Հոռետեսական սցենարից խուսափել ենք, բայց լավատեսականով էլ չենք ընթանում. Քթոյանը՝ տնտեսական ակտիվության ցուցանիշի մասին

Հունիսին Հայաստանի տնտեսության ակտիվությունն աճել է ավելի դանդաղ տեմպերով, քան մայիսին էր: «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում նման տեսակետ հայտնեց տնտեսագետ Արմեն Քթոյանը:

Նշենք, որ Վիճակագրական կոմիտեի հրապարակման համաձայն՝ հունիսին, 2020-ի հունիսի համեմատ, տնտեսական ակտիվության ցուցանիշն աճել է 8 տոկոսով: Իսկ 2021 թվականին՝ 6 ամիսների ընթացքում, աճը կազմել է 5 տոկոս:

Արձանագրված ցուցանիշների մասին Արմեն Քթոյանի հետ մեր զրույցը` ստորեւ.

- Պարո՛ն Քթոյան, հունիսին տնտեսական ակտիվության աճը 8 տոկոս է կազմել: Ձեր գնահատմամբ՝ ամսվա կտրվածքով ինչպիսի՞ն է այս ցուցանիշը:

- Եթե համեմատենք մայիս ամսվա աճի հետ, որոշակի դանդաղում կա. մայիսին, 2020-ի մայիսի համեմատ, դրանից 2 տոկոսով ավելի աճ էր արձանագրվել: Եթե դիտարկենք տարվա տրամաբանության մեջ, ունենք տնտեսության հետճգնաժամային աստիճանական վերականգնում: Մեկ առանձնահատկություն կա. արդյունաբերական արտադրանքի առումով աճն այնքան էլ ցանկալի մակարդակի չէ՝ 1.3 տոկոս, այն դեպքում, երբ մայիսին ունեինք 8 տոկոս աճ: Շինարարության ծավալները, նախորդ տարվա համեմատ, դարձյալ ընդամենը 1.3 տոկոս են աճել: Առեւտրի եւ ծառայությունների ծավալի աշխուժացում կա, բայց տեմպն ավելի ցածր է, քան մայիսը մայիսի համեմատ էր:

Թեեւ հունիսին որոշակի դանդաղում է արձանագրվում, բայց 1 ամիսն այն ժամանակահատվածը չէ, ոչ էլ դանդաղման տեմպն է այնպիսին, որ մենք հեռուն գնացող դատողություններ անենք: Ավելի ընդգրկուն վերլուծություն անել հնարավոր կլինի տարվա տվյալների ամփոփման ու համախառն ներքին արդյունքի գնահատականներն ունենալու պարագայում: Էականն այն է, որ ունենք աճ եւ վերականգնում: Այլ հարց է՝ հնարավո՞ր էր ավելի արագ տեմպ ապահովել, թե՞ ոչ: Մենք ունենք լուրջ խնդիրներ, եւ բարձր աճ ակնկալելը մի քիչ բարդ է:

- Տնտեսական ակտիվության աճի մեջ մեծ է սպառողական եւ արդյունաբերական արտադրանքի գնաճը՝ համապատասխանաբար 6.5 եւ 15.5 տոկոս: Կարո՞ղ ենք ասել, որ տնտեսական այսչափ ակտիվության աճին սա էականորեն նպաստել է:

- Մի կողմից՝ այո, մյուս կողմից՝ ոչ: Դրանք նույն պրոցեսի արտացոլումն են: Տնտեսական ակտիվությունն արդյունք է այն բանի, որ պահանջարկն աստիճանաբար վերականգնվում է, եւ դա բարձրացնում է նաեւ առաջարկը: Բնականաբար, այս ամբողջ պրոցեսը  բերում է նաեւ գնաճային որոշ դրսեւորումներ, ինչն անխուսափելի է, բայց ասել, թե ամբողջությամբ պայմանավորված է գնաճով, այդպես չէ: Ավելի շատ կարելի է ասել, որ գնաճը տնտեսական ակտիվության դրսեւորումներից է:

- Կիսամյակային կտրվածքով ունենք 5 տոկոս աճ՝ նախորդ տարվա կորոնավիրուսային սահմանափակումների պայմանների համեմատ: Դրակա՞ն, թե՞ բացասական կարելի է սա համարել:

- Այնքան էլ բարձր չէ 5 տոկոս աճը, հատկապես, եթե արդյունաբերական արտադրանքի առումով ունենք ընդամենը 2 տոկոս աճ: Այս 5 տոկոսն ավելի շատ պայմանավորված է շինարարության ընդլայնմամբ: Ունենք նաեւ արտահանման զգալի ընդլայնում, ինչը ցուցանիշների մեջ առավել առաջնային ցուցիչներից է: Մյուս կողմից էլ դա որոշակիորեն պայմանավորված է պղնձի համաշխարհային գների բարձր մակարդակով: Մեր արտահանման մոտ 1/3-րդը պղինձն է, եւ հանքագործական արտադրանքի գների աճն էականորեն ազդում է արտահանման ընդհանուր ծավալի վրա: Այստեղ դերակատարում է ունեցել նաեւ դրամի արժեզրկումը եւ որոշակիորեն նպաստել արտահանման ընդլայնմանը: Այնուհանդերձ, 5 տոկոսը չի կարելի բավարար համարել, որովհետեւ հետճգնաժամային իրավիճակում դա այն նվազագույն մակարդակն է, որին հնարավոր է հասնել առանց մեծ ջանքերի: Մյուս կողմից, եթե հաշվի առնենք նաեւ պատերազմի գործոնը, եւ եթե նկատի ունենանք, որ կարող էր նաեւ աճ չլինել ու անկում արձանագրվեր, 5 տոկոսը շատ վատ չէ:

- Տնտեսական ակտիվության աճը որակական առումով չափելու համար ո՞ր ոլորտն է ցուցիչ:

- Բոլոր ոլորտներն էլ ակտիվություն են գեներացնում, եւ ասել, որ մի ոլորտը կարեւոր է, մյուսը՝ չէ, այդպես չէ: Այստեղ կարեւորը համաչափություն ապահովելն է, որպեսզի մենք չունենանք այն վիճակը, ինչն ունեինք 2000-ականներին, երբ շինարարությունը շռնդալից ընդլայնվում էր, եւ ՀՆԱ-ի մեջ 30 տոկոսից բարձր մասնաբաժին էր ստացել: Այդ տիպի կառուցվածքային ձեւախեղումները բացասական են: Կարեւոր է, որ որոշակի համամասնություն ապահովվի, եւ ընդլայնում ունենան այն ճյուղերը, որոնք արդյունավետ են, ավելի շատ ավելացված արժեք են ձեւավորում, եւ որոնք արտահանելի են: Այս առումով մեզ համար ավելի կարեւոր ցուցիչ պետք է հանդիսանա մշակող արդյունաբերության ավելացումը եւ ավելի կարեւոր պետք է լինի մշակող արդյունաբերության այն մասը, որը կապված է բարձր տեխնոլոգիաների հետ: Այս ասպեկտում մենք դեռեւս ուշագրավ արդյունքներ չունենք:

Կիսամյակային կտրվածքով՝ արդյունաբերական արտադրանքի ծավալի 2 տոկոս աճը մեծապես հանքագործության շնորհիվ է, շինարարության 10.8 տոկոս աճը հիմնականում նախորդ տարվա 20 տոկոս անկման համապատկերում է: Առեւտուրն ու ծառայությունների ոլորտն էլ որոշակիորեն են վերականգնվել: Ընդ որում, եթե առեւտուրը քիչ թե շատ ընդունելի՝ 8 տոկոս աճ ունի, ապա ծառայությունների ոլորտն ընդամենը 2.7 տոկոս է աճել, եթե հաշվի առնենք նախորդ տարվա շատ մեծ անկումը: Կարող ենք ասել, որ առավել հոռետեսական սցենարից խուսափել ենք, բայց դեռեւս առավել լավատեսական սցենարով չենք ընթանում:

- Որակական առումով քաղաքացին զգո՞ւմ է տնտեսական ակտիվության աճի արդյունքները:

- Չեմ կարծում, թե 5 տոկոսն այն մակարդակն է, որը քաղաքացին կզգա, առավել եւս, երբ նախորդ տարի անկում ունեինք: Ընդհանրապես, երբ մենք խոսում ենք քաղաքացու կողմից աճի պրոցեսներն իր վրա զգալու մասին, պետք է վերցնենք 5-ամյա կամ 10-ամյա ժամանակահատվածը, երբ հնարավոր կլինի ՀՆԱ-ն կրկնապատկել: Այդ պարագայում միայն որակական ինչ-որ տեղաշարժ կլինի տնտեսության մեջ եւ նաեւ եկամուտների առումով: Իսկ 5, 7, կամ այլ այս չափի տոկոսները, առավել եւս՝ բարձր գնաճի պայմաններում, այն մակարդակը չեն, որ քաղաքացին զգա: Քաղաքացին կարող է զգալ, որ աստիճանաբար տնտեսությունն սկսում է վերականգնվել:

- Կառավարությունը տարեկան 7 տոկոս տնտեսական աճ է կանխատեսում, էկոնոմիկայի նախարարի պաշտոնակատարը՝ երկնիշ: Ձեր կանխատեսմամբ՝ այս պահին ընթացող սցենարի դեպքում որքա՞ն կլինի այդ աճը:

- Կարծում եմ՝ 7 տոկոսին ավելի մոտ կլինի: Եթե 7 տոկոս լինի, պետք է համարենք, որ բավականին հաջողված արդյունք ունենք: Ի վերջո, ունենք ճգնաժամ, հետպատերազմյան իրողություններ, լրջագույն սոցիալական խնդիրներ, պարտքեր եւ այլն: Այսինքն՝ այս իրավիճակում ֆինանսական, տնտեսական եւ սոցիալական կայունությունը պահպանելը եւ տնտեսությանը որոշակի աճ ապահովելը, թեկուզ՝ 6 կամ 7 տոկոսի չափով, վատ արդյունք չի լինի:

Տպել
2332 դիտում

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին

200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան

Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին

Բախվել են շտապօգնության ավտոմեքենան և «Մերսեդես»-ը

Աֆղանստանում 5․7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել

Խմբի կազմում ապօրինի կերպով զենք-զինամթերք են ձեռք բերել և իրացրել․ խուզարկություններ Երևանում և Գողթանիկում (լուսանկար)

Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը

Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան

Նոր Հաճնի կամրջի վրա փոսային նորոգման աշխատանքներ են իրականացվում․ երբ կավարտվեն

Հայտնի են Արթուր Աբրահամի հոր՝ Գրիգոր Աբրահամյանի հոգեհանգստի և հուղարկավորության վայրն ու օրերը

Վարդենյաց լեռնանցքը դժվարանցանելի է կցորդիչով բեռնատարների համար

Վարչապետի գլխավորությամբ քննարկվել է «Հայփոստ»-ի զարգացման ռազմավարության նախագիծը․ ինչ է հանձնարարվել

29.94 տոննա մարդասիրական օգնություն՝ 1․5 մլն անձի․ ինչ է ուղարկել Հայաստանի կառավարությունը Գազա

Իրականացվել է ոչ պատշաճ հետազոտություն․ պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը, մեղադրանք է ներկայացվել ԲԿ-ի 3 բժշկի

Ճամբարակի սննդի օբյեկտի գործունեության կասեցումը վերացվել է

Երևանի ավագանու ընտրություններից հետո ԿԸՀ վարկանիշն աճել է․ ներկայացվել են ՄՀԻ-ի հետազոտության արդյունքները

Հայաստանի և Վրաստանի խորհրդարանների գիտության ու կրթության հարցերով հանձնաժողովները համատեղ հայտարարություն են ստորագրել

Արարատի կոնյակի գործարանում վերահսկողություն կիրականացվի․ ՍԱՏՄ-ն ստացել է Բելառուսի առողջապահության նախարարության նամակը

Հայ-վրացական հարաբերությունները ռազմավարական մակարդակի են․ Ռուբինյանն ընդունել է Վրաստանի խորհրդարանի պատվիրակությանը

Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 28-ին

Սերգեյ Նարիշկինը այց է կատարել Հյուսիսային Կորեա

Անցած մեկ օրում ՀՀ ավտոճանապարհներին վթարների հետևանքով 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորում ստացել

«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Թունյան

Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնում

ՀԱՊԿ-ը խնդիր ունի մատնանշել Հայաստանի սահմանը, քանի դա չի արվել, ապա ՀՀ-ից որևէ քայլ ակնկալել պետք չէ․ Կարապետյան

Ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տա՞կ են եղել. նոր մանրամասներ «Crocus»-ի ահաբեկչության գործից

Կինը հայտնել է, որ ամուսինը հաճախակի ծեծել է իր անչափահաս դստերը, փորձել նրա հետ սեռական հարաբերություն ունենալ

Հարվածել է, այնուհետ լվացել հատակի և անգիտակից հարևանի դեմքի արյան հետքերը. սպանության նախաքննությունն ավարտվել է

Գևորգ Պապոյանը շվեյցարացի գործընկերոջ հետ քննարկել է փոխգործակցության ընդլայնման հնարավորությունը

Հայաստանն աշխարհի առաջ վերածվում է Արևմուտքի վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի. Զախարովա

Միկոյան-Գալշոյան փողոցների խաչմերուկում երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն կլինի

Պապա ջան, ես քեզ միշտ կկարոտեմ, կհանդիպենք մյուս կյանքում․ Արթուր Աբրահամը լուսանկարներ է հրապարակել

Ինդոնեզական բանակը համալրվել է թուրքական տանկերով

Ուկրաինային տրամադրված F-16-ները չեն կարող փոխել իրավիճակը մարտադաշտում, դրանք օրինական թիրախ կդառնան. Պուտին

Տավուշում՝ ռուսական ռազմաբազայում, նկատել են տաջիկների և ղրղզների, գուշակեք՝ սա ինչ կազմ է և ինչի են սպասում. Սաֆարյան

Վրաց խորհրդարանականներն այցելել են Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր

Ալիևի նախկին փեսան հայտարարել է՝ իրենց պատկանող «Crocus city»-ի վերականգնումը կախված է Պուտինի և Վորոբյովի կարծիքից

ՔԿԾ-ին անհրաժեշտ են վարորդներ. ովքեր և ինչպես կարող են դիմել

Հայաստանում վտարանդի կառավարություն ներկայացող բոլոր գրասենյակները պետք է փակել. Չախոյան