Հելոուինը տոն է, որը վտանգում է երեխաների հոգեկերտվածքը, լուրջ խնդիրներ առաջ բերում. Սաթեն Գրիգորյան

31/10/2022 schedule09:09

Սատանայի եկեղեցու հիմնադիրը՝ Անտոն Լավեյը, ասել է. «Ես ուրախ եմ, որ քրիստոնյա ծնողներն իրենց երեխաներին թույլ են տալիս գոնե մեկ գիշերվա ընթացքում խոնարհվել սատանայի առաջ: Բարի գալուստ Հելոուին»:

Այս մասին «Ֆեյսբուք»-ի իր էջում գրել է մեդիահոգեբան Սաթեն Գրիգորյանը՝ շարունակելով.

Առաջին նկարում կադրեր են հելոուինյան տեսարանից, երբ ԱՄՆ-ում մի նկարիչ որոշել է տոնի առթիվ բակը զարդարել: Տեսարանն այնքան բնական է եղել, որ հարևանները մտածել են՝ իրական սպանություն է եղել, ու մի քանիսը միաժամանակ զանգել են ոստիկանություն, իսկ լրատվամիջոցներն այն բլյուր արած են տարածել (29.10.2020թ.)։

889.jpg (124 KB)

Երկրորդ նկարում Սեուլում Հելոինի միջոցառման տեսարանն է, որի ժամանակ 151 մարդ մահացել է, 82-ը՝ վիրավորվել (29.10.2022թ.): Սարսափելի է, որ փողոցում հնչող բարձր երաժշտության ներքո հասկանալի չի եղել՝ հանդերձանքներով եկած մարդիկ իսկապես ուշագնա՞ց են լինում, թե՞ խաղում են։ Պարադոքսալ իրավիճակ՝ պարուրված անորոշության ու անտարբերության շղարշով:

888.jpg (87 KB)

Հոկտեմբերի 31-ին աշխարհի շատ երկրներում մեծ շուքով նշում են տարիներ շարունակ համառորեն գովազդվող Հելոուինը, Հայաստանում՝ նույնպես: Շատերի համար սա պարզապես տոն է, որը կարելի է նշել, լիցքաթափվել, կոտրել ամենօրյա միօրինակությունն ու որոշ առումներով էլ՝ ինքնադրսևորվել. սա միայն որոշ մասի համար: Իսկ մեծամասնության համար այն պարզապես դրսից եկած երևույթ է, որն օտար է մեզ և երբևէ մերը դառնալ չի կարող: Հասկանալի է, որ շատերին դիմակավորված հանդես գալն օգնում է ինքնադրսևորվել վարքային որոշակի ձևերում, սակայն մի բան առավել քան հստակ է՝ յուրաքանչյուրը հանդես է գալիս այն կերպարում, որն առավել հոգեհարազատ է իր ներքին Ես-ին, բնազդներին ու ցանկություններին:

Այդ օրը դժվար չէ նկատել, թե որքան շատ են սատանիստական կերպարները ու թե որքան ազատ են նրանք, որքան ներդաշնակ իրենց «արհեստածին» կերպարում:

Իրականում այդ ամենին կարելի է շատ թեթև նայել՝ այն համարելով ազատ կամքի դրսևորում, նախասիրություն կամ ուղղակի երիտասարդական խրախճանք... կարելի է, իհարկե, սակայն երբ գիտակցում ես՝ ինչեր է իր հետ բերում այս տոնը, հասկանում ես, որ ամեն ինչ շատ ավելի վատ է, քան առաջին հայացքից է նկատելի:

Եթե երբևէ առնչվել եք Հելոունի, նկատած կլինեք, թե որքան ազատ են մարդիկ իրենց կերպարների ներքո, ինչեր են անում, որը «դիմակահանդեսից» դուրս երբեք չեն անի... սա էլ առանձին խնդիր է, որը բավականին երկար կարելի է քննարկել, բայց առավել լուրջ են դրանց հետևանքները:

Հելոուինը տոն է, որը վտանգում է երեխաների հոգեկերտվածքը, ստեղծում մտացածին իրականության պատրանք, որի՝ այդպիսին չլինելը միայն հասուն անձինք են ունակ հասկանալու, բայց ոչ երեխաները: Այսօր դպրոցահասակ երեխաները նույնպես մասնակցում են տոնին, բախվում բազում այլայլված կերպարների, որոնք հետագայում լուրջ հոգեբանական խնդիրներ են առաջացնում: Այս ամենին ամեն տարի բախվում են հոգեբանները, ու հնարավոր չէ պատկերացնել, թե որքան ծնող է դիմում հոգեբանի՝ հենց այս օրվա արդյունքում երեխաների ստացած հոգեբանական տրավմաների հետևանքով:

Օրինակ՝ Հյուսիսային պողոտայով անցնելիս բախվում ես սպիտակ հագուստով շրջող կերպարի, որն ամբողջովին արյունոտված է, ու այդ տեսարանը երբեք չես մոռանում: Ու եթե վախենում էիր արյունից, այդ օրվանից հետո ավելի շատ ես սկսում վախենալ: Կամ՝ նույն տոնի ժամանակ բախվում ու սարսափում ես պատահաբար քո դիմաց հայտնված դիվային կերպար հիշեցնող դիմակով անձից ու դրանից հետո ամբողջ կյանքում վախենում նույնիսկ դիմակավորված անձանց նկարներից: Նմանօրինակ դեպքերն անթիվ են: Էական չէ՝ հոգեբաններին որքան ժամանակում է հաջողվում օգնել հաղթահարել այդ խնդիրները, էականն այն է՝ ինչո՞ւ պետք է շատերի համար անմեղ թվացող տոնն այդօրինակ խնդիրների առիթ հանդիսանա:

Երրորդ նկարում հայաստանյան Հելոուինի մասնակից է, որի կերպարը նույնքան վախեցնող է, որքան սարսափ ֆիլմից կադրը, ու որին ինքս բախվել եմ: Մասամբ փակել եմ նկարը՝ պահելով հղումը, չնայած այն տարածվել է լրատվամիջոցի կողմից, չեմ ցանկանում նաև թիրախավորել տվյալ անձին, քանի որ այս դեպքը պարզապես օրինակ է, իսկ նման կերպարները շատ են (31.10.2021թ.):

900.jpg (56 KB)

Տոնը տոն, բայց նմանօրինակ ջանասիրությամբ տոնի խորհրդին նույնականանալը՝ քաղաքի կենտրոնով գլխի մեջ մկրատ, դանակ կամ մեջքին կացին խրած շրջելը, կողքից սարսափելի են: Ու եթե նույնիսկ կերպարակերտված հանդես գալու գայթակղությունն անվերահսկելի է, գոնե պահեք դրանք միայն ակումբային միջավայրում ավելի սարսափելի կերպարների հետ «մրցելու» համար ու այդպես մի՛ շրջեք քաղաքում, քանի որ ձեր կերպարները բազում երեխաների (և ոչ միայն) համար գիշերային մղձավանջների ու տրավմաների աղբյուր են: Ու չասեք, թե ծնողներն այդ օրը պետք է հետևողական լինեն երեխաների հանդեպ, քանի որ ձեր իրավունքներն ավարտվում են ճիշտ այնտեղ, որտեղ սկսվում են դիմացինի իրավունքները:

Մշակույթը թողնում է իր ազդեցությունը, լինի այն բացահայտ, թե շղարշված, իսկ տարիներ անց հետևանքներն առավել ակնհայտ են դառնում: Կարիք չկա վերածվելու հելոուինատյաց հասարակության, սակայն չկա կարիք նաև աշխարհին մեծ ֆինանսական հոսքեր ապահովող տոնի թիրախում հայտնվելու, որի համընդհանուր մարքեթինգային եկամուտը յուրաքանչյուր տարի հասնում է միլիարդների: Հելոուինն ԱՄՆ-ում Սուրբ Ծննդից հետո մասայականությամբ երկրորդն է, իսկ քաղցրավենիքի ու թեմատիկ ատրիբուտների վաճառքի քանակով՝ առաջինը:

Հ.Գ. Ըստ աղբյուրների՝ լուսատու դդումների պատրաստման ավանդույթը առաջացել է լապտերներ պատրաստելու կելտական ավանդույթից, որի միջոցով, ըստ ավանդության, հոգիները գտնում էին մաքրագործման ուղին։ Շոտլանդիայում Հելոուինի խորհրդանիշը շաղգամն էր, բայց Հյուսիսային Ամերիկայում դրան արագ փոխարինման է գալիս դդումը՝ որպես ավելի էժան և հասանելի բանջարեղեն: Սա նշանակում է՝ դդումից պատրաստված լապտերները չար հոգիների խորհրդանիշն են: Իսկ սարսափելի շորերը հագել են, որ չար ոգիները վախենան ու չքվեն: Չթիրախավորելու համար արժե նշել նաև, որ հնում հայերն էլ են հավատացել և՛ չար ոգիների գոյությանը, և՛ դրանց քշելու մեթոդներին. օրինակ՝ ազգագրական մի շարք պարերում ոտքը գետնին են խփել կամ ծափ են տվել, որ չարքերին քշեն։ Կամ էլ, օրինակ, խարույկ են վառել, թռել կրակի վրայից ու դա կրկին կապել չարը քշելու հետ:

Շատ ավելի ուշ տոնին է միացել տնետուն գնալու ու քաղցրավենիք խնդրելու սովորույթը, որից մենք կրկին ունենք՝ Բարեկենդանը, որի ժամանակ մեզ մոտ էլ նույնն են արել։ Սակայն կրոնական հարթություն չտեղափոխենք, քանի որ Հելոուինն այսօր մշակութային հանձնառություն ունի: Մեր տոները ահ ու սարսափ չեն ներշնչում, իսկ հայկական այն ավանդույթները, որոնք քննադատելի են և այդպիսին կլինեն միշտ, ժամանակի ընթացքում դուրս են մղվում: Դա չի նշանակում, որ փոխարինող կամ փոխառվող արժեքներն առավել սարսափելի պետք է լինեն:

Ցավոք, շատերն այս արտաքին շղարշից այն կողմ չեն տեսնում և ակամա տոնի տարածման կամակատարներ են դառնում:

Կընդունենք Հելոուինը, թե ոչ, յուրաքնաչյուրս մեզ համար ենք որոշում, սակայն մի բան հստակ է՝ մենք պատասխանատվություն ենք կրում մեր սերունդների համար, իսկ Հայաստանում Հելոուինը երբևէ տոն դառնալ չի կարող, այն ընդամենը բիզնես գործիք է, որն ունի կոնկրետ թիրախային խումբ: Եթե Հայաստանում լրջորեն հայտնի դարձվեր նույն Բարեկենդանը, վստահաբար Հելոուինի մասին կհիշեին քչերը: Սակայն խնդիրը կայանում է նրանում, որ տոնը գովազդելու, ժամանակակից դարձնելու համար հսկայական ֆինանսական հոսքեր են պետք, լուրջ մարքեթինգային ռազմավարություն, ինչպիսին Հելոունի դեպքում է:

Չի կարելի հերքել, որ ինչը մասսայաբար պրոպագանդվում է, այն էլ անմիջապես ընդունվում է հատկապես հասարակության միջուկի՝ երիտասարդության կողմից: Եթե Հելոուինի այլընտրանքը գովազդվի ու պրոպագանդվի, իսկ դրա նախադրյալները կան, այս տոնն աստիճանաբար դուրս կմղվի: Համեմատելի չէ, սակայն, նույն կերպ աստիճանաբար սբ. Վալենտինի տոնը դիրքերը զիջում է սբ. Սարգսի տոնին:

«Հայկական Ժամանակ»-ը Telegram-ում
Տպել
2472 դիտում

Ձագարը տեսեք. կարկուտ և տորնադո Նահապետավանում. Գագիկ Սուրենյանը նոր տեսանյութեր է հրապարակել

Հայաստանում Չեխիայի դեսպան Պետր Պիրունչիկը հայերենով շնորհավորել է Առաջին հանրապետության տոնը. տեսանյութ

«Նիվա»-ից հնչած հայհոյանքի պարզաբանումը վերածվել է ծեծկռտուքի և ավարտվել դանակահարությամբ

Ստամբուլը կարող է դիտարկվել որպես ՌԴ-Ուկրաինա բանակցությունների հաջորդ փուլի հնարավոր վայր. Պեսկով

10 հազար դոլար կաշառք՝ մեղադրյալին վաղեմության հիմքով ազատելու համար. հայտնի է Արտուշ Գաբրիելյանի մեղադրանքը

Տորնադո Արթիկում. Սուրենյանը տեսանյութ է հրապարակել

Մարինա Ծատուրյանն արժանացել է Երախտագիտության մեդալի

Անկում տարադրամի շուկայում. ինչ փոփոխություններ են արձանագրվել մայիսի 28-ին

Լեհաստանի Սեյմի պատվիրակությունը կժամանի Հայաստան

Մհեր Գրիգորյանը մասնակցել է Հանրապետության տոնի առթիվ Ապարանի համայնքապետարանի կողմից կազմակերպված միջոցառմանը

«Գարդման, Շիրվան, Նախիջևան»-ը վերահաստատում է հայ փախստականների իրավունքների վերականգնման պայքարը. Գաբրիելյան

Միջնակարգ կրթության ավարտին սովորողը պետք է քաղաքացու դիրքից արժևորի Հայաստանը. ԿԳՄՍ նախարար

Սահմանազատմամբ մենք ամրապնդում ենք մեր ինքնիշխանությունը. Մհեր Գրիգորյան

7 տարում շուրջ 210,7 մլրդ դրամի գույք և դրամական միջոց է վերադարձվել Հայաստանին․ Սիմոնյան

Կեցցե՛ ազատ, ինքնիշխան և ժողովրդավարական Հայաստանը. Օլիվիե Դըկոտինյի

ՍԴ դատավորի պաշտոնում առաջադրվել է Արտակ Զեյնալյանի թեկնածությունը

Թզբեհ նվիրել եմ բարեկամ երկրի նախագահներից մեկին, նման ավանդույթ կա. Ալեն Սիմոնյան

ՆԳ նախարարն ու ոստիկանության պետը հարգանքի տուրք են մատուցել Սարդարապատի ճակատամարտի հերոսների հիշատակին

Պապիկյանը ՀՀ բարձրագույն ղեկավարության հետ այցելել է Սարդարապատի հերոսամարտի հուշահամալիր

Սարդարապատի, Բաշ-Ապարանի և Ղարաքիլիսայի հերոսամարտերը մեր պատմության կարևորագույն էջերից են. Ավինյան

Արարատ Միրզոյանը ՀՀ բարձրագույն ղեկավարության հետ այցելել է Սարդարապատի հերոսամարտի հուշահամալիր

Անձրև, ամպրոպ, կարկուտ, քամու ուժգնացում. եղանակը՝ առաջիկա օրերին

Հայաստանի Սյունիքի մարզում լարվածությունը պահպանվում է. Բելոուսով

Մոսկվայի օդանավակայաններում սահմանափակումների պատճառով 55 ինքնաթիռ ուղղորդվել է այլընտրանքային օդանավակայան

Շուտով կհայտարարվի Ուկրաինայի հետ բանակցությունների նոր փուլի ամսաթիվը. Լավրով

Պետությունն ու ինքնիշխանությունն այլևս իրողություն են. Հարությունյան

Բախվել են «Նիսսան»-ն ու «ՎԱԶ 2104»-ը. վերջինը կողաշրջվել է. կա տուժած

Խաղաղությունն ու անվտանգությունը դառնալու են Հայաստանի Հանրապետության երկարաժամկետ ուղեկիցներ. վարչապետ

Գրեք, իմանանք՝ ձեզ համար որ ջերմաստիճանն է համարվում շոգ. Սուրենյան

Մաղթում եմ Հայաստանին, որն իր պատմությունը չափում է հազարամյակներով, կարողանալ ապրել խաղաղության մեջ. Լաքոտ

ԱՄՆ-ն շարունակում է աջակցել Հարավային Կովկասում խաղաղությանն ու կայունությանը նպաստելու ջանքերին. Ռուբիո

Մասկի SpaceX-ը չի կարողացել ավարտել 9-րդ փորձնական թռիչքը. տեսանյութ

ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպանատունը փակ է

Ձայնս կլոնավորվել է, մի՛ հավատացեք, ներդրում մի՛ արեք. Վաչե Թովմասյանն ահազանգում է

Երևանում չինացին ոստիկաններին հայտնել է՝ համերկրացիներն իրեն 40.000 դոլարի կեղծ ոսկյա ձուլակտորներ են վաճառել

Մեր ժողովուրդն այլևս հայրենիք փնտրելու կարիք չունի, հայրենիքը գտնված է. Նիկոլ Փաշինյան

Բիշքեկում կայացել է ՀԱՊԿ պաշտպանության նախարարների խորհրդի նիստը. ստորագրվել են փաստաթղթեր

Մայիսի 28-ը Հայաստանի առաջին հանրապետության ստեղծման օրն է

Երևանի բնակարաններից մեկում բռնկված հրդեհի հետևանքով 5 ամսական երեխան այրվածքներով տեղափոխվել է հիվանդանոց

Մայիսի 28-ը միայն անցյալի մասին չէ․ այն մեր ընթացքն է դեպի ապագա, կայուն, արդար և ուժեղ պետություն․ Սիմոնյան