«Փողերը անիմաստ ծախսվել են, իսկ ֆեյքերը գնացել են արձակուրդ». ինչու է ընտրություններից հետո նվազել ապատեղեկատվությունը

Խորհրդարանական արտահերթ ընտրություններից հետո սոցցանցերում եւ մեդիադաշտում, կարելի է ասել, վերացել են ապատեղեկատվությունների այն մեծ հոսքերը, որ կային վերջին 7-8 ամիսների ընթացքում: Սա ինչ-որ տեղ բնական է, քանի որ դրանք հիմնականում կիրառվում էին քաղաքական նպատակներով՝ ընտրական գործընթացներին ազդելու համար:

Նկատելի է նաեւ «Տելեգրամ»-ի՝ ապատեղեկատվություն տարածող հայտնի էջերի լռությունը: Թե ինչու է հիմա դաշտը մաքրվել եւ որքանով է հաջողվել այս ընթացքում ազդեցություն ունենալ հանրային կարծիքի վրա՝ դժվար է ասել, բայց այն, որ պետական գերատեսչությունները ամիսներ շարունակ ընկած էին դրանք հերքելու հետեւից՝ միանշանակ է:

Մեդիափորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանի կարծիքով՝ կեղծ լուրերի հոսքը դադարել է քաղաքական ակտիվության նվազման պատճառով եւ այս պահին քաղաքական պատվիրատուներ չկան. «Սա նաեւ ցույց է տալիս, որ այդ ամեն ինչը այնքան էլ ինքնաբուխ բնույթ չէր կրում ու այնպես չի, թե ժողովուրդն էր բամբասանքներ գեներացնում»:

Մարտիրոսյանը նշեց, որ հիմա վերադիրքավորումներ են կատարվում, քանի որ տեղեկատվական պատերազմը ենթադրում է ինչ-որ գաղափարներ, դիսկուրսի ձեւավորում եւ այլն: Այսինքն՝ այս փուլում պետք է բոլորը վերաիմաստավորեն, թե հակառակորդին ինչպես են հարվածում. «Երբ կողմերը վերջնականապես կհաստատեն իրենց համար, թե որ ուղղությամբ են շարժվում, ում դեմ եւ ում կողմ, այդ դեպքում տեղեկատվական առումով էլ պարզ կլինի»:

Հարցին՝ հիմա արդեն հասկանալի՞ է, թե ովքեր էին կանգնած հայտնի «Տելեգրամյան» էջերի հետեւում, փորձագետը նախ նշեց, որ «Տելեգրամ»-ը շատ պղտոր ջուր է եւ այս անգամ այն շատ ակտիվ օգտագործվեց, քանի որ թույլ էր տալիս անանուն կերպով տարածել տեղեկատվությունը. «Եթե ֆեյսբուքի դեպքում կարող է բացահայտվես, «Տելեգրամ»-ում դա բարդ է: Այնպես, որ այս տեսանկյունից սա բոլոր դերակատարների համար հարմար էր»:

Մարտիրոսյանի խոսքով՝ պիտի մի բանի հետ հաշվի նստել. «Տելեգրամյան» մշակույթը Հայաստանում այնքան էլ զարգացած չէ, ու այստեղ շատ մեծ դեր ունեցան ռուսաստանյան դերակատարները. «Սկսած այն մարդկանցից, ովքեր բացահայտ ներգրավված էին այս ամենի մեջ, վերջացրած այնտեղ բնակվող, բայց այստեղի քաղաքական պրոցեսներում տարբեր պատճառներով ներգրավված անձանցով: Այդ պատճառները կարող են լինել ե՛ւ քաղաքական ե՛ւ ֆինանսական»:

Խոսելով մինչ ընտրությունները տարածված ապատեղեկատվությունների ունեցած ազդեցության մասին՝ նա ընդգծեց՝ շատ դժվար է գնահատել, թե այս կամ այն ապատեղեկատվությունը որքանով է ազդել վերջնական արդյունքների վրա: Ըստ նրա՝ այն գործիքակազմը, որով հնարավոր է հստակ ինչ-որ բան հաշվել՝ բարդ է եւ Հայաստանի դեպքում նաեւ շատ հաճախ բացակայում է. «Հիմնվելով ենթադրությունների վրա՝ կարող եմ ասել, որ ամեն դեպքում տեղեկատվական հոսքը որոշ չափով ազդել է ու կարծում եմ նաեւ, որ տարօրինակ ձեւով է ազդել, օրինակ՝ մասնակցությունը ընտրություններին եղել է փոքր, համեմատած պահի շրջադարձային լինելու հետ: Այսինքն, մարդիկ ինչ-որ պահի այնքան են ապակողմնորոշվել, որ պարզապես որոշել են չգնալ ընտրության»:

Մարտիրոսյանի կարծիքով՝ ոչ ոք էֆեկտիվ չի պայքարել տեղեկատվական կեղծ հոսքերի դեմ, բոլորը միայն հարձակվողական գործողություններ են ձեռնարկել:

ՀՀ Ազգային ժողովի «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր Արթուր Հովհաննիսյանը եւս այն կարծիքին է, որ ընտրություններից հետո կեղծ լուրերի հոսքերը էականորեն նվազել են: Իր գնահատմամբ՝ նման պատկեր տեղեկատվական դաշտում չի եղել ընդհուպ 2018-ի մայիսից սկսած։ Իսկ գլխավոր պատճառն, ըստ նրա՝ ընտրությունների արդյունքներն են, որոնք փոշիացրին բոլոր այն հույսերն ու նպատակները, որոնց ցանկանում էին հասնել կեղծ իրականություն մատուցելու միջոցով. «Բայց նաեւ արդեն 3 տարի շարունակվող պայքարը ապատեղեկատվության դեմ թե՛ հանրային խոսքի, թե՛ օրենսդրական մակարդակում պտուղներ են տալիս։ Շատ կարեւոր է նաեւ տեղեկատվությունը սպառողների վերաբերմունքը»:

Պատգամավորն ընդգծեց՝ մեր քաղաքացիներն իրենց համար արդեն հստակ բացահայտել են կեղծ լուրեր գեներացնող լրատվականներին ու անձանց եւ այլեւս չեն հավատում երբեմն կամ հիմնականում ցնդաբանության հասնող լուրերին։

Հարցին՝ մեդիապատերազմն այս փուլում ավարտվա՞ծ է, թե՞ դեռ կշարունակվի, նա պատասխանեց, որ չի հավատում, թե այն ուժերը, որոնք որդեգրել են ստի եւ կեղծիքի միջոցով իրենց նպատակներին հասնելու գործելաոճ, կդադարեն ստել եւ մանիպուլացնել. «Չեմ հավատում, որ այն իբր լրատվականները, որոնք սովոր են գումարով հոդվածներ գրել, կդառնան օրինակելի լրատվամիջոցներ. դա իրենց մասնագիտական ուժերից վեր է։ Սակայն, միեւնույն ժամանակ, ես վստահ կարող եմ արձանագրել, որ հիմա այլեւս նմանատիպ էժանագին մեդիատեռորով այդ ուժերը չեն կարող հանրության շրջանում վախեր, կասկածներ առաջացնել, առավել եւս՝ կարծիք ձեւավորել»:

Հարցին՝ իշխող ուժն արդեն պատկերացում ունի՞, թե ովքեր էին կանգնած տելեգրամյան ալիքների միջոցով իրականացվող մեդիատեռորի հետեւում, Հովհաննիսյանը պատասխանեց, որ թե՛ իրենց, թե՛ քաղաքացիների մեծամասնության համար ակնհայտ է, որ մեդիատեռորի հետեւում կանգնած են Ռոբերտ Քոչարյանին եւ Սերժ Սարգսյանին ծառայող անձինք, փորձագետներ եւ լրատվականներ, որոնց համար կեղծ լուրերի տարածումը լավ վարձատրվող հաստիքային աշխատանք է դարձել. «Ընտրություններից հետո այս ուժերի տապալման ֆոնին կեղծ լուրերի էական նվազումը ասածիս վառ ապացույցն է. փողերը անիմաստ ծախսվել են, իսկ ֆեյքերը գնացել են արձակուրդ»:

Նրա կարծիքով՝ հանրությունը իր համար հստակ բացահայտել է ե՛ւ ստախոս քաղաքական գործիչներին, ե՛ւ մանիպուլյատոր լրագրողներին ու լրատվականներին:

Հարցին՝ որքանո՞վ իշխանությանը հաջողվեց պայքարել տեղեկատվական պատերազմում, պատգամավորը պատասխանեց, որ դեռ շատ անելիքներ ունեն. «Նոր ԱԺ-ում առաջին իսկ օրերին իմ եւ մի քանի պատգամավորների կողմից նորից շրջանառության մեջ կդրվի չնույնականացվող տելեգրամյան ալիքներին հղում տալու արգելքը եւ ԶԼՄ օրենքում մի շարք փոփոխություններ նախատեսող օրենքների նախագծերի փաթեթը, որին կհաջորդեն այլ օրենսդրական նախաձեռնություններ՝ մեդիատեռորը, ատելության խոսքը զսպելու նպատակով»:

Հովհաննիսյանն ընդգծեց՝ քարոզարշավի ընթացքում եւ դրանից առաջ էլ ժողովրդին մոլորեցնելու համար քոչարյանականների եւ սերժականների կողմից ծախսված միլիոնավոր դոլարները որեւէ արդյունք չեն տվել։

Պատգամավորի խոսքով՝ տեղեկատվական պատերազմում իրենց գլխավոր զենքը ճշմարտությունն է. «Իսկ ճշմարտությունն անպարտելի է, մանավանդ, երբ հակառակ կողմում են «ինտելեկտուալ ապուշները»»։

Տպել
7012 դիտում

Էրդողանը ժամանել է Բաքու

Քննարկել ենք Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը․ Միշել

Ալ Բանոն հայտարարել է Դոնբասում համերգ ունենալու պատրաստակամության մասին և խոսել Թրամփից

Թրամփը կողմնորոշվել է ՄԱԿ-ում ԱՄՆ դեսպանի թեկնածուի հարցում

7 օրվա ընթացքում գրանցվել է ինքնասպանության փորձի 16 դեպք. ՆԳՆ-ն ամփոփել է շաբաթը

Միրզոյանը Ստոկհոլմում կլոր սեղան-քննարկման ժամանակ անդրադարձել է Հարավային Կովկասում անվտանգային իրավիճակին

Ֆրանսիա-Իսրայել ֆուտբոլային հանդիպման անվտանգությունը կապահովի 4000 ոստիկան. ներկա կլինի Մակրոնը

Արմեն Դանիելյանը նշանակվել է ՍԱՏՄ ղեկավար

Տաթև տանող ճանապարհի մի հատվածը ժամանակավորապես փակ կլինի երթևեկության համար

Մենք անելիք չունենք մի միջոցառմանը, որի կազմակերպողը հայ գերիներ է պահում. Խալաթյան (տեսանյութ)

ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարի ներկայացուցիչը նշել է՝ պատրաստ է աջակցել Հայաստանի՝ CDRI-ին միանալու գործընթացին

Չինաստանում մեքենան մխրճվել է մարդկանց բազմության մեջ. կա առնվազն 10 զոհ (տեսանյութ)

Գողություն Լոռիում․ մտել են դատական կարգադրիչների պետի տեղակալի տուն, հափշտակել գումար և զարդեր

Տիգրան Բարսեղյանը չի միանա Հայաստանի հավաքականին

Միրզոյանը շվեդ պաշտոնակցին ներկայացրել է ՀՀ-ի և Ադրբեջանի միջև սահմանազատման գործընթացի համաձայնությունը

Հիմքեր, որ Իրան-ԱՄՆ հարաբերություններում ձնհալ կլինի, չկան, երկրների առճակատումը կշարունակվի. իրանագետ

ՀՀ նախագահի աշխատակազմից մեկնաբանել են Խաչատուրյանի՝ հիվանդանոց տեղափոխվելու մասին լուրերը

Երևանի դպրոցներից մեկից «գանգուղեղային վնասվածքով» հիվանդանոց է տեղափոխվել 14-ամյա աշակերտ

Իրինա Ալեգրովան ավարտո՞ւմ է կարիերան

Շառլ Միշելը Ալիևի հետ քննարկել է Հայաստան-Ադրբեջան հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը

ՌԴ դաշնային խորհրդի փոխնախագահը կժամանի Հայաստան

ՔՊ-ն խմբակցության նիստ է անցկացրել. որոշվել են ԲԴԽ և Հաշվեքննիչ պալատի անդամության թեկնածուները

11-ի ամիս․ խելահեղ քեշբեքեր AMIO Visa քարտապանների համար

Կոնվերս Բանկի գործընկերությամբ գործարկվել է խնայողությունների կառավարման նոր Superra հավելվածը

Ալիևն ու Կոբախիձեն առանձնազրույց են ունեցել, միմյանց հրավիրել Բաքու և Թբիլիսի

Արարատ Միրզոյանը հանդիպել է Westinghouse Electric Sweden-ի կառավարող տնօրենի հետ

Երևանի 23-ամյա բնակիչը մեքենան գողացող է, հետո բախվել ծառին ու տեղափոխվել հիվանդանոց

Հայաստանը կմասնակցի Վիեննայի Սուրբ Ծննդյան տոնավաճառին

Ուսուցիչները հաճախ չեն տիրապետում անհրաժեշտ մասնագիտական հմտություններին․ ԿԳՄՍ փոխնախարար

Նպատակս մեկն է՝ հայկական արտադրանքը հայտնվի միջազգայինում․ «Հաջողակից՝ սկսնակին» ծրագրի շահառու (տեսանյութ)

Մետրոպոլիտենի նախկին տնօրենին և 6 անձի մեղադրանք է ներկայացվել, գործն ուղարկվել է դատարան

ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարը ևս ժամանել է Բաքու․ նա կնասնակցի COP29 համաժողովին

«Հրազդան» մարզադաշտի հարակից շուկայում ամբողջական մորթիով արջի գլուխ է վաճառվել

Շենգավիթում 68-ամյա տղամարդու սպանության դեպքով ձերբակալվել է Նոր Դվինի բնակիչը․ ՔԿ-ն կադրեր է հրապարակել

Նոյեմբերի 12-ին գումարվող ԱԺ հերթական նիստերի օրակարգի նախագծում ընդգրկվել է 26 հարց

COP29-ին մասնակցելու համար Վրաստանի վարչապետը ժամանել է Բաքու

Հետախուզում է հայտարարվել Նվեր Ծառուկյանի և նրա թիկնապահների նկատմամբ

Տա Աստված, որ մեր ընտրանին առաջիկայում որեւէ խոշոր մրցաշարի մասնակցի․ Տիկնիզյան

Դոլարի փոխարժեքը կայուն է. եվրոն էժանացել է․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան

Ուելսի արքայադուստրը քիմիաթերապիա անցնելուց հետո առաջին անգամ մասնակցել է խոշոր միջոցառման (լուսանկարներ)