Տոկիո-2020. Սիմոն Մարտիրոսյան. արծաթը ոսկի դարձնելու հույսով

«Հայկական ժամանակը» շարունակում է ներկայացնել Տոկիոյի օլիմպիական խաղերում Հայաստանը ներկայացնող մարզիկներին: Այս անգամ հերթը ծանրամարտի Հայաստանի տղամարդկանց հավաքականի միակ ներկայացուցչինն է՝ Սիմոն Մարտիրոսյանինը:

Մարզիկի մասին

Սիմոն Մարտիրոսյանն ընդամենը 24 տարեկան է, սակայն արդեն հասցրել է հաղթել գրեթե ամեն տեղ՝ բացառությամբ օլիմպիական խաղերի: Սիմոնը ծնվել է Արմավիրի մարզի Հայկաշեն գյուղում, իսկ ծանրամարտի դասերը ստացել Գեղակերտի մարզադպրոցում, որտեղից վերջին տարիներին մեծ թվով ուժեղ ծանրորդներ են դուրս գալիս:

Սիմոն Մարտիրոսյանի անցած ուղու մասին խոսելն ավելորդ է, միայն նշենք, որ հաղթակաների ցուցակն ամբողջացնելու համար պակասում է միայն օլիմպիական ոսկե մեդալը: Սիմոնը պատանիների Եվրոպայի և աշխարհի չեմպիոն է, պատանեկան օլիմպիական խաղերի չեմպիոն, երիտասարդների Եվրոպայի և աշխարհի չեմպիոն, մեծահասակների Եվրոպայի և աշխարհի չեմպիոն, օլիմպիական խաղերի արծաթե մեդալակիր:

Ճանապարհը դեպի Տոկիո

2008-2015թթ.-ին հայկական ծանրամարտում հայտնաբերված դրական դոպինգ թեստերն իրենց ազդեցությունն ունեցան Տոկիոյում ծանրամարտի Հայաստանի հավաքականի ուղեգրերի քանակի վրա: Անցյալի սխալների համար, ցավոք, այժմ հատուցում է տաղանդավոր ծանրորդների մի ամբողջ սերունդ, որը կարող էր մեդալների համար պայքարել Տոկիոյում: Սակայն Հայաստանի տղամարդկանց հավաքականն ընդամենը մեկ ուղեգիր ունի այս օլիմպիական խաղերում, և կասկած չկար, որ հենց Սիմոն Մարտիրոսյանն է լինելու Տոկիո մեկնող ծանրորդը: Ցավալի է Գոռ Մինասյանի համար, որը երկար տարիներ կայուն երկրորդն է աշխարհում գերծանր քաշային կարգում, և կարող էր Ռիոյի օլիմպիական արծաթին ավելացնել նաև Տոկիոյի մեդալը: Ցավալի է Հակոբ Մկրտչյանի, Անդրանիկ Կարապետյանի համար, որոնք նույնպես կարող էին մեդալների համար պայքարել: Նրանք բոլորն էլ անհրաժեշտ վարկանիշ ունեին, բայց այդ բոլորից պետք է մեկներ միայն մեկը: 

Ծանրամարտի միջազգային ֆեդերացիան փոխել էր օլիմպիական վարկանիշ ձեռք բերելու կարգը: Փոփոխություններից ամենակարևորն այն էր, որ ծանրորդները պետք է առնվազն 5 այնպիսի մրցաշարի մասնակցեին, որոնցում դոպինգ թեստ կհանձնեին, և լինեին յուրաքանչյուր քաշային կարգի լավագույն 14-ի թվում: Սիմոն Մարտիրոսյանը 109 կգ քաշայի կարգի անվիճելի առաջատարն է, նա 2018 և 2019թթ.-երի աշխարհի չեմպիոնն է, և նրա մասնակցությունը կասկածի տակ չէր դրվում:

Շանսերն ու մրցակցիները Տոկիոյում

2021թ.-ի Եվրոպայի առաջնության ժամանակ Սիմոն Մարտիրոսյանի հետ անբացատրելի բան կատարվեց: Նա դժվարությամբ բարձրացրեց պատվիրած քաշը պոկում վարժությունում, և, չնայած դրան, փոքր ոսկե մեդալ նվաճեց: Սակայն հրում վարժությունում Սիմոնը ձախողեց բոլոր երեք մոտեցումները և զրո ստացավ: Դրան հաջորդեց Ասիայի առաջնությունը, որի ժամանակ Մարտիրոսյանին պատկանող ռեկորդները պոկում և հրում վարժություններում գերազանցվեց համապատասխանաբար չինացի Յանգ Ժեի (200 կգ) և ուզբեկ Ռուսլան Նուրուդինովի (241 կգ) կողմից: Կայուն մնաց միայն երկամարտում Մարտիրոսյանի ռեկորդը: Բայց օլիմպիական խաղերում չեն լինելու ո՛չ Ժեն, ո՛չ Նուրուդինովը: Ժեն այնքան թույլ է հրում վարժությունում, որ չինացի մարզիչները նրան չեն ընդգրկել թիմի կազմում, իսկ Նուրուդինովը նոր էր վերադարձել որակազրկումից և չէր հասցրել անհրաժեշտ քանակությամբ մրցաշարերի մասնակցել: Այդ երկուսից Մարտիրոսյանի համար լուրջ մրցակից կարող էր լինել միայն Նուրուդինովը:

Հետաքրքիր է, որ այս տարվա Եվրոպայի չեմպիոն ուկրաինացի Դմիտրո Չումակը որակազրկվել է արգելված խթանիչներ օգտագործելու համար, և նույնպես չի լինելու Տոկիոյում: Մեծ հաշվով, Տոկիոյում Սիմոնի ամենամեծ մրցակիցը լինելու է հենց ինքը: Եթե մարզիկը հոգեբանորեն լավ մոտենա մրցաշարին, դժվար կլինի կանգնացնել նրան: Այնուամենայնիվ, կա մի ծանրորդ, որը վերջին տարիներին շատ արագ է առաջադիմում և կարող է Տոկիոյում լուրջ մրցակցություն ցույց տալ Մարտիրոսյանին: Խոսքը 21-ամյա ուզբեկ ծանրորդ Ակբար Ջուրաևի մասին է: Ասիայի առաջնությունում նա միայն մեկ կիլոգրամով զիջեց Նուրուդինովին: Ջուրաևը ցույց տվեց երկամարտի 428 կգ (194+234) արդյունք, որը շատ լուրջ ցուցանիշ է: Համեմատության համար՝ Մարտիրոսյանի լավագույն արդյունքը պոկում վարժությունում 199 կգ է, հրում վարժությունում՝ 240 կգ, երկամարտում՝ 435 կգ: Դա նշանակում է, որ Տոկիոյում հաղթելու համար Մարտիրոսյանը պետք է ելույթ ունենա իր ուժերի առավելագույն չափով:

2016թ.-ին Ռիո դե Ժանեյրոյում Սիմոն Մարտիրոսյանի հետ մրցակիցներն առանձնապես հաշվի չէին նստում, բոլորը խոսում էին ղազախ Իլյա Իլյինի և ուզբեկ Ռուսլան Նուրուդինովի միջև սպասվող սուպերդուելի մասին: Բայց խաղերից առաջ վերաբացված դոպինգ թեստերի ստուգման արդյունքում պարզ դարձավ, որ Իլյինը նախորդ օլիմպիական խաղերում դոպինգ է օգտագործել, և ղազախ մարզիկը որակազրկվեց: Նուրուդինովը, արդյունքում հաղթեց, բայց բոլորը հիացած մնացին երիտասարդ Մարտիրոսյանի ելույթով, որը պայքարեց ուզբեկ անվանի ծանրորդի դեմ մինչև վերջ ու զբաղեցրեց երկրորդ տեղը: Հետաքրքիր է, որ Նուրուդինովի՝ նախորդ օլիմպիական խաղերի դոպինգ թեստը հետագայում նույնպես վերստուգվեց, պարզվեց, որ նա էլ է արգելված խթանիչներ օգտագործել: Եթե այդ մասին հայտնի դառնար խաղերից առաջ, Նուրուդինովին թույլ չէին տա մասնակցել Ռիոյի օլիմպիական խաղերին, բայց, չգիտես ինչու, նրա անալիզները վերաբացվել էին օլիմպիական խաղերից հետո:

Երբ հայտնի դարձավ Նուրուդինովի որակազրկման մասին, Հայաստանի հավաքականի գլխավոր մարզիչ Փաշիկ Ալավերդյանը հայտարարեց, որ Սիմոն Մարտիրոսյանին կշնորհվի Ռիոյի օլիմպիական խաղերի ոսկե մեդալը, սակայն այդ տեղեկությունը չէր համապատասխանում իրականությանը: Մարտիրոսյանը մնաց օլիմպիական արծաթե մեդալով, բայց կասկած չկա, որ Տոկիոյում նա ամեն ինչ անելու է մեդալի գույնը փոխելու համար: