ԵՏՀ այսօրվա որոշումը բավականաչափ զգայուն հարված կարող է հասցնել թուրքական տնտեսությանը. պատգամավոր

Եվրասիական տնտեսական միության սակագնային արտոնություններից օգտվող զարգացող երկրների ցանկից թվով 75 երկրներ՝ այդ թվում Թուրքիան դուրս կմնան:

Այսօր հեռավար կարգով կայացել է Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի խորհրդի նիստը, որին մասնակցել է ՀՀ փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանը: Նիստի ընթացքում քննարկվել է Հայաստանի առաջարկությունը եւ ընդունվել միաձայն: Որոշումն ուժի մեջ կմտնի հրապարակման պահից 6 ամիս հետո՝ համաձայն գործող ընթացակարգերի:

Բացի Թուրքիայից այդ երկրների ցանկի մեջ են նաեւ՝ Բրազիլիան, Արգենտինան, Չինաստանը, Հարավային Կորեան եւ այլ երկրներ:  

Համաձայն ԵԱՏՄ մասին պայմանագրի 36-րդ հոդվածի՝ ԵԱՏՄ անդամ պետությունների կողմից տրամադրվում են սակագնային արտոնություններ զարգացող եւ առավել թույլ զարգացած երկրների ծագում ունեցող ապրանքների նկատմամբ։ Ներկայումս արտոնություններից օգտվում են թվով 103 երկրներ: 

Այդ արտոնությունը հետեւյալ կերպ է լինում. վերոնշյալ երկրների ապրանքները ԵԱՏՄ տարածք ներմուծելիս վճարվում է սահմանված մաքսատուրքի 75%-ը, ինչն ըստ էության, ներմուծման արտոնություն է: Սրա վերացման պարագայում մաքսատուրքի 25%-ի չափով կթանկանան այդ երկրների՝ այդ թվում թուրքական ծագմամբ ապրանքների գները ԵԱՏՄ երկրների շուկաներում։

ԵՏՀ երեկ կայացրած որոշման վերաբերյալ «Հայկական ժամանակը» զրուցել է Ազգային ժողովի «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր, տնտեսագետ Արտակ Մանուկյանի հետ:

- Պարո՛ն Մանուկյան, 75 երկրներ՝ այդ թվում Թուրքիան, 6 ամսից այլեւս չեն օգտվի ԵԱՏՄ սակագնային արտոնություններից: Ինչպե՞ս եք վերաբերում ԵՏՀ այս որոշմանը:

- Ճիշտն ասած, մի քիչ անակնկալ էր: Գիտեք, որ ԵԱՏՄ-ում միասնական որոշումները կոնսենսուսով են ընդունվում: Ճիշտ է հայկական կողմը դիմել էր, բայց անձամբ ես կարծում էի՝ հնարավոր է, որ գոնե 1 երկիր դեմ լիներ սրան, ենթադրում էի՝ դա կարող էր լինել Ղազախստանը: Տրամադրվող արտոնությունը այդ 75 երկրների (ներառյալ Թուրքիայի) ապրանքներն ավելի մրցունակ էր դարձնում ԵԱՏՄ շրջանակներում: Արտոնությունը որոշվեց հանել, ու այս առումով հաճելի անակնկալ էր, որ ՀՀ նախաձեռնությունը միասնական ձեւով հավանության արժանացավ բոլոր երկրների կողմից: Նախաձեռնման գործընթացի պատճառներն ու հետեւանքները ոչ միայն քաղաքական էին, այլեւ տնտեսական: Պատճառն այն էր, որ այս զարգացող երկրները, որոնց արտոնություն էր տրված, օրինակ՝ Թուրքիան, շատ ավելի բարենպաստ պայմաններ ուներ, քան այն ԵԱՏՄ անդամ երկրները, որոնք որոշակիորեն սուբսիդավորում էին նրանց տնտեսությունը: Այս առումով, կարծում եմ, բավականաչափ կարեւոր քայլ էր, ինչը նոր շուկայական հնարավորություններ է բացում, այդ թվում նաեւ ՀՀ-ի համար:

- Ի՞նչ հիմնավորում է ներկայացրել ՀՀ-ն այս որոշման համար:

- Հիմնավորումներից մեկը տնտեսականն է: Այդ արտոնությունները տրվել էր տարիներ առաջ, եւ 75 երկրներից շատերը, մասնավորապես՝ հենց Թուրքիան, Հարավային Կորեան, Չինաստանը իրենց տնտեսական պոտենցիալով շրջանցել են ԵԱՏՄ անդամ երկրներին: Եթե ԵԱՏՄ տնտեսական տարածքը արտոնություն է տալիս իրենից ավելի բարձր զարգացման տեմպ ունեցող երկրին, դա տնտեսագիտորեն այդքան էլ ճիշտ հիմնավորում չէ: Ողջունելի է այս քայլը, եթե սա չիրականացվեր, կլիներ այնպես, որ դու հավելյալ մրցակցային առավելություններ ես տալիս մի երկրի, որը քեզնից ավելի բարձր տնտեսական զարգացվածություն  ունի: Սա չի բխում ԵԱՏՄ տնտեսական հարթակում ընդգրկված երկրների տնտեսական շահերից:

- Ինչպե՞ս կազդի որոշումն այդ 75 երկրների վրա եւ ի՞նչ կերպ կանդրադառնա նաեւ ԵԱՏՄ երկրների վրա:

- Տարբեր երկրներ տարբեր մակարդակի առեւտրային ծավալների համագործակցություն են ունեցել ԵԱՏՄ երկրների հետ: Մասնավորապես՝ Թուրքիան հասկանալի պատճառներով՝ հատկապես գյուղատնտեսական ոլորտում ավելի խորը ինտեգրացիա ունի: ԵԱՏՄ-ի այս որոշումն առավել զգայուն կլինի Թուրքիայի համար, քան օրինակ՝ Հարավային Կորեայի:

Այստեղ չափազանց կարեւոր է ԵԱՏՄ շուկայի ընդհանուր հնարավորությունները: Չմոռանանք, որ ԵԱՏՄ-ն  տնտեսական հարթակ է ու այս առումով մրցակցային հավելյալ հնարավորությունների տրամադրման բացառումը ենթադրում է նաեւ, որ որոշակի սեգմենտներում միության անդամ երկրները կարող են մրցակցել: Օրինակ՝ պայմանական ասած, եթե նախկինում Թուրքիայից դեպի ԵԱՏՄ տարածք ներմուծվող ապրանքի մրցունակությունը գնային առումով 20 տոկոս մատչելի էր, այս 25 տոկոս մաքսատուրքի ավելացման պարագայում այդ ապրանքը մրցակցելու է այլ երկրների ապրանքների հետ: Սա նաեւ հնարավորություն է ընձեռում, որ ԵԱՏՄ տարածքում գտնվող ներդրողները այս ուղղությամբ աշխատեն: 6 ամսում կարող են գտնել այն խորշերը, որտեղ այդ հավելյալ 25 տոկոս բեռի ավելացումը հնարավորություն կտա Թուրքիային դուրս մղել կամ առնվազն բարեհաջող կերպով մրցակցել թուրքական ապրանքների հետ:

Չափազանց կարեւոր է նաեւ քաղաքական գործոնը: Կարծում եմ, որ ԵԱՏՄ-ում բավականաչափ մեծ ազդեցություն ունեցող Ռուսաստանը եւս շահագրգռված կլինի, որ  տարածաշրջանում մրցակից համարվող թուրքական ապրանքը փոխարինվի պայմանական ասած բելառուսական, հայկական կամ ղրղըզական ապրանքով:

- Հայաստանն այս որոշմանը հասնելով, ըստ ձեզ, էական վնաս կհասցնի՞ Թուրքիային:

- Մաքսատուրքերի արտոնության վերացումը  զգայուն հարված կարող է լինել թուրքական տնտեսության վրա: Թուրքիայի համար այս շուկաները կորցնելու վախն ավելի պետք է մեծանա, քանի որ նախկինում նա ուներ մաքսատուրքերի գծով 25 տոկոս արտոնություն, որն այլեւս չի գործելու: Սա մեծացնում է այլ երկրների հետ նրա մրցակցային առավելության վրա ճնշումը, ինչը նշանակում է, որ նրանց արտահանման ծավալները դեպի ԵԱՏՄ կարող են նվազել: Սա նաեւ խոսում է այն մասին, որ Հայաստանը միայնակ չէ:

- 25 տոկոս մաքսատուրքի ավելացումը այնչափ մե՞ծ է, որ ԵԱՏՄ երկրների ապրանքների մրցունակությունը դրա հաշվին ավելանա:

- Այս պահի դրությամբ դեռ 2020 թվականի տվյալները ամփոփված չեն, որպեսզի ըստ ապրանքային սեգմենտների գնահատենք, բայց այս առումով կցանկանամ ընդհանրական դիտարկում անել:

Եթե դիտարկում ենք Թուրքիան եւ Չինաստանը, ապա պետք է նշել, որ այս երկրների մրցակցային հիմնական առավելությունը գինն է, այնտեղ որակական նոր գաղափարներ չկան: Երբ խոսում ենք արտոնյալ մաքսատուրքերը հանելու մասին, ապա սա առաջին հերթին ազդում է գնի վրա: Ու քանի որ նրանց մրցակցային առավելությունը գինն էր, այլ ոչ թե գաղափարը, ապա ազդեցությունը շատ մեծ կլինի: Օրինակ՝ նրանք «Iphone» չեն արտադրում, որ դրա մաքսատուրքի փոփոխությունը էլի բացառիկ դարձնի այդ ապրանքը, եւ այդ սեգմենտի սպառողն էլի այդ նույն ապրանքը նախընտրի: Կա համեմատաբար ավելի ընդունելի որակ եւ էժան գնի մոտեցումը, իսկ սա այն ուղղությունն է, որը հնարավորություն է ստեղծում նաեւ հենց Հայաստանի համար: Կհիշեք գյուղատնտեսական ապրանքների առումով՝ նույն թուրքական լոլիկների նախկինում եղած պատմությունը, երբ որոշակի խնդիր էին ստեղծել՝ ցածր գնի պատճառով: Այս առումով սա լուրջ հարված է թուրքական տնտեսությանը: Ճիշտ է թուրքական տնտեսությունը դիվերսիֆիկացված է, բայց չմոռանանք, որ այդ դիվերսիֆիկացման ուղղություններից մեկը գյուղատնտեսությունն էր, մյուսը՝ զբոսաշրջությունը: Կորոնավիրուսի պատճառով զբոսաշրջության ոլորտը դեռ 2021-ին չի վերականգնվի ու այս զարգացումներն էլ թուրքական տնտեսության վրա բավականաչափ զգալի են ազդում:

- Փորձագետները կարծում էին, որ ԵԱՏՄ անդամ ոչ բոլոր երկրները այս որոշմանը կողմ կլինեն, սակայն, ինչպես տեսնում ենք, այն ընդունվեց. կարելի՞ է համարել, որ սա քաղաքական որոշում էր:

- Կարծում եմ, որ հակառակ տրամաբանությամբ պետք է առաջնորդվենք: Ես էլ էի կարծում, որ կարող է կոնսենսուս չլինել, բայց չեմ կիսում այն դիտարկումը, թե սա միայն քաղաքական էր: Հակառակ տրամաբանությամբ պետք է առաջնորդվենք: Եթե ԵԱՏՄ տնտեսական տարածքում դու խթանում ես մի երկրի տնտեսություն, որը քեզնից ավելի հզոր է՝ այ սա է մի փոքր ավելի քաղաքական: Այս քայլով ԵԱՏՄ տնտեսական տարածքում վերականգնվում է տնտեսական տրամաբանությունը:

Տպել
4917 դիտում

Ալիևի նախկին փեսան հայտարարել է՝ իրենց պատկանող «Crocus city»-ի վերականգնումը կախված է Պուտինի և Վորոբյովի կարծիքից

ՔԿԾ-ին անհրաժեշտ են վարորդներ. ովքեր և ինչպես կարող են դիմել

Հայաստանում վտարանդի կառավարություն ներկայացող բոլոր գրասենյակները պետք է փակել. Չախոյան

Այս անգամ դաշտ են նետել սիրելի պահեստայինին, որը մեկ շաբաթում մեկ ստորագրությամբ լուծարեց ԼՂ-ն. Հովհաննիսյան

Ընթանում է «Հայաստանը՝ որպես քաղաքակրթական խաչմերուկ» միջազգային գիտաժողովը (տեսանյութ)

Հայաստանի գոյությունը կարող է երաշխավորվել բացառապես եվրոպական ընտանիքում․ Արման Բաբաջանյան

ԿԳՄՍ նախարարն ու Ֆրանսիայի դեսպանն այցելել են ակադեմիական քաղաքի տարածք

Եթե մենք մնում ենք Ռուսաստանի հետ, խնդիրները լուծվելու են մեր հաշվին. Արամ Սարգսյան

2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին

Գագիկ Սուրենյանը սպասված նորություն է հայտնել

«Տոյոտա»-ի 51-ամյա վարորդը, լինելով խմածության ամենաբարձր աստիճանի, բախվել է 3 մեքենայի

Քննչական կոմիտեի վետերանները հանդիպել են նորանշանակ քննիչների հետ

ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածները ևս 9 ամիս սոցիալական աջակցություն կստանան, ընդլայնվել է նաև շահառուների շրջանակը

Հայաստանը մարդասիրական օգնություն կցուցաբերի Գազային

Եկամուտների հայտարարագիր ներկայացնող քաղաքացիները պետք է իրականացնեն անձի նույնականացման գործընթաց․ ՊԵԿ

ԼՂ-ից բռնի տեղահանված շուրջ 17 հազար երեխա կրթություն է ստանում ՀՀ դպրոցներում

Խմելու ջրի սակագինը չի թանկանա

ԱՄՆ-ը համաձայն չէ Ադրբեջանի պնդումների հետ․ Մեթյու Միլլեր

Հայաստանը կստանա 92,3 մլն եվրոյի բյուջետային վարկ և 16 մլն եվրոյի դրամաշնորհ. ինչ նպատակների համար կծառայեն դրանք

Հայաստանում, բացի ՀՀ կառավարությունից, որևէ այլ կառավարություն չի կարող գոյություն ունենալ. Փաշինյան

Ադրբեջանի ՊԱԾ ղեկավարը Հայաստանին սպառնում է՝ մեղքը բարդելով Ֆրանսիայի վրա

«Կովկասի գերուհի» ռեստորանի մենեջերը կասկածվում է 11 միլիոն դրամ հափշտակելու համար

ԱԱԾ-ն հայտարարություն է տարածել

Հայաստանը ՀԱՊԿ-ից դուրս գալու ծանուցում չի ուղարկել, բայց աշխատանքներին չի մասնակցում. Թասմագամբետով

Հաստատվել է նախադպրոցական հաստատության ղեկավարման իրավունքի քննության թեստավորման նոր հարցաշարը. ԿԳՄՍՆ

Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար փակ է

Հայ-վրացական սահման տանող ճանապարհի փակ հատվածը թեթև մարդատար մեքենաների համար բացվել է

Թալանել են Սայաթ-Նովա պողոտայի «Զիգզագ» խանութը. հափշտակվել է 5,5 մլն դրամի բջջային հեռախոս

1000-րդ գործն է մակագրվել ամբողջությամբ թվայնացված քաղաքացիական դատարան. Մինասյանը նշել է համակարգի առավելությունները

Հաստատվել է Բլինքենի և Սամանթա Փաուերի մասնակցությունը ՀՀ-ԱՄՆ-ԵՄ եռակողմ հանդիպմանը

Սպանդարյան, Տոլորս և Տաթև ջրամբարներում ձկնապաշտպան կառույցների նախագծում. հայտարարվում է մրցույթ

Ինչպես ապահովել երեխաների անվտանգ երթևեկությունը. Առողջապահության նախարարության խորհուրդը

Ucom ընկերությունը ցանցային վերազինման աշխատանքներ է մեկնարկում մի շարք մարզերում

ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ

«Ինկած բերդի իշխանուհին»՝ 6 մրցանակի դափնեկիր. հայտնի են «Արտավազդ» թատերական մրցանակաբաշխության հաղթողները

Գեղամ Մանուկյանը երբ լսեց կատարված աշխատանքների մասին, երևի ուրախությունից հուզվել է, և լացը կարող էր գալ․ Քոչարյան

Crocus City Hall-ի ահաբեկչության զոհերի թիվը հասել է 143-ի

Մտածում էի՝ այստեղ միակ հնդիկն եմ լինելու. գրող Արջուն Կրիշնա Լալիի արկածները Հայաստանում (տեսանյութ)

15 օրվա ընթացքում վճարելու դեպքում տուգանքը կնվազի 30 տոկոսով․ երբ կսկի գործել համակարգը

ՀՀ-ն պատրաստ է Ադրբեջանի հետ արդեն համաձայնեցված սկզբունքների հիման վրա գնալ խաղաղության պայմանագրի անհապաղ ստորագրմանը