Պուտինի ու Բայդենի հեռախոսազրույցը՝ առաջատար լրատվամիջոցների ուշադրության կենտրոնում. ինչու է այն կարևոր

Հունվարի 26-ին Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հեռախոսազրույց է ունեցել իր ամերիկացի գործընկեր Ջո Բայդենի հետ: Մտքերի փոխանակումը ամենաբարձր մակարդակով առաջինն էր քաղաքական գործիչների միջեւ ԱՄՆ նախագահի պաշտոնում նրա  ընտրվելուց ի վեր: Համաշխարհային մամուլն անմիջապես արձագանքել է քաղաքական կարևոր այս իրադարձությանը, զրույցի թեմաներին անդրադարձել ու դրանք վերլուծել են միջազգային հեղինակավոր շատ լրատվամիջոցներ:

CNN-ը գրել է, որ  նախագահ Ջո Բայդենը, իր ռուս հետ առաջին հեռախոսազրույցում բացահայտորեն բարձրաձայնել է մի շարք խնդիրներ՝ սկսած վերջին զանգվածային կիբերհարձակումից մինչև Ռուսաստանում առաջատար ընդդիմադիր գործչի ենթադրյալ թունավորումը:

Դիվանագիտական աշխատանքներում Բայդենն ու Պուտինը նախկինում հանդիպել, զրուցել են, սակայն դա եղել է ոչ հավասար մակարդակում, այժմ՝ պատկերը այլ է:

Բայդենի ու Պուտինի առաջին զրույցի թեմաների երկար ցուցակը ցույց է տալիս Վաշինգտոնի և Մոսկվայի հարաբերությունների տագնապալի վիճակը, որը Թրամփը, ըստ CNN-ի, ժառանգել է նախորդ վարչակազմից: Բայդենը մեղադրում էր իր նախորդին՝ Դոնալդ Թրամփին, որ նա չափազանց մեղմ էր Ռուսաստանի հետ և ընտրական բանավեճի ժամանակ նրան անվանել էր «Պուտինի լակոտ»:

Պաշտոնական որոշ դեմքեր կարծում են, որ Բայդենը մտադիր է ավելի կոշտ հարաբերություններ հաստատել Պուտինի հետ: Նա կարգադրել է վարչակազմում վերանայել Ռուսաստանին վերաբերող բոլոր հարցերը, և կարող է անգամ նոր պատժամիջոցներ սահմանել: Բայց նա նաև նախնական խաղադրույք է կատարել միջուկային գործարքի վերաբերյալ դիվանագիտության վրա ՝ հասկացնելով, որ ինքը պատրաստ է Պուտինի հետ աշխատանքային հարաբերություններ կառուցել:

Հեռախոսազանգից առաջ  Բայդենը մի քանի քննարկում է անցկացրել բարձրաստիճան պաշտոնյաների հետ `նախագահի վարչակազմի դիրքորոշման և Պուտինի հնարավոր պատասխանների վերաբերյալ այնպիսի հարցերի շուրջ, ինչպիսիք են Solarwinds-ի վրա թվային հարձակումն ու Նավալնիի թունավորումը: Նախկինում Թրամփը հաճախ հեռախոսազրույցներ էր ունենում Պուտինի հետ ՝ առանց դրանց նախապատրաստվելու, և անգամ անտեսում էր իր խորհրդականների որոշ առաջարիները:

Բայդենը զրուցել է նաև ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Յենս Ստոլտենբերգի հետ, որը խորհրդանշական զրույց է  եղել՝ հաշվի առնելով պաշտպանական բլոկի դերը Եվրոպայում ռուսական ագրեսիայից պաշտպանվելու գործում: Նա նաև խոսել է Ֆրանսիայի, Գերմանիայի և Մեծ Բրիտանիայի ղեկավարների հետ  ՝ Ռուսաստանին վերաբերող հարցերի շուրջ:

Պուտինը աշխարհի վերջին առաջնորդներից էր, որը շնորհավորեց Բայդենին նախագահական ընտրություններում հաղթելու կապակցությամբ: Նա սպասում էր ընտրությունների հաշվարկում Թրամփի պարտության վերջնական պարզաբանմանը ՝ պաշտոնական ողջույն փոխանցելու համար: Երկու առաջնորդները նախկինում հանդիպել են, երբ Բայդենը փոխնախագահի պաշտոնում այցելել է Մոսկվա »:

New York Times-ը, գրելով հեռախոսազրույցի մասին, անդրադարձել է այլ կարևոր թեմայի: Նշվում է, որ  Բայդենը և Պուտինը խուսափել են սպառազինությունների մրցավազքի նոր փուլից ՝ պայմանավորվելով երկարացնել 2 երկրների միջև միջուկային զենքի միակ առկա պայմանագիրը: Բայդենը ընտրություններում հաղթելուց հետո խոստացել էր, որ Ռուսաստանը «մեծ գին կվճարի» ամերիկյան համակարգչային ցանցերը կոտրելու համար, իսկ նրա վարչակազմը, Սպիտակ տուն մուտք գործելուց հետո առաջին ժամերին, պահանջել էր ազատ արձակել Ալեքսեյ Նավալնիին, որի ձերբակալությունը հունվարի 17-ին բողոքի ալիք էր բարձրացրել հանգստյան օրերին ամբողջ Ռուսաստանում:

Ըստ լրատվականի, այս զանգը, ըստ էության, առաջին գործողությունն է երկու առաջնորդների միջև ծայրաստիճան առճակատող հարաբերությունների: Ըստ ԿՀՎ-ի ղեկավարած ամերիկյան հետախուզական գործակալությունների գնահատականների, որոնք հրապարակվել են 2020 թվականի ընտրություններից առաջ, Պուտինը հստակորեն նախընտրում էր Դոնալդ Թրամփի վերընտրությունը: Սակայն առաջին հեռախոսազրույցի ընթացքում, դատելով Սպիտակ տան և Կրեմլի հայտարարություններից, կողմերը ձեռնպահ են մնացել վիրավորական հայտարարություններից, ինչը արտացոլում է այն փաստը, որ երկու առաջնորդներն էլ գիտակցում են, որ հարկավոր է համագործակցել միմյանց հետ:

Զանգն արվել է ռուսական նախաձեռնությամբ հենց այն ժամանակ, երբ Բայդենը տարատեսակ շնորհավորական զանգեր է ստանում աշխարհի տարբեր ծայրերից՝ նախագահ ընտրվելու կապակցությամբ: Սակայն ռուս-ամերիկյան զրույցի այլ թեմա ևս կարող էր լինել՝ երկու երկրների ռազմավարական միջուկային զինանոցներըի սահմանափակման մասին պայմանագրի ժամկետը սպառվում է փետրվարի 5-ին: Երկուշաբթի երեկոյան երկու երկրները փոխանակել են  դիվանագիտական նոտաներ ՝ պայմանագիրը ևս 5 տարով երկարաձգելու համար. դա համաձայնագրով նախատեսված առավելագույն ժամկետն է:

Այս համաձայնագիրը չի տարածվում տակտիկական միջուկային զենքի վրա, ինչպես նաև չի վերացնում INF պայմանագրից դուրս գալու Թրամփի որոշումը, բայց  հիշյալ պայմանագրի երկարաձգումը թույլ կտա խուսափել սպառազինությունների ծախսատար մրցավազքից:

Թե՛ Ռուսաստանի պաշտոնյաները, թե՛ Բայդենի վարչակազմի ներկայացուցիչները վերջին օրերին բազմիցս նշել են, որ պետք է քայլեր ձեռնարկվեն սույն պայմանագրի գործողության ժամկետը երկարացնելու ուղղությամբ:

Associated Press-ը գրել է, որ Բայդենը ցանկանում է հիմնովին հրաժարվել իր նախորդի ՝ Դոնալդ Թրամփի հաճախ բարեկամական հռետորաբանությունից Պուտինի նկատմամբ:

Ի տարբերություն իր նախորդների, Բայդենը չի որոշել զրոյական կետից վերսկսել Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները, փոխարենը՝ ցանկություն է հայտնել հաղթահարել առկա տարաձայնությունները Սառը պատերազմի իր նախկին հակառակորդի հետ `չխոստանալով լուծել այդ տարաձայնությունները կամ կարգավորել հարաբերությունները: Միևնույն ժամանակ, նա չի ձգտում Ռուսաստանի հետ ուղղակի առճակատման գնալ՝ հաշվի առնելով ներքին քաղաքականության հարուստ օրակարգը և Իրանի ու Չինաստանի վերաբերյալ առաջիկա որոշումները:

Ըստ պարբերականի, Մոսկվան զանգի հարցում է ուղարկել անցյալ շաբաթ: Բայդենը համաձայնել է, բայց խոսակցությունից առաջ զրուցել եվրոպացի դաշնակիցների, այդ թվում ՝ Մեծ Բրիտանիայի, Ֆրանսիայի և Գերմանիայի ղեկավարների հետ:

Financial Times-ն էլ նշել է, որ միջուկային զինանոցներըի սահմանափակման մասին պայմանագրի երկարացումը, որը սահմանափակում է երկու երկրների միջուկային մարտագլխիկների քանակը, դիտվում էր որպես Ջո Բայդենի նոր վարչակազմի՝ Վլադիմիր Պուտինի հետ աշխատելու կարողության կարևոր փորձություն:

Ըստ  Independentի, Բայդենը ձգտում է նոր երանգ հաղորդել Ռուսաստանի հետ ԱՄՆ հարաբերություններին, սակայն չի ուզում առաջ տանել Բարաք Օբամայի օրոք հաստատված հարաբերությունների ճանապարհը: Միևնույն ժամանակ, ըստ լրատվականի, Բայդենը չի գնա առճակատման ռուս գործընկերու հետ:

Times-ը գրել է, որ նախագահ Բայդենը մարտահրավեր է նետել Պուտինին՝ հենց առաջին զրույցի ընթացքում խոսելով ընդդիմության ակտիվիստ Ալեքսեյ Նավալնիի թունավորման մասին: Նա նաև մտահոգություն է հայտնել ամերիկյան նախորդ ընտրություններին Ռուսաստանի միջամտության ապացույցների, կիբեր լրտեսության զանգվածային արշավի վերաբերյալ ԱՄՆ կառավարության դեմ և հայտնել է, որ կան կասկածներ Աֆղանստանում ամերիկյան զորքերի զինծառայողներին սպանելու համար Ռուսաստանի խոստացած պարգևատրումների մասին:

Բայդենի ու Պուտինի՝ չափազանց ուշագրավ հեռախոսազրույցին անդրադարձել են ոչ միայն ամերիկյան ու բրիտանական վերը նշված լրատվամիջոցները, այլև Գերմանիայում, Ֆրանսիայում, Իտալիայում, Ճապոնիայում, Հնդկաստանում, Թուրքիայում, Չինաստանում գործող առաջատար ԶԼՄ-ներ: