական երկրները եւ Ռուսաստանը արդարացիորեն վախենում են այստեղ աշխարհատնտեսական ցնցումներից ՝ կապված Արեւելյան Միջերկրական ծովում Էրդողանի արկածախնդրության հետ, բայց մինչ այժմ նրանք չեն կարողացել մտածել համարժեք պատասխան:
Այսպիսով, Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությանը Թուրքիայի միջամտությունը միայն գլոբալ ռազմավարության վերջին դրսեւորումն է, չնայած այստեղ տեսանելի է նաև լրացուցիչ հարթություն: Ադրբեջանին տրամադրվող քաղաքական ու ռազմական աջակցությունը (սիրիացի վարձկաններ, անօդաչու թռչող սարքեր, ժամանակակից զենք) արձագանքն է թուրք ուլտրաազգայնականների իդեալի ՝ միավորել բոլոր թյուրքալեզու ժողովուրդներին մեկ պետության հովանու ներքո: Այս ժողովուրդներն այսօր ներկա են Կովկասի եւ Կենտրոնական Ասիայի նախկին ԽՍՀՄ շատ հանրապետություններում, որտեղ բնակչությունը հիմնականում մահմեդական է եւ սուննի: Դրանց թվում են ադրբեջանցիները, ովքեր ապրում են Ադրբեջանում եւ Իրանում: Պանթուրքիստները էթնո-լեզվական այս լայն կայսրությունը անվանում են «Թուրան». սա Պարսկաստանի հակառակորդի լեգենդար թագավորության պարսկերեն անունն է:
Այս բոլոր աշխարհաքաղաքական եւ մշակութային պատճառներից ելնելով ՝ Իրանը գնալով աճող մտահոգությամբ է հետեւում Թուրքիայի ընդլայնմանը դեպի իր սահմաններ: Ըստ պարբերականի, պաշտոնապես նա չեզոք է Հայաստանի եւ Ադրբեջանի նկատմամբ, բայց ոչ պաշտոնապես ավելի մոտ է Երեւանին: Թեհրանը պարբերաբար կոչ է անում դադարեցնել ռազմական գործողությունները եւ Թուրքիային սպառնում է վրեժխնդրությամբ, եթե չդադարի իր սահմաններ ուղարկել օտարերկրյա զինյալներին՝ իր սահմաններն ու երկրի տարածքը վերածելով մարտադաշտի: Ընդհանուր առմամբ, Իրանը դժվար կացության մեջ է իր ադրբեջանական փոքրամասնության պատճառով, որը սատարում է Բաքվին :
Այստեղ հարկ է չմոռանալ Ադրբեջանի կապերը Իսրայելի հետ, որը 2016 թվականից դարձավ իր առաջին զենքի մատակարարը եւ Ադրբեջանի տարածքն օգտագործում է Իրանի դեմ գաղտնի գործողությունների համար:
«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Երթևեկել բացառապես ձմեռային անվադողերով. Մասիս-Արտաշատ ավտոճանապարհին մառախուղ է
Երևանում 7 մեքենա է բախվել. վարորդներից մեկը մահացել է
Երևան-Գյումրի ճանապարհին վարորդը կոտրել է երկաթե արգելապատնեշները, բախվել ապառաժ քարերին. կա վիրավոր
Բռնցքամարտի ԱԱ. Հովհաննես Բաչկովը ժամանակից շուտ հաղթել է Քենիան ներկայացնող Վիսման Միվատեին
Լորդ Վերնոն Քոքերը պաշտոնապես բացել է Հայաստանում Միացյալ Թագավորության առաջին մշտական Պաշտպանության բաժինը
ՌԴ և Ադրբեջանի վարչապետները հեռախոսազրույց են ունեցել
Քննարկվել են գինեգործության ոլորտում Հայաստանի և Մոլդովայի միջև գործակցության ընդլայնման հնարավորությունները
Ռումինիայի ընդդիմությունը անվստահություն է հայտնել վարչապետին
Երևանում ավտոմեքենա է այրվել
Այլանդակ բարքեր են տիրում եկեղեցում. հոգևորականը բռնցքամարտիկի նման իջնում է քաղաքացու ծնոտին. տեսանյութ
«Իմ քայլը» հիմնադրամը պաշտոնապես հերքել է նվիրատուների և գործունեության վերաբերյալ տարածվող կեղծ լուրերը
Եզրափակվել է ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանի այցը Վիեննա
Հրաչյա Հակոբյանը դիմում է ներկայացրել Գլխավոր դատախազություն
Տեղի է ունեցել ԶՈՒ սերժանտական համակարգի զինծառայողների երդման հանդիսավոր արարողությունը
ՀՀ ողջ տարածքում պատվիրակված շինամոնտաժային աշխատանք կիրականացնեն հաղթող ճանաչված կապալառու ընկերությունները
Առաջնահերթություններից են ամերիկյան ներդրումների և Հայաստանից դեպի ԱՄՆ արտահանման ծավալի ավելացումը. Պապոյան
Էսքան ում թքես-մրես՝ չասի շառս քաշեմ գնամ. քթներից բերելու են, մաշեն շպրտեն. այլասերել են եկեղեցին. տեսանյութ
Մինչ աղիողորմ գրում են դիվանապետի գրպանը թմրանյութ գցելու մասին, պարզվում է՝ հակառակն է տեղի ունեցել. Սաֆարյան
Տոնածառային կրքեր Գյումրիում. կոմկուսը վերակենդանացրեց Բալասանյանների ջարդոնը. Կառավարության նվերը սրտներով չէ
Արայիկ Հարությունյանն ընդունել է Ֆրանսիայի ԵՔՀ հարցերով հատուկ հանձնակատար Հյուգ Մորեին
Ովքեր են Գյումրու քաղաքապետարանի ձերբակալված պաշտոնյաները. մանրամասներ
Գյումրիում զանգվածային անկարգությունների շրջանակում 4 անձի նկատմամբ հարուցվել է հանրային քրեական հետապնդում
Զորականում անչափահասին առևանգած և խուլիգանություն կատարած մեղադրյալների վերաբերյալ քրվարույթը դատարանում է
Ձերբակալություններ Գյումրիում. հայտնի է պատճառը
Անձին թմրամիջոցն իրացվել է Մայր Աթոռ դիվանատան ընդունարանում. մանրամասներ Արշակ Խաչատրյանի գործից
Յունիբանկի անժամկետ պարտատոմսերը ձեռք բերվեցին գրեթե մեկ օրում
Վարչապետի գլխավորությամբ կայացել է Հաշմանդամություն ունեցող անձանց հարցերով զբաղվող ազգային հանձնաժողովի նիստը
Նիկոլ Փաշինյանը պաշտոնական այցով կմեկնի Գերմանիա
ԿԸՀ նախագահն ու Տիգրան Բաբիկյանը դիտարկել են Ղրղզստանի արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունները
ՄԹ պաշտպանության պետնախարար, լորդ Վերնոն Ռոդնի Քոքերն այցելել է Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական ակադեմիա
Աննա Հակոբյանի հովանու ներքո կայացավ «Կողք կողքի» միջազգային ներառական երաժշտական արտ փառատոնի գալա համերգը
Աղբը այրած «Երևանի աղբահանություն և սանիտարական մաքրում» հիմնարկի պատասխանատուն կտուգանվի 200 հազար դրամով
Սյունիքի զարգացումը շարունակում է մնալ պետական քաղաքականության առաջնահերթություններից. ՀՀ նախագահը՝ մարզպետին
Դոլարը թանկացել է. ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան դեկտեմբերի 5-ին
Վարչապետն ընդունել է ՄԹ պաշտպանության պետնախարար Վերնոն Քոքերի գլխավորած պատվիրակությանը. ինչ է քննարկվել
ՀՀ-ում շրջանառվում են ռինովիրուսի, բոկավիրուսի, ադենովիրուսների, պարագրիպի և կորոնավիրուսային հարուցիչներ
Արարատ Միրզոյանը և Մարիա Թելալյանը քննարկել են ԺՀՄԻԳ-ի հետ փոխգործակցության հիմնական ուղղությունները
Բռնցքամարտի ԱԱ. Հայաստանն ունի երեք ներկայացուցիչ
Դպրոցում տեղյակ են եղել միջադեպի մասին. ՆԳ նախարարը Զորականի դեպքով միջնորդագիր է ուղարկել ԿԳՄՍ նախարարին
Ջերմաստիճանը կնվազի. դեկտեմբերի 7-ից սպասվում են ձյան և ձնախառն անձրևի տեսքով տեղումներ
