Հաշմանդամություն ունեցող անձանց գործազրկությունը Հայաստանում հասնում է 92%-ի. ինչ կփոխի նոր օրենքը

«2020 թվականի հունիսի 1-ի դրությամբ ՀՀ աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարարության էլեկտրոնային տեղեկատվական բազայում ընդգրկված է 190 հազար 990 հաշմանդամություն ունեցող անձ: Այդ անձանց թվում ունենք մոտ 92 տոկոս գործազրկություն»,- անդրադառնալով Ազգային ժողովում երեկ ընդունված «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների մասին» օրենքին՝ այսօր ասաց «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների օրակարգ» ՀԿ նախագահ Մուշեղ Հովսեփյանը՝ ընդգծելով, որ ներկայացվածը մեծ թիվ է:

ՀԿ նախագահի խոսքով՝ նոր օրենքը հաշմանդամություն ունեցող անձանց գործազրկության թվի զգալի նվազմանը նպաստելու լավագույն ազդեցությունը կարող է ունենալ:

Մեդիա կենտրոնում հրավիրված առցանց քննարկման ժամանակ Մուշեղ Հովսեփյանը նաեւ շեշտեց՝ Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունն այս պարտավորությունը ստանձնել էր դեռեւս 2010-ին՝ վավերացնելով ՄԱԿ-ի Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների մասին կոնվենցիան: «Իրականում սա պատմական իրադարձություն է, որովհետեւ օրենքի համար պայքարել են բազմաթիվ անձինք ու առանձին կազմակերպություններ: Սա առաջին քայլն է, շատ կարեւոր է, որ հետագա բոլոր գործողությունները եւս արդյունավետ լինեն, որպեսզի ունենանք օրենսդրություն, որը գործնականորեն արդյունավետություն կբերի հաշմանդամություն ունեցող անձանց կյանքում»:

Ըստ Հովսեփյանի՝ սա փոփոխությունների միայն սկիզբն է, որից հետո պետք է սկսվի նոր փուլ՝ ապահովելու օրենքի իրագործումը, ծրագրերի իրականացումը եւ հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների պաշտպանության եւ ներառման նոր մակարդակը:

Հովսեփյանը նկատեց՝ անչափ կարեւորում է դրույթներից հետեւյալը՝ «Պաշտպանում է հաշմանդամության հիմքով խտրականությունից»: «Այս նախագծով հնարավորություն տրվեց հաշմանդամություն ունեցող անձանց հարցերով զբաղվող կազմակերպություններին պաշտպանելու հաշմանդամություն ունեցող անդամների շահերը դատարանում: Իհարկե, եթե նախագահը ստորագրի, ու այս օրենքը ուժի մեջ մտնի»,- ասաց նա:

ՀՀ աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարարության հավասար հնարավորությունների վարչության հաշմանդամություն ունեցող անձանց հիմնահարցերի բաժնի պետ Աննա Հակոբյանն ասաց. «Պիտի գիտակցենք, որ կան առողջական խնդիրներ՝ բնածին, թե ձեռքբերովի, որոնց դեմ մարդկությունը դեռեւս ի զորու չէ որեւէ բան անելու: Բայց պիտի գիտակցենք, որ կան լուծումներ, որոնք հնարավորություն են տալիս հաղթահարելի դարձնել այդ խնդիրները, դրանք կարող են լինել տարբեր՝ խոսելու, լսելու, շարժվելու, տեսնելու եւ այլն: Նոր օրենքի պահանջն է միջավայրը կառուցել այնպես, որպեսզի տվյալ խնդիրները ունեցող անձինք կարողանան ազատ գործունեություն իրականացնել»:

Հակոբյանը նաեւ նշեց, որ բացի ֆիզիկական միջավայրի մատչելիությունից՝ օրենքում սահմանված են նաեւ տեղեկատվության եւ հաղորդակցության մատչելիության պահանջները. «Սահմանված տույժ ու տուգանքներ կան հստակ չափերի, դրանք վերբերում են ֆիզիկական մատչելիությանը, եթե սահմանված չեն նորմերը: Առաջին անգամ խնդիրը հայտնաբերելու դեպքում սահմանված է տուգանք աշխատավարձի 250-300 հազարապատիկի սահմանաչափով, կրկնակի եւ յուրաքանչյուր հաջորդ անգամի դեպքում՝ աշխատավարձի 500-800 հազարապատիկի չափով, եթե շենքը, շինությունը մատչելի չեն»,- ասաց նա:

Հակոբյանը մանրամասնեց՝ այս նորմերը սահմանված են նոր կառուցվող շենքերի համար եւ արդեն կառուցվածքների: Վերջինների դեպքում սահմանված է 3 տարի ժամանակ, որպեսզի համապատասխանեցնեն օրենքի պահանջներին:

Աննա Հակոբյանի համոզմամբ՝ նոր օրենքը մեզ թույլ կտա իրավունքահենք մոտեցումներով կարգավորել հաշմանդամության հիմնախնդիրները:

Նոր օրենքի կարգավորումները պայմանականորեն բաժանելով երկու մասի՝ Հակոբյանը նշեց. առաջինը՝ հասարակությունն իր խնդիրներով եւ անելիքներով, երկրոդը՝ հաշմանդամություն ունեցող անձը՝ իր խնդիրներով եւ կարիքներով: «Առաջինի դեպքում օրենքում սահմանված են պահանջներ, թե ինչ պիտի անի անձը: Ե՛վ ֆիզիկական, ե՛ւ իրավաբանական անձինք պարտավոր են գործել այնպես, որ նաեւ հաշմանդամություն ունեցող անձին հնարավորություն տան իրենց գործունեության մասնակից դառնալու: Եվ սա այլեւս բարի կամքի դրսեւորում չի լինելու: Այդ պահանջները չկատարելու դեպքում գործում են պատժի մեխանիզմներ, ինչը բաց էր մեր մյուս օրենքներում: Նախկինում չէին կատարում պահանջը, բայց պատասխանատվության էլ չէին ենթարկվում»,- ասաց Աննա Հակոբյանը՝ հավելելով՝ ամեն դեպքում օրենքը միայն պատիժների վրա չէ, որ հիմնված է, այն ուղղված է հասարակությանն իրազեկելուն ու ընդունված կարծրատիպերը փոխելուն:

Ինչ է անում պետությունը հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար կրթության եւ աշխատանքի ընդունման մատչելիության առումով

Ըստ ԱՍՀՆ հավասար հնարավորությունների վարչության հաշմանդամություն ունեցող անձանց հիմնահարցերի բաժնի պետի՝ նոր ընդունված օրենքի շրջանակներում հաշմանդամություն ունեցող անձանց հնարավորություն է տրվելու ստանալ անվճար կրթություն, դրան գումարած՝ կրթաթոշակ: «Եթե ավելի լայն համատեքստում նայենք, ապա պիտի գործի խելամիտ հարմարեցումների ամբողջական համակարգ, օրինակ՝ տեսողական, լսողական խնդիրներ ունեցող երեխայի համար ստեղծվեն համապատասխան միջոցներ, որոնք չկան: Այսօր տեսողական խնդիր ունեցող մարդը չի կարողանում բուհում կրթություն ստանալ, որովհետեւ չկա բրայլան համակարգով գրականություն: Այս խնդիրների հասցեատերը չպիտի լինի միայն մեկ գերատեսչություն, ինչպես ընդունված է եղել երկար տարիներ մեզ մոտ, այս մոտեցումը յուրաքանչյուր ոլորտինն է, բոլոր ոլորտները պիտի դարձնենք ներառական»,- ասաց Հակոբյանը:

Ի՞նչ հիմնական փոփոխություններ է բերում օրենսդրական այս փաթեթը

Հայաստանում, այսպիսով, ուժի մեջ կմտնի հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների պաշտպանության առաջին օրենքը, որը համապատասխանում է միջազգային իրավունքի համընդհանուր ճանաչում գտած սկզբունքներին և նորմերին, Հայաստանի Հանրապետության վավերացրած միջազգային պայմանագրերին:

Փոխվում է հաշմանդամության սահմանումը, ըստ որի՝

- հաշմանդամությունը առողջական խնդիրներ ունեցող անձանց և միջավայրային արգելքների (այդ թվում՝ վերաբերմունքի) փոխազդեցության արդյունքում առաջացող երևույթ (իրավիճակ) է, որը խոչընդոտում է անձի՝ մյուսների հետ հավասար հիմունքներով հասարակական կյանքին լիարժեք ու արդյունավետ մասնակցությունը.

- պաշտպանում է հաշմանդամության հիմքով խտրականությունից.

- հնարավորություն է տրվում հաշմանդամություն ունեցող անձանց հարցերով զբաղվող ՀԿ-ներին դիմել դատարան՝ պաշտպանելու իրենց անդամների շահերը.

- ամրագրվում է անձնական օգնականի եւ խելամիտ հարմարեցումների սահմանումը.

- հիմքեր են ստեղծվում հաշմանդամության եւ կարիքների գնահատման նոր համակարգի ստեղծման և հասցեական ծառայությունների մատուցման համար.

- որպես քաղաքականության հիմնական ուղղություն՝ ամրագրվում է հաշմանդամություն ունեցող անձանց շուրջօրյա խնամքի հաստատությունների ապաինստիտուցիոնալացումը, խնամքի ծառայությունների փոխակերպումը համայնքահենք ծառայություններով և այլն:

Տպել
1404 դիտում

Վաղվանից 11 բանկի քարտապան կարող է օգտվել կենսաթոշակի և նպաստի հետվճարի ծրագրից. որոնք են դրանք

«Երևան ավտոբուս» ընկերության տնօրենն աշխատանքից ազատման դիմում է ներկայացրել

Զատկին ընդառաջ ՍԱՏՄ-ը վերահսկողական միջոցառումներ է իրականացնում ձվի շուկայում

Միաժամանակ մի քանի հոդվածով հետախուզվող տղամարդը ներկայացել է ոստիկանության բաժին

Կարեն Գիլոյանը հետևել է հեծանվուղու և մարզադպրոցի կառուցման աշխատանքներին

Գևորգ Պապոյանը Կորեայի ԱԳ փոխնախարարին ներկայացրել է «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը

Փորձ է արվել Աբու Դաբիից Հայաստան ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ

Ինչ թեմայի շուրջ է կենտրոնանալու Բրյուսելում ԱՄՆ-Հայաստան-ԵՄ հանդիպումը. Միլլերը մանրամասներ է հայտնել

Երբ է սպասվում դեղձենու մասսայական ծաղկումն Արարատյան դաշտում

«Քո կառուցած շենքից տեսանելի է իմ տան անցուդարձը». Գագիկ Բեգլարյանը սպառնացել, հայհոյել է «Կապիտալ պլյուս»-ի տնօրենին

Առաջիկա շաբաթներին հնարավոր հարձակման մասին խոսակցությունները չափազանցված են. Սարգսյանը մանրամասնել է

Խուզարկել են գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի տունը, առգրավել համակարգիչ, տեսախցիկներ

Հայաստանն արգելափակել է Վլադիմիր Սոլովյովի հաղորդումների հեռարձակումը ՀՀ տարածքում

Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար փակ է

Լեհաստանը զորքեր կուղարկի Ֆրանսիա

Երևանում թալանել են «Տոյոտա Երևան»-ի վաճառքի բաժնի ղեկավարի «Տոյոտա»-ները

Ոչ միայն դեղերը, այլև վիտամինները, սննդային հավելումները պետք է պահվեն երեխաների համար անհասանելի վայրում. ԱՆ

Այրվել է վագոն-տնակ՝ ներսում եղած իրերով

Ֆրանսիայի հետախուզական ծառայությունները խորհուրդ են տալիս չեղարկել Օլիմպիական խաղերի բացման արարողությունը

Երևանի և 2 մարզի որոշ հասցեներ մի քանի ժամով կհոսանքազրկվեն

Բախվել են «Նիսսան» և «ՎԱԶ» մակնիշի ավտոմեքենաներ

Հայտարարվել է Տաթև ՀԷԿ-ի ՕԿՋ-ի վերանորոգման աշխատանքների տեխնիկական վերահսկողության մրցույթ

Քարաթափում Արարատի մարզում. ճանապարհը դարձել է միակողմանի երթևեկելի

Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել ՔՊ նախաձեռնող խմբի նիստ․ հայտնի է՝ ինչ է քննարկվել

ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, ստոր շահարկումներ են․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Տավուշի շուրջ պտտվող լուրերի մասին

Սուրեն Պապիկյանը մասնակցել է ռազմական տեխնիկայի ցուցադրությանը և հետևել մարտական հրաձգությանը (լուսանկարներ)

Ինչպես կասեր դասականը՝ «յա՜, իրո՞ք». Արշակ Կարապետյանը «գողացել» է ՀՀԿ-ի ծրագիրը

ՌԴ դեսպանը սիրում էր Ջերմուկում հանգստանալ, լուսանկար էր հրապարակել, բա թող գա ասի, որ դա ՀԱՊԿ-ի տարածք է․ Սիմոնյան

Երբ կկայանա Ալեն Սիմոնյանի և Սահիբա Գաֆարովայի հաջորդ հանդիպումը․ ԱԺ նախագահը մանրամասնել է՝ ինչ է քննարկվել մարտի 22-ին

Վիճաբանություն և ծեծկռտուք «Ռիո Մոլլ»-ի հարևանությամբ. կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են, կա վիրավոր

Ռուսաստանը նպատակ է դրել հեղաշրջում իրականացնել Հայաստանում, առաջիկայում քայլերը կսրվեն. Առաքելյան

Դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ իրականացվել են գնահատման համակարգի փոփոխություններ

Բախվել են «Նիսսան»-ն ու «Ֆորդ տրանզիտ»-ը․ վերջինս նաև երկաթե արգելապատնեշներին է հարվածել, տուժածները հիվանդանոցում են

ԱՄՆ-ը Ռուսաստանի Դաշնությանը մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տուն

Երևանի գլխավոր հատակագիծը կլինի թվայնացված փաստաթուղթ․ Տիգրան Ավինյանը տեսակապով հարցեր է քննարկել Քրիս Չոայի հետ

Շահրամանյանը շարժվում է Բակո Սահակյանի ու Սերժ Սարգսյանի պահվածքով, պետք է ուշադրության կենտրոնում լինի. Իոաննիսյան

96 խնամատար ընտանիքում դաստիարակություն է ստանում 152 երեխա․ այս ինստիտուտի զարգացման աշխատանքները շարունակվում են

Հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա վիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ ինչում է մեղադրել Լավրովը ՀՀ ղեկավարությանը

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին